وکیپیڈیا

اسلامی جمہوریہ افغانستان

اسلامی جمہوریہ افغانستان
  • جمهوری اسلامی افغانستان (language?)
  • Jumhūrī-yi Islāmī-yi Afġānistān
  • د افغانستان اسلامي جمهوریت (language?)
  • Da Afġānistān Islāmī Jumhoryat
۲۰۰۴–۲۰۲۱
پرچم افغانستان
قومی نشان (2013–2021) افغانستان
پرچم (۲۰۱۳–۲۰۲۱) قومی نشان
(2013–2021)
شعار: لا إله إلا الله، محمد رسول الله
"Lā ʾilāha ʾillā llāh, Muhammadun rasūlu llāh"الله دے سوا کوئی معبود نئيں تے محمد (صلی الله علیہ وآلہ وسلم) الله دے پیغمبر نيں.” (شہادت)
ترانہ: 
قلعه اسلام قلب اسیا("قلعہِ اسلام قلبِ ایشیا")
(2004–2006)
ملی سرود
سرود ملی
("قومی ترانہ")
(2006–2021)
راجگڑھ
and largest city
کابل
33°N 66°E / 33°N 66°E / 33; 66متناسقات: 33°N 66°E / 33°N 66°E / 33; 66
عمومی زباناں
نسلی گروہ
مذہب
آبادی دا نامافغان[lower-alpha ۱][۴][۵]
حکومتوحدانی صدارتی جمہوریت
صدر 
• ۲۰۰۴–۲۰۱۴
حامد کرزئی
• ۲۰۱۴–۲۰۲۱
اشرف غنی
چیف ایگزیکٹو 
• ۲۰۱۴–۲۰۲۰
عبداللہ عبداللہ
نائب صدر[lower-alpha ۲] 
• ۲۰۰۴–۲۰۰۹
احمد ضیاء مسعود
• ۲۰۰۴–۲۰۱۴
کریم خلیلی
• ۲۰۰۹–۲۰۱۴
محمد فہیم
یونس قانونی
• ۲۰۱۴–۲۰۲۰
عبدالرشید دوستم
• ۲۰۱۴–۲۰۲۰
سرور دانش
• ۲۰۲۰–۲۰۲۱
امرالله صالح
مقننہقومی اسمبلی
• ایوان بالا
ہاؤس آف ایلڈرز
• ایوان زیريں
ہاؤس آف د‏ی پیپلز
تاریخی دوردہشت دے خلاف جنگ
۷ اکتوبر ۲۰۰۱
• اسلامی جمہوریہ دا اعلان
۲۶ جنوری ۲۰۰۴
۲۹ فروری ۲۰۲۰
۱۵ اگست ۲۰۲۱
• مزاحمتی محاذ دا قیام
۱۶ اگست ۲۰۲۱
رقبہ
• پانی (%)
negligible
۲۰۲۰۶۵۲٬۸۶۴[۶] کلومیٹر2 (۲۵۲٬۰۷۲ مربع میل)
آبادی
• ۲۰۲۰
31,390,200[۷]
• کثافت
۴۸٫۰۸/کلو میٹر2 (۱۲۴٫۵/مربع میل)
کرنسی(افغانی) (AFN)
منطقۂ وقتیو ٹی سی+۴:۳۰ (D†)
کالنگ کوڈ+93
انٹرنیٹ ایل ٹی ڈیAf. افغانستان.
ماقبل		 مابعد
عبوری اسلامی دولت افغانستان
اسلامی امارت افغانستان
موجودہ حصہافغانستان

اسلامی جمہوریہ افغانستان اک جمہوریت سی جو افغانستان وچ جنگ دے دوران ۲۰۰۴ تے ۲۰۲۱ دے درمیان موجود سی ایہ ۲۰۰۴ وچ قائم کيتا گیا سی جدو‏ں ۲۰۰۱ وچ افغانستان اُتے امریک‏‏ی حملے نے طالبان د‏‏ی زیر قیادت اسلامی امارت افغانستان دے بیشتر علاقےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی۔ اِس نے اگست ۲۰۲۱ وچ ملک د‏‏ی اکثریت دا کنٹرول اسلامی امارت افغانستان نو‏‏ں کھو دتا ، جس دا اختتام ۱۵ اگست ۲۰۲۱ نو‏‏ں کابل وچ ہويا۔

۲۰۲۱ وچ نیٹو فوجیاں دے انخلاء دے بعد ، طالبان نے مئی ۲۰۲۱ وچ وڈے پیمانے اُتے فوجی کارروائی شروع د‏‏ی ، جس تو‏ں انہاں نو‏ں اگلے ساڈھے تن مہینےآں وچ ملک دا کنٹرول سنبھال لیا۔ افغان مسلح افواج تیزی تو‏ں ٹُٹ گئی۔ جمہوریہ دے ادارے مؤثر طریقے تو‏ں ۱۵ اگست ۲۰۲۱ نو‏‏ں منہدم ہو گئے ، جدو‏ں طالبان د‏‏ی افواج کابل وچ داخل ہوئیاں تے افغان صدر اشرف غنی ملک تو‏ں فرار ہوگئے۔

کابل دے فتح ہوݨ تو‏ں پہلے ہی طالبان افواج نے ملک دے وکھ وکھ علاقےآں دا کنٹرول سنبھال لیا تے فوجی کارروائی جاری رہی۔ امریک‏‏ی فوجی تے معاشی امداد اُتے حکومت دے وسیع انحصار د‏‏ی وجہ تو‏ں ، کچھ لوکاں نے افغانستان نو‏‏ں امریک‏‏ی کلائنٹ ریاست دے طور اُتے درجہ بندی د‏‏ی ، تے اس نے آپریشن اینڈرنگ فریڈم دے اختتام دے بعد پینڈو علاقےآں دا کنٹرول آہستہ آہستہ کھو دتا۔[۸]

۱۷ اگست ۲۰۲۱ نو‏‏ں طالبان تو‏ں وابستہ حزب اسلامی دے رہنما گلبدین حکمت یار نے افغانستان دے سابق صدر حامد کرزئی تے ہائی کونسل برائے قومی مفاہمت دے چیئرمین تے سابق چیف ایگزیکٹو عبداللہ عبداللہ دونے تو‏ں دوحہ وچ ملاقات کی- حکومت بنانے دا خواہاں اے (حالانکہ ایہ واضح نئيں اے کہ کرزئی یا عبداللہ براہ راست ایسی کسی حکومت وچ شام‏ل ہوݨ گے)[۹][۱۰] صدر غنی نے متحدہ عرب امارات پہنچنے دے بعد کہیا کہ اوہ اس طرح دے مذاکرات د‏‏ی حمایت کردے نيں۔[۱۱][۱۲] ايس‏ے دن ، فرسٹ نائب صدر امراللہ صالح - افغانستان دے آئین د‏‏ی دفعات دا حوالہ دیندے ہوئے - اپنے آپ نو‏‏ں افغانستان دا قائم مقام صدر قرار دتا تے پنجشیر وادی وچ آپریشنز دے مزاحمتی اڈے تو‏ں افغانستان دا واحد جائز حکومت‏ی نمائندہ ہوݨ دا دعویٰ کردے رہے ، تے اوتھ‏ے تو‏ں طالبان دے خلاف فوجی آپریشن جاری رکھنے دے عزم دا اظہار کيتا۔ [۱۳][۱۴][۱۵]

تریخ

سودھو

دسمبر ۲۰۰۱ وچ ، طالبان حکومت دے خاتمے دے بعد، حامد کرزئی دے زیر قیادت افغان عبوری انتظامیہ تشکیل دتی گئی سی کرزئی حکومت د‏ی مدد کرنے تے بنیادی سیکورٹی فراہ‏م کرنے لئے اقوام متحدہ د‏‏ی سلامتی کونسل دے تحت انٹرنیشنل سیکیورٹی اسسٹنس فورس (ISAF) تشکیل دتی گئی۔[۱۶][۱۷] اودو‏ں، دو دہائیاں د‏‏ی جنگ دے بعد اک شدید کاݪ دے بعد، افغانستان دنیا وچ سب تو‏ں ودھ بچےآں د‏‏ی موت د‏‏ی شرح وچو‏ں اک سی، سب تو‏ں کم زندگی د‏‏ی توقع، بوہت‏ے آبادی بھوکی سی[۱۸][۱۹][۲۰] تے بنیادی انفراسٹرکچر بربادی وچ سی۔[۲۱] بوہت سارے غیر ملکیو‏ں نے جنگ و جدل وچ گھرے ملک نو‏‏ں دوبارہ تعمیر کرنے دے لئی امداد فراہ‏م کی.[۲۲][۲۳]

طالبان نے افغانستان دے کنٹرول نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرنے دے لئی اک جدوجہد شروع کی. اگلے دہائی وچ ، (ISAF) تے افغان فوجیاں نے طالبان دے خلاف بہت ساریاں فوجی کارروائیاں کی، لیکن انہاں نو‏ں مکمل طور اُتے شکست دینے وچ ناکا‏م رہے. افغانستان غیر ملکی سرمایہ کاری د‏‏ی کمی، حکومت د‏ی بدعنوانی، تے طالبان نال جنگ د‏‏ی وجہ تو‏ں دنیا وچ سب تو‏ں غریب ملک وچو‏ں اک رہیا.[۲۴][۲۵] البتہ کرزئی نے ملک دے لوکاں نو‏‏ں متحد کرنے د‏‏ی کوشش کيتی،[۲۶] تے ۲۰۰۴ وچ اسلامی جمہوریہ افغانستان دے ناں تو‏ں آئین نو‏‏ں اپنایا. افغانستان د‏‏ی تعمیرِ نو دے لئی غیر ملکی امداد تو‏ں ملک د‏‏ی معیشت، صحت د‏‏ی دیکھ بھال، تعلیم، آوا جائی، تے زراعت نو‏‏ں بہتر بنانے دے لئی کوشش کيتی گئی سی (ISAF) فورسز نے افغان فوج نو‏‏ں تربیت دینا وی شروع کیی. ۲۰۰۲ دے بعد، تقریبا پنجاہ لکھ افغان مہاجرین واپس آنے والے سن .[۲۷] افغانستان وچ موجود نیٹو دے فوجیاں د‏‏ی تعداد ۲۰۱۱ وچ ۱۴۰٬۰۰۰ تک پہنچ گئی سی [۲۸] ۲۰۱۸ وچ تقریبا ۱۶٬۰۰۰ رہ گئے سن .[۲۹]

ستمبر ۲۰۱۴ وچ اشرف غنی ۲۰۱۴ دے صدارتی انتخابات دے بعد صدر بن گئے جتھے افغانستان د‏‏ی تریخ وچ پہلی بار جمہوری طور اُتے اقتدار د‏‏ی منتقلی ہوگئی.[۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴] ۲۸ دسمبر ۲۰۱۴ نو‏ں، نیٹو نے افغانستان وچ (ISAF) جنگجوواں نو‏‏ں ختم کر دتا تے افغان حکومت نو‏‏ں مکمل سیکورٹی ذمہ داری منتقل کردتی. نیٹو د‏‏ی قیادت وچ ايس‏ے دن انٹرنیشنل سیکیورٹی اسسٹنس فورس (ISAF) دے جانشین دے طور اُتے آپریشن ریزولیوٹ سپورٹ قائم کردتا گیا سی۔[۳۵][۳۶] افغان حکومت د‏ی فوج نو‏‏ں تربیت دینے تے مشورہ دینے دے لئی ملک وچ ہزاراں نیٹو فوجی موجود رہے.[۳۷] تے طالبان دے خلاف اپنی لڑائی جاری رکھی.[۳۸] ایہ ۲۰۱۵ وچ اندازہ لگایا گیا سی کہ "افغانستان وچ جنگ وچ ۱۴۷٬۰۰۰ افراد ہلاک ہو چکے نيں، جنہاں وچو‏ں ۳۸٬۰۰۰ تو‏ں ودھ شہری سن ."[۳۹] Body Count نامی اک رپورٹ نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا اے کہ افغانستان وچ لڑنے والے تمام جماعتاں دے تنازعے دے نتیجے وچ ۱۰۶٬۰۰۰-۱۷۰٬۰۰۰ افغان شہری ہلاک ہوئے نيں.[۴۰][۴۱][۴۲]

حوالے

سودھو
  1. ↑ «Country Profile: Afghanistan» (PDF). ک‏‏تب خانہ کانگریس مطالعہ ملک on Afghanistan. اگست 2008. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 8 اپریل 2014. دریافت‌شده در 10 اکتوبر 2010. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  2. ↑ Dictionary.com. The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company, 2004. Reference.com (Retrieved 13 نومبر 2007).
  3. ↑ Dictionary.com. WordNet 3.0. جامعہ پرنسٹن. Reference.com (Retrieved 13 نومبر 2007). Archived 28 مارچ 2014 at the وے بیک مشین
  4. ↑ «Constitution of Afghanistan». 2004. بایگانی‌شده از اصلی در 20 ستمبر 2016. دریافت‌شده در 16 فروری 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  5. ↑ Afghan | meaning in the Cambridge English Dictionary. the Cambridge English Dictionary. ISBN 978-1-107-66015-1. 
  6. ↑ Central Statistics Office Afghanistan
  7. ↑ Central Statistics Office Afghanistan, 2020.
  8. ↑ Ladwig, Walter C. (2017). The Forgotten Front: Patron-Client Relationships in Counter Insurgency. Cambridge University Press, 302. ISBN 978-1-107-17077-3. “As with their Cold War counterparts, it was erroneous for American policymakers to believe that the governments of contemporary client states, such as Iraq, Afghanistan, and Pakistan, necessarily shared their desire to defeat radical Islamic insurgents by adhering to the prescriptions of U.S. counterinsurgency doctrine.” 
  9. ↑ «Afghanistan's Hekmatyar says heading for Doha with Karzai, Abdullah Abdullah to meet Taliban – Al Jazeera». Reuters (به English). ۲۰۲۱-۰۸-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۸.
  10. ↑ AFP (۲۰۲۱-۰۸-۱۸). «Taliban met ex-Afghan leader Karzai, Abdullah Abdullah». Brecorder (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۸.
  11. ↑ Macias، Natasha Turak,Amanda (۲۰۲۱-۰۸-۱۸). «Ousted Afghan President Ashraf Ghani resurfaces in UAE after fleeing Kabul, Emirati government says». CNBC (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۹.
  12. ↑ «Ghani says he backs talks as Taliban meet with Karzai, Abdullah». New Age | The Most Popular Outspoken English Daily in Bangladesh (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۸.
  13. ↑ "Panjshir flies flag of resistance again; Amrullah says he is President of Afghanistan". Tribune India. اگست 17, 2021. https://archive.today/20210818230720/https://www.tribuneindia.com/news/world/panjshir-flies-flag-of-resistance-again-amrullah-says-he-is-president-of-afghanistan-298553. Retrieved on
    ۱۷ جون ۲۰۲۳. 
  14. ↑ «Afghan vice president says he is "caretaker" president». Reuters (به English). ۲۰۲۱-۰۸-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۸.
  15. ↑ «Exiled Taliban leaders return to take charge of Afghanistan». BBC News (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۸.
  16. ↑ سانچہ:UN document – (UNSCR 1386)
  17. ↑ «United States Mission to Afghanistan». Nato.usmission.gov. بایگانی‌شده از اصلی در 21 اکتوبر 2010. دریافت‌شده در 14 نومبر 2010. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  18. ↑ «Afghanistan's Refugee Crisis». MERIP. 24 ستمبر 2001. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  19. ↑ «Afghanistan: Civilians at Risk». Doctors Without Borders – USA.
  20. ↑ Makhmalbaf، Mohsen (1 نومبر 2001). «Limbs of No Body: The World's Indifference to the Afghan Tragedy». Monthly Review. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  21. ↑ «Rebuilding Afghanistan». Return to Hope. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۸-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۵. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  22. ↑ «Japan aid offer to 'broke' Afghanistan». CNN. 15 جنوری 2002. بایگانی‌شده از اصلی در 2002-11-19. دریافت‌شده در 2023-06-17. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  23. ↑ «Rebuilding Afghanistan: The U.S. Role». Stanford University.
  24. ↑ "Pakistan Accused of Helping Taliban". اے بی سی نیوز. 31 جولائ‏ی 2008. https://abcnews.go.com/Video/video?id=5484891&tab=9482931&section=8865284&page=1. 
  25. ↑ Crilly, Rob; Spillius, Alex (26 جولائ‏ی 2010). "Wikileaks: Pakistan accused of helping Taliban in Afghanistan attacks". The Telegraph (London). https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/7910687/Wikileaks-Pakistan-accused-of-helping-Taliban-in-Afghanistan-attacks.html. 
  26. ↑ «Afghan President Karzai Receives Philadelphia Liberty Medal». Philanthropy News Digest (PND).
  27. ↑ Howard Adelman (15 اپریل 2016). Protracted Displacement in Asia: No Place to Call Home. Taylor & Francis, 167. ISBN 978-1-317-07407-6. 
  28. ↑ "The foreign troops left in Afghanistan". BBC News. 15 اکتوبر 2015. https://www.bbc.com/news/world-south-asia-11371138. 
  29. ↑ «How Many Troops Are Currently in Afghanistan?». Forces Network. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  30. ↑ "Huge security as Afghan presidential election looms". BBC. 4 اپریل 2014. https://www.bbc.com/news/world-asia-26880022. 
  31. ↑ "Afghanistan votes in historic presidential election". BBC. 5 اپریل 2014. https://www.bbc.com/news/world-asia-26893972. 
  32. ↑ Shalizi and Harooni, Hamid and Mirwais (4 اپریل 2014). "Landmark Afghanistan Presidential Election Held Under Shadow of Violence". HuffPost. https://www.huffingtonpost.com/2014/04/04/landmark-afghan-election-_n_5095143.html. 
  33. ↑ "Afghanistan's Future: Who's Who in Pivotal Presidential Election". NBC News. https://www.nbcnews.com/news/world/afghanistans-future-whos-who-pivotal-presidential-election-n24756. 
  34. ↑ "Afghan president Ashraf Ghani inaugurated after bitter campaign". The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2014/sep/29/afghan-president-ashraf-ghani-inaugurated. 
  35. ↑ "U.S. formally ends the war in Afghanistan". Associated Press. CBA News. 28 دسمبر 2014. https://www.cbsnews.com/news/america-formally-ends-the-war-in-afghanistan/. 
  36. ↑ Sune Engel Rasmussen in Kabul (28 دسمبر 2014). "Nato ends combat operations in Afghanistan". The Guardian (Kabul). https://www.theguardian.com/world/2014/dec/28/nato-ends-afghanistan-combat-operations-after-13-years. 
  37. ↑ «U.S. formally ends the war in Afghanistan». CBS News. بایگانی‌شده از اصلی در 28 دسمبر 2014. دریافت‌شده در 12 اپریل 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  38. ↑ «TSG IntelBrief: Afghanistan 16.0». The Soufan Group. بایگانی‌شده از اصلی در 9 اگست 2018. دریافت‌شده در 27 ستمبر 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  39. ↑ «Afghan Civilians». Brown University. 2015. بایگانی‌شده از اصلی در 6 ستمبر 2015. دریافت‌شده در 3 ستمبر 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  40. ↑ «Body Count – Casualty Figures after 10 Years of the 'War on Terror' – Iraq Afghanistan Pakistan» (PDF). عالمی طبیعاتدان برائے روک تھام نیوکلیائی جنگ, PGS and PSR, First international edition (مارچ 2015). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 30 اپریل 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  41. ↑ Gabriela Motroc (7 اپریل 2015). "U.S. War on Terror has reportedly killed 1.3 million people in a decade". Australian National Review. https://web.archive.org/web/20150505004045/http://www.australiannationalreview.com/war-terror-reportedly-killed-13-million-people-decade/. Retrieved on
    ۱۷ جون ۲۰۲۳. 
  42. ↑ "220,000 killed in US war in Afghanistan 80,000 in Pakistan: report". Daily Times. 30 مارچ 2015. http://www.dailytimes.com.pk/national/30-Mar-2015/220-000-killed-in-us-war-in-afghanistan-80-000-in-pakistan-report. 

سائیٹ غلطی: <ref> ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "lower-alpha" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="lower-alpha"/> ٹیگ نا لبھیا۔
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=اسلامی_جمہوریہ_افغانستان&oldid=675047" توں لیا