اختر انصاری دہلوی
اختر انصاری دہلوی | |
---|---|
جم | 1 اکتوبر 1909 [۱] |
وفات | 5 اکتوبر 1988 (79 سال)[۱] |
شہریت | برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) |
عملی زندگی | |
مادر علمی | سینٹ سٹیفنز کالج، دلی |
تعلیمی اسناد | ایم اے |
پیشہ | شاعر ، افسانہ نگار ، ادبی نقاد |
پیشہ ورانہ زبان | اردو |
شعبۂ عمل | قطعہ ، غزل ، نظم ، نِکی کہاݨی ، ادبی تنقید ، جیوݨ ناواں |
ملازمت | علیگڑھ مسلم یونیورسٹی |
باب ادب | |
ترمیم |
محمد ایوب انصاری المعروف اختر انصاری دہلوی (پیدائش: یکم اکتوبر، 1909ء - وفات: 5 اکتوبر، 1988ء) بھارت نال تعلق رکھنے والے اردو زبان دے نامور شاعر، افسانہ نگار تے نقاد سن ۔
حالات زندگی و فن
سودھواختر انصاری یکم اکتوبر 1909ء کوبدایاں، اتر پردیش، برطانوی ہندوستان وچ پیدا ہوئے۔[۲][۳][۴] انہاں دا اصل ناں محمد ایوب انصاری تحا۔ پیدائش توں کچھ عرصہ پہلے انہاں دے والد نے ترکِ وطن کر کے دہلی وچ سکونت اختیار کر لئی سی، اس لئی دہلوی مشہور ہوئے۔ عمر دا ابتدائی دور دہلی وچ گزاریا۔ قدیم اینگلو عربک ہائی اسکول دہلی دے طالبِ علم رہے۔ 1924ء وچ ہائی اسکول دا امتحان پاس کر کے دہلی دے سینٹ اسٹیفنز کالج وچ داخلہ لے لیا تے اوتھے توں 1930ء وچ بی اے (آنرز) تریخ دی ڈگری حاصل کيتی۔ 1931ء وچ انگلستان دے شہر لندن چلے گئے، لیکن والد دے انتقال تے بعض ذاتی مشکلات دے باعث لندن توں کوئی سند حاصل کیتے بغیر دہلی واپس آگئے۔ 1932ء وچ قانون پڑھنا شروع کیتا۔ ایہ تعلیم وی ادھوری چھڈ دی۔ 1933ء وچ علی گڑھ مسلم یونیورسٹی وچ بی ٹی وچ داخلہ لے لیا تے 1934ء وچ علی گڑھ مسلم یونیورسٹی دے ہائی اسکول وچ ملازمت شروع کيتی۔ 1947ء وچ علی گڑھ مسلم یونیورسٹی توں اردو وچ ایم اے کیتا تے ايسے یونیورسٹی دے شعبہ اردو وچ لیکچرر ہوئے گئے۔ 1950ء وچ علی گڑھ مسلم یونیورسٹی دے شعبہ اردو توں شعبہ تعلیم وچ منتقل ہوئے گئے تے ریٹائرمنٹ تک اوتھے رہے۔ اختر انصاری نے شعر گوئی دا آغاز 1928ء وچ کیہ۔ چند برس بعد افسانہ، تنقید تے دوسری اصنافِ نثر دی طرف وی متوجہ ہوئے۔ شاعری دا پہلا مجموعہ نغمہ روح 1932ء وچ شائع ہويا۔ انہاں دی ہور کتاباں وچ اندھی دنیا تے دوسرے افسانے، نازو تے دوسرے افسانے، آبگینے، افادی ادب، خونی تے دوسرے افسانے، خوناب، خندہ سحر، روحِ عصر، لو اک قصہ سنو، ایہ زندگی تے دوسرے افسانے، غزل تے درسِ غزل، حالی تے نواں تنقیدی شعور، ٹیڑیھی زمین، سرورَ جاں، مطالعہ تے تنقید، شعلہ بہ جام، غزل دی تنقید تے دلی دا روڑا شامل نيں۔ دو کتاباں اک قدم تے سہی تے اردو افسانہ، بنیادی تے تشکیلی مسائل بعد وچ مرگ شائع ہوئیاں۔ تعلیم توں متعلق دو کتاباں وی انگریزی وچ شائع ہوئیاں۔[۲]
لکھتاں
سودھو- نغمہ روح (1932ء )
- اندھی دنیا تے دوسرے افسانے (1939ء، افسانے )
- نازو تے دوسرے افسانے (1940ء، افسانے )
- آبگینے (1940ء، قطعات)
- افادی ادب (1941ء، تنقید)
- خونی تے دوسرے افسانے (1943ء، افسانے )
- خوناب (1943ء، غزلاں)
- خندہ سحر (1944ء، نظماں)
- روحِ عصر (1945ء، قطعات، غزلاں، نظماں)
- لو اک قصہ سنو (1952ء، افسانے )
- ایہ زندگی تے دوسرے افسانے (1958ء، افسانے )
- غزل تے درسِ غزل (1959ء، تنقید)
- حالی تے نواں تنقیدی شعور (1962ء، تنقید)
- ٹیڑھی زمین (1963ء، قطعات)
- سرورِ جاں (1963ء، غزلاں)
- مطالعہ تے تنقید (1965ء، تنقید)
- شعلہ بہ جام (1968ء، قطعات)
- غزل دی سرگزشت (1975ء، تنقید)
- دلی دا روڑا (1977ء، سوانح)
نمونۂ کلام
سودھوغزل
سمجھدا ہاں وچ سب کچھ صرف سمجھانا نئيں آندا | تڑپتا ہاں مگر اوراں نوں تڑپانا نئيں آتا | |
یہ جمنا دی حساں امواج کیوں ارگن بجاندیاں نيں | مینوں گانا نئيں آندا مینوں گانا نئيں آتا | |
یہ میری زیست خود اک مستقل طوفان اے اخترؔ | مینوں انہاں غم دے طوفاناں توں گھبرانا نئيں آندا[۵] |
غزل
اپنی اجڑی ہوئی دنیا دی کہانی ہاں وچ | اک بگڑی ہوئی تصویر جوانی ہاں وچ | |
اگ بن دے جو کدی دل وچ نہاں رہندا تھا | اج دنیا وچ ايسے غم دی نشانی ہاں وچ | |
ہائے کیتا قہر اے مرحوم جوانی دی یاد | دل توں کہندی اے کہ خنجر دی روانی ہاں وچ | |
عالم افروز تپش تیرے لئی لیایا ہاں | اے غم عشق ترا عہد جوانی ہاں وچ | |
چرخ اے نغمہ گر ایام نيں نغمے اخترؔ | داستاں گو اے غم دہر کہانی ہاں وچ [۶] |
وفات
سودھواختر انصاری 5 اکتوبر، 1988ء نوں علی گڑھ، بھارت وچ وفات پا گئے۔[۲][۳][۴]
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ https://www.rekhta.org/authors/akhtar-ansari
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ جامع اردو انسائیکلوپیڈیا (جلد اول) ادبیات، قومی کونسل برائے فروغ اردو زبان، نويں دہلی، 2003ء، صفحہ 34
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ اختر انصاری، بائیو ببلوگرافی ڈاٹ کم، پاکستان
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ اختر انصاری، ریختہ ڈاٹ او آر جی، بھارت
- ↑ سمجھدا ہاں وچ سب کچھ صرف سمجھانا نئيں آندا (غزل)، اختر انصاری، ریختہ ویب، بھارت
- ↑ اپنی اجڑی ہوئی دنیا دی کہانی ہاں وچ (غزل)، اختر انصاری، ریختہ ویب، بھارت