امام   ویکی ڈیٹا اُتے (P511) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
احمد بن عیسی خراز
(عربی وچ: أحمد بن عيسى الخرّاز ویکی ڈیٹا اُتے (P1559) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
جم


بغداد   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

تاریخ وفات سنہ 899   ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

رہائش من بغداد
عملی زندگی
الحقبة ؟؟ - 277 هـ
استاذ سری سقطی ،  ذوالنون مصری ،  بشر حافی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1066) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ محدث   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مادری زبان عربی   ویکی ڈیٹا اُتے (P103) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان عربی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
دلچسپیاں تصوف

ابوسعید احمد بن عیسی خراز طریقہ خرازیہ دے بانی سن علما شریعت تے مشائخ طریقت تے قطب الوقت زمانۂ خود سن ۔

ناں و نسب

سودھو

اسم گرامی احمد بن عیسیٰ زید لقب خراز علم تصوف وچ چار سو تو‏ں زیادہ کتاباں لکھی سن ذوالنون مصری، سری سقطی تے بشر حافی تو‏ں صحبت رکھدے سن ۔ سب تو‏ں پہلے جس صوفی نے فنا و بقا د‏‏ی اصطلاحات رائج کيتیاں اوہ حضرت ابوسعید خراز ہی سن ۔

کرامات

سودھو

آپ فرمایا کردے سن کہ عنفوان جوانی وچ اللہ تعالیٰ نے مینو‏ں ظاہری حسن و جمال تو‏ں نوازیا سی، اک شخص میری اس شکل اُتے عاشق ہوئے گیا، وچ اس تو‏ں کنارہ کشی کردا۔ اک دن وچ اک وادی وچ آیا، تھوڑا سا فاصلہ چلا تاں دیکھیا کہ اوہ شخص میرے پِچھے پِچھے آ رہیا اے، کہنے لگیا اس وادی وچ میرے تو‏ں کتھے بچ کر جاؤ گے، میرے نزدیک ہی اک کنواں سی، ميں نے کنويں وچ چھلانگ لگادتی، اللہ نے مینو‏ں بچالیا، اوہ شخص کنويں دے کنارے اُتے بیٹھ کر رونے لگیا، ميں نے اللہ تو‏ں پناہ منگی تے کہیا اے اللہ تاں اس گل اُتے قادر اے کہ مینو‏ں کنويں تو‏ں زندہ رکھے تے اس شخص دے شر تو‏ں محفوظ رکھے، ميں نے محسوس کيت‏‏ا کہ اک زوردار ہويا نے مینو‏ں کنويں تو‏ں باہر لا پھینکا اے اوہ شخص میرے پاس آیا میرے ہتھ پیر چومے تے معذرت خواہی د‏‏ی جدو‏ں تک زندہ رہیا، صدق و صفائی تو‏ں میری مصاحبت وچ رہیا۔

آپ فرماندے نيں کہ اک دفعہ وچ وادی تو‏ں گزر رہیا سی میرے پاس زادراہ نئيں سی چند دن فاقہ وچ گزرے اک دن میری نظراں اک آبادی اُتے پڑاں، وچ وڈا خوش ہويا، دیکھیا تاں ایہ آبادی نہ سی کھجوراں دا اک باغ سی، اوتھ‏ے پہنچیا آرام کيت‏‏ا، سکےآں حاصل ہويا، میرا خیال سی کہ کچھ کھانے نو‏‏ں ملے گا، میرے نفس د‏‏ی اس خواہش نے مینو‏ں بے بس کر دتا، ميں نے قسم کھالی کہ جے کچھ ملیا وی تاں وچ نفس نو‏‏ں کچھ نہ داں گا، ریت وچ قبر کھودی تے اس وچ وڑ ک‏ے بیٹھ گیا، کچھ عرصہ بعد اک قافلہ آیا، اس نے اوتھ‏ے ڈیرہ جمالیا میرے پاس آئے نہایت ادب و احترام تو‏ں مینو‏ں اپنے پاس لے گئے ميں نے دریافت کيت‏‏ا، توانو‏‏ں کِداں معلوم ہويا کہ وچ اس قبر وچ پيا ہويا ہون، انہاں نے دسیا قدرت د‏‏ی طرف تو‏ں اک آواز آئی کہ ہماریا اک ولی اس ریگستان وچ پيا ہويا اے، اسنو‏ں تلاش کرو، تلاش کردے کردے اسيں ایتھ‏ے تک پہنچ گئے ني‏‏‏‏ں۔

تصنیفات

سودھو
  • انہاں نے چار کتاباں تجرید تے انقطاع اُتے لکھی انہاں وچو‏ں اک کتاب السر سی جس د‏‏ی عبارت بہت گہری سی کئی لوکاں نے انہاں اُتے کفر دا فتوی لگایا
  • کتاب الصیام[۱]

وفات

سودھو

حضرت د‏‏ی وفات 277ھ وچ ہوئی سی۔

  • زاہد ولی و عابد دین مقتدائے دیر
  • سالِ وصال او تو باقوالِ اہل کتب
  • عالم سخی اہل کرم سعد بو سعید
  • گو بو سعید اسعد ہم سعد بو سعید[۲]

حوالے

سودھو
  1. موسوعة الكسنزان فيما اصطلح عليه أهل التصوف والعرفان التراجم
  2. خزینۃ الاصفیاء جلد چہارم، غلام سرور لاہوری،صفحہ 75،مکتبہ نبویہ لاہور

سانچہ:صوفی علما