احسان قادر ،کرنل آزاد ہند فوج
احسان قادر ،آزاد ہند فوج وچ کرنل سی ۔
جم
سودھوپنجاب دے مشہور خاندان وچ 1912 نوں لدھیانہ وچ جمے۔ والد صاحب سرعبدالقادر ہندسندھ دی مشہور ہستی سن۔
تعلیم تے نوکری
سودھو1928 وچ میٹرک تے 1932 وچ گورنمنٹ کالج لہور توں بی اے کیتا۔بی اے کرن توں بعد ڈیرہ دون ملٹری کالج چلے گئے تے 1934 نوں سیکنڈ لیفٹنینٹ دی حیثیت نال ہندوستانی فوج وچ کمیشن حاصل کیتی۔ 1939 توں 1941 تک انگریز فوج تحت ملایا وچ خدمات پیش کردے رہے۔
دوسری جنگ عظیم وچ قیدی
سودھوملایا تے جاپان دے قبضہ بعد جنگی قیدی بنے۔ 1915 توں سیالکوٹ دا جنرل موہن سنگھ زیر قیادت آزاد ہند فوج بنائی بیٹھا سی تے ایہہ وی ایس عسکری گروہ وچ شامل ہوگئے۔
انہاں دا وڈا کارنامہ ویت نام دے شہر سائیگون وچ آزاد ہند فوج دا ریڈیو ٹیشن بنانا سی۔اوہ آزاد ہندریڈیو دے ڈائریکٹر رہے۔ اوہ آزاد ہند فوجیاں دے متعلق خصوصی پروگرام تے پیغامات نشر کردے رہے۔انہاں دے سارے پروگرام عوام بڑے ذوق و شوق نال سُندے سی۔ برلن ریڈیو وی انہاں نوں چلاندا سی۔پروگراماں دی لوکائی وچ مقبولیت دی وجہ نال سارے برطانوی ہند وچ انہاں پروگراماں نوں سنن تے پابندی لادتی۔عبداللہ ملک دے نکے ویر روف ملک اپنی سوانح وچ لکھیا ہے پئی دوجی لام دے بعدوں جداں میں نویں وچ ساں تے ساڈے گھر بڑے بڑے بندے آندے سن کیونجے ساڈے گھر سرکاری پابندی دے برخلاف برلن ریڈیو سنیا جاندا سی۔ جداں برما تے آسام دے محاذاں تے آزاد ہند فوج نے فتوحات حاصل کیتیاں تے اوتھے اتظامات لئی آزاد ہند فوج دا نواں دستا بنایا گیا سی۔احسان قادر ہوری ایس دے پہلے کمانڈر مقرر ہوئے۔اوہ دھرمی ونڈ اتے فرقہ واریت دے سخت خلاف سن۔ سارے ہندو مسلمان سکھ تے مسیحی انہاں دی بہت عزت کردے سی۔ ہند مسلم سکھ اتحاد دی جو مثال آزاد ہند فوج وچ سی اوہ پورے خطہ وچ کتھے وی نہیں سی تے ایس دا سہرہ تہاڈے سر لگا۔جداں سنگاپور وچ برٹش انڈین آرمی نوں جاپانیاں ہتھوں فروری1942وچ دنیا دی بدترین شکست ہوئی اتے80 ہزار فوجی قید وچ آگئے جنہاں وچ وڈی گنتری ہند سندھ دے فوجیاں دی سی۔انہاں فوجیاں نوں آزاد ہند فوج وچ رلایا گیا اتے جداں سبھاش چندر بوس ایس فوج دا آگو بنن سنگاپور اپڑیا تے استقبالی ٹیم وچ موہن سنگھ،شاہنواز، راس کماری بوس تے احسان قادر رلتی سن۔اجہیے لوکاں دے مشوریاں نال سبھاش ہوراں آزاد ہند فوج دے قومی ترانے لئی ’’بندے ماترم ‘‘ دی تھاں علامہ اقبال دا ترانہ ہندی چنیا۔
جاپان دی شکست مگروں
سودھودوجی جنگ عظیم وچ جاپان دی شکست دے بعد آزاد ہند فوج مکا دتی گئی تے برطانوی فوج نے انہاں نوں گرفتار کرکے دلی گھل دیتا جتھے شاہی قلعہ وچ انہاں نوں نظر بند رکھیا گیا۔انہاں نال کیہہ کجھ ہویا ایس بارے تے کسی نوں خبر نہیں۔ایہہ دسیا جاندا ہے پئی اک دماغی عارضہ دی وجہ توں کجھ دیر بعدوں انہاں نوں مینٹل ہسپتال لہور وچ داخل کروا دتا۔ اپریل 1946 وچ اوہ قید چوں رہا ہوئے تے لہور وچ وفات پائی۔پاکستان تے بھارت بنن بعدوں براون صاحباں نال بھری سول ملٹری ایلیٹ نے آزاد ہند فوج نوں بھلا دتا۔