ابی بن کعب
| ابی بن کعب | |
|---|---|
 |
|
| جم | 1 ہزاریہ |
| وفات | سنہ 649 (48–49 سال) |
| شہریت |  خلافت راشدہ
|
| عملی زندگی | |
| پیشہ | کاتب ، فقیہ |
| شعبۂ عمل | تفسیر قرآن ، فقہ ، قرأت |
| عسکری خدمات | |
| لڑائیاں تے جنگاں | بدر دی لڑائی ، احد دی لڑائی ، غزوہ خندق |
ترمیم  | |
ابی بن کعب انصاری بخاری کاتب وحی، فاضل قرآن محمد بن عبد اللہ دے صحابہ وچوں اک نيں۔[۱] ابی بن کعب بیعت عقبہ ثانیہ وچ موجود سن، غزوہ بدر تے دوسرے غزوات وچ شرکت کيتی۔ محمد بن عبد اللہ دی مشہور حدیث دے مطابق جنہاں چار قاریاں توں قرآن پڑھیا جانا چائیے۔ انہاں وچوں اک ابی بن کعب سن ۔[۲]
ناں ونسب تے ابتدائی حالات
سودھوابی ناں،ابوالمنذر وابوالطفیل کنیت، سید القراء،سیدالانصار اورسید المسلمین القاب نيں،قبیلہ نجار(خزرج) دے خاندان معاویہ توں سن جو بنی حدیلہ دے ناں توں مشہورتھا (حدیلہ معاویہ دی ماں دا ناں سی جو جشم بن خزرج دی اولاد وچ سی سلسلہ نسب ایہ اے : ابی بن کعب بن قیس بن عبید بن زیاد بن معاویہ بن عمر بن مالک بن نجار، [۳] والدہ دا ناں صہیلہ سی جو عدی بن نذر دے سلسلہ نال تعلق رکھدیاں سن تے ابو طلحہ انصاری دی حقیقی پھُپھی سن اس بنا اُتے ابوطلحہ تے ابی پھُپھی زاد بھائی سن ۔ ابی دی دو کنیدیاں سن، ابوالمنذر اورابوالطفیل ،پہلی کنیت آنحضرتﷺ نے رکھی سی تے دوسری سیدناعمرنے انہاں دے بیٹے طفیل دے ناں دی مناسبت توں پسند فرمائی۔
اسلام
سودھومدینہ دے جنہاں انصار نے مکہ جاکے آنحضرتﷺ دے دست مبارک اُتے عقبہ ثانیہ وچ بیعت کيتی سی انہاں وچ ابی وی سن آپ انہاں چھ صحابہ وچوں نيں جنہاں نے زمانہ نبوی وچ قرآن مجید حفظ کيتا تے انہاں فقہا صحابہ وچوں نيں جو زمانہ نبوی وچ فتویٰ دیندے سن صحابہ وچ وڈے قاری سن ۔[۴]
کاتب وحی
سودھوآپ مشہور و معروف کاتبینِ وحی وچوں نيں، دربارِ رسالت مآب ﷺ وچ کتابت دا شرف حاصل کرنے دی صراحت بہت ساریاں کتاباں وچ موجود اے، [۵] اک روایت وچ اے کہ : سرکارِ دوعالم صلی اللہ علیہ وسلم دی خدمت وچ بیٹھ کر (مدینہ منورہ) وحی لکھنے والےآں وچ آپ سب توں اول نيں [۶] عیون الاثر تے تریخ ابن الاثیر وچ وی آپ دے سب توں پہلے کاتب ہونے دی صراحت موجود اے [۷] تریخ طبری وچ اے کہ حضرت علی تے حضرت عثمان وحی دی کتابت فرماندے سن تے جے اوہ موجود نہ ہُندے، تاں ابی بن کعب تے زید بن ثابت وحی دی کتابت فرماندے سن ۔
مواخات
سودھوہجرت دے بعد مہاجرین تے انصار وچ برادری ومواخات قائم ہوئی سی، اس وچ سعیدبن زید بن عمرو بن نفیل توں جو عشرہ مبشرہ وچ سن انہاں دی مواخات ہوئی۔
غزوات وچ شریک
سودھوبدر توں طائف تک دے تمام غزوات وچ شریک ہوئے۔
تدوین قرآن
سودھوابوبکر دے عہد خلاف وچ قرآن مجید دی ترتیب و تدوین شروع ہوئی تاں اس خدمت اُتے جو لوک مامور ہوئے انہاں وچ آپ وی شامل سن ۔ عمر دے زمانے وچ مجلس شوریٰ دے رکن وی رہے۔ ابتدا وچ قرآن دی قرات وچ بعض فروعی اختلافات سن ۔ آخر وچ عثمان نے قرات قرآنی دے ممتاز ماہرین دی جانچ دے بعد اُبی بن کعب دے طریقہ نوں پسند فرمایا۔ تے ايسے قرات دے مطابق کلام مجید دے چار نسخے لکھو کر مختلف شہراں وچ بجھوا دیے۔ انہاں نسخےآں دی اج تک پیروی دی جا رہی اے۔
وفات
سودھو39ھ وچ عمر طبعی نوں پہنچ کے عثمان غنی دے زمانہ خلافت وچ جمعہ دے دن مدینہ وچ وفات پائی۔ عثمان نے نماز جنازہ پڑھائی تے مدینہ منورہ وچ دفن گئے گئے۔
حوالے
سودھو- ↑ انسائیکلوپیڈیا قرآنیات، قسط 5، صفحہ 15، سید قاسم محمود، اگست 2009ء، شاہکار بک فاؤنڈیشن، لاہور۔
- ↑ اطہر مبارک پوری، قاضی، خیر القرون دی درسگائاں تے انہاں دا نظام تعلیم و تربیت، صفحہ 148، ادارہ اسلامیات لاہور-کراچی، اکتوبر 2000ء
- ↑ مسند احمد:5/113
- ↑ مرأۃ المناجیح شرح مشکوۃ المصابیح جلد 8 صفحہ583
- ↑ تریخ طبری 6/179، المصباح المضئی 8/ ب، تجارب الامم 1/291
- ↑ البدایہ والنہایہ 5/240
- ↑ التریخ الکامل 2/13