ابو الوفا افغانی
| ابو الوفا افغانی | |
|---|---|
| جم | 25 جون 1893 |
| تاریخ وفات | 23 جولائی 1975 (82 سال)
|
| شہریت |  بھارت
|
| عملی زندگی | |
| مادر علمی | جامعہ نظامیہ |
| پیشہ | عالم ، ناشر |
ترمیم  | |
پیدائش تے تعلیم
سودھوآپ 10 ذی الحجہ 1310 ہجری نوں قندھار وچ افغانستان (اس وجہ توں امام افغانی توں ملقب ہوئے) پیدا ہوئے . آپ دا پورا ناں سید محمود شاہ قادری حنفی اے۔ انہاں دے والد دا ناں سید مبارک شاہ قادری حنفی اے۔ آپ نے اپنی ابتدائی تعلیم اپنے والد دے زیر سایہ ہی حاصل کيتی۔ نوجوانی وچ آپ بھارت آ گئے۔ آپ نے رام پور وچ تعلیم حاصل کيتی، فیر گجرات وچ تے بعد وچ حیدرآباد پہنچے تے جامعہ نظامیہ مین داخلہ لیا۔ آپ نے 1330 ہجری وچ ایتھے سند حاصل کيتی۔
جامعہ نظامیہ وچ حضرت ابو الوفا نے وقت دے عظیم علما جداں کہ بانی جامعہ نظامیہ و انسائیکلوپیڈیا العثمانیہ شیخ الاسلام امام محمد انواراللہ فاروقی، شیخ عبد الصمد، شیخ عبد الکریم، شیخ محمد یعقوب، شیخ مرقی محمد ایوب، شیخ رکن الدین تے دوسرے علما توں تعلیم حاصل کيتی۔
تدریسی دور
سودھوجامعہ نظامیہ توں سند تکمیل دے حصول دے بعد ابو الوفا دی اوتھے بطور مدرس تقرری ہوئے گئی۔ اوتھے آپ نے کافی لمبے عرصہ تک تدریس فرمائی تے بوہت سارے طلبہ نے آپ توں فیض حاصل کيتا۔
احیاء المعارف النعمانیہ دا قیام
سودھوحضرت ابو الوفا علم اسلامی خصوصاً فقہ حنفی دی ترویج و اشاعت دی بہت لگن رکھدے سن ۔ انہاں نے احیاء المعارف النعمانیہ قائم کيتا تاکہ علوم اسلامیہ تے خصوصاً فقہ حنفی دی نایاب کتاباں دی اشاعت دی جا سکے۔
جب انہاں نوں کسی مسودہ تے نایاب کتاب دی ضرورت ہُندی، اوہ اپنے جاننے والے عالم نوں خط لکھ کے انہاں توں تعاون دی درخواست کردے۔ اس طرح حضرت ابو الوفا نے فقہ حنفی، حدیث تے اس دے راویاں، تریخ تے دوسرے علوم اسلامیہ دی کتاباں دا اک وڈا ذخیرہ جمع کر ليا۔
احیاء المعارف النعمانیہ دی جانب توں شائع کردہ کتاباں
سودھواس ادارے دی جانب توں بہت ساریاں کتاباں دی اشاعت کيتی گئی اے جنہاں وچ شامل چند کتاباں ایہ نيں :
- کتاب الآثار ابوحنیفہ ، بروایت امام ابو یوسفؒ
- الرد الاسير الأوزاعی ، امام ابو یوسفؒ
- اختلاف ابی حنیفہ و ابن ابی لیلی ، امام ابو یوسفؒ
- کتاب الاصل (المبسوط) ، امام محمد بن حسن شیبانی ؒ
- الجامع الکبیر ، امام محمد بن حسن شیبانی ؒ
- کتاب الآثار ابوحنیفہ ، بروایت امام محمد بن حسن شیبانی ؒ - تحقیق تصحیح تخریج تعلیق و شرح ، مولانا ابوالوفاء افغانی ؒ
مولانا ابوالوفاءؒ نہایت عمدہ تحقیق و شرح لکھ رہے سن جو ((باب زیارۃ القبور - حدیث 268 )) تک ہی پہنچ سکی تے مولانا افغانی ؒ دا انتقال ہوئے گیا۔
- اس دے علاوہ ہور
جنہاں کتاباں اُتے کم کيتا
سودھودرج بالا کم دے علاوہ شیخ نے درج ذیل کتاباں اُتے تفسیری و تحقیقی کم کیا
- مختصر الطحاوی۔ اک ضخیم جلد وچ ۔
- تریخ الکبیر ، امام بخاری دی تیسری جلد اُتے تحقیق
- النفقات ، امام خصاف ؒ
- اصول الفقہ ، امام سرخسی ؒ
- شرح الزیادات - دو جلدتیاں
- مناقب ابی حنیفہ و اصحابہ یوسف و محمد - امام ذہبیؒ
- الحجہ علی اہل المدینہ - امام محمد بن حسن الشیبانی - اس کتاب اُتے مفتی مہدی حسن نے تحقیق دی سی۔ ایہ کتاب حضرت ابو الوفا دے زیر نگرانی 4 جلداں وچ شائع ہوئی سی۔
- اخبار ابی حنیفہ و اصحابہ - امام محدث صیمری ابی عبد اللہ (وفات: 436ھ)
- عقود الجمان فی مناقب ابی حنیفہ النعمان - حافظ محدث محمد بن یوسف صالحي شافعی دمشقی
امام افغانی دا حج
سودھوحضرت ابو الوفا نے حج کيتا تے سرزمین پاک وچ کچھ عرصہ قیام فرمایا۔ وقت دے بوہت سارے علما نے انہاں توں سند اجازت حاصل کيتی۔ اس توں حضرت ابو الوفا دی شہرت دور دور تک پھیل گئی۔
نجی زندگی
سودھوحضرت ابو الوفا افغانی نے شادی نئيں کيتی۔ شیخ عبد الفتاح ابوغدۃ ؒ نے انہاں نال ملاقات کيتی، لکھدے نيں : انہاں دے گھر وچ کتاباں، مسودات تے تحریراں دے سوا کچھ نئيں سی۔ ایہ کتاباں انہاں دے ارد گرد بکھری پئی سن۔
حضرت ابو الوفا رات نوں بوہت گھٹ خوراک لیا کردے تے اپنی راتاں اللہ تعالٰی توں دعاواں وچ گزاردے سن ۔
محدث دکن توں نسبت
سودھوحضرت ابو الوفا محدث دکن، مصنف زجاجۃ المصابیح حضرت ابو الحسنات سید عبد اللہ شاہ نقشبندی مجددی قادری دے بہت نیڑے سن ۔ محدث دکن دے خلیفہ تے تذکرہ محدث دکن دے مصنف حصرت ابو الفدا عبد الستار خان نقشبندی مجددی قادری لکھدے نيں : حضرت ابو الوفا نے مینوں دسیا کہ وچ بلا شبہ ایہ میری خوش قسمتی اے کہ مینوں حضرت ابو الحسنات دی صورت وچ مرشد کامل میسر اے۔ بصورت ہور مینوں شیخ کامل دی تلاش وچ سفر کرنا پڑ سکدا سی۔
حضرت ابوالوفا دا انتقال
سودھوحضرت ابو الوفا افغانی نے اپنی ساری زندگی ترویج علوم اسلامی دی کوششاں وچ صرف کیتی۔ آپ 13 رجب 1395ھ دی صبح وفات پا گئے۔