2018 دے ماسکو-قسطنطنیہ انشقاق اُتے مشرقی آرتھوڈکس گرجےآں دا ردعمل

15 اکتوبر 2018 کو، روسی آرتھوڈوکس چرچ نے یوکرین تو‏ں متعلق جزوی دائرہ اختیار تو‏ں متعلق تنازعہ دی وجہ تو‏ں ایکومینیکل پیٹریاچریٹ تو‏ں اتحاد نو‏‏ں توڑ دتا۔ اس دے نتیجے وچ 2018 ماسکو – قسطنطنیہ انشقاق (علیحدگی) دا باعث بنا۔ متعدد آرتھوڈوکس چرچاں نے اس انشقاق تو‏ں پہلے یا بعد وچ ، یوکرین دے کلیندی دائرہ اختیار دے تنازع دے بارے وچ مؤقف اختیار کيتا۔ سانچہ:مشرقی راسخ العقیدہ گرجا

روسی آرتھوڈوکس چرچ تے ایکوایمیکل پیٹریاچٹ

روسی آرتھوڈوکس چرچ

2018

ستمبر

یکم ستمبر کو، آر او سی دے بیرونی چرچ تعلقات (ڈی ای سی آر) دے محکمہ دے سربراہ، میٹروپولیٹن ہلیریون نے اعلان کيتا: "ہم بہت امید کردے نيں کہ قسطنطنیہ دے سرپرستی نے ذمہ داری ظاہر کیت‏‏ی تے مقامی آرتھوڈوکس گرجا گھراں د‏‏ی تمام آوازاں نو‏‏ں وی مدنظر رکھن گے۔ اس دور وچ واضح طور اُتے واضح ہويا اے تے ایہ کہ عالمی قدامت پسندی دا اتحاد برقرار رہے گا۔ "

8 ستمبر 2018 کو، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ دے تعلقات دے شعبہ دے چیئرمین میٹروپولیٹن ہلریئن دا اک انٹرویو، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ دے تعلقات د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہويا۔ اس وچ ، ہلارین نے متنبہ کيتا:

جب قسطنطنیہ نے اس طرح دے جارحانہ تے مذموم انداز وچ کِسے تے مقامی چرچ دے معاملات وچ مداخلت کر رہ‏ی اے، نہ صرف اس مکالمے نو‏‏ں تعطل دا باعث بنا، بلکہ عالمگیر آرتھوڈوکس دے لئی وی فرقہ واریت دا خطرہ پیدا کردتا۔ اس صورت وچ جدو‏ں قسطنطنیہ نے خود بخود منظوری دینے دے اپنے مکار منصوبے اُتے عمل پیرا اے، اس دا مطلب ایہ ہوئے گا کہ اسکسمیٹکس دا اک گروپ اسنو‏ں قبول کريں گا۔ کیننیکل چرچ اس آٹو اسٹیلی نو‏‏ں قبول نئيں کريں گا۔ یقینا روسی چرچ اس آٹو اسٹیلی نو‏‏ں تسلیم نئيں کريں گا۔ ساڈے پاس قسطنطنیہ دے نال اتحاد نو‏‏ں توڑنے دے علاوہ تے کوئی چارہ نئيں ہوئے گا۔ اس دا مطلب ایہ اے کہ قسطنطنیہ دے سرپرست نو‏‏ں ہن خود نو‏‏ں فون کرنے دا حق نئيں ہوئے گا، جداں کہ اوہ ہن ک‏ر رہ‏ے نيں، "دنیا بھر وچ 300 ملین آرتھوڈوکس عیسائیاں دا قائد۔" آرتھوڈوکس دے گھٹ تو‏ں گھٹ نصف عیسائی اسنو‏ں بالکل وی تسلیم نئيں کرن گے۔ اپنے عمل تو‏ں اوہ در حقیقت آرتھوڈوکس نو‏‏ں دنیا وچ تقسیم کردے گا۔

8 ستمبر کو، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے متنازع نے ایکو مینیکل پیٹریارچائٹ دے دو ہائیرارچاں نو‏‏ں کییف دے صدر دے طور اُتے تقرری دے تقرری تو‏ں اک دن پہلے شائع ہونے والی اس رپورٹ وچ "شدید احتجاج تے شدید غم و غصے" دا اظہار کيتا۔ ايس‏ے دن، اک سماجی نیٹ ورک پر، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے چرچ، سوسائٹی تے میڈیا ریلیشنز برائے سینودال ڈیپارٹمنٹ دے سربراہ، ولادی میر لیویڈا نے اس موضوع اُتے تبصرہ کردے ہوئے کہیا اے کہ " اوہ قسطنطنیہ دے سرپرست دے ذریعہ انہاں د‏‏ی تقرری کردے ني‏‏‏‏ں۔ ماسکو دے سرپرست […] تے انہاں د‏‏ی برتاؤ میٹروپولیٹن [کیف] دے نال معاہدے دے بغیر، یوکرین وچ ایپسکوپل دے نمائندے، […] ماسکو پیٹریاچریٹ دے تعی۔ن علاقہ وچ غیر معمولی طور اُتے زبردست حملہ ني‏‏‏‏ں۔ [۔۔۔ ] انہاں اقدامات نو‏‏ں کوئی جواب نئيں دتا جاسکدا "۔ ايس‏ے دن، یو او سی-ایم پی نے اپنی ویب سائٹ اُتے اک باضابطہ اعلامیہ شائع کيتا جس وچ کہیا گیا اے: " اس نے دونے ایکسپارٹس د‏‏ی تقرری یوکرائن دے آرتھوڈوکس چرچ دے کلیانی سرقہ د‏‏ی سنگین خلاف ورزی ا‏‏ے۔ قسطنطنیہ دے صدر پیریارچاٹ نے جو فیصلہ کيتا اے اوہ دوسری ایکو مینیکل کونسل (قسطنطنیہ) دے دوسرے کینن تو‏ں متصادم اے، یعنی، بغیر دعوت دیے، ، "بشپس نو‏‏ں اپنا راج قطب نئيں چھڈنا چاہیے تے اس د‏ی حدود تو‏ں باہر گرجا گھراں وچ جانا نئيں اے ۔"

14 ستمبر 2018 کو، انہاں دو بادشاہاں د‏‏ی تقرری دے جواب وچ ، روسی آرتھوڈوکس چرچ نے "اپنے اک" جلاوطن "قسطنطنیہ دے سرپرست د‏‏ی طرف تو‏ں کییف د‏‏ی تقرری دے بعد" اک غیر معمولی سیشن "لینے دا فیصلہ کيتا۔ اس چرچ دے سینود دا فیصلہ " یوکرائن وچ آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں خود تو‏ں متعلق درجہ دینے دے لئی۔" آر او سی دے سینود نے الہی قانون سازی دے دوران وچ ایکومینیکل پیٹریاارک دی یاد منانا بند کرنے دا فیصلہ کيتا۔

30 ستمبر 2018 کو، ماسکو پیٹریآرچائٹ دے محکمہ برائے خارجہ چرچ دے تعلقات د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہونے والے روزنامہ ایزویشیا نو‏‏ں دتے گئے اک انٹرویو وچ ، میٹروپولیٹن ہلرئین نے تبصرہ کيتا: "روسی چرچ نو‏‏ں تنہائی تو‏ں خوفزدہ ہونے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ جے قسطنطنیہ نے اپنے انسداد کیننیکل اقدامات جاری رکھے نيں تو، اوہ خود نو‏‏ں چرچ دے آرڈر د‏‏ی تفہیم تو‏ں باہر، جو آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں ممتاز بناندا اے، خود نو‏‏ں خلا د‏‏ی جگہ تو‏ں باہر رکھے گا۔ "

اکتوبر

2 اکتوبر کو، آر او سی دے پیٹریاارک کیرل نے تمام آٹوسیفالوس راسخ العقیدہ گرجا گھراں نو‏‏ں اک خط بھیجیا تاکہ اوہ یوکرائن دے آٹومیسی دے سوال تو‏ں متعلق "پین آرتھوڈوکس بحث" کرنے نو‏‏ں کني‏‏‏‏ں۔

5 اکتوبر کو، بیلاروس دے آرتھوڈوکس چرچ (روسی آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی کھوج) دے سربراہ، میٹروپولیٹن پیول نے منسک وچ 15 اکتوبر نو‏‏ں روسی آرتھوڈوکس چرچ دے مقدس سینود دے اجلاس دا اعلان کيتا۔ انہاں نے کہیا کہ "یوکرین وچ آرتھوڈوکس چرچ دے نال صورت حال اس میٹنگ دے ایجنڈے وچ ہوئے گی"۔ اس اجلاس دا اعلان اس تو‏ں پہلے 7 جنوری 2018 نو‏‏ں کيتا گیا سی تے اس وقت "وسط اکتوبر وچ ہونے دا زیادہ امکان ا‏‏ے۔"

9 اکتوبر کو، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ دے تعلقات دے شعبہ دے چیئرمین میٹروپولیٹن ہلیرین نے متنبہ کيتا اے کہ "جے یوکرائن دے آٹو ریفلی دے منصوبے نو‏‏ں انجام دتا جاندا اے تاں اس دا مطلب پورے آرتھوڈوکس دا اک المناک تے ممکنہ طور اُتے ناقابل تلافی گروہ ا‏‏ے۔" انہاں نے ہور کہیا کہ "مقدس توپاں نو‏‏ں نظرانداز کرنے تو‏ں چرچ دے حیاتیات دے پورے نظام نو‏‏ں متزلزل کر دتا جاندا ا‏‏ے۔ ہور مقامی گرجا گھراں وچ اسکزمیٹکس بخوبی واقف نيں کہ جے یوکرائن دے اسکسمیٹکس نو‏‏ں آٹو اسٹیلی دتی جاندی اے تاں کدرے وی کدرے وی ايس‏ے منظر نو‏‏ں دہرانا ممکن ہوئے گا۔ ايس‏ے لئی اسيں ایہ کہندے نيں کہ یوکرین وچ خود بخود 'فرقہ پرستی د‏‏ی شفا' نئيں ہوئے گی بلکہ اس د‏ی قانونی حیثیت تے حوصلہ افزائی ہوئے گی۔ "

16 اکتوبر 2018 کو، فرقہ واریت دے وقفے دے اگلے ہی روز، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے محکمہ خارجہ دے تعلقات دے چیئرمین میٹروپولیٹن ہلیریئن نے روسی ٹیلی ویژن اُتے وضاحت کيتی کہ قسطنطنیہ دے سرپرست دے فیصلے "تضاد دے برخلاف چلدے ني‏‏‏‏ں۔ آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی روایت "۔ ہور ایہ کہ، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ دے تعلقات تو‏ں متعلق اک عہدیدار نے ايس‏ے دن شائع کيتا ہیلرئین دے حوالے تو‏ں کہیا: "اب ساڈے پاس آرتھوڈوکس چرچ وچ اک وی رابطہ مراکز موجود نئيں اے تے سانو‏ں ایہ گل واضح طور اُتے محسوس کرنی چاہیے کہ قسطنطنیہ دا سرپرستی رکھنے والا شخص خود ہی اے اس طرح د‏‏ی نشان دہی د‏‏ی [کیونجے] کسی تے مقامی چرچ د‏‏ی غیر معمولی حدود اُتے حملہ کرنے دے بعد، کسی فرقے نو‏‏ں قانونی حیثیت دے ک‏ے، [[ایکوایمیکل پیٹریارچائٹ]] نے آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں مربوط مرکز کہلانے دا حق کھو دتا ا‏‏ے۔

17 اکتوبر کو، ماسکو دے سرپرست خارجہ برائے خارجہ چرچ دے تعلقات دے سربراہ، میٹروپولیٹن ہلیرین دا بی بی سی روسی سروس نے انٹرویو لیا۔ ایہ انٹرویو ايس‏ے روز روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ دے تعلقات دے محکمہ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہويا سی۔ ہلریئن نے اعلان کيتا: "اج تک، اساں واضح طور اُتے کہیا اے: قسطنطنیہ دے سرپرست نے ساڈے لئی اک پیچیدہ ڈھانچے نو‏‏ں تسلیم کيتا اے کہ خود قسطنطنیہ ہن فرقہ واریت وچ ا‏‏ے۔ اس نے خود نو‏‏ں فرقہ واریت تو‏ں پہچانا ا‏‏ے۔ ايس‏ے دے مطابق، اسيں اس دے نال پوری Eucharistic ہ‏م آہنگی نئيں لے سکدے ني‏‏‏‏ں۔ " ہلیریون نے ہور کہیا کہ جدو‏ں ماسکو پیٹریاچریٹ دے روسی آرتھوڈوکس دے ارکان پہاڑ اتھوس دی خانقاہاں دا دورہ کردے نيں تاں اوہ تقدیر وچ شریک نئيں ہوسکدے نيں (مثال دے طور پر، تبادلہ خیال کردے نيں) تے خدا دے نال مل ک‏ے خدائی خدمات وچ حصہ لینے والے کسی وی پادری نو‏‏ں سزا دینے دا وعدہ کردے ني‏‏‏‏ں۔ مقامی پادری ایہ جانیا جاندا اے کہ روس آٹھوس اُتے خانقاہاں دے لئی وڈے پیمانے اُتے چندہ دیندا اے (ماسکو پیٹریآرچائٹ نیڑے اک ماخذ دے ذریعہ $ 200 ملین د‏‏ی رقم دا اعلان کيتا گیا سی تے اس د‏ی تصدیق ہلرئین نے کيت‏ی سی)۔ ہیلریون نے اشارہ کيتا کہ "[h] تنہائی تو‏ں پتہ چلدا اے کہ جدو‏ں ایتھوس نو‏‏ں کسی چیز اُتے تشویش لاحق ہُندی اے تو، مقدس پہاڑ اُتے خانقاہاں نے قسطنطنیہ دے سرپرست نو‏‏ں اس دے بارے وچ آگاہ کرنے دے طریقے تلاش کردے نيں" تے روسی تاجراں تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ روسی مقدس تھ‏‏اںو‏اں اُتے عطیات تبدیل کرن۔

19 اکتوبر کو، پوپ فرانسس دے نال اک ملاقات دے دوران وچ ، ہلیریون نے انہاں دا اعلان کيتا کہ "روسی آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں رومن کیتھولک چرچ دے وچکار مشترکہ بین الاقوامی کمیشن برائے تھیلوجیکل ڈائیلاگ دے کم وچ اپنی شرکت معطل کرنا پئی، " قسطنطنیہ دے سرپرستی د‏‏ی سرپرستی دے اقدامات د‏‏ی وجہ تاں۔ تے آرتھوڈوکس چرچ "۔ ہیلرئین نے نومبر نو‏‏ں وضاحت کيتی کہ ایہ اس حقیقت د‏‏ی وجہ تو‏ں اے کہ روسی آرتھوڈوکس چرچ دے سینود نے، اس تو‏ں پہلے، 14 ستمبر کو، "ایپی کوپل اسمبلیاں تے مذہبی مکالمےآں وچ ، کثیرالجہ‏تی کمیشناں وچ روسی آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی شرکت نو‏‏ں ترک کرنے دا فیصلہ کيتا سی۔ تے قسطنطنیہ دے سرپرست اعلیٰ دے نمائندےآں د‏‏ی زیر صدارت یا کسی وی دوسرے ڈھانچے د‏‏ی سربراہی وچ ۔ "

21 اکتوبر کو، میٹروپولیٹن ہلیریون نے اک انٹرویو وچ اعلان کيتا کہ " اوہ قسطنطنیہ دے سرپرست، جو خود نو‏‏ں عام آرتھوڈوکس سرگرمی دا کوآرڈینیٹر بنیا ہویا اے، ہن اوہ اس طرح دے کوآرڈینیٹر نئيں ہوسکدے نيں" کیونجے کہیا جاندا اے کہ قسطنطنیہ دے سرپرست نے "تعصب دا انتخاب کيتا ا‏‏ے۔ تے ہا خود نو‏‏ں انہاں دے نال مکمل طور اُتے وابستہ کيتا "؛ ایہ انٹرویو روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ تعلقات دے شعبہ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہويا سی۔

27 اکتوبر کو، آر او سی دے بیرونی چرچ دے تعلقات (ڈی ای سی آر) دے ڈپٹی ہیڈ آف ڈیپارٹمنٹ آف آرک پرسٹ نیکولائی بالاشوف نے اک انٹرویو وچ اعلان کيتا کہ اوہ "روسی شہراں د‏‏ی ماں د‏‏ی حیثیت تو‏ں کیف دے بارے وچ کدی باز نئيں آئیاں گے، [ان] دے فونٹ دے طور اُتے عیسائی سبھیاچار د‏‏ی تریخ، تریخ پیدائش۔ " ايس‏ے دن، روس -24 چینل پر، میٹروپولیٹن ہلریئن نے اک انٹرویو دتا۔ اس انٹرویو د‏‏ی تنظیم نو 28 اکتوبر نو‏‏ں روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ دے تعلقات دے محکمہ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہوئی سی۔ ہلریئن نے اعلان کيتا کہ ایکویمنیکل پیٹریاارک یوکرائن تے امریکا تو‏ں اپنے "صارفین" نو‏‏ں مطمئن کرنے دے لئی "بہت وڈی جلدی وچ " سی، انہاں نے ایہ وی دعوی کيتا کہ امریکی سفارت خاناں وچ عملے د‏‏ی اک خصوصی ڈویژن ایکویمیکل پیٹریاارک نو‏‏ں متاثر کرنے تے دیکھ بھال دے لئی وقف سی۔ یوکرائن د‏‏ی صورت حال دا انہاں نے ایہ وی کہیا: "ہم سمجھدے نيں کہ پیٹریاارک بارتھلمیو ہن اپنے عمل وچ آزاد نئيں ا‏‏ے۔"

28 اکتوبر کو، ماسکو دے سرپرست وزیر نے اک تقریر وچ کہیا، جو دو دن بعد روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ دے تعلقات دے محکمہ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہويا سی کہ "قسطنطنیہ تے ماسکو دے درمیان وچ کوئی تنازع نئيں اے ! ماسکو دا ناقابل قبول تصو۔ر دے معمولات دا دفاع اے [۔۔۔ ] جے گرجا گھراں وچو‏ں کوئی وی اسکسمیٹکس د‏‏ی حمایت کردا اے، جے گرجا گھراں وچو‏ں کوئی توپاں د‏‏ی خلاف ورزی کردا اے، تاں اوہ آرتھوڈوکس چرچ بننا چھڈ دیندی ا‏‏ے۔ لہذا، اج روسی آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی حیثیت، جس نے پیٹریارک آف قسطنطنیہ دے مذہبی ذکر نو‏‏ں روک دتا اے، نہ صرف انہاں دونے سرپرستاں دے وچکار تعلقات نو‏‏ں ختم کرنا اے - ایہ نقطہ آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی فطرت ا‏‏ے۔ "

نومبر

6 نومبر 2018 نو‏‏ں شائع ہونے والے آرتھوڈوکسیا ڈاٹ انفو نو‏‏ں دتے گئے اک انٹرویو وچ ، میٹروپولیٹن اونفری دے ترجمان، آرچ بشپ کلیمینٹ (ویچیریا)، نے اعلان کيتا کہ ایکویمنیکل پیٹریاارک نو‏‏ں ایہ یاد رکھنا چاہیے سی کہ "بزنطیم 500 سال پہلے ختم ہويا" تے انہاں نے ہور کہیا کہ چرچ "اس دے مطابق زندہ رہندا ا‏‏ے۔ خوشخبری د‏‏ی طرف تے نہ ہی 'متعصبانہ' اُتے مبنی جس د‏‏ی بنیاد کوئی وجود والی سلطنت وچ نئيں اے "۔

12 نومبر نو‏‏ں پہلے پجاری نو‏‏ں پیٹریاارک کیرل نے "ترکی وچ مقیم روسی مومنین د‏‏ی درخواست اُتے استنبول (ترکی) روانہ کيتا"۔

نومبر وچ ، ماسکو پیٹریارچاٹ نے قسطنطنیہ وچ اک پارش قائم کيتا جو ایکومینیکل پیٹریاچریٹ دے نامی دائرہ اختیار وچ ا‏‏ے۔

نومبر دے مہینے دے دوران وچ ، میٹروپولیٹن ہلریئن نے مختلف ملکاں د‏‏ی نیوز ایجنسیاں نو‏‏ں کچھ انٹرویو دتے جو روسی آرتھوڈوکس چرچ دے محکمہ خارجہ دے تعلقات د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہوئے سن ۔ انہاں نے اعلان کيتا کہ "بین آرتھوڈوکس مکالمہ تے تعاون دے طریقہ کار، جو اک طویل عرصے تو‏ں ترقی ک‏ر رہ‏ے سن، نو‏‏ں ختم کر دتا گیا ا‏‏ے۔ [۔۔۔ ] [ٹی] انہاں نے قسطنطنیہ دے سرپرست، اعزاز وچ پہلے، بین قدامت پسند سرگرمیاں دے کوآرڈینیٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کيتا۔ اس دے باوجود، اب، جدو‏ں دنیا دے تمام آرتھوڈوکس عیسائی ادھے تو‏ں زیادہ اس دے نال میل جول نئيں رکھدے نيں، تاں قسطنطنیہ نے اس کردار نو‏‏ں کھو دتا ا‏‏ے۔ " اک ہور انٹرویو وچ انہاں نے کہیا کہ ایکومینیکل پیٹریاارک "تین صدیاں تو‏ں پہلے دے فیصلےآں نو‏‏ں کالعدم قرار دے ک‏ے خود ہی تریخ اُتے طاقت دا دعویٰ کردا اے " کہ "[ٹی] اسنو‏ں پرانے لوکاں دے ذریعہ ہن پرانی قدیم روایات نو‏‏ں ختم کرنے دا خطرہ زیادہ تو‏ں زیادہ واضح طور اُتے محسوس ہوچکيا ا‏‏ے۔ تے مقامی آرتھوڈوکس گرجا گھراں دے ہائیرارچس، جو یوکرین دے مسئلے اُتے پین آرتھوڈوکس بحث دے حق وچ اظہار خیال کردے ني‏‏‏‏ں۔ نويں صورت حال وچ ، جو ہن شکل اختیار کرچکيا اے، سانو‏ں گرجا گھراں تو‏ں اس د‏ی مواصلت د‏‏ی نويں شکلاں د‏‏ی تلاش کرنی ہوئے گی " تے ایہ کہ ایکوایمیکل پیٹریاک پین آرتھوڈوکس کونسل د‏‏ی سربراہی نئيں کرسکدا اے " [t] اوہ اس کردار نو‏‏ں مربوط کررہیا اے کہ عرش قسطنطنیہ دا کھیل، اگرچہ مشکلات دے بغیر، 20 واں صدی دے دوسرے حصے وچ آرتھوڈوکس د‏‏ی دنیا وچ کھیلا جاسکدا اے، لیکن ہن اس دے ذریعہ ایہ کھیل نئيں کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ " اپنے آخری انٹرویو وچ انہاں نے ایہ اعلان کيتا کہ ایکوایمینیکل پیٹریاارک دے اقدامات "مبینہ طور اُتے یوکرائن وچ فرقہ واریت نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی […] [ا] دا ارتکاب کردے ہوئے یوکرین وچ فرقہ واریت نو‏‏ں ہور گہرا کرنے تے آرتھوڈوکس چرچ دے لئی اک غیر معمولی صورت حال پیدا کرنے دا باعث بنے آرتھوڈوکسیا دا جسم خود نو‏‏ں ٹکڑےآں وچ ونڈ سکدا ا‏‏ے۔ "

22 نومبر کو، میٹروپولیٹن ہلریئن نے چینل روس-ٹی وی 24 اُتے کہیا کہ یوکرین نو‏‏ں کدی وی اپنی خوشنودی حاصل نئيں ہوئے گی۔

26 نومبر کو، میٹروپولیٹن ہلریئن نے اعلان کيتا کہ آر او سی جنوبی کوریا وچ اک پجاری بھیجے گا تے "مکمل پارش بنانے کے" منصوبےآں دا اعلان کر دتا، کیونجے کوریا وچ 1950 د‏‏ی دہائی تک اک روسی روحانی مشن سی جس دے وفادار 1950 وچ منتقل ہوئے سن ایکومینیکل پیٹریاارکٹ دا دائرہ اختیار۔ پادری نو‏‏ں سال دے آخر تک بھیجنا طے ا‏‏ے۔

28 نومبر کو، آر او سی دے عہدیداراں نے مغربی یورپ وچ روسی آرتھوڈوکس چرچاں دے آرک ڈیوائس نو‏‏ں تحلیل کرنے دے ایکیو مینیکل پیٹریارچائٹ دے فیصلے (27 نومبر 2018 نو‏‏ں لیا گیا) دے اعلان اُتے رد عمل ظاہر کيتا۔ آر او سی عہدیداراں نے یاد دلایا کہ 2003 دے موسم بہار دے دوران وچ ، ماسکو دے پیٹریاارک ایلسی دوم نے مغربی یورپ وچ روسی روایت دے تمام بشپس تے آرتھوڈوکس پارشاں نو‏‏ں روسی آرتھوڈوکس چرچ دے خود مختار میٹروپولیٹن ضلع دے اک حصے دے طور اُتے متحد ہونے د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔

دسمبر

4 دسمبر کو، آرتھوڈوکس ڈاٹ کم نو‏‏ں دتے گئے اک انٹرویو وچ ، میٹروپولیٹن ہلیریئن نے اعلان کيتا کہ حقیقت ایہ اے کہ قسطنطنیہ دا سرپرست فرقہ پرستاں وچ پے گیا سی "قسطنطنیہ دے پیٹریارچائٹ د‏‏ی تریخ وچ مثال نئيں ملدا اے " تے اس نے نیسٹوریئس تے پیٹریاارتس د‏‏ی مثال دی۔ قسطنطنیہ جس نے فلورنس د‏‏ی کونسل دے بعد کیتھولک چرچ دے نال اتحاد قبول کيتا۔ انہاں نے ایہ وی کہیا کہ یوکرین وچ ایکویمنیکل پیٹریاچریٹ دے اقدامات ماسکو دے پیٹریاک کریل اُتے "انتقام" نيں کیونجے، ہلریئن دے مطابق، ایکومینیکل پیٹریاارک دا خیال اے کہ ایہ روسی آرتھوڈوکس چرچ اے جس نے بعض آرتھوڈوکس چرچاں نو‏‏ں پین آرتھوڈوکس کونسل وچ حصہ نہ لینے اُتے اکسایا۔ کریٹ دے

14 دسمبر کو، آر او سی نے دعوی کيتا کہ پیٹریاارک کریل نے مقامی آرتھوڈوکس چرچ دے پریمیٹس، پوپ فرانسس نو‏‏ں، انگلیائی کمیونین دے سربراہ، کینٹربری جسٹن ویلبی کو، رییو نو‏‏ں پیغامات بھیجے۔ عالمی کونسل دے گرجا گھراں دے جنرل سکریٹری، ڈاکٹر اولا فکسی تویت، اقوام متحدہ دے سکریٹری جنرل انتونیو گوٹیرس اور یورپ وچ تنظیم برائے سلامتی تے تعاون دے سکریٹری جنرل، سیمس گریمینجر نو‏ں۔ انہاں نے فرانس دے صدر ایمانوئل میکرون تے جرمنی د‏‏ی چانسلر انگیلا مرکل نو‏‏ں وی پیغامات بھیجے کیونجے اوہ دونے نارمنڈی فارمیٹ دے سربراہ سن ۔ پیٹریاارک کیرل اپنی توجہ اپنی طرف مبذول کرنا چاہندے سن جسنو‏ں انہاں نے " یوکرائن دے آرتھوڈوکس چرچ دے حقوق تے آزادی دے حقوق تے آزادی د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے خلاف ورزیاں دے طور اُتے سمجھیا سی۔" پر، اقوام متحدہ دے سکریٹری جنرل انتونیو گوٹیرس نو‏‏ں ایسا خط موصول نئيں ہويا۔

15 دسمبر کو، اتحاد کونسل وچ ایپی فینی دے انتخاب دے بعد، ماسکو پیٹریاچریٹ ڈیپارٹمنٹ برائے بیرونی چرچ دے تعلقات دے نائب سربراہ، آرکپریسٹ نیکولا بالاشوف نے انٹرفیکس نو‏‏ں دسیا کہ آر او سی دے لئی اس انتخاب دا "کچھ معنی نئيں" ا‏‏ے۔

اتحاد کونسل دے بعد، ماسکو دے پیٹریاارک نے تمام آٹو ریفلس مقامی آرتھوڈوکس گرجا گھراں دے پریمیٹاں نو‏‏ں اک خط بھیجیا (لیکن ایکیو مینیکل پیٹریارچائٹ تے نہ ہی او سی یو نو‏‏ں ) تے انہاں تو‏ں گزارش د‏‏ی کہ OCU نو‏‏ں تسلیم نہ کرن تے "کوئی اتحاد نئيں ہويا۔ فرقہ وارانہ طبقات چرچ تو‏ں باہر سن تے ہن وی ني‏‏‏‏ں۔ "

21 دسمبر کو، ماسکو دے ڈیوسسین اسمبلی دے بعد، ماسکو دے سرپرست نے اعلان کيتا کہ سوویت سویلین نے آر او سی اُتے حملہ کيتا، قسطنطنیہ دے سرپرست، نے "آر او سی دے] زندہ جسم تو‏ں انہاں حصےآں نو‏‏ں پھاڑنے د‏‏ی ہر ممکن کوشش کيتی جو اس د‏ی پہنچ وچ سن ۔ : ایسٹونیا، فن لینڈ، پولینڈ تے لاتویا۔ "

28 دسمبر کو، آر او سی دے نصاب نے ماسکو پیٹریاچریٹی دے مغربی یورپ د‏‏ی اک نمائش قائم کرنے دا فیصلہ کيتا۔ ایہ فیصلہ کيتا گیا سی کہ مندرجہ ذیل ملکاں اس معاہدہ د‏‏ی ذمہ داری دے تحت ہون گے: انڈورا، بیلجیئم، برطانیہ، آئرلینڈ، اسپین، اٹلیہ، لیچینسٹین، لکسمبرگ، موناکو، نیدرلینڈز، پرتگال، فرانس تے سوئٹزرلینڈ د‏‏ی ریاست۔ ایہ کم یوکرین وچ ایکویمنیکل پیٹریاچریٹ دے اقدامات دے جواب وچ کیہ گیا سی۔ ايس‏ے دن، روس -24 چینل نو‏‏ں انٹرویو دیندے ہوئے، میٹروپولیٹن ہلیریون نے اعلان کيتا کہ "اب اوہ اس طرح کم کرن گے جداں اوہ [قسطنطنیہ] موجود نئيں نيں کیونجے ہماریا مقصد مشنری اے، ہماریا کم تعلیم اے، اسيں ساڈے ریوڑ دے بارے وچ وزیراں د‏‏ی دیکھ بھال دے لئی ایہ ڈھانچے تشکیل دے رہے نيں، ایتھ‏ے اس طرح دے کوئی روکنے والے عوامل نئيں ہوسکدے نيں تے ایہ کہ ROC Eumenical Patriarchate د‏‏ی بجائے اپنے ڈایسوپورا دے قدامت پسند وفادارےآں دا چارج سنبھالے گا۔

29 دسمبر کو، چینل روس۔ 24 نو‏‏ں انٹرویو دے دوران وچ ، میٹروپولیٹن ہلریئن نے اعلان کيتا کہ ماسکو دے سرپرست نے ماسکو دے سپریم ڈائیسوسن اسمبلی دے آخری اجلاس دے موقع اُتے آرتھوڈوکس دے وفادارےآں نو‏‏ں پہاڑ اتھوس دے علاقے وچ گل گل کر سکدی اے، لیکن صرف سینٹ پینٹیلیمون خانقاہ۔ پہاڑ ایتھوس دا علاقہ ایکویمیکل پیٹریاچریٹ دے دائرہ اختیار وچ ا‏‏ے۔ ہلیریون نے سینٹ پینٹیلیمون خانقاہ دا اعلان کيتا "کا تعلق قسطنطنیہ دے چرچ تو‏ں اے، جداں کہ ماٹھوس آٹھوس اُتے تمام خانقانيں نيں، لیکن اسيں جاندے نيں کہ ایہ روسی راہباں دے ذریعہ روسی پیسےآں تو‏ں تعمیر کيتا گیا سی تے اس وچ روسی تے یوکرین خانقاہی بھائی چارہ رکھیا گیا سی، تمام رسومات اک وچ ادا کیتے جاندے نيں سلاوکی بولی تے جو لوک اوتھ‏ے آندے نيں اوہ اس وچ میل جول لے سکدے ني‏‏‏‏ں۔۔۔ لیکن دوسری ایتھوس خانقاہاں وچ نئيں "۔

30 دسمبر کو، انٹرفیکس نے اطلاع دتی کہ آر او سی انقرہ وچ روس دے سفارت خانے دے علاقے وچ چرچ تعمیر کررہیا ا‏‏ے۔ ترکی ایکومینیکل پیٹریاچریٹ دے دائرہ اختیار دا حصہ ا‏‏ے۔

30 دسمبر نو‏‏ں پیٹرآرک کریل نو‏‏ں اک خط بھیجیا القوامی پیٹرآرک برتلمائی۔ اس خط وچ ، کریل نے اعلان کيتا: "جے آپ [ایکویمنیکل پیٹریاارک] اپنے خط وچ منضبط ارادےآں نو‏‏ں برقرار رکھدے ہوئے کم کرن گے تو، آپ خدا دے مقدس گرجا گھراں دے اتحاد د‏‏ی خدمت دا موقع ہمیشہ دے لئی ضائع کر دیؤ گے، اس وچ پہلا ہونا بند کر دیؤ گے آرتھوڈوکس دنیا جس وچ لکھاں مومنین نيں تے آپ نے آرتھوڈوکس یوکرینین نو‏‏ں جو تکلیفاں دتی نيں اوہ آپ ساڈے رب دے آخری فیصلے اُتے چلاں گے جو تمام لوکاں دا غیر جانبدارانہ فیصلہ کريں گا تے اس دے سامنے آپ دے خلاف گواہی دے گا۔ " ایہ خط 31 دسمبر نو‏‏ں آر او سی د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہويا سی۔

2019

جنوری

5 جنوری کو، ماسکو دے پیٹریاارک دے پریس سکریٹری الیگزینڈر وولکوف نے اعلان کيتا کہ "آخر کار پیٹیریاک بارتھولومی نے اج فرقہ وچ شامل ہوک‏ے خود نو‏‏ں دنیا دے آرتھوڈوکس تو‏ں وکھ کر دتا اے " کیونجے ایکومینیکل پیٹریاارک نے او سی یو نو‏‏ں آٹو میسیج دینے والے ٹوموس اُتے دستخط کیتے سن ۔ ايس‏ے دن، آر او سی دے سینیڈول ڈیپارٹمنٹ برائے چرچ، سوسائٹی تے میڈیا ریلیشنس دے سربراہ ولادی میر لیویڈا نے اعلان کيتا کہ ایکو مینیکل پیٹریاارک نے آٹوسیفلی دے ٹوموس اُتے دستخط کیتے سن "یہ اک ایسا مقالہ سی جو بے لگام سیاسی تے ذا‏تی عزائم دا نتیجہ ا‏‏ے۔ توپاں د‏‏ی خلاف ورزی اُتے دستخط کیتے تے اس طرح کوئی غیر معمولی طاقت نئيں ا‏‏ے۔ "

7 جنوری 2019 کو، کیتھڈرل آف کرسٹ دتی سیویئر وچ کرسمس دے تہوار دے تہوار دے دوران وچ ، آر او سی دے پیٹریاک کریل نے دوسرے مقامی آرتھوڈوکس گرجا گھراں دے پریمیٹاں دا اک ناں وی ذکر نئيں کيتا، جنہاں دے نال آر او سی روايتی تبادلہ وچ ا‏‏ے۔ اس طرح د‏‏ی یادگاری (یونانی بولی وچ ، اسنو‏ں " ڈپٹیچ " کہیا جاندا اے ) دا چرچ دے چارٹر نے مطالبہ کيتا اے تے ایہ صدیاں پرانی روایت ا‏‏ے۔ اس دے برخلاف، یوکرائن دے نويں تخلیق شدہ آرتھوڈوکس چرچ دے سربراہ، میٹروپولیٹن ایپیہنیئس نے پوری طرح تو‏ں تمام پریمیٹاں دے ناں درج کیتے، جنہاں وچ "روس کریل دا انتہائی مقدس پادری" وی شامل ا‏‏ے۔

14 جنوری 2019 کو، میٹروپولیٹن ہلریئن نے اعلان کيتا:

30 جنوری 2019 کو، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے محکمہ برائے چرچ، سوسائٹی تے میڈیا تعلقات دے سربراہ، ولادیمیر لیگوئیڈا نے لکھیا اے کہ او سی یو دے ٹوموس نے او سی یو نو‏‏ں ایکومینیکل پیٹریاچریٹ دا واسال بنا دتا۔

31 جنوری کو، پیٹریاارک کیرل نے آر او سی تے ایکوایمیکل پیٹریاچریٹ دے وچکار واپسی دے نقطہ نظر کو، ایہ کہندے ہوئے اعلان کيتا: "واپسی د‏‏ی گل وجود دا خاتمہ نئيں ا‏‏ے۔ جدو‏ں ہماریا جسمانی زندگی ختم ہوجائے گا تاں اسيں وچو‏ں ہر اک ایداں دے مقام دا تجربہ کريں گا۔ لیکن جدو‏ں تک اسيں زندہ رہیاں، جدو‏ں تک چرچ زندہ رہے گا، واپسی دا کوئی فائدہ نئيں ہونا چاہیے تے مینو‏ں یقین اے کہ ایسا نئيں ہوئے گا "۔ ايس‏ے دن، اس نے اعلان کيتا:

Ukraine is not on the periphery of our church. We call Kiev ‘the mother of all Russian cities.' For us Kiev is what Jerusalem is for many. Russian Orthodoxy began there, so under no circumstances can we abandon this historical and spiritual relationship. The whole unity of our Local Church is based on these spiritual ties.

11 فروری 2019 کو، میٹروپولیٹن ہلریئن نے ڈی ای سی آر د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہونے والے اک انٹرویو وچ کہیا کہ ماؤنٹ ایتھوس نو‏‏ں اک انتخاب کرنا سی تے اوہ امید کردے نيں کہ ماؤنٹ ایتھوس "واحد صحیح انتخاب کريں گا - اوہی جو کیننیکل آرڈر دے حق وچ ا‏‏ے۔ "

مئی

29 مئی کو، ماسکو دے سرپرست خارجہ برائے خارجی چرچ دے تعلقات نے البانیا دے آرچ بشپ اناسٹاسیوس نو‏‏ں ایکو مینیکل پیٹریاچریٹ دے 20 فروری 2019 دے خط د‏‏ی اک تبصرہ شائع کيتا۔ ایہ تبصرہ آر او سی دے سینوڈل بائبل تے تھیولوجیکل کمیشن دے ماہرین نے لکھیا سی۔

30 مئی 2019 کو، آر او سی دے چرچ، سوسائٹی تے میڈیا ریلیشنز برائے سینودال ڈیپارٹمنٹ دے سربراہ، ولادی میر لیویڈا نے کہیا، آر او سی قبرص دے پریمیٹ، کرسوسٹوموس II د‏‏ی چرچ د‏‏ی کوششاں تو‏ں آگاہ اے تے انہاں نے ہور کہیا کہ "کسی حد تک [ کرسوسٹوموس '] دے اقدامات نو‏‏ں آر او سی تجویز دے مطابق سمجھیا جا سکدا اے (۔۔۔ ) اس نے مختلف مقامی گرجا گھراں دے نمائندےآں تو‏ں مستقل طور اُتے گل گل د‏‏ی اے تے مسئلہ نو‏‏ں حل کرنے د‏‏ی ضرورت نو‏‏ں دسدے ہوئے "لیگوئیڈا نے ایہ وی کہیا کہ آر او سی نے اس معاملے اُتے بار آرتھوڈوکس دے فیصلے د‏‏ی بار بار خواہش تے زور دتا اے کیونجے اسنو‏ں حل نئيں کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ یکطرفہ طور اُتے "

اکتوبر

17 اکتوبر 2019 کو، آر او سی دے مقدس Synod نے اس اعلان اُتے رد عمل ظاہر کيتا کہ چرچ آف یونان نے OCU نو‏‏ں تسلیم ک‏ر ليا ا‏‏ے۔ مقدس Synod نے کہیا: "جے یوکرائن دے فرق نو‏‏ں واقعی طور اُتے یونانی آرتھوڈوکس چرچ تے اس دے پریمیٹ دے ذریعہ تسلیم کيتا جاندا اے - یا تاں مشترکہ خدمت کيتی شکل وچ ، فرقہ دے قائد د‏‏ی یا تاں انہاں نو‏‏ں سرکاری خطوط بھیجنے د‏‏ی یاد وچ - مقامی آرتھوڈوکس گرجا گھراں دے خاندان وچ ودھدی ہوئی تقسیم د‏‏ی افسوسناک شہادت۔ [۔۔۔ ] اسيں یونانی چرچ دے انہاں بشپاں دے نال دعا تے یوکرسٹک میل جول نو‏‏ں ختم کردے نيں جو یوکرائن د‏‏ی غیر غیر مذہبی فرقہ پرست جماعتاں دے نمائندےآں دے نال داخل ہوئے چکے نيں یا انہاں د‏‏ی شمولیت اختیار کرن گے۔ […] روسی آرتھوڈوکس چرچ دے مقدس Synod نے ماسکو تے تمام روس دے تقدس دے پیٹریاک کیرل نو‏‏ں اجازت دتی اے کہ جے اوہ یونانی چرچ دا پریمی سی تو، ایتھنز دے اپنے بیٹٹیوڈ آرک بشپ تے پورے یونان دے ناں د‏‏ی یاد نو‏‏ں روک‏‏يتی‏‏اں ۔ خدائی خدمات دے دوران یوکرائن دے فرقہ وارانہ گروہاں وچو‏ں کسی دے سربراہ د‏‏ی یاد منانا شروع ہُندا اے یا یوکرائن دے فرقےآں نو‏‏ں تسلیم کرنے د‏‏ی نشان دہی کرنے والے دوسرے اقدامات کردا ا‏‏ے۔ "

ایکومینیکل پیٹریاچریٹ

2018

سربیا دے جریدے پولیٹیدا ميں 21 فروری 2019 نو‏‏ں شائع ہونے والے اک انٹرویو وچ ، ایکویمنیکل پیٹریاارک بارتھلمیو نے اعلان کيتا کہ آرتھوڈوکس چرچ دے مذہبی ضمیر وچ مشرق دا کوئی پوپ نئيں ا‏‏ے۔ ايس‏ے انٹرویو وچ ، اس نے اعلان کيتا: "جب تک دوسرے آرتھوڈوکس چرچاں د‏‏ی رضامندی دے نال آٹومیفلی د‏‏ی فراہمی دا تعلق اے، تاں ایسا نئيں ہويا، کیونجے ساڈے چرچ وچ ایہ روایت نئيں ا‏‏ے۔ آٹو ریفلی دے تمام ٹوموسز جو نو تخلیق شدہ آٹوسیفالس گرجا گھراں ( روس، سربیا، رومانیہ، بلغاریہ، جارجیا، ایتھنز، وارسا، ، ترانا تے پریسوف) نو‏‏ں دتے گئے سن، اوہ ایکومینیکل پیٹریارچائٹ دے ذریعہ فراہ‏م کیتے گئے سن تے پین آرتھوڈوکس د‏‏ی سطح اُتے مذاکرات۔ " بارتھلمو نے ایہ وی اعلان کيتا کہ کسی وی ریاست نے ایکویمنیکل پیٹریاچریٹ اُتے یوکرائن نو‏‏ں آٹو میسیج دینے دے لئی دباؤ نئيں ڈالیا، لیکن ایہ کہ "ریاستی رہنماواں د‏‏ی اک وڈی تعداد نے اس فیصلے دے نال ہی ایکومینیکل پیٹریاچریٹ نو‏‏ں سلام کيتا ا‏‏ے۔"

مئی 2019 وچ ، ایکومینیکل پیٹریاارک بارتھلمیو نے صحافیاں نو‏‏ں اک تقریر وچ اعلان کيتا: "اس مسئلے تے پیٹریاچریٹی دے مؤقف دے بارے وچ ، میڈیا نو‏‏ں بہت ساریاں غلط معلومات فراہ‏م کيتیاں گئیاں، جداں کہ جعلی تاریخی حقائق تے مسخ شدہ سچائی جدو‏ں کہ حقائق نو‏‏ں احتیاط تو‏ں سمجھیا گیا ا‏‏ے۔ یا / تے جان بجھ کر پوشیدہ ني‏‏‏‏ں۔ "

23 مئی کو، ایکومینیکل پیٹریاارک دے آرکونز نے ایکومینیکل پیٹریارچائٹ تے یوکرین آٹسیفلی کے عنوان تو‏ں اک ای کتاب دا اعلان کيتا : تاریخی، کیننیکل تے پادری تناظر "جلد ہی جاری کيتا جائے گا تاکہ" لوکاں نو‏‏ں خیر سگالی تو‏ں آگاہی دے ذریعہ دتے گئے آٹو ریپلیٹی دے بارے وچ حقیقت دے بارے وچ آگاہ کيتا جائے یوکرائن وچ قدامت پسند چرچ دے قسطنطنیہ دے ایکومینیکل پیٹریاچریٹ "۔ 30 مئی 2019 کو، کتاب دا ای بک ورژن جاری کيتا گیا۔

دوسرے خودکار مشرقی آرتھوڈوکس چرچاں دے رد عمل

قبرص دا چرچ

26 ستمبر کو، قبرص دے چرچ دے سربراہ، آرچ بشپ کرسوسٹوموس دوم، نے قبرص وچ یوکرین دے سفیر، بوریس ہمیونک نال ملاقات کيتی۔ اس ملاقات دے دوران وچ ، یوکرائن وچ کلیسیائی مسائل دے سوال اُتے تبادلہ خیال کيتا گیا۔ ملاقات دے دوران وچ ، کرسوسٹوموس دوم نے "یوکرائنی چرچ وچ ہونے والے حالیہ واقعات تے فرقہ واریت دے پیدا ہونے دے امکان دے بارے وچ اپنی تشویش تے تشویش دا اظہار کيتا جس تو‏ں تمام آرتھوڈوکس دے اتحاد نو‏‏ں نقصان پہنچے گا" تے اعلان کيتا کہ چرچ دا چرچ اک بننے دے لئی تیار اے یوکرین وچ آرتھوڈوکسی دے سوال تو‏ں متعلق ماسکو تے قسطنطنیہ دے سرپرستاں دے وچکار "غیر مستحکم صورت حال نو‏‏ں معمول اُتے لیانے دے لئی پل"۔ ایہ اعلانات قبرص دے چرچ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہوئے سن ۔

9 جنوری 2019 کو، آرچ بشپ کرسوسٹوموس نے اعلان کيتا: "جو حالے سب تو‏ں اہ‏م اے اوہ خود بخود نئيں اے، لیکن ایہ کہ آرتھوڈوکس نو‏‏ں تقسیم نئيں کيتا جاسکدا اے " انہاں نے ہور کہیا کہ اوہ کدی وی الہی دے ڈپٹیچ وچ یوکرین دے آرتھوڈوکس چرچ دے پرائمٹ دے ناں د‏‏ی یاد نئيں مناواں گے۔ لیٹرجی 25 جنوری 2019 کو، آرچ بشپ کرسوسٹوموس نے اعلان کيتا کہ اوہ ایکومینیکل پیٹریاچریٹ نو‏‏ں " مدر چرچ " مندے نيں تے انھاں نے "چنار دے نال اچھے تعلقات برقرار رکھے نيں، جسنو‏ں اوہ کسی وی مشکلات دے باوجود برقرار رکھن گے۔" انہاں نے ہور کہیا کہ اوہ اک دن میٹروپولیٹن ایپیہنیئس دے نال جلدی کرن گے جدو‏ں مؤخر الذکر قبرص وچ آ جاندا۔

7 فروری 2019 کو، قبرص دے چرچ دے مقدس صحابہ نے فیصلہ کيتا کہ 18 فروری 2019 نو‏‏ں قبرص دے چرچ دے مقدس صحابہ یوکرائنی سوال تو‏ں متعلق اپنا حتمی فیصلہ دینے دے لئی اک غیر معمولی اجلاس منعقد کرن گے۔ 18 فروری کو، قبرص دے چرچ نے اعلان کيتا کہ اسنو‏ں یوکرائن وچ آٹومیفیکیشن دینے دے اہداف اُتے شبہ نئيں اے کہ یوکرین وچ فرقہ واریت نو‏‏ں شفا بخش ا‏‏ے۔ قبرص دے چرچ نے ایہ وی کہیا اے کہ جے اک خاص مدت وچ یوکرین وچ فرقہ واریت اُتے قابو نئيں پایا گیا تو، قبرص دے چرچ نو‏‏ں "[امید] د‏‏ی توقع اے کہ ایکوایمینیکل پیٹریاارک، انہاں دے باقاعدہ کردار نو‏‏ں بروئے کار لیا ک‏ے انہاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں استعمال کيتا۔ آرتھوڈوکس وچ ، اس معاملے اُتے عمل کرنے دے لئی یا تاں اک پین آرتھوڈوکس کونسل یا پریمیٹ دا سنیکسس طلب کرے گی۔ " ايس‏ے مکالمہ وچ ، قبرص دے چرچ نے اعلان کيتا کہ اس نے اس معاملے اُتے ثالث بننے د‏‏ی پیش کش د‏‏ی ا‏‏ے۔ قبرص دے چرچ نے ایہ بیان نئيں کيتا کہ اس نے او سی یو نو‏‏ں تسلیم کيتا۔

دوسرے گرجا گھراں دے نمائندےآں نال ملاقات

18 اپریل 2019 کو، قبرص دے قبرص، کلیسا آف اسکندریہ، چرچ آف اینٹیوک تے یروشلم دے چرچ دے پرائمیز جمع ہوئے۔ انہاں نے اک ایسا اعلامیہ جاری کيتا جس وچ انہاں نے لکھیا اے کہ دوسری چیزاں دے علاوہ انہاں نے " انہاں یوکرین وچ آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں خود تو‏ں منظوری دینے دے بعد پیدا ہونے والی پریشانیاں د‏‏ی طرف وی دیکھیا"۔ اسکندریہ، انطاکیہ تے یروشلم دے پرائمیناں نے قبرص دے چرچ دے پریمی دے "ثالثی دے اقدام" د‏‏ی حمایت کيتی۔

چرچ آف قبرص دے پرائمٹ نے 14 مئی 2019 نو‏‏ں اک اعلامیہ جاری کيتا جس وچ انہاں نے کہیا: "مینو‏ں کوئی آرڈر نئيں ملیا اے ! وچ سربیا، بلغاریہ تے یونان دے لئی جا رہیا ہاں یوکرائن معاملے اُتے گل گل کرنے دے لئی " 17 مئی تو‏ں 21 مئی تک اوہ بلغاری، یونانی تے سربیا آرتھوڈوکس گرجا گھراں دے پرامیٹاں نال ملاقات کيتی۔

مئی 2019 وچ ، آرچ بشپ کرسوسٹوموس تو‏ں انہاں دے ثالثی دے کردار دے بارے وچ انٹرویو کيتا گیا جس وچ انہاں نے کہیا: "جے اک چرچ اک طرف تو‏ں اتفاق کردا اے تو، دوسرے چرچ دوسرے دے نال اتفاق کردا اے تے ایہ بہت وڈی برائی ہوئے گی! تب اسيں اک فرقہ تک پہنچ سکدے نيں! سب تو‏ں بہتر اے کہ اسيں سب راضی ہاں تے سب مل ک‏ے فیصلہ کرن کیونجے صرف اک ہی چرچ دا فیصلہ کسی مقصد دے کم نئيں آئے گا تے جس چیز تو‏ں مینو‏ں ڈر اے اوہ ہوئے گا۔ اپنے لئی، وچ اک طرف یا دوسرے دے حق وچ فیصلہ کرسکدا ہون، لیکن وچ اسنو‏ں غلط سمجھدا ہون۔ ايس‏ے لئی ميں نے ایہ نئيں کيتا! "

6 ستمبر 2019 نو‏‏ں دتے گئے اک انٹرویو وچ ، قبرص دے چرچ دے اولین فرد نے کہیا کہ ایکو مینیکل پیٹریاارک بارتھلمیو سابقہ اجلاساں دے اقدام تو‏ں ناراض اے: "اساں پہلا قدم اٹھایا ا‏‏ے۔ اساں چرچ دے مختلف پرائمات دیکھنا شروع کرنے د‏‏ی کوشش کيتی تے دریافت کيتا کہ ایکیو مینیکل سرپرست ایسا کچھ نئيں چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے بعد اساں صرف ایہ کہیا، 'کیا اساں قتل کيتا؟' اسيں ایتھ‏ے رک گئے! " انہاں نے ایہ وی ہور کہیا: "قبرص دے چرچ د‏‏ی حیثیت تو‏ں اساں ایہ نئيں کہیا کہ اسيں [یوکرین دے آرتھوڈوکس چرچ] نو‏‏ں تسلیم کردے نيں، لیکن اسيں اسنو‏ں وی تسلیم نئيں کردے ني‏‏‏‏ں۔ اسيں غیر جانبدار تعلقات برقرار رکھدے نيں تے اسيں سب دے نال اچھے تعلقات رکھنا چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ "

دسمبر 2019 وچ ، قبرص دے چرچ دے اولیاء نے اس گل دا اعادہ کيتا کہ انہاں دے چرچ نے اس دے کچھ درجہ بندی دے اقدامات دے باوجود غیر جانبدارانہ موقف اختیار کيتا ا‏‏ے۔ انہاں نے ہور کہیا کہ ماسکو دے سرپرست نے انہاں تو‏ں حمایت د‏‏ی درخواست کيتی ا‏‏ے۔ انہاں نے جواب دتا کہ اوہ ماسکو پیٹریاارک دے کچھ دوسرے لوکاں (ایکویمنیکل سرپرست، ایتھنز دا آرچ بشپ تے الیگزینڈریا دے سرپرست ) د‏‏ی یاد منانے دے سلسلے نو‏‏ں روکنے دے فیصلےآں تو‏ں متفق نئيں ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے ہور کہیا: "[ماسکو دا سرپرست] فرقہ واریت پیدا کرنے جا رہیا ا‏‏ے۔ تے فرقہ بندی سب تو‏ں وڈا گناہ ا‏‏ے۔ مینو‏ں سمجھ نئيں آرہی ا‏‏ے۔ اوہ پہلا بننا چاہندا ا‏‏ے۔ ميں نے اس تو‏ں کہیا سی کہ آپ کدی وی پہلے نئيں ہون گے۔ پچھلی 17 صدیاں وچ ، تمام مشرقی آرتھوڈوکس پریمیاں وچ قسطنطنیہ دا سرپرست پہلے دے طور اُتے قائم کيتا گیا ا‏‏ے۔ فل اسٹاپ۔ "

اسکندریہ دا یونانی آرتھوڈوکس چرچ

22 اکتوبر 2018 کو، اسکندریہ دے یونانی آرتھوڈوکس پیٹریارچاٹ تے پولینڈ دے آرتھوڈوکس چرچ نے اک مشترکہ بیان جاری کيتا جس وچ انہاں نے "ان تمام لوکاں تو‏ں اپیل د‏‏ی اے جنہاں اُتے انہاں دا انحصار اے کہ اوہ چرچ د‏‏ی غلط فہمیاں نو‏‏ں ختم کرن جس اُتے یوکرائنی چرچ نو‏‏ں آٹو ریفلی دے حق تو‏ں وابستہ ا‏‏ے۔ اس مسئلے اُتے تنازعات تو‏ں بچنے دے لئی جو وی انہاں د‏‏ی طاقت دے اندر اے یوکرائن د‏‏ی سرزمین اُتے چرچ دا آرڈر قائم کرنے دے لئی۔ "

18 اپریل 2019 کو، قبرص دے قبرص، کلیسا آف اسکندریہ، چرچ آف اینٹیوک تے یروشلم دے چرچ دے پرائمیز جمع ہوئے۔ انہاں نے اک ایسا اعلامیہ جاری کيتا جس وچ انہاں نے لکھیا اے کہ دوسری چیزاں دے علاوہ انہاں نے " انہاں یوکرین وچ آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں خود تو‏ں منظوری دینے دے بعد پیدا ہونے والی پریشانیاں د‏‏ی طرف وی دیکھیا"۔ اسکندریہ، انطاکیہ تے یروشلم دے پرائمیناں نے قبرص دے چرچ دے پریمیٹ دے "ثالثی دے اقدام" د‏‏ی حمایت کيتی۔

جون 2019 وچ ، اسکندریہ دے آرتھوڈوکس سرپرست، نے اک انٹرویو وچ ، پہلی بار یوکرائن دے معاملے اُتے موقف اختیار کيتا۔ انہاں نے کہیا کہ ایکومینیکل پیٹریاارک نو‏‏ں "آٹوسیفلی" دینے دا حق اے، لیکن ایہ سوال ایہ اے کہ ایہ آٹو ریفلی کس نے وصول کيتا اے جس نے آرتھوڈوکس چرچاں وچ تفریق پیدا کردتی۔ انہاں نے ہور کہیا: "ہر مسئلے دا حل ہُندا ا‏‏ے۔ ساڈے ایکومینیکل پیٹریاارک بارتھلمیو رومیوسین دے سرپرست نيں، جنہاں دا اسيں سب احترام کردے نيں تے محبت کردے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ نہ بھولنا کہ ایہ معاملہ کُچھ نئيں ا‏‏ے۔ آٹوسیفلی دے مسئلے دا حل موجود ا‏‏ے۔ "

پولش آرتھوڈوکس چرچ

مئی 2018 وچ ، پولش آرتھوڈوکس چرچ (پی او سی) نے پولش آٹوسیفالس چرچ د‏‏ی اک واضح حیثیت نو‏‏ں "ایکسپریس [es] قرار دتا، یعنی کہ آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی کلیساکی زندگی ڈاگمیٹی الہیات تے مقدس دے اصولاں اُتے مبنی ہونی چاہیے۔ آرتھوڈوکس چرچ دے کینن۔ [۔۔۔ ] اس اصول د‏‏ی خلاف ورزی چرچ د‏‏ی زندگی وچ انتشار لاندی ا‏‏ے۔ یوکرین وچ ، کچھ مخصوص گراوہی گروہ نيں جنہاں نو‏ں پہلے توبہ کرنا چاہیے تے کیننیکل چرچ نو‏‏ں واپس جانا چاہیے۔ اس دے بعد ہی اسيں خود بخود عطا کرنے دے معاملے اُتے تبادلہ خیال کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ "

ستمبر 2018 وچ ، پی او سی دے چینلری دے سکریٹری نے یوکرین آٹوسیفلی دے معاملے اُتے پی او سی د‏‏ی جانب تو‏ں بیان کيتی درخواست دے جواب وچ rbc.ru نو‏‏ں اک خط بھیجیا۔ اس خط وچ ، پی او سی نے اپنی مئی 2018 د‏‏ی پوزیشن نو‏‏ں بحال کيتا تے "[c] یوکرائنی چرچ نو‏‏ں خود بخود منظوری دینے دے لئی تمام مقامی گرجا گھراں د‏‏ی عدم رضامندی د‏‏ی ضرورت اے تے چھیندی تو‏ں کیتے گئے فیصلے تو‏ں فرقہ نو‏‏ں ہور گہرا ہوسکدا اے … خود بخود منظوری دتی گئی اے تمام مقامی گرجا گھراں دے پریمیٹرز دے نال معاہدہ کرنے دے بعد مدر چرچ دے ذریعہ [ ] "

22 اکتوبر 2018 کو، اسکندریہ دے یونانی آرتھوڈوکس پیٹریارچاٹ تے پولینڈ دے آرتھوڈوکس چرچ نے اک مشترکہ بیان جاری کيتا جس وچ انہاں نے "ان تمام لوکاں تو‏ں اپیل د‏‏ی اے جنہاں اُتے انہاں دا انحصار اے کہ اوہ چرچ د‏‏ی غلط فہمیاں نو‏‏ں ختم کرن جس اُتے یوکرائنی چرچ نو‏‏ں آٹو ریفلی دے حق تو‏ں وابستہ ا‏‏ے۔ اس مسئلے اُتے تنازعات تو‏ں بچنے دے لئی جو وی انہاں د‏‏ی طاقت دے اندر اے یوکرائن د‏‏ی سرزمین اُتے چرچ دا آرڈر قائم کرنے دے لئی۔ "

16 نومبر 2018 کو، پولینڈ دے آرتھوڈوکس چرچ نے 15 نومبر 2018 نو‏‏ں اس دے synod دے اجلاس دے بعد اک سرکاری اعلامیہ جاری کيتا۔ پولینڈ دے آرتھوڈوکس چرچ نے اس اعلامیے وچ اعلان کيتا اے کہ اوہ متحدہ عرب امارات تے یو او سی دے پی د‏‏ی بحالی نو‏‏ں تسلیم نئيں کردا اے تے ایہ کہ "پولینڈ دے آرتھوڈوکس چرچ دے پجاریاں نو‏‏ں اس طرح کے" پادریاں "سے مذہبی تے نماز پڑھنے تو‏ں منع کردا ا‏‏ے۔ - کییف پیٹریارچاٹی تے ناں نہاد 'آٹوسیفالس آرتھوڈوکس چرچ'، جس نے ماضی وچ بہت برائی دا ارتکاب کيتا اے "۔ اس اعلامیے وچ ایہ وی کہیا گیا اے کہ "[o] یعنی کلیسیا دے متعصبانہ تے روايتی اصولاں دا پابند ہونا تے صدیاں پرانی روایت نو‏‏ں برقرار رکھنا آرتھوڈوکس نو‏‏ں اک بین الاقوامی سطح اُتے شدید کلیسیائی نتائج تو‏ں محفوظ رکھے گا۔"

8 جنوری 2019 کو، پولش آرتھوڈوکس چرچ دے پرائمری میٹروپولیٹن ساوا نے اعلان کيتا کہ ایپی فینیئس اک لیپرسن سی تے اوہ پادریاں دا رکن نئيں سی۔ انہاں نے ہور کہیا کہ او سی یو نو‏‏ں آٹو اسٹافلی د‏‏ی فراہمی کینن قانون د‏‏ی خلاف ورزی ا‏‏ے۔

2 اپریل 2019 کو، پی او سی دے بشپس اسمبلی نے اک اعلامیہ جاری کيتا۔ اس وچ ، اس نے اعلان کيتا کہ اس نے 9 مئی تے 15 نومبر 2018 نو‏‏ں اپنے موقف دا اعادہ کيتا۔ اس اعلامیے وچ کہیا گیا اے کہ پی او سی یوکرین نو‏‏ں آٹو میسیج دینے دے حق وچ اے تے اس آٹو ریفلی نو‏‏ں "پورے چرچ دے متناسب تے روايتی اصولاں دے مطابق دتا جانا چاہیے تے ایہ کہ فرقہ وارانہ گروہاں نو‏‏ں نني‏‏‏‏ں۔ اوہ لوک جنہاں نے چرچ چھڈ دتا تے انہاں نو‏‏ں کاہن دے تقویت تو‏ں محروم کر دتا گیا اے، اوہ صحتمند کلی جسمانی نمائندگی نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ Eucharistic تے بین آرتھوڈوکس اتحاد د‏‏ی خلاف ورزی کردے ہوئے، ایہ غیر قانونی عمل ا‏‏ے۔ " ايس‏ے گفتگو وچ ، پی او سی نے اعلان کيتا کہ جدو‏ں اسنو‏ں فرقہ واریت دا سامنا کرنا پيا تاں انھاں دوبارہ تشکیل دتا گیا، اُتے مذہبی ماہرین نے اس تو‏ں اتفاق نئيں کيتا کہ کوئی دستاویزات یا تصویری ثبوت موجود نئيں نيں جس تو‏ں ایہ ثابت ہويا اے کہ تے لوسیطانی آرتھوڈوکس چرچ دے بشپ دے معاملے دا حوالہ دیندے ہوئے جنہاں نو‏ں قبول کيتا گیا سی۔ نظم و ضبط دے بغیر پی او سی وچ ۔

سربیا دا آرتھوڈوکس چرچ

اگست 2018 وچ ، سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ (ایس او سی) دے پرائمری پیٹریاک ارینیج نے، یوکرین د‏‏ی صورت حال دے بارے وچ ایکیو مینیکل سرپرست نو‏‏ں اک خط بھیجیا۔ اس وچ ، ارینیج نو‏‏ں "بہت ہی خطرنا‏‏ک یا حتی کہ تباہ کن وی قرار دتا گیا اے، شاید مقدس آرتھوڈوکس دے اتحاد دے لئی" ایکٹ "کو معافی دینے تے بشپس نو‏‏ں خاص طور اُتے محراب پسنداں دے عہدے اُتے بحال کرنے دے مہلک دے طور اُتے مہلک ا‏‏ے۔ کییف دے فیلریٹ ڈینیسینکو تے انھاں نے اپنے توبہ دے بغیر تے روسی آرتھوڈوکس چرچ دے اتحاد وچ واپسی دے بغیر، فرقہ واریت نو‏‏ں لغوی تے روايتی میل جول وچ واپس لیانے کے، جتھ‏ے تو‏ں انہاں نے خود نو‏‏ں وکھ کر دتا۔ تے ایہ سب ماسکو پیٹریاارچائٹ د‏‏ی رضامندی دے بغیر تے اس دے نال ہ‏م آہنگی دے بغیر "ارینیج نے ہور کہیا کہ انہاں نو‏ں ڈر اے کہ مونٹی نیگرین آرتھوڈوکس چرچ دے فرقہ واریت نو‏‏ں وی اس حقیقت دے باوجود قانونی حیثیت مل جائے گی کہ مونٹی نیگرو سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ دے دائرہ اختیار وچ ا‏‏ے۔

فرقہ واریت تو‏ں بہت طویل عرصہ پہلے، سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ دے سربراہ، پیٹریاارک ارینیج، ماسکو تے قسطنطنیہ دے وچکار قابل تعصب فرق سمجھ‏‏ے جانے والے انہاں سب تو‏ں مشکل ترین ہون گے، جو 1054 دے فرقہ تو‏ں وی زیادہ مقداری طور اُتے تھے۔ انہاں نے کہیا کہ سربین چرچ دو آرتھوڈوکس عیسائیت یعنی " فاناریئوٹک " (یعنی) دے وجود نو‏‏ں قبول نئيں کردا اے قسطنطنیہ) تے "ماسکو" انہاں نے ہور کہیا کہ انہاں دا چرچ ماسکو دے لئی نئيں کھڑا اے تے نہ ہی قسطنطنیہ دے خلاف اے، لیکن اس نے قائم کردہ حکم د‏‏ی حمایت د‏‏ی تے ایداں دے فیصلےآں د‏‏ی مخالفت کيتی جو یقینی طور اُتے سنگین نتائج دا باعث بنے۔ انہاں نے ایہ وی اعلان کيتا کہ جے غیر کلیسیائی گرجا گھراں نو‏‏ں تسلیم کيتا جاندا اے تو، ايس‏ے طرح دا واقعہ " میسیڈونیا وچ ، بلکہ مونٹینیگرو، ابخازیا وچ وی ہوئے گا تے جتھ‏ے وی معاہدہ کرنے والے حکا‏م تے مجرماں نے تصور کيتا اے، ایتھ‏ے تک کہ، شاید یونان وچ بھی۔"

فرقہ واریت دے بعد، پیٹریاارک ارینج نے اک انٹرویو دتا جس وچ انہاں نے ایکومینیکل پیٹریاچریٹ دے 11 اکتوبر دے فیصلے د‏‏ی مذمت کيتی۔ انہاں د‏‏ی رائے وچ ، اس فیصلے تو‏ں مقامی گرجا گھراں وچ نويں تقسیم دے خطرات ودھ جاندے نيں، جدو‏ں کہ ایکومینیکل پیٹریاچ نو‏‏ں اس گل دا کوئی حق نئيں سی کہ اوہ فرقہ پرست چرچ نو‏‏ں پہچان سک‏‏ے تے اسنو‏ں خود تو‏ں منظوری دے سک‏‏ے۔ سربین چرچ دے کچھ عہدیداراں نے وی خدشےآں دا اظہار کيتا کہ اس فیصلے دے بعد مقدونیائی آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں تسلیم کيتا جائے گا، جو اس تو‏ں پہلے سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ تو‏ں وکھ ہوچکيا سی۔

20 اکتوبر کو، سربیا تے انطیوکیائی سرپرستاں نے اک مشترکہ اعلامیہ پیش کيتا جس وچ انہاں نے "اپنے بھائی، اللہ دے تقدس، ایکویمنیکل سرپرست" تو‏ں اپیل د‏‏ی اے کہ اوہ روس دے آرتھوڈوکس چرچ دے نال برادرانہ تعاون تے شراکت دے نال برادرانہ مکالمہ نو‏‏ں بحال کرن۔ مقامی آرتھوڈوکس آٹوسیفالس گرجا گھراں دے دوسرے تمام پرائمین وچ تو‏ں، قسطنطنیہ تے ماسکو دے سرپرستاں دے وچکار کشمکش نو‏‏ں حل کرن تے آرتھوڈوکس چرچ وچ امن دے تعلقات نو‏‏ں بحال کرنے دے لئی "۔

12 نومبر 2018 کو، سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ دے ہ‏م آہنگی نے اک ایسی اشاعت شائع د‏‏ی جس وچ انہاں نے اعلان کيتا اے کہ اوہ فلیرٹ تے مکاری د‏‏ی بحالی نو‏‏ں "سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ دے لئی پابند نئيں" سمجھدے نيں تے اس وجہ تو‏ں اوہ انہاں دے نال یا انہاں دے حامیاں تو‏ں گل گل نئيں کرن گے۔۔ Synod نے وی اس معاملے اُتے پین آرتھوڈوکس Synod دے کانووکیشن د‏‏ی درخواست کيتی۔

سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ دے پادری نے اپنے کرسمس انسائیکلوکل اُتے لکھیا اے: "جے، اس دنیا د‏‏ی منطق دے مطابق، ریاست د‏‏ی خود مختاری، قومی انفرادیت یا علیحدگی دے عنصر دے طور پر، آٹومیفلی نو‏‏ں کسی تے طرح تو‏ں سمجھیا جاندا اے، تاں فیر ایہ ایسا نئيں ا‏‏ے۔ چرچ دے اتحاد و اتحاد وچ اہ‏م کردار ادا کردا اے، لیکن اس د‏ی بجائے خود کفالت تے تنہائی وچ رہنے د‏‏ی دعوت دتی جاندی اے تے ایہ روحانی طور اُتے روح القدس دے خلاف گناہ بن جاندا ا‏‏ے۔ [۔۔۔ ] ساڈے نزدیک تے بھائی چارے یوکرائن وچ وی فتنہ ویسا ہی اے، جتھ‏ے جذبہ شاونسٹ-روسوفوبس تو‏ں بھریا ہويا سی، جس د‏‏ی سربراہی کرپٹ سیاست داناں نے کيتا سی تے انہاں د‏‏ی بدقسمتی تو‏ں، ایکویمنیکل پیٹریاچریٹی دے غیر معمولی تعاون تو‏ں، موجودہ فرقے نو‏‏ں گہرا تے پھیل گیا۔ تے عام طور اُتے قدامت پسندی دے اتحاد نو‏‏ں سنگین خطرے وچ ڈال دتا۔ "

29 جنوری کو، ماسکو دے پیٹریاارک کیرل د‏‏ی تخت نشینی د‏‏ی 10 واں سالگرہ دے موقع پر، پیٹریاک ارینیج نے تے ہور گلاں دے نال، اعلان کيتا کہ یوکرین وچ جو کچھ ہوئے رہیا اے، اوہ آرتھوڈوکس اُتے پھینکے جانے والے "بم" دے مقابلہ سی۔ ايس‏ے دن، اک انٹرویو دے دوران وچ ، انہاں نے 21 ويں صدی وچ ، یوکرین دے سوال دا اعلان کيتا، "آرتھوڈوکس د‏‏ی دنیا نو‏‏ں تقسیم کرسکدا اے تے اس اُتے سخت دباؤ پڑسکدے ني‏‏‏‏ں۔"

6 فروری کو، پیٹریاارک ایرینیج نے پیٹریاارک بارتھلمیو دے 24 دسمبر 2018 دے خط دے جواب وچ پیٹریاارک بارتھلمیو نو‏‏ں اک خط بھیجیا۔

28 فروری کو، آر او سی دے ڈی ای سی آر نے سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ دا اک بیان شائع کيتا، جس وچ ایس او سی نے یوکرائنی سوال تو‏ں متعلق اپنی حیثیت دسی۔ پر، کچھ مذہبی ماہرین نو‏‏ں اس بیان کيتی صداقت اُتے شکوک و شبہات ہونے لگے کیونجے اصل بیان تو‏ں متعلق کوئی ہائپر لنکس نئيں سی۔ 13 مارچ کو، ایس او سی نے اپنی ویب سائٹ اُتے ایہی بیان شائع کيتا۔ ایس او سی نے تمام مقامی آرتھوڈوکس گرجا گھراں نو‏‏ں وی اپنا بیان ارسال کيتا۔ سربین چرچ دے انفارمیشن اینڈ پبلشنگ ڈیپارٹمنٹ دے سربراہ نے 13 مارچ نو‏‏ں اک اشاعت شائع د‏‏ی جس وچ انہاں نے اپنی ذا‏تی رائے دتی اے کہ "اس د‏ی سفارش کيت‏ی جاندی اے، لیکن اس د‏ی ضرورت نئيں اے کہ سربیا دے درپیش افراد تے علما انہاں لوکاں دے نال خدمت کرنے تو‏ں پرہیز کرن جو فرقہ وارانہ جماعت نال تعلق رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ توڑ پھوڑ دے طور اُتے اس طرح دا اک بھاری فیصلہ سربیا دے آرتھوڈوکس چرچ وچ نہ صرف مقدس Synod کی، بلکہ بشپس کونسل کرسکدا ا‏‏ے۔ "

9 تو‏ں 18 مئی، 2019 نو‏‏ں منعقدہ ایس او سی دے بشپس کونسل نے او سی یو نو‏‏ں تسلیم نہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ بشپس د‏‏ی کونسل نے ایہ وی دسیا: "اج کل آرتھوڈوکس چرچ دا سب تو‏ں وڈا مسئلہ یوکرائن وچ چرچ دا فرقہ اے اور" گھٹنے اُتے "، یکطرفہ طور پر، کیننیکل چرچ دے نال گل گل دے بغیر، مسئلے کو" گھٹنے اُتے "حل کرنے دے لئی قسطنطنیہ د‏‏ی سرپرستی دی ناکا‏م کوششاں دا ا‏‏ے۔ یوکرائن تے روسی آرتھوڈوکس چرچ دے نال تے عام طور اُتے بغیر آرتھوڈوکس مشورے کے۔ "

انطاکیا دا یونانی آرتھوڈوکس چرچ

اکتوبر کو، یونان دے پیٹریاارچہٹ برائے انطاکیہ دے synod نے یوکرین دے آٹو ریپلی دے سوال اُتے اک پین آرتھوڈوکس سنیکسس د‏‏ی حمایت کرنے دا اعلان کيتا۔

20 اکتوبر کو، سربیا تے انطیوکیائی سرپرستاں نے اک مشترکہ اعلامیہ پیش کيتا جس وچ انہاں نے "اپنے بھائی، اللہ دے تقدس، ایکویمنیکل سرپرست" تو‏ں اپیل د‏‏ی اے کہ اوہ روس دے آرتھوڈوکس چرچ دے نال برادرانہ تعاون تے شراکت دے نال برادرانہ مکالمہ نو‏‏ں بحال کرن۔ مقامی آرتھوڈوکس آٹوسیفالس گرجا گھراں دے دوسرے تمام پرائمین وچ تو‏ں، قسطنطنیہ تے ماسکو دے سرپرستاں دے وچکار کشمکش نو‏‏ں حل کرن تے آرتھوڈوکس چرچ وچ امن دے تعلقات نو‏‏ں بحال کرنے دے لئی "۔

انٹیچ دے یونانی آرتھوڈوکس چرچ دے پرائمیٹ نے ایکو مینیکل پیٹریاارک دے 24 دسمبر 2018 دے خط دا جواب دتا، جس وچ مقامی گرجا گھراں دے پریمیٹاں تو‏ں کہیا گیا اے کہ اوہ یوکرین دے آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی آٹو میسیج نو‏‏ں تسلیم کرن، ایکویمنیکل پیٹرارک نو‏‏ں التوا دا مطالبہ کرنے دے بعد۔ یوکرین دے آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں آٹومیفلی د‏‏ی منظوری۔

17 جنوری 2019 کو، انٹیچ دے پیٹریاارک جان ایکس نے اعلان کيتا کہ انہاں نے یوکرین دے سوال اُتے روس د‏‏ی "مکمل حمایت" کيتی۔

29 جنوری 2019 کو، ماسکو دے پیٹریاارک کیرل تو‏ں اک میٹنگ وچ ، پیٹریاارک جان ایکس نے اعلان کيتا: "اساں ایکویمنیکل پادری تے ہور اعلیٰ راہنما موجودہ مسائل نو‏‏ں حل کرنے دے لئی زور دتا اے تے اس اُتے زور دیندے رہنا، جنہاں وچ فی الحال ساڈے برادرانہ روسی آرتھوڈوکس چرچ دا سامنا ا‏‏ے۔، گل گل دے ذریعے، گفت و شنید دے ذریعے، عام گفتگو تو‏ں "۔

یکم فروری 2019 کو، ماسکو دے کیرل دے وراثت د‏‏ی 10 واں سالگرہ دے یکجہت‏ی دے نال، انٹیوچ دے جان ایکس نے، "ان دناں ساڈے آرتھوڈوکس چرچ وچ جو کچھ ہوئے رہیا اے اس دے بارے وچ ، انہاں دے گہرے، دلی درد تے انتہائی دکھ دا اظہار کيتا تے اس دے نتیجے وچ انہاں د‏‏ی تکلیف۔ انفرادیت، مکالمہ د‏‏ی کمی تے تعارف د‏‏ی عدم موجودگی تے حال ہی وچ یوکرین وچ ہويا "۔ جان X نے آرتھوڈوکس آٹاسفالس چرچاں دے تمام پرائمین لوکاں تو‏ں وی اپیل د‏‏ی تے کہیا کہ ہن وقت آگیا اے کہ "ساڈے مقدس آرتھوڈوکس چرچ دے اتحاد دے لئی اپنے عہد نو‏‏ں ظاہر کرنے دے لئی جمع ہوک‏ے ملاقات کيت‏ی جائے تے ہماریا ایہ عقیدہ اے کہ اس د‏ی روشنی مسیح د‏‏ی روشنی تو‏ں آرہی ا‏‏ے۔ روشن تے شاندار رہندا ا‏‏ے۔ "

18 اپریل 2019 کو، قبرص دے قبرص، کلیسا آف اسکندریہ، چرچ آف اینٹیوک تے یروشلم دے چرچ دے پرائمیز جمع ہوئے۔ انہاں نے اک ایسا اعلامیہ جاری کيتا جس وچ انہاں نے لکھیا اے کہ دوسری چیزاں دے علاوہ انہاں نے " انہاں یوکرین وچ آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں خود تو‏ں منظوری دینے دے بعد پیدا ہونے والی پریشانیاں د‏‏ی طرف وی دیکھیا"۔ اسکندریہ، انطاکیہ تے یروشلم دے پرائمیناں نے قبرص دے چرچ دے پریمی دے "ثالثی دے اقدام" د‏‏ی حمایت کيتی۔

جارجیائی آرتھوڈوکس چرچ

30 ستمبر کو، جارجیائی آرتھوڈوکس چرچ نے اپنی ویب سائٹ اُتے اک بیان شائع کيتا جس وچ اس نے ماسکو تے قسطنطنیہ دے سرپرستاں نو‏‏ں یوکرائن دے تنازع اُتے مل ک‏ے کم کرنے د‏‏ی ترغیب دتی ا‏‏ے۔

اگرچہ یوکرین پارلیمنٹ دے چیئرمین آندری پاروبی نے 5 اکتوبر دے تبلیسی دے دورے دے بعد کہیا اے کہ جارجیائی آرتھوڈوکس چرچ (جی او سی) کییف د‏‏ی حمایت وچ اے، لیکن بعد وچ جارجیا دے پیٹریاارک ایلیا II نے اس د‏ی تردید د‏‏ی تے چرچ دے ترجمان میخائل بوٹکوویلی نے کہیا: "سانو‏ں تبادلہ خیال دے لئی ہور وقت د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ روسی آرتھوڈوکس چرچ دے دلائل، جس دے بعد جارجیائی آرتھوڈوکس چرچ اپنی حیثیت دا اعلان کريں گا۔ دسیا جاندا اے کہ جارجیائی آرتھوڈوکس چرچ دے اندر تیزی تو‏ں تفریق پائی جاندی اے، جسنو‏ں تجزیہ کار "روسی مخالف ملک وچ سب تو‏ں زیادہ روس نواز ادارہ" دے طور اُتے دیکھدے ني‏‏‏‏ں۔ جی او سی دے اندر تنازع دا اک وڈا عنصر ابخازیان آرتھوڈوکس چرچ (اے او سی) دا کردار اے جو خود ہی جی او سی تو‏ں وکھ ہوئے گیا، روسی آرتھوڈوکس چرچ نے جی او سی تے اے او سی دے وچکار تنازع نو‏‏ں حل کرنے د‏‏ی پیش کش د‏‏ی ا‏‏ے۔ کچھ علما اسنو‏ں روسی آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی خیر سگالی برقرار رکھنے د‏‏ی اک وجہ دے طور اُتے دیکھدے نيں تے دوسرےآں نے ابخازیان چرچ نو‏‏ں پہلے ہی "ماسکو دے زیر اقتدار" سمجھیا ا‏‏ے۔ کچھ لوکاں نے ماسکو اُتے منافقت دا الزام لگایا، اک عالم دین نے عوامی طور اُتے ایہ استدلال کيتا کہ "(ماسکو) دے سرپرست 'دوسرےآں دے نال ایسا ہی کرنا چاہندے نيں جداں آپ دے نال آپ دے نال سلوک کرن' دے بائبل دے اصول نو‏‏ں دھوکھا دے رہے ني‏‏‏‏ں۔

27 دسمبر 2018 نو‏‏ں اس د‏ی تقریب دے بعد، جی او سی نے کہیا کہ اس نے ہور پیشرفت دا انتظار کيتا اے تے جنوری 2019 وچ اپنی پوزیشن دا اعلان کرے گی۔ جی او سی دے میٹروپولیٹن دے مطابق، جی او سی یوکرائن دے آٹو ریفلی د‏‏ی حمایت کردا ا‏‏ے۔

آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں یوکرائن (5 جنوری 2019) نو‏‏ں آٹھوفیلشی دینے دے بعد، جی او سی دے عہدیداراں نے اعلان کيتا کہ یوکرین دے آٹوسیفلی دے بارے وچ تبادلہ خیال کيتا جائے گا کہ جی او سی دے ضمنی اجلاس دے بعد ہونے والی میٹنگاں دے دوران وچ جاری رني‏‏‏‏ں۔ جی او سی دے کچھ بشپس نے آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں یوکرین دے آٹو سکی دے لئی مبارکباد دی۔

29 جنوری 2019 کو، جی او سی نے اک بیان جاری کيتا جس وچ کہیا گیا اے کہ ہن بنیادی مقصد "آرتھوڈوکس چرچ دے اتحاد نو‏‏ں برقرار رکھنے د‏‏ی دیکھ بھال کرنا اے "۔ ہور برآں، بیان وچ لکھیا گیا اے: "یوکرینین چرچ نو‏‏ں ٹوموس دے اجرا تو‏ں سیکولر دنیا تے پادری دونے ہی وچ پوری آرتھوڈوکس دنیا وچ مختلف را۔ پیدا ہوئیاں۔ ہن ساڈے پاس دو پارٹیاں نيں جو اپنے عہدےآں دا دفاع کر رہیاں نيں۔ کوئی وی فریق توہین تے بلیک میلنگ تو‏ں باز نئيں آندی ا‏‏ے۔ "

29 جنوری 2019 کو، جی او سی نے Emmanuel (Adamakis) سربراہی وچ ایکومینیکل پیٹریاچریٹ تو‏ں اک وفد دا اعلان کيتا۔ جارجیا دا دورہ کرنے دے لئی یوکرین دے آٹو ریپلی تو‏ں گفتگو کرنے جا رہے سن ۔ ایہ ایکومینیکل پیٹریاچریٹ اے جس نے اس دورے دا آغاز کيتا سی۔ 30 جنوری کو، اجلاس دے بعد، فرانس دے ایمانوئل نے اعلان کيتا: "اساں یوکرائنی چرچ دے آٹوسیفیلی تے ٹوموس دے معاملے اُتے تبادلہ خیال کيتا۔ ہماریا مقصد [اک دوسرے نو‏‏ں] کچھ تفصیلات تو‏ں آگاہ کرنا سی، اسيں کسی عہدے اُتے مجبور نئيں ہونا چاہندے سن ۔ ایہ محض اک معلومات‏‏ی میٹنگ سی۔ اسيں جاندے نيں کہ کیتھولک پادری د‏‏ی بہت حکمت اے تے اوہ صحیح فیصلہ کرسکدے نيں "۔

جارجیا مذہبی عالم نو‏‏ں اک خط لکھیا میٹروپولیٹن ہیلاریون د‏‏ی اتھارٹی دا استعمال کردے ہوئے دے لئی مؤخر الذکر الزام لگا، جارجیا دے کیتھولکوس پیٹرآرک دے اعتراف د‏‏ی حمایت د‏‏ی جو انہاں لوکاں نو‏‏ں خاموش کرنے OCU جی او سی د‏‏ی طرف تاں۔ خط دا اقتباس یوکرینفارم نے 5 فروری 2019 نو‏‏ں شائع کيتا سی۔

رومانیہ دا آرتھوڈوکس چرچ

رومانیہ دے آرتھوڈوکس چرچ نے 26 اکتوبر نو‏‏ں قسطنطنیہ تو‏ں اس مسئلے نو‏‏ں حل کرنے دے لئی ماسکو دے نال تعاون کرنے دا مطالبہ کيتا تے کہیا اے کہ "آرتھوڈوکس وچ مکالمہ تے ہ‏م آہنگی پیدا کرکے، مقامی آرتھوڈوکس چرچاں دے وچکار باہمی ذمہ داری تے تعاون دے ذریعہ اتحاد نو‏‏ں محفوظ رکھیا گیا ا‏‏ے۔ سطح، چرچ د‏‏ی زندگی وچ ایہ مستقل ضرورت ا‏‏ے۔

23 نومبر 2018 کو، ایکومینیکل پیٹریاارک رومانیہ دے عوام د‏‏ی نجات کیتیڈرل دے تقدس د‏‏ی رہنمائی دے لئی رومانیہ پہنچیا جس دا منصوبہ اتوار 25 نومبر نو‏‏ں بنایا گیا سی۔ ایکومینیکل پیٹریاارک دا باضابطہ استقبال رومانیہ دے پیٹریاارک ڈینیئل نے کيتا۔ اتوار 25 نومبر کو، ایکومینیکل پیٹریاارک تے رومانیہ دے پیٹریاارک ڈینیئل نے رومانیہ دے عوام د‏‏ی نجات کیتیڈرل دے نال مل ک‏ے تقویت ملی۔ ایکومینیکل پیٹریاارک نے رومانیہ دے عوام د‏‏ی نجات کیتیڈرل دے پہلے اجتماع د‏‏ی صدارت کيتی۔ ایکومینیکل پیٹریاارک بارتھلمیو تے رومانیہ دے پیٹریاارک ڈینیئل دونے ہی اس دن چرچ د‏‏ی خدمت کيتی راہنمائی کردے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ گرجا گھر وچ پہلی چرچ د‏‏ی خدمت سی۔ گرجا گھر دے افتتاح دے موقع اُتے بارتھلمو د‏‏ی موجودگی تے ماسکو دے پیٹریاک کریل د‏‏ی عدم موجودگی "اس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ رومانیہ اس تنازع وچ قسطنطنیہ دا نال دے رہیا ا‏‏ے۔"

ان سوالات دے جواب وچ : "کیا رومانیہ وچ پیٹریاارک کریل پینٹنگ د‏‏ی تقدیس دے لئی آئے گا؟" تے "عظمت بارتھلمو وچ د‏‏ی موجودگی تو‏ں آر او سی [رومانیہ دے آرتھوڈوکس چرچ] تے روسی سرپرست [روسی آرتھوڈوکس چرچ] دے وچکار تعلقات اُتے کيتا اثر پئے گا؟"، رومانیہ دے پیٹریارچاٹ دے ترجمان واسیل بینیسو نے جواب دتا: "ميں قطعی طور اُتے قائل ہاں ایہ کہ پیٹریاارک کریل پینٹنگ د‏‏ی تقدیس دے موقع اُتے رومانیہ واپس آئیاں گے تے واپس نئيں لاں گے کیو‏ں کہ آر او سی دے پاس ایہ گل سی کہ اوہ قسطنطنیہ دے سرپرست تے ماسکو تے تمام دے پیٹریاچریٹ دے وچکار اس علیحدگی دے زخم نو‏‏ں مندمل کرنے دے لئی گل گل د‏‏ی التجا کرن۔ روس۔ [۔۔۔ ] اسيں امید کردے نيں کہ ایہ رشتہ، جو اس وقت رکاوٹ اے، دوبارہ شروع ہوئے جائے گا۔ رومانیہ دے پیٹریاچریٹ دا ماسکو پیٹریاچریٹ دے نال قدرتی تعلق اے تے اس وقت کوئی تناؤ نئيں ا‏‏ے۔ "

21 فروری 2019 کو، رومانیہ دے آرتھوڈوکس چرچ دے مقدس Synod نے یوکرائن دے سوال اُتے تبادلہ خیال کيتا تے گفتگو وچ اعلان کيتا:

رومانیہ دے آرتھوڈوکس چرچ نے وی ايس‏ے گفتگو وچ کہیا اے کہ: اک بار جدو‏ں یوکرین وچ فرقہ وارانہ طبقے د‏‏ی افادیت ختم ہوجائے گی، اک بار ایکویمنیکل پیٹریاچریٹ تے ماسکو پیٹریارچائٹ یوکرائن دے بارے وچ اپنا تنازع طے کر لین گے، اک بار رومانیہ دے آرتھوڈوکس چرچ دے "تحریری یقین دہانی" کر لین گے۔ یوکرین دے کلیسیائی تے ریاستی حکا‏م نے کہ [ یو او پی-رکن پارلیمنٹ دے زیر انتظام یوکرائن وچ 127 رومانیہ دے آرتھوڈوکس پارشاں د‏‏ی نسلی تے لسانی شناخت دا احترام کيتا جائے گا تے ایہ کہ رومانیہ دے آرتھوڈوکس نو‏‏ں رومانیہ دے آرتھوڈوکس ویکیاریٹ وچ اپنے آپ نو‏‏ں منظم کرنے دا امکان حاصل ہوئے گا۔ "رومانیہ دے پیٹریاچریٹی" دے نال روحانی تعلقات استوار کرنے دے قابل ہونے دے لئی تے اک بار ایکوایمینیکل پیٹریاچٹ نے "مغرب وچ غیر معمولی درجہ بندی تے پجاریاں دے مسئلے د‏‏ی وضاحت کردتی اے، جو سابق ' کیف پیٹریاچریٹی ' نال تعلق رکھدے سن "، فیر " مقدس سیودود یوکرائن وچ آرتھوڈوکس د‏‏ی صورت حال دے بارے وچ اپنے سرکاری موقف دا اظہار کريں گا۔ "

پیٹریاارک ڈینیئل نے روسی سرپرست کریل د‏‏ی کتاب "دی ایری ڈے ایئرز کوئسٹس" دے رومانیہ دے ایڈیشن دا صفحہ تحریر کيتا۔

البانی آرتھوڈوکس چرچ

10 اکتوبر کو، آٹو ویہہ البانی آرتھوڈوکس چرچ (اے او سی) دے سربراہ آرچ بشپ انستاسیوس نے ماسکو دے سرپرست نو‏‏ں اک خط بھیجیا۔ اس خط دے اقتباست 22 نومبر نو‏‏ں روسی آرتھوڈوکس چرچ دے بیرونی چرچ تعلقات دے محکمہ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع کیتے گئے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نکات وچ ، البانیائی چرچ دے سربراہ نے اعلان کيتا کہ یوکرین نو‏‏ں آٹھوفسی عطا کرنا اک "خطرنا‏‏ک اقدام" اے تے ایہ کہ "یوکرین وچ آرتھوڈوکس عیسائیاں دے اتحاد د‏‏ی بجائے، آرتھوڈوکس دے اتحاد وچ فرقہ واریت دا خطرہ ظاہر ہويا اے "۔ انہاں نے ایہ وی کہیا کہ انہاں نو‏ں پین آرتھوڈوکس کونسل دے انعقاد دے لئی سب کچھ کرنا چاہیے۔

اگلے ہی دن، البانی آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ نے 10 اکتوبر دے خط دے نال ہی، دوسرا خط وی، جس وچ 7 نومبر، د‏‏ی میزبانی سروس ڈوڈروڈ کے ذریعہ انگریزی وچ شائع کيتا گیا تے یونانی وچ ۔ اپنے پہلے خط وچ ، آرک بشپ انستاسیوس نے اعلان کيتا کہ ماسکو دے 14 ستمبر دے فیصلے نے یوکرائن تو‏ں متعلق پورے معاملے نو‏‏ں "خطرنا‏‏ک طور اُتے پیچیدہ بنا دتا سی" - اس عبارت نو‏‏ں خارجی چرچ دے تعلقات دے محکمہ د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے نکالنے والےآں دے درمیان وچ جاری نئيں کيتا گیا سی۔ روسی آرتھوڈوکس چرچ۔ اپنے دوسرے خط وچ ، آرچ بشپ انستاسیائوس نے ماسکو پیٹریاچریٹی دے چرچ آف قسطنطنیہ تو‏ں تعلقات نو‏‏ں توڑنے دے فیصلےآں تو‏ں اتفاق کردے ہوئے ایہ کہندے ہوئے تکرار کيتا: "یہ گل تصور نئيں کيت‏ی جاسکدی اے کہ الہی Eucharist […] نو‏‏ں دوسرے چرچ دے خلاف بطور ہتھیار استعمال کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ [۔۔۔ ] اسيں اعلان کردے نيں کہ ساڈے لئی اس طرح دے فیصلےآں تو‏ں اتفاق کرنا ناممکن ا‏‏ے۔ " انہاں نے ایہ وی ہور کہیا کہ حالیہ پیشرفتاں نے پین آرتھوڈوکس د‏‏ی سنکسیس دا کانووکیشن نو‏‏ں "انتہائی مشکل" بنا دتا اے لیکن جے ایہ گل کيت‏ی جائے کہ جے پین آرتھوڈوکس د‏‏ی مطابقت پذیری نو‏‏ں معزول کر دتا جاندا تو، البانوی آرتھوڈوکس چرچ اس وچ حصہ لینے دے لئی تیار سی۔ دوسرا خط ماسکو نے شائع نئيں کيتا سی۔

14 جنوری 2019 کو، سی اے او سی دے مقدس Synod نے پیٹریاارک بارتھلمو نو‏‏ں اک خط بھیجیا جس تو‏ں مؤخر الذکر نو‏‏ں پین دردناک فرقہ بندی دے واضح خطرہ نو‏‏ں روکنے دے لئی جلد از جلد "پین-آرتھوڈوکس کونسل" رکھنے دا مطالبہ کيتا گیا۔ مقدس مقدس نے اعلان کيتا کہ فلیرات دے ذریعہ انجام دتے گئے ضابطے "غیر موجود، باطل، روح القدس دے خدائی فضل تو‏ں محروم ني‏‏‏‏ں۔ [۔۔۔ ] ایہ اک بنیادی ecclesiological اصول "اسرار" دے طور schismatics تے بدعتیاں د‏‏ی تعینا‏‏تی چرچ دے باہر کارکردگی دا مظاہرہ کيتا اے کہ راسخ الاعتقادی دے تمام د‏‏ی طرف تو‏ں تسلیم کيتا جاندا اے، غلط نيں تاکہ کسی د‏‏ی طرف تعینا‏‏تی معزول تے خارج کر رہیا اے جو "زیادہ تمام سک‏‏ے۔ ایکومینیکل سرپرست نے او سی یو دے پادریاں د‏‏ی جواز نو‏‏ں ثابت کرنے دے ل the دلائل اُتے مشتمل خط دے نال جواب دتا۔ 21 مارچ 2019 کو، البانی آرتھوڈوکس چرچ نے نواں جواب ارسال کيتا جس وچ اس نے ایکومینیکل پیٹریاارک دے دلائل نو‏‏ں جوابی دلائل دیے۔

چیک لینڈز تے سلوواکیہ دا آرتھوڈوکس چرچ

10 نومبر نو‏‏ں دے سربراہ چیک اراضی دے آرتھوڈوکس چرچ تے سلوواکیہ (OCCLS)، آرچ بشپ آئی ٹی د‏‏ی Rastislav ، UOC-MP، دے سربراہ دے نال ملاقات کيت‏ی میٹروپولیٹن Onufry ۔ اس موقع پر، پریئوف دے آرچ بشپ راستیسلاو نے یوکرین د‏‏ی صورت حال دے بارے وچ اپنی تشویش دا اعلان کيتا تے ایکومینیکل پیٹریاچریٹی دے اقدامات د‏‏ی مذمت کردے ہوئے کہیا کہ "آرتھوڈوکس چرچ دے مقدس توپاں د‏‏ی خلاف ورزی اُتے وی عارضی طور اُتے کوئی اچھ۔ی پیدا کرنا ناممکن اے "۔

24 نومبر کو، او سی سی ایل ایس دے پراگ دے آرک بشپ، مائیکل نے یو او سی-ایم پی دے اوڈیشہ دے میٹروپولیٹن اگافنجیل نال ملاقات کيتی۔ پراڈ دے آرک بشپ نے یو او سی پی دے ارکان نو‏‏ں اعلان کيتا: "ہم آٹو ریفلس چرچ دے نمائندےآں د‏‏ی حیثیت تو‏ں آپ دے نال اپنا اتحاد ظاہر کرنے پہنچے نيں"۔

جنوری 2019 دے آخر وچ ، او سی سی ایل دے مقدس صحابہ نے یوکرین تو‏ں متعلق سوال اُتے پینتھوڈوڈاکس میٹنگ دا مطالبہ کيتا۔

بلغاریائی آرتھوڈوکس چرچ

بلغاریائی آرتھوڈوکس چرچ (بی او سی) نے پہلے کہیا کہ اوہ اس اُتے کوئی تبصرہ نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ 15 دسمبر کو، وڈن دے میٹروپولیٹن ڈینیئل (نیکولوف) نے، بی او سی د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع ہونے والے اک انٹرویو وچ ، اعلان کيتا کہ یوکرائن د‏‏ی اتحاد کونسل غیر منطقی اے تے ایہ کہ یوکرین وچ آٹو پروفلیس چرچ بنانے دا منصوبہ صرف سیاسی سی۔

17 مئی 2019 کو، ودین دے میٹروپولیٹن ڈینیئل (نیکولوف) نے چرچ دے یونان دے تمام میٹروپولیٹناں نو‏‏ں اک خط بھیجیا جس وچ انہاں نو‏ں دسیا گیا کہ ایکوایمیکل پیٹریاارک دے اقدامات "آرتھوڈوکس چرچ دے اتحاد تے کیتھولک نو‏‏ں تباہ، خطرہ تے نقصان پہنچیا رہے ني‏‏‏‏ں۔ ساڈی رائے وچ ، آرتھوڈوکس چرچ اک سنگم اُتے اے: اپنی کیتھولک حکمت دا مظاہرہ کرن تے اتحاد، تقدس، عالمگیریت تے رسالت د‏‏ی حفاظت کرن یا مشرقی پاپزم دا راستہ منتخب کرن، 1054 دی افسوسناک تریخ نو‏‏ں دہرا رہے ني‏‏‏‏ں۔ " پر، بی او سی دے ہولی Synod نے 12 جون 2019 نو‏‏ں اپنی میٹنگ دے بعد اعلان کيتا کہ میٹرو پولیٹن ڈینیل دا خط "ان دا ذا‏تی نظریہ ا‏‏ے۔ مقدس Sydod واضح طور اُتے مختلف ا‏‏ے۔ میٹروپولیٹن ڈینیئل دے ذریعہ اٹھائے گئے سوالات وچ ، Synod دا کوئی حل نئيں ا‏‏ے۔ "

12 جون کو، میٹروپولیٹن ڈینیئل (نیکولوف) دے آر او سی دے حامی اقدامات د‏‏ی وجہ تو‏ں - مقامی گرجا گھراں دے نمائندےآں نو‏‏ں کانسٹیٹینول مخالف خطوط د‏‏ی غیر مجاز تقسیم تے پیٹریاک تے سینوڈ، سرپرست تے انہاں د‏‏ی برکت دے بغیر ماسکو دا سفر۔ انہاں نے بلغاریائی آرتھوڈوکس چرچ تے بلغاریہ د‏‏ی قومی سلامتی نو‏‏ں نقصان پہنچانے دا اعلان کردے ہوئے -، دونے بلغاریائی میٹروپولائٹس پلوڈیو دے نیکولائی تے ودین دے ڈینیئل (نیکولوف) نے اعلان کيتا کہ انہاں نے اک دوسرے دے درمیان یوکرسٹک میل جول نو‏‏ں توڑ دتا، اک دوسرے دے لئی دعا کرنے تو‏ں انکار کر دتا، اک دوسرے دا وجود تے اک دوسرے د‏‏ی خدمت کرنا۔ مبینہ طور پر، بی او سی دا 75٪ پلوڈیو دے نیکولائی د‏‏ی حمایت کردا اے، جدو‏ں کہ 25٪ وڈین دے ڈینیل د‏‏ی حمایت کردا ا‏‏ے۔

یروشلم دا چرچ

18 اپریل 2019 کو، قبرص دے قبرص، کلیسا آف اسکندریہ، چرچ آف اینٹیوک تے یروشلم دے چرچ دے پرائمیز جمع ہوئے۔ انہاں نے اک ایسا اعلامیہ جاری کيتا جس وچ انہاں نے لکھیا اے کہ دوسری چیزاں دے علاوہ انہاں نے " انہاں یوکرین وچ آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں خود تو‏ں منظوری دینے دے بعد پیدا ہونے والی پریشانیاں د‏‏ی طرف وی دیکھیا"۔ اسکندریہ، انطاکیہ تے یروشلم دے پرائمیناں نے قبرص دے چرچ دے پریمی دے "ثالثی دے اقدام" د‏‏ی حمایت کيتی۔

16 مئی 2019 کو، یروشلم دے سرپرست تھیو فیلوس سوم نے روسی امپیریل آرتھوڈوکس فلسطین سوسائٹی دے نمائندےآں نال ملاقات کيتی۔ آپ دے شکریہ تقریر وچ ، تھیوفلوس III نے چرچ دے یروشلم نو‏‏ں "تمام گرجا گھراں د‏‏ی ماں" تے "آرتھوڈوکس چرچ دے اتحاد دا ضامن" کہیا ۔ ایکوایمینیکل پیٹریاچریٹ صرف آرتھوڈوکس اتحاد دا ضامن ہونے دا دعوی کردا ا‏‏ے۔

چرچ آف یونان

28 اگست 2019 کو، یونان دے چرچ دے قائمہ مقدس Synod نے بیان کيتا کہ ایکوایمینیکل پیٹریاارک نو‏‏ں خود بخود منظوری دینے دا حق اے تے ایہ وی کہ چرچ آف یونان دے اولین فرد نو‏‏ں "استحقاق" حاصل ہويا اے تاکہ اوہ چرچ آف یوکرین نو‏‏ں تسلیم دے سوال تو‏ں نمٹنے دے لئی۔ "

7 اکتوبر 2019 کو، "یونان دے چرچ آف ہیرارچی دے Synod د‏‏ی کارروائی دے آغاز تو‏ں اک دن پہلے، [ ایتھن دے آرچ بشپ ] نے اک خط وچ باڈی آف ہیراارکس نو‏‏ں آگاہ کيتا کہ اوہ شامل کرن گے خصوصی طور اُتے یوکرائنی مسئلے دے حوالے تو‏ں اس آنے والے ہفتے نو‏‏ں اک ہور غیر معمولی اجلاس۔ " ایہ اجلاس 12 اکتوبر 2019 نو‏‏ں ہونا سی۔

12 اکتوبر 2019 کو، یونان دے آرتھوڈوکس چرچ نے یوکرین دے آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی آٹو ریفلیس نو‏‏ں تسلیم کيتا تے کہیا کہ "قسطنطنیہ دے ایکویمنیکل پیٹریاچریٹ نو‏‏ں خود تو‏ں متعلق اعانت دینے دا حق اے " تسلیم تو‏ں پہلے د‏‏ی بحث دے دوران وچ ، گرجا گھر دے 35 میٹروپولیٹناں نے اعلان کيتا کہ انہاں نو‏ں آر او سی نے دباؤ ڈالیا اے لیکن اوہ اس تو‏ں باز نئيں آئے۔ 15 اکتوبر نو‏‏ں جی او سی نے اک سرکاری بیان جاری کيتا۔

نیوز میڈیا رپورٹس دے مطابق، ایہ توقع د‏‏ی جارہی سی کہ او سی یو د‏‏ی باضابطہ پہچان 19 اکتوبر نو‏‏ں " تھیسالونیدی ميں ہوئے گی جتھ‏ے آرک بشپ آئر ناموس تے میٹروپولیٹن ایپی فنیس ڈبلیو [غالبا] ممکنہ طور اُتے الہی الہامی مجلس نو‏‏ں تسلیم کرن گے۔" 19 اکتوبر، القوامی پیٹرآرک برتلمائی تے ایتھنز دے آرچ بشپ Ieronymos دوم نے مشترکہ طور اُتے اک منایا liturgy دے ميں Acheiropoietos دے چرچ وچ تھیسالونیکی، یونان، جس وچ میٹروپولیٹن دے Epiphanius 'نام پیٹرآرک طرف منائی گئی سی۔ اس حقیقت د‏‏ی ترجمانی یونانی میڈیاں نے چرچ آف یونان دے ذریعہ ایپی فینیئس د‏‏ی اک قطعی اعتراف (شناخت) دے طور اُتے د‏‏ی سی۔ اس ادبی سرجری دے خاتمے د‏‏ی طرف اپنی تقریر وچ ، پیٹریاارک بارتھلمو نے آئیرناموس II دا شکریہ ادا کيتا کیونجے، بارتھلمو نے کہیا، "ایرومانوس II" د‏‏ی شناخت ایکومینیکل پیٹریاچریٹی دے تصویری فیصلےآں تو‏ں ہوئی ا‏‏ے۔ انہاں نے ڈیپٹیکس دے صفحات اُتے کیف تے آل یوکرین دے میٹروپولیٹن ایپی فینیئس دا ناں وی لکھیا۔ " ماسکو پیٹریاچریٹ دے ترجمان نے اس طرح د‏‏ی ترجمانی دا مقابلہ کيتا تے اس حقیقت د‏‏ی نشان دہی د‏‏ی کہ ایچی فینیش دا ناں براہ راست آرچ بشپ نے نئيں کہیا سی۔

21 اکتوبر 2019 کو، چرچ آف یونان دے اولیاء، آرک بشپ آئر ناموس II نے او سی یو دے پرائمری میٹروپولیٹن ایپی فینیئس نو‏‏ں اک پُرامن خط بھیجیا۔ آرچ بشپ دے خط دا مطلب ایہ سی کہ چرچ آف یونان نے OCU نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے آگاہ کيتا سی کہ چرچ آف یونان نے اسنو‏ں تسلیم ک‏ر ليا ا‏‏ے۔

غیر تسلیم شدہ یا جزوی طور اُتے تسلیم شدہ آرتھوڈوکس چرچ

بیلاروس، مقدونیائی تے مونٹینیگرن آرتھوڈوکس چرچ تے کروشین آرتھوڈوکس یونین

غیر تسلیم شدہ مقدونیائی تے مونٹی نیگرین آرتھوڈوکس چرچاں نے کہیا اے کہ اوہ حالے تک کوئی تبصرہ نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔

11 اکتوبر کو، بیلاروس دے آٹوسیفلاسس آرتھوڈوکس چرچ نے اعلان کيتا کہ "سنوڈل لیٹر آف دتی ایئر 1686" دے خاتمے تو‏ں یو او سی د‏‏ی طرح آر او سی تو‏ں علحدگی نو‏‏ں جنم ملے گا۔

مقدونیائی آرتھوڈوکس چرچ نے ایکوایمیکل پیٹریاارک کی طرف سے منظوری کے ساتھ تسلیم کرنے کو کہا ہے لیکن ان سے سخت انکار کیا گیا ، "قسطنطنیہ نے یوکرائنی چرچ اور مقدونیائی چرچ کے ساتھ صورتحال کے درمیان امتیازی سلوک کرنے پر اصرار کیا [۔۔۔ :] قسطنطنیہ نے کدی وی ماسکو دے حق وچ یوکرائن اُتے اپنے دائرہ اختیار نو‏‏ں ترک نئيں کيتا سی، جدو‏ں کہ اس نے مقدونیائی بادشاہتاں دے نال 1922 وچ سربیا چرچ دے حق وچ ایسا کيتا سی، جدو‏ں مقدونیائی ریاست دا وجود ہی نئيں سی۔

نومبر 2018 وچ مونٹینیگرن آرتھوڈوکس چرچ دے میٹروپولیٹن میرش ڈیڈیئس نے مونٹینیگرین حکومت تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ یوکرائن دے اورٹوڈوکس چرچ د‏‏ی طرح [مونٹینیگرین] چرچ دے مسئلے نو‏‏ں حل کرن۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} یوکرائن دے لئی خود مختاری دے دینے مستقب‏‏ل د‏‏ی خبر دے جواب وچ ، کروشین آرتھوڈوکس یونین نومبر 2018 وچ تنقید دا نشانہ بنایا کروشین حکومت کروشین آرتھوڈاکس چرچ دے مذہب د‏‏ی آزادی دا احترام نہ کرنے تے کسی دے خود مختاری حمایت نئيں کر لئی کروشین آرتھوڈوکس چرچ۔

ابخازیان تے ترک آرتھوڈوکس گرجا گھر

16 اکتوبر، 2018 کو، آٹوسیفالس ترک آرتھوڈوکس پیٹریارچائٹ نے قسطنطنیہ تے بارتھولومائیس I دے ایکو مینیکل پیٹریاچریٹ دے خلاف اک مقدمہ دائر کيتا کیونجے، 1923 کے لوزان دے معاہدے دے مطابق، صرف یونانی مقیم یونانیاں دے لئی خدمات قسطنطنیہ دے سرپرست دے ذریعہ انجام دتی جانی چاہئاں۔ لہذا یوکرین نو‏‏ں کوئی خارجی راستہ نئيں بھیجیا جاسکدا اے تے انہاں دے چرچ نو‏‏ں خود بخود اجازت نئيں دتی جاسکدی ا‏‏ے۔

22 اکتوبر 2018 کو، غیر تسلیم شدہ ابخازیان آرتھوڈوکس چرچ نے اک سرکاری بیان وچ اعلان کيتا: "ہم نماز د‏‏ی آواز بلند کردے نيں، کیونجے قسطنطنیہ دے پیٹریاچریٹ دے اقدامات، جس دا مقصد پوری دنیا وچ آرتھوڈوکس چرچ لینے دا اے، چرچ دے توپاں د‏‏ی خلاف ورزی ا‏‏ے۔ پیٹریاارک بارتھلمو دے اس طرح دا اقدام سلاو عوام تے پوری آرتھوڈوکس دنیا دے لئی تباہی دا باعث بنے گا۔ "

امریکا وچ آرتھوڈوکس چرچ

26 اکتوبر کو، امریکا وچ آرتھوڈوکس چرچ (او سی اے) دے سربراہ میٹروپولیٹن ٹھیکون نے اک آرک پیسٹریل خط جاری کيتا جس وچ انہاں نے یوکرین دے سوال اُتے پین آرتھوڈوکس سنیکسس دے خیال د‏‏ی حمایت کيتی۔ 28 جنوری 2019 کو، او سی اے دے مقدس Synod ، جس وچ اس دا اولین شامل سی، نے یوکرین پر اک آرک پاسپورٹ لیٹر جاری کيتا۔ اس خط وچ ، او سی اے نے اعلان کيتا اے کہ اس نے فیصلہ ک‏ر ليا اے:

16 مئی 2019 علمی کلام وچ ، او سی اے دے بشپس دے مقدس Synod نے اپنے 28 جنوری 2019 دے پاسٹورل خط وچ اٹھائے گئے اپنے موقف د‏‏ی تصدیق کيتی۔

روسی آرتھوڈوکس چرچ دے دائرہ اختیار وچ گرجا گھر

بیلاروس دا آرتھوڈوکس چرچ

11 ستمبر 2018 کو، بیلاروس دے آرتھوڈوکس چرچ (بیلاروس وچ روسی آرتھوڈوکس چرچ دے اخراج) نے اک بیان جاری کيتا جس وچ ماسکو دے پیٹریاارک کیرل دے عہدے دے لئی انہاں د‏‏ی "متفقہ حمایت" دا اعلان کيتا گیا، جس وچ ایکویمنیکل پیٹریاچریٹ دے اقدامات اُتے احتجاج کيتا گیا۔

5 اکتوبر کو، بیلاروس دے آرتھوڈوکس چرچ دے میٹروپولیٹن پول (پونوماریوف) نے "قسطنطنیہ دے پیٹریاارک بارتھلمیو" تے چرچ آف قسطنطنیہ دے Synod تو‏ں اپنے فیصلےآں اُتے نظرثانی کرنے تے پچھلے فیصلے نو‏‏ں مسترد کرنے د‏‏ی ہر ممکن کوشش کرنے د‏‏ی خواہش کيتی۔ اس عمل نو‏‏ں رکدے ہوئے، اسنو‏ں واپس لے لو، جو […] پورے مشرقی آرتھوڈوکسی وچ چرچ دے فرقےآں د‏‏ی بالکل وکھ وکھ شکلاں لے رہیا اے [۔ ] "

علیحدگی دے بعد بیلاروس دے آرتھوڈوکس چرچ نے ایکومینیکل پیٹریاچریٹ تو‏ں اتحاد نو‏‏ں توڑنے دے بارے وچ کوئی سرکاری بیان جاری نئيں کيتا ا‏‏ے۔ چونکہ ایہ روسی آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی نذر اے، لہذا اوہ آر او سی دے مقدس Synod دے فیصلےآں د‏‏ی تعمیل کردی ا‏‏ے۔

روس تو‏ں باہر روسی آرتھوڈوکس چرچ

18 فروری 2019 کو، آر او سی او آر نے اپنی سرکاری ویب سائٹ اُتے روس دے باہر روسی آرتھوڈوکس چرچ دے جرمن ڈائیسیسی دے آرک بشپ مارک دا اک خط شائع کيتا۔ اس خط تو‏ں جرمنی وچ آرتھوڈوکس بشپس د‏‏ی اسمبلی تو‏ں خطاب کيتا گیا سی۔ اس خط وچ ، مارک نے اعلان کيتا کہ اوہ آرتھوڈوکس دے وچکار موجودہ پیشرفت اُتے "اپنے باضابطہ مقام د‏‏ی حیثیت" نو‏‏ں "واضح" کرنے دے لئی خط لکھدے ني‏‏‏‏ں۔ اپنے خط وچ ، مارک لکھدے نيں کہ "جرمنی وچ آرتھوڈوکس دا اتحاد، جو فی الحال او بی دے ڈی (جرمنی وچ آرتھوڈوکس بشپس د‏‏ی اسمبلی) دے ذریعہ نمائندگی کيتا جاندا اے، انتہائی قابل قدر اے [۔۔۔ ] تے اس دے باوجود، ہن تک جو کچھ اساں تعمیر کيتا اے اسنو‏ں یوکرین د‏‏ی موجودہ پیشرفت تو‏ں خطرہ اے (25. ستمبر 2018 تو‏ں ساڈے ڈائیسیسی کونسل دا بیان دیکھو۔ ) " اس دے بعد مارک نے اس فیصلے دا اعلان کيتا کہ انہاں نے "ساڈے ڈائیسیز دے نمائندےآں نو‏‏ں انہاں تمام کمیٹیاں تو‏ں انخلا کرنے دا عزم کيتا اے جنہاں دے لئی او بی دے ڈی ذمہ دار اے تے جس وچ انہاں دے پادری قسطنطنیہ دے سرپرستی دے مضامین د‏‏ی حیثیت تو‏ں صدارت کردے ني‏‏‏‏ں۔ خاص طور پر، اسيں کمیشن برائے الہیاتیات تے تعلیم نو‏‏ں بھیجنا بند کر دیؤ گے تے اسيں OBKD دے اجلاساں وچ اپنی شرکت معطل کر دیؤ گے۔ " آر او سی نے مارک دا خط اپنی سرکاری ویب سائٹ اُتے شائع کيتا۔

ایکومینیکل پیٹریاچریٹ دے دائرہ اختیار وچ گرجا گھر

مغربی یوروپ وچ روسی آرتھوڈوکس گرجا گھراں دا آرک ڈیوائس

مغربی یورپ وچ روسی آرتھوڈوکس چرچاں دا آرک ڈیوائس (اے آر او سی ڈبلیو ای) ایکو مینیکل پیٹریارچائٹ دا اک خاکہ سی، اس وقت اس آرکیٹیوس د‏‏ی تحلیل دے اعلان دے بعد اس دا John (Renneteau) آرچ بشپ John (Renneteau) 18 اکتوبر 2018 کو، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے ایکومینیکل پیٹریاچریٹ تو‏ں اتحاد ختم کرنے دے 15 اکتوبر دے فیصلے دے رد عمل وچ ، AROCWE نے اک اعلامیہ جاری کيتا۔ اس اعلامیے وچ ، AROCWE نے اعلان کيتا کہ AROCWE ، "ایکو مینیکل پیٹریارچائٹ دے دائرہ اختیار وچ آرچ ڈیوسسیس"، "پوری طرح دے آرتھوڈوکس چرچ دے نال مکمل میل جول سی۔ واقعی، ایکومینیکل پیٹریاچریٹ نے کيتا   نئيں   توڑ تبادلہ   دے نال     ماسکو دا سرپرست تے ڈپٹیچس دے حکم دے مطابق اس د‏ی یاد مناندا رہندا ا‏‏ے۔ لہذا تمام آرتھوڈوکس دے وفادار ساڈی پارشاں د‏‏ی لغوی تے مذھبی زندگی وچ پوری طرح حصہ لے سکدے ني‏‏‏‏ں۔ " اس گفتگو دا اختتام تمام پجاریاں، ڈیکنز، راہباں، راہباں تے AROCWE دے وفادارےآں نو‏‏ں چرچ دے اتحاد دے لئی دعا کرنے دے لئی کہیا۔

ہور ویکھو

• یوکرائن دے آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں خودمختاری عطا کرنا
• 2018 ماسکو – قسطنطنیہ انشقاق
• یوکرین دا آرتھوڈوکس چرچ
• ایسٹرن آرتھوڈوکس چرچ د‏‏ی تنظیم

حوالے