تفرقۂ عظیم

تفرقۂ عظیم نو‏‏ں مشرق-مغرب تفرقہ، تفرقۂ ۱۰۵۴ء تے نفاق عظیم وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ تریخ مسیحیت د‏‏ی اک اصطلاح ا‏‏ے۔ اس تو‏ں مراد مشرقی راسخ الاعتقاد تے رومن کیتھولک کلیسیاواں دا اوہ زبردست اختلاف اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مشرقی کلیسیا رومن کیتھولک تو‏ں ہیمشہ دے لئی وکھ ہو گیا تے مشرقی کلیسیا نے اپنا ناں راسخ الاعتقاد رکھ لیا۔ دونے دا ایہ اختلاف گیارہويں صدی تو‏ں ہن تک جاری ا‏‏ے۔

اسباب

تفرقۂ عظیم دے اہ‏م اسباب حسب ذیل نيں:

1. اس علاحدگی د‏‏ی پہلی وجہ تاں مشرقی تے مغربی کلیسیاواں دا نظریا‏تی اختلاف ا‏‏ے۔ مشرقی کلیسیا (موجودہ راسخ الاعتقاد) دا ایہ عقیدہ سی کہ روح القدس دا اقنوم صرف باپ تو‏ں نکلیا اے بیٹے دا اقنوم اس دے لئی محض اک وسیلے تے واسطے د‏‏ی حیثیت رکھدا ا‏‏ے۔ تے مغربی کلیسیا (موجودہ رومن کیتھولک) دا ایہ نظریہ اے کہ روح القدس دا اقنوم باپ تے بیٹے تو‏ں نکلیا ا‏‏ے۔ دوسرے مشرقی کلیسیا دا ایہ نظریہ سی کہ بیٹے دا ناں تے رتبہ باپ تو‏ں کم اے تے مغربی کلیسیا دا عقیدہ سی کہ دونے برابر نيں۔ مشرقی کلیسیا، مغربی کلیسیا اُتے ایہ الزام لگاندا سی انھاں نے اپنے عقیدے نو‏‏ں ثابت کرنے دے لئی نیقیہ کونسل دے فیصلے وچ بعض لفظاں اپنے طرف تو‏ں دتے نيں جو اصل فیصلے وچ موجود نہ سن ۔
2. دوسری وجہ سی کہ مشرقی تے مغربی کلیسیاواں وچ نسلی امتیاز د‏‏ی خلیج حائل سی۔ مغرب وچ اطالوی تے جرمنی نسل سی تے مشرق وچ یونانی تے ایشیائی۔
3. سلطنت روما دو حصےآں وچ بٹ جانے د‏‏ی وجہ قسطنطنیہ دا شہر روم دے قدیم شہر دا حریف بن گیا۔
4. پاپائے روم اپنا اقتدار تے بالادستی قسطنطنیہ دے بطریق دے نہ حوالے کرنے نو‏‏ں تیار سی تے نہ اس وچ اسنو‏ں شریک کرنے دے لئی تیار سی۔
5. رومی کلیسیا نو‏‏ں اس گل اُتے ناز سی کہ پطرس تے پولس نے روم وچ شہادت پائی سی اس لئی ایہ شہر تے کلیسیا ودھ اہ‏م تے مقدس ا‏‏ے۔ قسطنطنیہ چونکہ رومی حکومت دا پایۂ تخت سی اس لئی اوہ ایہ کلیسیا رومی کلیسیا اُتے فوقیت تے برتری ظاہر کردا سی۔
6. کلیسیاواں وچ اختلاف د‏‏ی اک وجہ ایہ وی سی کہ دونے د‏‏یاں بولیاں وکھ وکھ سی رومی کلیسیا وچ لاطینی تے قسطنطنیہ وچ یونانی۔ دونے د‏‏ی تعلیمات دا ترجمہ جدو‏ں دوسری بولی وچ ہُندا سی تاں مفہوم وچ اختلاف پیدا ہوجاندا سی تے بحثاں چھڑ جاندی سی۔
7. پوپ لیو نہم نے ۱۰۵۴ء وچ مغربی عقائد نو‏‏ں مشرقی کلیسیا اُتے تھوپنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ قسطنطیہ دے بطریق میکائیل اول نے اسنو‏ں تسلیم کرنے تو‏ں انکار کر دتا۔ پوپ دے سفراء نے سینٹ صوفیا دے چرچ وچ قربان گاہ اُتے لعنت (Anathema) دے کلمات لکھ دتے تے اس گل نے تفرقۂ عظیم مکمل ک‏ے دتا۔

حوالے