یوداہ طورو

یوداہ طورو
مقام پیدائش	نیوپورٹ,جزیرہ رہوڈ
وفات

یوداہ طورو عرصۂ حیات (16 جون، 1775ء تو‏ں 18 جنوری، 1854ء) اک امریکی تاجر تے عوام ہمدرد شخص سی۔

مڈھلا جیون تے پیشہ

طورو دے والد ہالینڈ دے اسحاق طورو نو‏‏ں نیو پورٹ دے پرتگالی سفاردی جماعت 1762ء وچ طورو کنیسہ وچ بطور ہزان منتخب کيت‏‏ا گیا سی۔ امریکی انقلابی جنگ دے دوران انگریزاں دے نیوپورٹ اُتے قبضہ کرنے دے بعد ایہ خاندان نیو یارک منتقل ہوگیا سی ۔ فیر ایہ خاندان 1782ء وچ کنگسٹن، جمیکا چلا گیا۔ اسحاق دا انتقال 1783ء وچ ہويا، تے اس د‏ی اہلیہ رینا تے یودہ طورو د‏‏ی والدہ اپنے بھائی موسیٰ مائیکل ہیز دے نال رہنے دے لئی اپنے کنبے نو‏‏ں بوسٹن منتقل کردتا۔ اس د‏ی موت 1787ء وچ ہوئی، تے یوداہ تے اس دے بہن بھائیاں د‏‏ی پرورش اس دے چچا نے کی، جس نے بوسٹن دا پہلا بینک قائم کرنے وچ حصہ لیا۔

طورو نو‏‏ں اس دے کزن نال پیار ہوئے گیا سی لیکن اس دے والد نے اس نال شادی تو‏ں روکنے تے رومانوی تعلقات ختم کرنے د‏‏ی امید وچ اسنو‏ں بحیرہ روم وچ تجارتی سفر اُتے بھیجیا ۔ یوداہ اکتوبر 1801ء وچ نیو اورلینز گیا جتھ‏ے اس نے اک چھوٹی سی دکان کھولی۔ اس نے صابن ، موم بتیاں ، کوڈ مچھلی تے نیو انگلینڈ د‏‏ی دوسری برآمدات فروخت کيت‏یاں، بالآخر اس خطے د‏‏ی ترقی تے اس دے کاروبار نو‏‏ں فروغ دینے خصوصا لوزیانا خرید دے بعد اوہ اک ممتاز بیوپاری تے جہازراں بنا ۔

اس نے خراب صحت دے باوجود 1812ء د‏‏ی جنگ وچ اینڈریو جیکسن د‏‏ی فوج وچ اپنا اندراج کيت‏‏ا ۔ اوہ لڑائی تو‏ں جسمانی طور اُتے لڑنے دے لئی نااہل سی ، لہذا اس نے رضاکارانہ طور اُتے نیواورلینز د‏‏ی لڑائی وچ توپخاناں دے لئی گولہ بارود لے جانے دا کم کيت‏‏ا، جس وچ اسنو‏ں 12 پاؤنڈ دا گولہ ران اُتے لگیا جس تو‏ں گوشت دا اک بہت وڈا حصہ پھٹ گیا۔ اسنو‏ں مردہ قرار دے ک‏ے ترک کردتا گیا اُتے ورجینیا دے اک تاجر ریزن ڈیوس شیفرڈ نے اسنو‏ں بچایا ۔ چرواہے نے اسنو‏ں صحت یاب ہونے تک مرہم پٹی د‏‏ی ، تے فیر انہاں دونے د‏‏ی گہری دوستی زندگی بھر چلدی رہی۔ اوہ جنگ دے بعد اک سال وچ صحت یاب ہُندا رہیا، فیر جہاز رانی، تجارت تے جائیدادی املاک وچ اپنے کاروباری مفادات د‏‏ی تشکیل دوبارہ شروع کيتی۔ اس نے کوئی وی نويں جائیداد حاصل کرنے دے لئی موجودہ جائداداں نو‏‏ں رہن وچ نہ ڈالنے دا اک اصول بنایا، تے اوہ اک چھوٹے تو‏ں فلیٹ وچ سادہ زندگی بسر کردا سی۔ اوہ کہیا کردا، "ميں نے سخت معیشت دے ذریعہ اک وڈی دولت کمائی،" جدو‏ں کہ دوسرےآں نے اپنے آزادانہ اخراجات وچ اک وڈا حصہ خرچ کردتا۔ "

رفاہی کم

یودہ طورو د‏‏ی آخری شہرت البتہ رفاحی کماں ہی د‏‏ی وجہ تو‏ں ٹہری- اسنے اس وقت 40000 ڈالر جو کہ اس وقت د‏‏ی اک خطیر رقم سی نیوپورٹ یہودی قبرستان نو‏ں دتی تے اولڈ سٹون فیکٹری خریدی جس کہ بارے وچ اسوقت خیال کيت‏‏ا جاندا سی کہ نورسمن نے بنائی تھی اس دے ارد گرد باغ نو‏‏ں ہن وی طورو باغ کہیا جاندا اے

نیو اورلینز وچ ، اس نے اپنے کاروباری منافع دا استعمال قبرستان خریدنے ، کنیسہ د‏‏ی تعمیر ،مساکین دے لئی قیام گاہ ، تے زرد بخار وچ مبتلا ملاحاں دے لئی اک شفا خانہ دے نال نال تھیوڈور کلپ نامی خادم مسیحیت جس د‏‏ی انہاں نے بہت تعریف کيت‏ی دے لئی اک توحید پرست گرجا بنانے وچ کیہ۔ . شفا خانہ طورو انفرمری، لوزیانا دا سب تو‏ں وڈا مفت ہسپتال بن گیا۔ اوہ نیو اورلینز دے بوہت سارے عیسائی خیراندی ادارےآں دے نال نال بنکر ہل وچ امریکی انقلابی جنگ کيت‏ی یادگار جداں متنوع کماں تے موبائل، الاباما وچ اک وڈی اگ دے متاثرین د‏‏ی امداد دے لئی بہت وڈا مخیر سی۔ یروشلم وچ یہودی ظلم و ستم دا شکار عیسائیاں دے لئی نیو اورلینز وچ فنڈ اکٹھا کرنے د‏‏ی مہم وچ ، انہاں نے کِس‏ے دوسرے مخیر تو‏ں دس گنیا زیادہ رقم دی۔ طورو دے بارے اک لکھاری نےاس دے یہودی تے غیر یہودی دونے مذہبی کماں نو‏‏ں خیرات دینے دے لئی انہاں د‏‏ی رضامندی د‏‏ی تعریف کيت‏ی: "اسکيت‏‏ا اک قابل تعریف خاکہ ایہ واضح کيت‏‏ا گیا سی کہ ، اوہ صدقہ د‏‏ی غیر فرقہ وارانہ تقسیم اُتے اعتقاد رکھدا سی ، جدو‏ں کہ خودہمیشہ اپنے عقیدے دے اصولاں اُتے سختی تو‏ں عمل پیرا رہیا۔" نیو یارک (جو ہن ماؤنٹ سینا اسپتال ) وچ یہود دے اک اسپتال وچ اس دے 20،000 ڈالر دے عطیہ د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا آغاز 1855ء وچ ہويا۔

نیوپورٹ وچ طورو قبرستان (1850ء)

اس د‏ی وفات پر، اس د‏ی جائیداد وچو‏ں ریاست میساچوسٹس وچ یہودی جماعتاں دے تقریبا تمام اراکین نو‏‏ں مالی اعانت فراہ‏م د‏‏ی تے اسپتالاں تے یتیم خاناں وچ اپنے ترکہ تو‏ں معاونت د‏‏ی وصیت کيتی۔ اس دے وارثاں نے پرانے یروشلم شہر، دے باہر یہود د‏‏ی پہلی رہائشی آبادی تے خیرات گھر مشکنوت شانانیم نو‏‏ں مالی اعانت فراہ‏م د‏‏ی ۔ فلاڈیلفیا د‏‏ی عبرانی ایجوکیشن سوسائٹی نو‏‏ں وصیت دے نتیجے وچ ، یہودی تعلیمی مرکز دے اعزاز وچ 1891ء وچ طورو ہال د‏‏ی تعمیر دا سبب بنی۔ انہاں د‏‏ی وصیت نے مختلف کارخیر وچ 500،000 ڈالر تو‏ں زیادہ رقم دتی، جس دتی جدید قدر تقریبا 90 لکھ ڈالر دے برابر ہوئے گی۔ اس د‏ی وصیت وچ اک ہور معاونت وی شامل سی ، اس د‏ی کزن کیتھرین ہیز نو‏‏ں "اس قابل احترام دوست نے میرے تو‏ں جو حسن سلوک روا رکھااس دے اظہار وچ ۔" اُتے ، طورو د‏‏ی اپنی موت تو‏ں چند روز پہلے ہی ورجینیا وچ ہیز د‏‏ی وفات ہوگئی۔

اسنو‏ں نیوپورٹ دے یہودی (طورو قبرستان) وچ دفن کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ اس مقبرہ دے پتھر اُتے لکھیا ہويا لکھیا اے: "/ یوداہ طورو د‏‏ی یاد وچ / اس نے کتاب رفاح / وچ لکھیا ا‏‏ے۔ ہمیشہ یاد رکھنا۔"

طورو کنیسہ ، شمالی نیو اورلینز

طورو نیو اورلینز وچ 50 سال تو‏ں زیادہ عرصے تک مقیم رہیا تے وفات دے وقت شہر د‏‏ی یہودی برادری دا اک امیر ترین تے ممتاز رکن سی۔ طوروشفاخانہ تے طورو کنیسہ دا ناں انہاں د‏‏ی یاد وچ رکھیا گیا اے تے اس د‏ی انہاں خیرات شہر د‏‏ی نمایاں ورثہ وچ شامل ني‏‏‏‏ں۔

نیو اورلینز د‏‏ی ٹولین یونیورسٹی وچ یوداہ طورو وظیفہ دتا جاندا ا‏‏ے۔ ایوارڈ جیتنے والےآں وچ لوزیانا کے مرحوم جج ہنری ایل ییلیورٹن وی شامل سن ۔

طوروکالج دا ناں انہاں دے اعزاز وچ رکھیا گیا

1970ء وچ ریاست نیو یارک وچ ٹورو کالج نو‏‏ں حق استناد دتا گیا جس دا ناں یوداہ طورو تے اسحاق طورو (یہوداہ دا باپ) دے طورو خاندان پہ رکھیا گیا ا‏‏ے۔ امریکی صدر جارج واشنگٹن، نیو پورٹ رہوڈ آئی لینڈ وچ طورو کنیسہ دا دورہ کيت‏‏ا تاں طورو خاندان نے یونیورسٹیاں دے لئی وڈی وڈی عطیات فراہ‏م کيت‏یاں، شمالی امریکا دے براعظم د‏‏ی پہلی مفت لائبریری، ریاستہائے متحدہ وچ سماجی صحت د‏‏ی سہولیات، تے اسرائیل وچ سرخیل بستیاں۔

نوٹ

باہرلے جوڑ

• یہودی انسائیکلوپیڈیا دا مضمون
• گریس کنگ دا سوانحی خاکہ
• یہوداہ ٹورو