ید بیضا
ید بَیضَاء (سفید تے چمکدار ہتھ) حضرت موسی دے انہاں نو معجزات وچوں اک اے جنہاں دا تذکرہ قرآن مجید وچ ہويا اے۔ اس معجزہ دے تحت حضرت موسی دا ہتھ سفید تے چمکدار ہو جاندا سی ۔ ایہ معجزہ اک دفعہ فرعون دے دربار وچ جانے توں پہلے تے اک بار فرعون دے دربار وچ ظاہر ہويا۔ توریت وچ وی مختصر تفاوت دے نال اس دا تذکرہ ہويا اے۔
معجزہ ید بَیضَاء
سودھومعجزہ ید بیضاء (سفید تے چمکدار ہتھ) حضرت موسی دے معجزات وچوں سی ۔[۱] قرآن دی مختلف سورتاں من جملہ سورہ اعراف، طہ، شاعر، نمل تے قصص وچ اس دا ذکر ایويں آیا اے [۲]: اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ [۳]
قرآن دے مطابق ایہ معجزہ اک دفعہ فرعون دے دربار وچ جانے توں پہلے حضرت موسی نوں اس معجزہ توں آشنائی دے لئی ظاہر ہويا[۴] تے دوسری دفعہ ایہ معجزہ خود فرعون دے سامنے واقع ہويا۔[۵]
لفظ بیضاء دے معانی وچ مفسرین دے درمیان اختلاف پایا جاندا اے:
نورانی ہتھ
سودھوبعض مفسرین دے مطابق "ید بیضاء" دا معجزہ اس طرح سی کہ حضرت موسی دا ہتھ نورانی ہو جاندا سی تے اس توں نور ظاہر ہُندا سی ۔[۶] اس دا نور اس طرح سی کہ فرعون دے دربار وچ موجود تمام افراد اسنوں دیکھ سکدے سن ۔
بعض احادیث وی اس مطلب اُتے دلالت کردیاں نيں۔[۷]
سفید ہتھ
سودھوبعض ہور مفسرین اس گل دے معتقد نيں کہ حضرت موسی دا رنگ گدمی سی ۔ اس معجزہ وچ حضرت موسی دا ہتھ مکمل طور اُتے سفید ہو جاندا سی اس بنا اُتے دیکھنے والےآں نوں تعجب ہُندا سی ۔[۸]
قرآن تے تورات وچ اختلاف
سودھوقرآن وچ "ید بیضاء" دے معجزہ نوں ہمیشہ "مِنْ غَیرِ سُوء" دی صفت دے نال ذکر کیتا گیا اے۔ اس بارے وچ مفسرین دا خیال اے کہ ایہ تعبیر اس گل دی نشاندہی کردی اے کہ اس معجزہ وچ حضرت موسی دے ہتھ دی سفیدی دوسرے انساناں وچ برص دی بیماری دی وجہ توں ہونے والی سفیدی توں بالکل مختلف سی۔[۹] شیعہ[۱۰] تے اہل سنت[۱۱] مابع وچ موجود بعض احادیث وی اس گل دے اُتے دلالت کردیاں نيں۔ لیکن تورات وچ اس دے بر خلاف ایويں ذکر ہويا اے:
- "خدا نے حضرت موسی توں کہیا: اپنا ہتھ اپنی گریبان وچ ڈالو۔ حضرت موسی نے اپنا ہتھ گریبان وچ ڈالیا تے جدوں باہر کڈیا تاں انہاں دا ہتھ "بَرَص" دی وجہ توں برف دی مانند سفید ہو گیا سی ۔ خدا نے دوبارہ کہیا: اپنا ہتھ اپنی گریبان وچ ڈالو۔ حضرت موسی نے ایسا ہی کیتا۔ جدوں اسنوں باہر کڈیا گیا تاں دوبارہ اپنے بدن دی طرح ہو گیا سی "۔[۱۲]
حوالے
سودھو- ↑ سورہ نمل، آیہ ۱۲
- ↑ سورہ اعراف: آیہ۱۰۸؛ سورہ طہ، آیہ۲۲؛ سورہ شاعر، آیہ۳۳؛ سورہ نمل، آیہ۱۲؛ سورہ قصص، آیہ۳۲۔
- ↑ سورہ قصص، آیہ ۳۲۔
- ↑ سورہ طہ، آیہ ۲۲- ۲۴۔
- ↑ سورہ شاعر، آیہ ۳۳-۳۴۔
- ↑ شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۸۰؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن،۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۰۵
- ↑ علی بن ابراہیم، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۴۰۔
- ↑ شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۹۲؛ مغنیہ، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۷۵۔
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۱۴، ص۳۳۰؛ قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۷، ص۲۵۷
- ↑ شیخ صدوق، معانی الأخبار، ۱۴۰۳ق، النص، ص۱۷۳
- ↑ سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور،۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۹۵
- ↑ کتاب مقدس، سِفر خروج؛ باب ۴: فقرہ۶-۷۔
مآخذ
سودھو- تورات، ترجمہ انجمن کلیمیان ایران۔
- سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانہ آیۃ اللہ مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق۔
- شبر، سید عبد اللہ، تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دار البلاغۃ للطباعۃ و النشر، چاپ اول، ۱۴۱۲ق۔
- شیخ صدوق، معانی الاخبار، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق۔
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمہ: شیخ آقا بزرگ تہرانی، تحقیق: قصیر عاملی، احمد، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، بی تا۔
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمہ: بلاغی، محمد جواد، تہران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش۔
- قمی، علی بن ابراہیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: موسوی جزائری، سید طیب، قم،دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق۔
- فخر الدین رازی، ابو عبد اللہ محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق۔
- قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تہران، ناصر خسرو، چاپ اول، ۱۳۶۴ش۔
- مغنیہ، محمد جواد، تفسیر الکاشف، تہران، دار الکتاباں الإسلامیۃ، چاپ اول، ۱۴۲۴ق۔