ہیرابائی بڑودکر
| ہیرابائی بڑودکر | |
|---|---|
 |
|
| جم | 30 مئی 1905 |
| تاریخ وفات | 20 نومبر 1989 (84 سال)[۱]
|
| مدفن | لال قلعہ |
| شہریت |  بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) |
| والد | عبد الکریم خان |
| بہن/بھائی | سوریش بابو مانے ، سرسوتی رانے
|
| فنی زندگی | |
| صنف | غزل [۲][۳]، خیال [۴]، ٹھمری [۲][۳]، بھجن [۵][۴] |
| آلات موسیقی | صوت |
| پیشہ | گائک |
| اعزازات | |
ترمیم  | |
ہیرابائی بڑودکر (پیدائش: 30 مئی 1905ء– وفات: 20 نومبر 1989ء) کیرانہ گھرانہ نال تعلق رکھنے والی ہندوستانی کلاسیکی گلوکارہ سی۔ ہیرابائی استاد عبدالوحید خان دی شاگرد سی۔[۶][۷]
مڈھلا جیون سودھو
ہیرابائی دی پیدائش بمقام مراج وچ 30 مئی 1905ء نوں ہوئی۔ اُس دا اصل ناں چمپاکلی سی۔ ہیرابائی دے والد استاد عبد الکریم خان تے والدہ تارابائی منے سی۔ تارابائی منے دے والد سردار ماروندی راؤ منے سی جو ریاست وڈودرا دی راج ماندا دا بھائی سی۔ انیہويں صدی عیسوی دے ابتدائی عشراں وچ استاد عبدالکریم خان ریاست وڈودرا دے شاہی موسیقار و گلوکار سن، جتھے اوہ تارابائی نوں موسیقی سکھاندے سن ۔ دونے دے وچکار سلسلہ محبت دی شروعات ہوئی لیکن تارابائی دے خاندان والے اِس رشتے توں ناراض ہوئے گئے تے تارابائی تے استاد عبدالکریم خان نے ریاست وڈودرا چھڈ دتی تے ممبئی آ گئے۔ اِس دوران وچ عبدالکریم خان دے بھائی استاد عبد الحق خان وی اُنہاں دے ہمراہ ممبئی آ گئے سن ۔
موسیقی سودھو
ہیرابائی تے اُس دے بھائی سریش بھاؤ مانے نے موسیقی دی ابتدائی تعلیم استاد عبدالوحید خان توں حاصل کيتی۔ بعد وچ اپنے خالص کلاسیکی موسیقی دی تعلیم والد عبدالکریم خان توں حاصل کيتی جو کیرانہ گھرانہ نال تعلق رکھدے سن ۔ 1922ء وچ جدوں استاد عبدالکریم خان نے ممبئی وچ اپنی اک کمپنی قائم کيتی جس وچ موسیقی دی تعلیم تے موسیقی دے اسرار و روموز سکھائے جاندے سن ۔ اِس کمپنی وچ ہیرابائی وی موسیقی سیکھدی رہی۔ غالباً 1920ء یا 1921ء وچ ہیرابائی نے پہلی بار عوامی سطح اُتے کیسربائی کیرکر دے زیر اثر 15 سال دی عمر وچ گایا۔ ہیرا بائی نے گانے وچ خیال، ٹھمری، غزل تے بھجن نوں اختیار کيتا جو جنوبی ہند وچ اُس وقت مشہور ترین اصنافِ موسیقی سمجھی جادیاں سن۔ بھارت وچ ہیرابائی پہلی خاتون گلوکارہ سی جس دی تقاریبِ موسیقی دی خاطر ٹکٹ فروخت ہوئے۔ ہندوستان وچ کیرانہ گھرانہ دی مقبولیت نوں ہیرابائی نے ہور ترقی دتی۔ ہیرابائی نے مختلف فلماں وچ وی کم کيتا جنہاں وچ سورن مندر، جانابائی تے میونسپلٹی شامل نيں۔ نوتن سنگیت ودیالہ وچ ہیرابائی نے موسیقی دی تعلیم دینا شروع دی جس دے باعث اُسنوں گن ہیرا دا خطاب دتا گیا۔ ہیرابائی دی موسیقی اُس دی مڈھلا جیون وچ ہی ریکارڈ دی جانے لگی سی۔ عاجزی و انکسار تے سچ بولنے دی خوبیاں ہیرابائی دی زندگی وچ بدرجہ اُتم موجود رنيں۔ ہیرابائی نے اپنی بہن سرسوتی رانے دے نال ہمیشہ گایا۔[۸]
اعزازات سودھو
ہیرابائی دی موسیقی و گلوکاری دے عوض اُسنوں 1965ء وچ سنگیت ناٹک اکیڈمی ایوارڈ توں نوازیا گیا جدوں کہ 1970ء وچ بھارت دے تیسرے وڈے شہری اعزاز پدم بھوشن توں نوازیا گیا۔ ہیرابائی نوں تقسیم ہند 1947ء دے موقع اُتے 15 اگست 1947ء نوں لال قلعہ، دہلی وچ بھارت دے قومی ترانہ بندے ماترم دے گانے دے لئی منتخب کيتا گیا سی۔ 1953ء وچ بھارت دے افریقائی ملکاں دا دورہ کرنے والے وفد وچ شامل رہی۔
وفات سودھو
20 نومبر 1989ء نوں 84 سال دی عمر وچ ہیرابائی دا ممبئی وچ انتقال ہويا۔
ہور ویکھو سودھو
حوالے سودھو
- ↑ http://www.last.fm/music/Hirabai+Barodekar
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ http://www.hss.iitb.ac.in/courses/HS450/notes3.doc
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ http://wiki.phalkefactory.net/images/a/a3/Hirabai_Badodekar_(1905-_1989)Indian_Music_of_the_78rpm_era.pdf
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ http://poiskm.com/artist/669269-Hirabai-Barodekar
- ↑ http://mr-jatt.com/download-myku/bhajan-girdhar-gopala-hirabai-barodekar.html
- ↑ http://www.veethi.com/india-people/hirabai_barodekar-profile-3248-24.htm
- ↑ "آپ "ہیرابائی بڑودکر" وچ ترمیم کر رہے نيں۔ s Djjaani". https://web.archive.org/web/20190107071357/http://djjaani.com/Makhna-Yo-Yo-Honey-Singh-Ft-Neha-Kakkar_739.html/%0A%20. Retrieved on ۳۱ دسمبر ۲۰۱۹.
- ↑ Wade, Bonnie C. (1994)۔ "Saraswati+Rane"+-inpublisher:icon&cd=2#v=onepage&q="Saraswati%20Rane"%20-inpublisher:icon&f=false Khyāl: creativity within North India's classical music tradition۔ Cambridge University Press Archive. p. 196.