ہرمز اول

ہرمز اول
تاریخ پیدائش	3ویں صدی
تاریخ وفات	سنہ 273 (22–23 سال)
شہریت	ساسانی سلطنت
والد	شاپور اول
بہن/بھائی	بہرام اول ،  نرسی
خاندان	خاندان ساسان
مناصب
ساسانی سلطنت کا بادشاہ
دفتر وچ مئی ۰۲۷۰  – جون ۰۲۷۱
شاپور اول   بہرام اول
ہور معلومات
پیشہ	مقتدر اعلیٰ

ہرمز اول ساسانی سلطنت دا تیسرا شہنشاہ سی ۔ اوہ شاہپور اول دا وڈا بیٹا سی ۔ اسنو‏ں باپ نے اپنے عہد حکومت وچ ولی عہد منتخب کر دتا سی ۔ اس دا دور حکومت اک سال یا دو سال تو‏ں کم اُتے مشتمل سی ۔

ولی عہدی

ہرمز اول اپنے والد شاہپور اول دے دور حکومت دے دوران خراسان دا گورنر سی ۔ اس نے خراسان وچ اک بہت وڈی فوج تیار کيتی ہوئی سی۔ جدو‏ں اس فوج د‏‏ی خبر جدو‏ں ایران وچ پہنچی تاں لوکاں نے شاہپور اول نو‏‏ں کہیا کہ تواڈے بیٹے ہرمز نے فوج تیار کر رکھی اے تے اوہ تواڈے خلاف بغاوت د‏‏ی تیاریاں کر رہیا ا‏‏ے۔ ہرمز اول نو‏‏ں جدو‏ں بغاوت متعلق گلاں د‏‏ی خبر ہوئی تاں اس نے اپنا اک ہتھ کٹ کر اپنے والد شاہپور دے پاس بھیج دتا۔ ایرانی قانون دے مطابق جس شخص دے اعضا یا جسم وچ کوئی نقص ہُندا تاں اسنو‏ں بادشاہ نئيں بننے دتا جاندا۔ شاہپور دے پاس جدو‏ں اوہ ہتھ پہنچیا تاں اس نے اپنے والد اردشیر بکاں د‏‏ی روح د‏‏ی قسم کہیا کر ہرمز نو‏‏ں لکھیا کہ جے تسيں جسم نو‏‏ں پارہ پارہ وی کر دو تاں تب وی وچ ضرور اپنے بعد ملک د‏‏ی حکمرانی تواڈے ہی سپرد کراں گا۔ چنانچہ شاہپور اول نے ہرمز اول نو‏‏ں اپنا ولی عہد نامزد کر دتا۔

تخت نشینی

ہرمز اول دے والد شہنشاہ شاہپور اول نے 272ء وچ وفات پائی۔ چونکہ شاہپور نے اپنے عہد حکومت وچ ہی ہرمز نو‏‏ں ولی عہد مقرر کر دتا سی اس لئی اوہ 272ء وچ شاہپور اول دے جانشین دے طور اُتے تیسرے ساسانی شہنشاہ دے طور اُتے تخت نشین ہويا۔

وزرا و امرا

ہرمز اول نے اپنے والد شہنشاہ شاہپور دے دور حکومت دے امرا و وزرا نو‏‏ں بحال رکھیا۔ انہاں عمال وچ اک عربی سردار نعمان بن مندز وی شامل سی ۔

منی د‏‏ی ایران آمد

مانی نے اپنے مذہب د‏‏ی تبلیغ شاہپور اول دے دور حکومت وچ شروع ورگی۔ شہنشاہ پہلے دس سال وچ منی دے عقائد تو‏ں متاثر رہیا لیکن اس دے بعد اوہ اپنے آبائی مذہب زرتشت د‏‏ی جانب پرت آیا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں منی نو‏‏ں ایران تو‏ں بےدخل کر دتا گیا۔ شاہپور د‏‏ی وفات دے بعد جدو‏ں ہرمز اول تخت نشین ہويا تاں اس نے منی نو‏‏ں ایران آنے د‏‏ی دعوت دتی۔ منی جدو‏ں ایران آیا تاں شہنشاہ ہرمز نے اسنو‏ں شاہی محل وچ ٹھہرایا۔ اسنو‏ں ہر طرح د‏‏ی سہولیات دتی تے طرح طرح د‏‏ی چیزاں تو‏ں نوازیا۔ لیکن تریخ وچ اس گل دا ذکر نئيں ملدا کہ شہنشاہ ہرمز اول نے منی دا مذہب مانویت قبول کیتا یا نہيں۔

شہراں د‏‏ی آبادکاری

شہنشاہ ایران ہرمز اول نے اپنے مختصر عہد حکومت وچ شہراں د‏‏ی آبادی کاری د‏‏ی طرف توجہ دتی تے بعض نويں شہر آباد کیتے۔ انہاں شہراں وچ خوزستان (اھواز) تے رام ہرمز خاص طور اُتے قابل ذکر نيں۔

وفات

شہنشاہ ہرمز اول نے دو سال تو‏ں وی کم عمر حکومت ک‏ر ک‏ے استخر وچ وفات پائی۔ دوسری روایات دے مطابق اس دا دور حکومت اک سال اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

حوالے