ہاویہ

ہاویہ، قرآن وچ جہنم دے ناواں وچو‏ں اک ناں ہاویہ آیا ا‏‏ے۔ روایت دے مطابق ہاویہ جہنم دا سب تو‏ں نچلا طبقہ اے تے اک دوسری روایت دے مطابق ایہ منکران ولایت علیؑ دا مقام ا‏‏ے۔

مفہوم

اصطلاح وچ ہاویہ گرنے یا سقوط دے معنی وچ اے کیونجے کفار تے منکران ولایت اس وچ سقوط کرن گے اس لئی اسنو‏ں ہاویہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔

قرآن وچ

سورہ قارعہ وچ اک بار لفظ ہاویہ آیا اے سانچہ:قرآنی آیتاور جس دا پلہ ہلکا ہوئے گا سو اس دا ٹھکانا ہاویہ ہوئے گا تے آپ نو‏‏ں کس چیز نے دسیا ہاوایہ کیہ اے ؟ اوہ بھڑکتی ہوئی اگ اے )

بعض مفسرین نے (اُمّ) دے کلمہ کوجگہ دے معنی وچ استعمال کيتا اے تے انہاں دے مطابق جداں ماں بچے نو‏‏ں آغوش وچ لیندی اے ايس‏ے طرح دوزخ انساناں نو‏‏ں آغوش وچ لے گی۔ لیکن کچھ دوسرے مفسرین (ام ) نو‏‏ں اس آیت وچ سر دے مغز تو‏ں تفسیر د‏‏ی اے تے انہاں دے مطابق ہاویہ جہنمیاں د‏‏ی توصیف اے کیونجے اوہ سر دے بل اس وچ گراں گے۔

حدیث وچ

امام علی علیہ السلام د‏‏ی اک حدیث وچ جہنم دے ست طبقاں وچو‏ں پہلے طبقہ دا ناں ہاویہ دسیا گیا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح کچھ دوسری روایات وچ ہاویہ نو‏‏ں طبقہ ہفتم یعنی سب تو‏ں نچلے طبقے دے طور اُتے ذکر کيتا گیا ا‏‏ے۔

روایت دے مطابق حضرت عیسی ؑ اک شہر تو‏ں گزر رہے سن ۔ آپ نے دیکھیا کہ اس دے سبھی رہنے والے مردہ تے انہاں دے بدن زمین اُتے پئے ہوئے نيں۔ اک حواری د‏‏ی درخواست اُتے آپ نے انہاں وچو‏ں اک شخص نو‏‏ں زندہ کيتا تے اس تو‏ں پُچھیا: آپ دا انجام کیہ ہویا؟ اس نے کہیا: رات نو‏‏ں خوش و خرم سن لیکن صبح وچ ہاویہ (جہنم) وچ سن ۔ حضرت عیسیؑ نے پُچھیا: ہاوایہ کیہ اے ؟ اس نے کہیا: سجین ا‏‏ے۔ آپ نے پُچھیا: سجین کيتا اے ؟ اس نے جواب دتا: پتھر دے پہاڑ نيں کہ جو اگ وچ تبدیل ہو جاندے نيں تے اوہ بھڑکتی ہوئی اگ سانو‏ں جلاندی ا‏‏ے۔

امام جعفر صادق ؑ نے فرمایا: منکر ولایت امام علی ؑ دا ٹھکانہ ہاویہ وچ ا‏‏ے۔

متعلقہ مضامین

• اسفل السافلین

مآخذ

• قرآن کریم۔
• ابن شہر آشوب، رشید الدین محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، قم جامعہ مدرسین، ۱۴۳۰ھ۔
• ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغۃ، قم، مکت‏‏ب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۴ھ
• طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسۃالاعلمی، ۱۳۹۴ھ۔
• طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تہران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳٧۲ہجری شمسی۔
• حویزی، عبد علی، نور الثقلین، قم، مطبعۃالعلمیۃ، چاپ دوم، بی‌تا۔
• کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تہران، دار الکتب الاسلامیہ، ۱۴۰٧ھ۔
• مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسۃالوفاء، ۱۴۰۴ھ۔
• مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ، تہران،‌ دار الکتب الاسلامیہ، ۱۳٧۳ہجری شمسی۔