گُرچرن سنگھ ٹوہڑا
| پنتھ رتن جتھیدار گرچرن سنگھ ٹوہڑا | |
|---|---|
 |
|
| جم | 24 ستمبر 1924 |
| وفات | 1 اپریل 2004 (80 سال)
|
| وجہ وفات | دل دا دورہ |
| طرز وفات | طبعی موت |
| قومیت | بھارتی |
| جماعت | شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی (SGPC) |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | پردھان، شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی |
ترمیم  | |
جتھیدار گرچرن سنگھ ٹوہڑا (24 ستمبر 1924 -1 اپریل 2004) نے س۔ دلیپ سنگھ دے سیارہ ماں بسنت کور دی ککھوں جم لیا۔ اوہناں وچ بچپن توں ہی مذہبی رچی پربل سی، پنجاب یونیورسٹی لاہور توں اوہناں گیانی کیتی۔ گرمتِ نظریات تے پنتھک سیوا نوں وقف پروار دے اس ہونہار نوجوان نے 1937 وچ امرتدھاری ہو کے پروار دی اس چھبّ نوں ہور چار-چن لائے۔ آسا دی وار دا پاٹھ کنٹھ کر کے نت نیم دیاں بانیاں دے نال ہور وی گرمتِ ساہت دا کافی مطالعہ کیتا۔ آپ نے امرت-سنچارت لہر دے بہت سارے سماگماں وچ لگاتار حصہ لیا۔
سیاسی جیون
سودھوجتھیدار ٹوہڑا 1938 وچ شرومنی اکالی دل دے میمبر بنے۔ 1944 توں پنتھک مورچیاں لئی جیل سفر شروع کیتی تے پھر ہر مورچے وچ پہلی قطار وچ ہو کے جیل گئے۔ 1942 وچ ضلع اکالی جتھا پھتہگڑھ صاحب دے پردھان چنے گئے۔ 1947 وچ پٹیالہ ضلع اکالی جتھا دے پردھان چنے گئے اتے 1948 وچ ریاستی اکالی دل دے سیکٹری بنے، ایہہ سفر جاری جاری رہا۔ 1959 وچ شرومنی اکالی دل دے جونیئر میت پردھان بنے اتے 1960 وچ شرومنی کمیٹی دیاں جنرل چوناں ویلے شرومنی اکالی دل ولوں شرومنی کمیٹی میمبر چنے گئے۔
شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی
سودھو12 سال دے وقفے مگروں 6 جنوری 1973 ء نوں جتھیدار ٹوہڑا نے سکھاں دی سرمور ادارہ شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی دا پردھانگی پد سنبھال لیا۔ اس مگروں تھوڑھے جہے وقفے نوں چھڈّ کے ایہہ پردھانگی دا تاج لگاتار جتھیدار ٹوہڑا دے سر ہی سشوبھت ہندا رہا۔ سکھ سیاست تے اتہاس وچ جتھیدار ٹوہڑا ہی اک اجیہی شخصیت سن، جہناں نوں اس ادارہ دے اینی وار تے لما سماں پردھان بنن دا موقع ملیا، جتھیدار ٹوہڑا 6 جنوری 1973 نوں پہلی وار شرومنی کمیٹی دے پردھان بنے اتے 1986 وچ س۔ سرجیت سنگھ برنالہ دی وزارت ویلے دا کجھ سماں چھڈّ کے 1990 تک بطور پردھان اس مہان ادارہ دی اگوائی کردے رہے۔ 1990 توں 1991 تک س۔ بلدیو سنگھ سبیا نوں اس عہدے دا مان ملیا۔ 1991 توں 1999 تک ایہہ پردھانگی عہدہ پھر جتھیدار ٹوہڑا پاس رہا۔
راج سبھا دے میمبر
سودھو1969 توں 76 تک اتے پھر 1980 توں 1988 تک راج سبھا دے میمبر بنے۔ 1998 توں ہن تک راج سبھا دے میمبر چلے آ رہے سن۔ 1977 توں 1979 تک اوہ لوک سبھا دے میمبر چنے گئے۔ اوہ ہور وی کئیاں مذہبی تے تعلیمی ادارےآں دے سرپرست تے پردھان سن۔ 27-7-2003 نوں انترنگ کمیٹی شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی نے سرب- سمتی نال مڑ اوہناں نوں پردھان چن کے پنتھک ایکتا تے موہر لائی سی تے 15 نومبر 2003 نوں اس طرحاں جتھیدار ٹوہڑا شرومنی کمیٹی دے 37 ویں پردھان بنے سی۔ جتھیدار ٹوہڑا 27ویں وار شرومنی کمیٹی دے پردھان چنے گئے۔ جتھیدار گرچرن سنگھ ٹوہڑا شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی دے 25 سال 18 دن تک پردھان رہے
گرودوارہ بورڈ دے پردھان
سودھوجتھیدار ٹوہڑا نے مرکزی سنگھ سبھا، سکھ ایجوکیشن سوسائٹی چنڈی گڑھ، ننکانہ صاحب ایجوکیشن سوسائٹی اتے تخت سری حضور صاحب، گرودوارہ بورڈ دے پردھان دی سیوا وی سالاں-بدھی باخوبی نبھائی، ایہہ ساریاں ذمیواریاں گرو بخشش صدقہ اتے گرسکھاں دیاں اسیساں نال بڑی کامیابی نال نبھائیاں۔
موت
سودھوسکھ اتہاس وچ اتے اکالی سیاست دی تواریخ وچ 1 اپریل دے دہاڑے نوں سوگی دہاڑے وجوں یاد کیتا جاویگا جس نے پنتھ دے انمول ہیرے، انتھکّ ورکر تے بے نظیر مفکر نوں ساتھوں سدا-سدا لئی کھوہ لیا۔ بھاویں ایہہ ادور پرکھ دا بھانا اے پر جتھیدار گرچرن سنگھ ٹوہڑا ورگی لامسال شخصیت دی غیر-حاضری نوں بھانے وانگ منن لئی پنتھ نوں لمے ویلے دی لوڑ رہیگی۔ سکھوں کی اہم تنظیم شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی کے صدر اور شرومنی اکالی دل کے اعلیٰ رہنما۔ ان کی پیدائش پٹیالہ کے توہڑا گاؤں میں ایک کسان گھرانے میں ہوئی۔
طویل سیاسی کیریر میں وہ پانچ بار بھارت کے ایوان بالا راجیہ سبھا کے رکن منتخب ہوئے۔ اہم عہدوں پر رہنے کے باوجود ان کا شمار ایسے چند رہنماؤں میں ہوتا اے جو اپنی سادگی کے لئی مشہور ہیں۔ وہ نوجوانی سے ہی اکالی سیاست میں سرگرم ہو گئے تھے۔ انیس سو سینتالیس میں وہ پٹیالہ میں اکالی دل کے سیکرٹری منتخب ہوئے۔
پنجاب میں خالصتان کی مہم کے دنوں میں ہونے والے آپریشن بلو اسٹار میں سکھوں کے مذہبی مقام ادور تخت کو بہت نقصان پہنچا تھا۔ اس وقت حکومت نے اس کی تعمیر نو کروائی تھی لیکن سکھوں نے یہ بات قبول نہیں کی۔ گُرچرن سنگھ کی قیادت کی قیادت میں ادور تخت کو ایک بار توڑا گیا اور پھر اس عمارت کو سکھوں نے خود کھڑا کیا۔ دل کا دورہ پڑنے کی وجہ سے دلی میں ان کا انتقال ہوا۔