وکیپیڈیا

گوردوارہ شہید بھائی تارو سنگھ

گوردوارہ شہید بھائی تارو سنگھ
مقبرہ
ملک پاکستان   ویکی ڈیٹا اُتے (P17) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
متناسقات 31°34′44″N 74°19′55″E / 31.578997°N 74.33191°E / 31.578997; 74.33191   ویکی ڈیٹا اُتے (P625) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
قابل ذکر
ترمیم سانچہ دستاویز دیکھو

گردوارہ شہید بھائی تارو سنگھ (شاہ مکھی اتے اردو: گوردوارہ شہید بھائی تارو سنگھ) جاں گردوارہ شہیدی استھان بھائی تارو سنگھ جی [۱][۲] لاہور، پاکستان دے نولکھا بازار وکھے اکّ سکھ گردوارہ اے، جو اس تھاں دی یاد دواؤندا اے جتھے بھائی تارو سنگھ نوں شہید کیتا گیا سی۔ [۳][۴][۵][۶] ایہہ استھان شہید گنج مسجد دے گراؤنڈ اُتے بنایا گیا سی، جس نال 1850 وچ مالکی نوں لے کے قانونی اختلاف شروع ہو گیا سی [۷] پہلاں بریٹیش، اتے بعد وچ پاکستانی، عدالتاں نے استھان اُتے دے سکھاں دے حق نوں برقرار رکھیا۔ [۸] جدوں بریٹیش اہلکار سمجھوتہ کراؤن لئی گل بات کر رہے سن، تاں سکھاں دے اکّ ٹولے نے 7-8 جولائی 1935 نوں مسجد ڈھاہ دتی، جس نال فرقو دنگے شروع ہو گئے۔ [۹] دسمبر 2022 وچ، سرکاری گردوارے دے دروازے مقامی لوکاں نے بند کر دتے سن، تے اس نوں اکّ مسجد وچ بدل دتا سی۔

ٹکانا

سودھو

ایہہ گردوارہ شہید گنج گردوارے دے نیڑے لاہور دے نولکھا بازار وکھے واقع اے۔ [۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

اتہاس

سودھو

ایہہ گردوارہ شہید گنج مسجد دے گراؤنڈ وچ بنایا گیا سی، [۱۴] [۱۵][۱۶][۱۷] جو کہ فلک بیگ خان نے 1722 وچ وقف کیتا سی۔ [۱۸] مسجد صوفی سنت پیر شاہ کاکو دی درگاہ دے احاطے اُتے بنائی گئی سی۔ [۱۹] بھنگی مثل دے ماتحت 1762 وچ لاہور وچ سکھ راج شروع ہون توں بعد، مسلماناں نوں اس جگہ داخل ہون توں منع کر دتا گیا سی، [۲۰][۲۱] اتے بھائی تارو سنگھ دی پھانسی والی تھاں دی یاد وچ اکّ چھوٹا نواں گردوارہ مسجد دی عمارت اتے پیر شاہ کاکو دی درگاہ دے کول بنایا گیا سی۔ [۲۲] سکھاں نے مسجد ترنت نہیں ڈھاہی، سگوں اس نوں گردوارے دے گرنتھی دی رہائش وجوں ورتیا۔ [۲۳] مسلماناں نے 1849 وچ سکھ سامراج دی ہار توں بعد، [۱۴] جگہ دی ملکیت لئی بریٹیش عدالتاں وچ پٹیشن پاؤنی شروع کر دتی۔

اہمیت

سودھو
شہیدی استھان `تے شہید کیتے جا رہے بھائی تارو سنگھ دا اکّ ڈائیوراما

ایہہ "شہیدی استھان" اس تھاں اُتے منیا جاندا اے جتھے زکریا خان نے 1745 وچ بھائی تارو سنگھ نوں موت دے گھاٹ اتاریا سی، جدوں اسنے اپنے وال کٹاؤن جاں اسلام قبول کرن دی بجائے اپنے سر دی کھوپڑی لہائی سی۔ [۲۴] سکھ سوتراں مطابق بھائی تارو سنگھ دی کھوپڑی کٹن توں بعد زکریا خان اسیہہ درد اتے پیشاب کرن توں ناہل ہو گیا سی۔ [۲۵] آخری اپاء وجوں، خان نے سکھاں دے ظلماں لئی خالصہ پنتھ توں معافی دی بھیکھ منگی۔ ایہہ سجھاء دتا گیا سی کہ جیکر خان بھائی تارو سنگھ دی جتی اپنے آپ نوں مارے تاں اسدی حالت سدھر سکدی اے۔ بھائی تارو سنگھ دے جتی نال اپنے آپ نوں مارن نال خان دی حالت ٹھیک ہو گئی سی، پر اوہ اس دے 22 دناں بعد مر گیا۔ بھائی تارو سنگھ نے ایہی بھوکھبانی کیتی سی۔ خان دی موت بارے سن کے تارو سنگھ دی وی 1 جولائی 1745 نوں موت ہو گئی۔ [۲۶]

اختلاف

سودھو

1849 وچ بریٹیش راج دے شروع ہون توں کجھ ویلے بعد، مسجد بحال کرن لئی پہلی پٹیشن 1849 وچ نور احمد نے پائی سی [۲۷][۲۸] برطانوی اہلکاراں نے بھائی تارو سنگھ استھان دی ہوند نوں جیوں دا تیوں بنائی رکھن دا کارن دسیا، [۲۸] اتے سکھاں نوں اس تھاں اُتے بنے رہن دی اجازت دتی گئی۔ [۲۹] بریٹیش اہلکاراں نے 22 دسمبر 1927 نوں پوری جگہ سکھ بھائیچارے نوں سونپ دتی سی۔ [۳۰] انجمن-اے-اسلام دے سیکٹری سعید محسن شاہ نے سکھ مالکی دے خلاف اکّ ہور اپیل 1934 وچ ردّ کر دتی سی، [۳۱] اتے 8 جولائی 1935 نوں مسجد ڈھاہ دتی گئی سی، [۲۸] جدوں کہ مسلماناں نال گل بات چل رہی سی۔ [۳۲] اس گل نے لاہور وچ فرقو دنگے بھڑکا دتے۔ [۳۲] 1938 وچ، اس جگہ اُتے سکھاں دے قبضے خلاف اک ہور اپیل ردّ کر دتی گئی۔ [۳۳] بریٹیش ماتحت پنجاب دے وزیر اعظم فضل-اے-حسین، نے مسلماناں نوں جگہ اُتے دعوہ چھڈن دی صلاح دتی، [۲۸] اتے اسدا خیال کہ فرقو تحریک بریٹیش پکھی یونیئنسٹاں دے کاج نوں نقصان پہنچائیگا۔ [۲۸]

آزادی توں بعد، خالی ہو گیا سکھ استھان پاکستانی سرکار دے قبضے وچ آ گیا۔ 1950 وچ مسلماناں دی زمین اُتے مڑ دعوہ کرن دی اک ہور اپیل نوں ردّ کر دتی گئی، اتے مسلماناں نوں اس جگہ نوں مسجد وچ بدلن توں روک دتا گیا سی۔ [۳۴] 1980 وچ اکّ ہور اپیل وی ردّ کر دتی گئی سی۔ [۳۴] جنرل محمد ضیاع-ال-حق نے ایہہ جگہ سکھ بھائیچارے نوں واپس سونپ دتی سی۔ [۳۵] گردوارہ بھائی تارو سنگھ والی تھاں اُتے 2004 وچ نویں اتے وڈی گردوارہ عمارت بنائی گئی سی [۳۴]

سال 2012 توں سوہیل بٹّ گروپ دی اگوائی والی نولکھا بازار دی مارکیٹ کمیٹی نے گردوارہ شہید بھائی تارو سنگھ دی 90 فیصدی توں ودھ زمین اُتے گردوارہ کمپلیکس دے اندر ہی مزار بنا کے کتھت طور اُتے قبضہ کر لیا اے اتے 600 طبقہ گز زمین وچوں 18 توں 20 طبقہ گز حصے نوں کپڑا تان کے گردوارہ صاحب وکھ کر دتا۔ [۳۶][۳۷][۳۸] 16 جولائی 2011 نوں شب-اے-برات دے پوتر دیہاڑے کارن سکھاں نوں گردوارے وچ ارداس کرن دی اجازت نہیں دتی گئی سی، جدوں کہ بھائی تارو سنگھ دی شہیدی برسی وی اسے دن سی۔ [۳۹][۴۰]

جولائی 2020

سودھو

جولائی 2020 وچ، سوہیل بٹّ نام دے اکّ مولوی اتے دکان دار؉ نے اکّ ویڈیو وچ دعوہ کیتا کہ ایہہ زمین شاہ کاکو دی درگاہ اتے پچھلی مسجد دی اے۔ [۴۱] اس نے ایہہ وی الزام لایا کہ پاکستان گردوارہ پربندھک کمیٹی دے سابقہ مکھی گوپال چاولا نے بناں مالکی دے ثبوت دے پیر شاہ کاکو دی درگاہ اُتے قبضہ کرن دی دھمکی دتی سی۔ [۴۲] بٹّ اُتے 2012 وچ گردوارے لئی الاٹ کیتی زمین اُتے قبضہ کرن دیاں کوششاں دی اگوائی کرن دا الزام لگایا گیا سی۔ [۴۳]

بٹّ دیاں دھمکیاں توں بعد، کجھ بھارتی اخباراں نے خبر دتی کہ پاکستان نے گردوارے نوں مسجد وچ بدلن دی سکیم بنائی اے۔ [۴۴][۴۵][۴۶] بھارتیپنجاب راج دے وزیر اعلیٰ امریندر سنگھ نے گردوارے نوں مسجد وچ بدلن دی "کوشش" دی نندا کیتی ۔ [۴۷] بھارت سرکار دے ودیش وزارت نے 27 جولائی 2020 نوں پاکستانی ہائی کمیشن کول "استھان نوں مسجد وچ بدلن دیاں کوششاں" دیاں رپورٹاں اُتے خلاف درج کروایا۔ [۴۸] پاکستان سکھ گردوارہ پربندھک کمیٹی نے سہیل بٹّ خلاف سخت کاروائی دی منگ کیتی اے۔ [۴۹]

ایہہ وی ویکھو

سودھو

حوالے

سودھو
  1. ↑ «India objects to Pakistan's decision to convert Lahore gurdwara into mosque». 28 جولائی 2020. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  2. ↑ «Lahore gurdwara to be made mosque? | India News – Times of India».
  3. ↑ «Gurdwara Sri Shaheed Ganj Bhai Taru: Discover Sikhism». discoversikhism.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  4. ↑ «GURDWARA SHAHID GANJ BHAI TARU SINGH (PAKISTAN)». Shiromani Gurdwara Parbandhak Committee. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  5. ↑ (2006) Alpjan: A Chronicle of Minorities (in en). Social Advancement and Development Trust. 
  6. ↑ (2004) The Sikh Review (in en). Sikh Cultural Centre. 
  7. ↑ Ahmed, Hilal (2015-06-03). Muslim Political Discourse in Postcolonial India: Monuments, Memory, Contestation (in en). Routledge. ISBN 978-1-317-55955-9. 
  8. ↑ «Explained: Behind row over Pakistan 'gurdwara conversion'، a video and a dispute that began in 1880s». The Indian Express (به English). ۲۰۲۰-۰۷-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۳.
  9. ↑ Daniyal، Shoaib. «A mosque dispute in colonial Lahore could hold lessons for the Babri Masjid case». Scroll.in (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸.
  10. ↑ «274th martyrdom anniversary of Shaheed Bhai Taru Singh observed in Pakistan». www.sikh24.com. 18 جولائی 2019. دریافت‌شده در 2019-11-28. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  11. ↑ Singh, Preetam (2003). Baisakhi Of The Khalsa Panth (in en). Hemkunt Press. ISBN 978-81-7010-327-1. 
  12. ↑ "I'm treated like a dog, alleges pro-Khalistani leader Gopal Singh Chawla". Business Standard India. 2019-07-17. https://www.business-standard.com/article/news-ani/i-m-treated-like-a-dog-alleges-pro-khalistani-leader-gopal-singh-chawla-119071700908_1.html. 
  13. ↑ Lari, Yasmeen (2003). Lahore: Illustrated City Guide (in en). Heritage Foundation Pakistan. ISBN 978-969-8655-01-3. 
  14. ↑ ۱۴.۰ ۱۴.۱ Ahmed, Hilal (2015-06-03). Muslim Political Discourse in Postcolonial India: Monuments, Memory, Contestation (in en). Routledge. ISBN 978-1-317-55955-9. Ahmed, Hilal (2015-06-03)۔ Muslim Political Discourse in Postcolonial India: Monuments, Memory, Contestation۔ Routledge. ISBN 978-1-317-55955-9۔
  15. ↑ Macpherson, William (1940). The Law Reports : Indian Appeals: Being Cases in the Privy Council on Appeal from the East Indies (in en). Council of Law Reporting. 
  16. ↑ Limaye, Madhu (1994). Religious Bigotry: A Threat to Ordered State (in en). Ajanta Publications. ISBN 978-81-202-0409-6. 
  17. ↑ Imy, Kate (2019-12-10). Faithful Fighters: Identity and Power in the British Indian Army (in en). Stanford University Press. ISBN 978-1-5036-1075-0. 
  18. ↑ Narang, Gokul Chand (1956). Transformation of Sikhism (in en). New Book Society of India. 
  19. ↑ (1975) Journal of Sikh Studies (in en). Department of Guru Nanak Studies, Guru Nanak Dev University.. 
  20. ↑ Noorani, Abdul Gafoor Abdul Majeed (2003). The Babri Masjid Question, 1528–2003: A Matter of National Honour (in en). Tulika Books. ISBN 978-81-85229-78-2. 
  21. ↑ Fyzee, Asaf Ali Asghar (2008). Outlines of Muhammadan Law (in en). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-569169-6. 
  22. ↑ Ahmed, Hilal (2015-06-03). Muslim Political Discourse in Postcolonial India: Monuments, Memory, Contestation (in en). Routledge. ISBN 978-1-317-55954-2. 
  23. ↑ Ahmad, Syed Nur (2019-08-30). From Martial Law To Martial Law: Politics In The Punjab, 1919–1958 (in en). Routledge. ISBN 978-0-429-71656-0. 
  24. ↑ «Bhai Taru Singh Ji». Amritsarovar (به English). ۲۰۱۵-۰۷-۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  25. ↑ Singh, Harjeet (2009). Faith & Philosophy of Sikhism. Gyan Publishing House, 159. ISBN 9788178357218. 
  26. ↑ Iqbal Qaiser. «Gurudwara Shaheed Ganj Bhai Taru Singh». All About Sikhs. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۰۶-۱۱-۰۵. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  27. ↑ (جولائی 2007) The Herald (in en). 
  28. ↑ ۲۸.۰ ۲۸.۱ ۲۸.۲ ۲۸.۳ ۲۸.۴ Daniyal، Shoaib. «A mosque dispute in colonial Lahore could hold lessons for the Babri Masjid case». Scroll.in (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸.Daniyal, Shoaib. "A mosque dispute in colonial Lahore could hold lessons for the Babri Masjid case"۔ Scroll.in۔ Retrieved 2020-07-28۔
  29. ↑ Ahmed, Hilal (2015-06-03). Muslim Political Discourse in Postcolonial India: Monuments, Memory, Contestation (in en). Routledge. ISBN 978-1-317-55954-2. Ahmed, Hilal (2015-06-03)۔ Muslim Political Discourse in Postcolonial India: Monuments, Memory, Contestation۔ Routledge. ISBN 978-1-317-55954-2۔
  30. ↑ Narang, Gokul Chand (1956). Transformation of Sikhism (in en). New Book Society of India. 
  31. ↑ Ahmad, Syed Nur (2019-08-30). From Martial Law To Martial Law: Politics In The Punjab, 1919–1958 (in en). Routledge. ISBN 978-0-429-71656-0. Ahmad, Syed Nur (2019-08-30)۔ From Martial Law To Martial Law: Politics In The Punjab, 1919–1958۔ Routledge. ISBN 978-0-429-71656-0۔
  32. ↑ ۳۲.۰ ۳۲.۱ Sueur, James D. Le (2003). The Decolonization Reader (in en). Psychology Press. ISBN 978-0-415-23117-6. 
  33. ↑ Mirza, Sarfaraz Hussain (1991). The Punjab Muslim Students Federation, 1937–1947: A Study of the Formation, Growth, and Participation in the Pakistan Movement (in en). National Institute of Historical and Cultural Research. ISBN 978-969-415-026-0. 
  34. ↑ ۳۴.۰ ۳۴.۱ ۳۴.۲ Khalid، Haroon. «Ayodhya parallel: A gurdwara in Lahore was at the core of a bitter battle between Sikhs and Muslims». Scroll.in (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸.
  35. ↑ Gadre, G. D. (1990). The Role of Islam in South Asia (in en). Al Fatiha Foundation, 77. 
  36. ↑ Rana، Yudhvir. «Market committee of Lahore encroach upon gurdwara land». The Times of India (به English). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  37. ↑ «No Muslim shrine in gurdwara». The Tribune. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۷-۰۷-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  38. ↑ «SGPC to send 5-member team to Pakistan». The Tribune. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  39. ↑ «Sikhs kept out of their own temple for Shab-e-Barat». The Express Tribune (به English). ۲۰۱۱-۰۷-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  40. ↑ «Sikh community in Lahore prevented from celebrating festival». Deccan Herald (به English). ۲۰۱۱-۰۷-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۲۸.
  41. ↑ «Muslim cleric in Lahore threatens Sikh community, aims to occupy gurudwara land». BW Businessworld (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸. Sohail claims that the land on which Gurdwara Shaheed Bhai Taru Singh and its adjoining 4-5 kanals of Gurdwara land belong to Mazar of Muslim prophet Hazrat Shah Kaku Chesti and adjoining Masjid Shaheed Ganj. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  42. ↑ Paayel. «India protested over Gurudwara in Lahore being converted into a mosque». Inventiva (به English). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸. Sohail Butt stated, “Gopal Singh Chawla had accused Pakistan while confronting at the premises of this Mazar last year. Why are Sikhs turning out to be evil men? What is the reason behind the evolution of Sikh gurudwaras in the past 10-15 years? Pakistan was created on a two-nation theory and is intolerable as when Chawla warns us that he will come with a group of Sikhs and obtain the land belonging to Mazar”۔ He added, “Pakistan is a Muslim country and we are faithful to this country and Islam and this holy site. Gopal Singh Chawla is a liar who is threatening us for this site. He was showing his authority on this land, but he must show some proof that this place belongs to the Sikhs”۔ Share this: نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  43. ↑ Rana، Yudhvir (دسمبر 25, 2012). «Market committee of Lahore encroach upon gurdwara land». The Times of India (به English). دریافت‌شده در 2020-07-28. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  44. ↑ «India Protests Pak Move To Convert Gurdwara Into Mosque In Lahore». NDTV.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸.
  45. ↑ «India protests against Pakistan's move to convert Sikh gurdwara into mosque in Lahore». Deccan Chronicle (به English). ۲۰۲۰-۰۷-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸.
  46. ↑ «India protests Pak's attempt to convert Lahore gurdwara into mosque». Malaysia Sun (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸.
  47. ↑ «Punjab CM Amarinder Singh condemns attempt to convert Pakistan gurdwara into mosque». Hindustan Times (به English). ۲۰۲۰-۰۷-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸. Punjab chief minister Amarinder Singh on Tuesday condemned attempts to convert a historic gurdwara into a mosque in Pakistan’s Lahore and called upon the Centre to communicate the state’s concerns to the neighbouring country. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  48. ↑ «India lodges protest with Pak over reported attempts to convert Lahore gurdwara into mosque». BW Businessworld (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸. India on Monday lodged a strong protest with Pakistan High Commission over reports of attempts being made to convert Gurdwara 'Shahidi Asthan' in Lahore into a mosque, Ministry of External Affairs spokesperson Anurag Srivastava said. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  49. ↑ Singh، Surjit (۲۰۲۰-۰۷-۲۸). «Sikhs in Pakistan want Imran Khan government to tackle Lahore gurdwara row at its own level: PSGPC». Hindustan Times. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۸.
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=گوردوارہ_شہید_بھائی_تارو_سنگھ&oldid=670299" توں لیا