ملاح
ملاح، مانجھی یا کھیوݨ ہار، کشتی چلاؤݨ واݪے شخص نوں کہیا جان٘دا اے۔ ملاح کشتی چلا کے مال برداری تے مسافر ڈھوائی کرن دے ناݪ ماہی گیری ناݪ وی مُنسلک ہوسکدے نیں۔
لفظی ساخت
سودھوکشتی دے پھیرے، کرائے تے سواریاں نوں کھیوا تے کشتی چلاؤݨ واݪے نوں کھیوݨ ہار کہیا جان٘دا اے۔
مانجھی دا لفظ منجھ توں بݨیا اے جیہدا مطلب درمیانی اے تے لفظ منجھدھار وی ایتھوں ای ماخوذ اے۔ منجھ دا مطلب عقل تے تجربہ وی اے جیس طرحاں عقلمند تجربہ کار نوں منجھیا ہویا کہیا جان٘دا اے۔
ملاح عربی لفظ اے۔ فرہنگ آصفیہ دے مطابق ملاح اک قد آور پرندہ اے جیہڑا اپݨے پَر چپُّوآں وان٘گوں پھڑپھڑاؤن٘دا اے۔ بعض مصنفین کہن٘دے نیں کہ ملاح دا مآخذ "ملح" اے جیہدا مطلب نمک اے۔ پنجاب وچ ملاح کوہستان نمک دے علاقے وِچوں نمک کشتیاں وچ لَد کے دریا پار لے کے جان٘دے نیں۔ کھیوڑا دے نزدیک جہلم دریا دا علاقہ کشتی رانی تے کشتی سازی دا گڑھ سی۔ کالا باغ دے علاقے وِچوں وی ملاح نمک کشتیاں وچ لَد کے دریا پار ریلوے سٹیشن تے باقی تھان٘واں اُتے پہن٘چاؤن٘دے نیں۔ ایس طرحاں "ملح" (نمک) توں ماخوذ لفظ "ملاح" دا مطلب اے نمک دا کاروبار کرن واݪا تے اوہدی ترسیل کرن واݪا۔
پنجابی زبان دی اک مشہور کہاوت اے : ملاح دا حُقّہ سُکّے دا سُکّا
تفصیل
سودھوملاح دا پیشا بہت پراݨا اے تے ایہدی تاریخ اوس زمانے توں اے جدوں سمندری جہاز دور دراز نقل و حمل دا بنیادی ذریعہ سی۔ پراݨے زمانے وچ دریاواں، نہراں تے ندیاں اُتے پُݪ نہ ہوݨ دی وجہ توں آر پار آؤݨ جاݨ لئی تے مال برداری لئی کشتیاں دا بہت زیادہ اِستعمال ہُن٘دا سی تے ایس توں علاوَہ سڑکاں دا جدید نظام نہ ہوݨ دی وجہ توں لمبے فاصلے تک ندیاں، نہراں تے دریا دے ذریعے آبی نقل و حمل ای ہُن٘دی سی۔
ملاح پاکستان، بھارت، بنگلا دیش تے نیپال دے روایتی کشتی بان تے ماہی گیر قبیلے یا برادریاں نیں۔ اس توں مراد اوہ کمیونٹیز نیں جیہناں دا روایتی پیشا دریاواں اُتے مرکوز اے۔