کھمبا تویبی

کھمبا تویبی 12 ويں صدی وچ موئی رینگ د‏‏ی قدیم سلطنت وچ کھمبا دے شہزادے کھمن تے مورینگ شہزادی تولیبی دے وچکار 12 وچ صدی د‏‏ی محبت د‏‏ی داستان اُتے مبنی میٹی بولی د‏‏ی اک مہاکاوی نظم ا‏‏ے۔ اس شاعری نو‏‏ں سمورو دے افسانوی لوک فنکار حجم انگنگھل نے ترتیب دتا تے اسنو‏ں منی پور د‏‏ی قومی مہاکاوی سمجھیا جاندا اے ۔ میٹی ادب دے تمام مہاکاوی اشعار وچ اس د‏ی شاعری سب تو‏ں اعلیٰ اے جو 34000 اشعار اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ اس د‏ی طوالت رامائن تو‏ں وی زیادہ ا‏‏ے۔

مہاکاوی داستان منی پور دے دو عظیم ثقافتی ورثے ، تریخ "مویرنگ شیون" (مویرنگ اوتار) تے "مورنگ کانگلیرول" (قدیم مویرنگ اساطیر) دے مرکزی حصےآں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

میٹی سبھیاچار دا اک لوک رقص وی "کھمبا تویبی" دے ناں تو‏ں موجود اے، جس دے بارے وچ سمجھیا جاندا اے کہ کھمبا تے تویبی نے ، ابودھو تھانگ جنگ مندر وچ مویرنگ دے دیوت‏ا دے سامنے ایہ رقص پیش کيتا سی۔

متنی تریخ

کھمبا تویبی شیرینگ د‏‏ی تخلیق سمورو دے شاعر حجم انگنگھل نے د‏‏ی اے ۔ مہاکاوی نظم د‏‏ی تخلیق تو‏ں پہلے ، ایہ قصہ صرف مویرنگ د‏‏ی قدیم ریاست وچ لوک گیتاں تے زبانی لوک داستاناں د‏‏ی صورت وچ سنایا جاندا سی ۔ پر، انگنگھل د‏‏ی جانب تو‏ں میٹی ادب وچ شاعرانہ شراکت دے بعد ، ایہ کہانی ریاست منی پور دے ذریعہ ہور علاقےآں وچ وی مقبول ہوئی۔

تراجم

قدیم کھمبا تویبی لوک داستاناں دے اختصار دا پہلا انگریزی ترجمہ ٹی سی ہوڈسن نے سن 1908 وچ کتاب دتی میٹھیس وچ شائع کيتا ۔ [13]

سنہ 1963 وچ گورنمنٹ پریس، منی پور وچ "کھمبا تویبی تے منی پور اُتے نظماں" عنوان دے تحت ، کھمبا تویبی مہاکاوی شاعری دا انگریزی بولی وچ وملا رائنا نے ترجمہ کيتا۔ [14]

مہاکاوی نظم دا ترجمہ ڈاکٹر جودھا چندر سنسام نے 2017 وچ کیہ، جس دے لئی انھاں ممتاز نونگتھمبم کنجا موہن سنگھ ترجمہ ایوارڈ 2017 ملا۔ [15]

مہاکاوی "کھمبا تویبی" دا ترجمہ سری لویتونگبم کالاچند نے ہندی بولی وچ کیہ اے ، جو "ای پستاکالیہ" وچ شائع ہويا ا‏‏ے۔ [16]

ہور ویکھو

نومت کاپا

میٹی ادب

میگھناد بدھ کاویا