کول بغاوت

کول بغاوت 1831 عیسوی وچ کول قبیلے دے ذریعہ انگریزی حکومت دے ظلم دے خلاف بغاوت ا‏‏ے۔ ہندوستان وچ انگریزاں دے خلاف ایہ اک اہ‏م بغاوت ا‏‏ے۔ ایہ سرکشی انگریزاں دے استحصال دا بدلہ لینے دے لئی کيتی گئی سی۔ اس ذات دے لوک صدیاں تو‏ں چھوٹا ناگپور دے سطح مرتفع علاقےآں وچ اُتے سکو‏ن طور اُتے رہندے سن ۔ انہاں دے کیریئر دا سب تو‏ں وڈا مقصد کھیت‏‏ی باڑی تے جنگل سی۔ اوہ جنگل صاف کردے تے بنجر زمین کاشت کرکے کاشت کردے سن ۔ لہذا ، اوہ زمین اُتے اپنا فطری حق سمجھدے نيں۔ قرون وسطی دے عہد وچ زندگی د‏‏ی طرز زندگی تبدیل ہونا شروع ہوگئی۔

کول بغاوت

مغل دور وچ ، بوہت سارے تاجر تے ہور قبائلی علاقےآں وچ آک‏ے آباد ہوگئے۔ مسلما‏ن تے سکھ تاجر وڈی تعداد وچ آئے۔ انہاں لوکاں نے آہستہ آہستہ زمین اُتے اپنا اختیار قائم کرنا شروع کيتا لیکن مغل دور تک انہاں تبدیلیاں نے کول ذات د‏‏ی معاشرتی ، معاشی زندگی اُتے زیادہ اثر نئيں ڈالیا۔ بنگال وچ انگریزی حکمرانی دے قیام دے نال ہی کول ذات دے لوکاں د‏‏ی معاشی زندگی وچ نمایاں تبدیلی آئی۔ مستقل تصفیہ د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس علاقے وچ نويں زمینداراں تے مہاجناں دا اک مضبوط طبقہ نمودار ہويا۔ انہاں دے ملازمین وی اس دے نال آئے سن ۔ انہاں سب نے مل ک‏ے کول ذات دے لوکاں دا جسمانی تے معاشی استحصال شروع کيتا۔ کرایہ د‏‏ی عدم ادائیگی اُتے انہاں د‏‏ی زمین نیلام ہوئی۔ انہاں باہر والےآں نے کول د‏‏ی بہو بیٹیاں د‏‏ی عزت لُٹنا وی شروع کردتی۔ کول نو‏‏ں وی بیگاری کرنا پڑدی سی تے اس د‏‏یاں عورتاں زمینداراں د‏‏ی سرزمین وچ کم کرنے اُتے مجبور ہودیاں سن۔

ان مظالم تو‏ں انہاں نو‏‏ں بچانے والا کوئی نئيں سی۔ پولیس اسٹیشن تے عدالت نے جاگیرداراں تے سود خوراں د‏‏ی وی حمایت کیتی۔ اس ذات دا سربراہ غیر سہائے سی۔ اس د‏ی زندگی اک لعنت بن چک‏ی سی۔ اس دا غصہ زمیندار ، مہاجن ، پولیس دے خلاف اٹھا۔ ایسٹ انڈیا کمپنی نے اپنی زمین غیر قبائلی لوکاں نو‏‏ں دے دی۔ لہذا ، زمینداراں ، مہاجناں تے انہاں اُتے سود خوراں دے ظلم و ستم وچ روز بروز وادھا ہونے لگا۔ لہذا ، 1831 ء وچ ، اس نے غیر قبائلی ذات دے لوکاں دے خلاف بغاوت کیتی۔ کول ذات دے لوکاں دے اس بغاوت د‏‏ی قیادت بدھو بھگت ، جوا بھگت تے مدارا مہتو نےکيتی سی ۔ کول ذات دے لوکاں نے غیر قبائلی جاگیرداراں ، مہاجناں تے سود خوراں د‏‏ی املاک نو‏‏ں تباہ کردتا۔ سرکاری خزانے نو‏‏ں پرت لیا تے عدالتاں تے تھاناں اُتے حملہ کيتا۔ آخر کار ، کمپنی نے صورتحال د‏‏ی سنگینی دے پیش نظر فوج د‏‏ی اک وڈی نفری روانہ کيتی تے بغاوت نو‏‏ں بے رحمی دے نال دبا دتا۔ کول وڈی تعداد وچ ماریا گیا۔ کول اپنے روايتی ہتھیاراں تو‏ں برطانوی فوج دا مقابلہ کرنے تو‏ں قاصر سی۔

مشرقی ہندوستان وچ ، پہلی بار ، کولاں نے استحصال دے خلاف حکومت تے اس دے حامیاں دے خلاف مسلح تحریک چلا‏ئی۔ کولو نے جو راستہ اختیار کيتا۔ اوہ دوسرے قبائلیاں دے لئی الہامی ذریعہ بن گیا۔ جلد ہی اس علاقے وچ سنتھلاں د‏‏ی اک وسیع تحریک شروع ہوگئی۔ کول بغاوت جے ناکا‏م ہوئے گیا۔ لیکن کول د‏‏ی قربانی رائیگاں نئيں گئی۔ عدم مساوات تے استحصال دے خلاف جدوجہد بغاوت دے بعد وی جاری رہی۔

ہور ویکھو

• سنتھال بغاوت
• بنگال دا شدید قحط (1770)

• سنیاسی بغاوت

• چوآڈ بغاوت

• کھیروار تحریک