کوسوو وچ چرکس لوک
| Косовам ис Адыгэхэр (ادیگی) Çerkezët në Kosovë (البانوی) | |
|---|---|
 مافیخبل دا پنڈ، جس دی نیہہ کوسوو دے چرکساں نے رکھی سی جو قفقاز واپس آئے سن ۔ | |
| کل آبادی | |
| 40,000 (1870)[۱] 6,400 (1890)[۲] 200 (1998) | |
| زباناں | |
| ادیگی, البانوی | |
| مذہب | |
| اسلام | |
| متعلقہ نسلی گروہ | |
| اور چرکس لوک |
کوسوو وچ چرکسی( سانچہ:Lang-ady ; سانچہ:Lang-sq ; سانچہ:Lang-sr ) سرکیسیائی لوکاں دا اک گروہ سی جو کوسوو وچ ۱۹ويں صدی دے وسط وچ رہندے سن، جدوں انہاں نوں روس-سرکیسیائی جنگ دے بعد سلطنت عثمانیہ وچ چرکسی نسل کشی دے دوران جلاوطن کر دتا گیا سی۔ اودوں دے دوران، کوسوو وچ چرکسی بارہ ادیگے وچوں تن قبیلے توں سن : ابزخ، شاپسگ تے اوبیخ۔ [۳] ۱۹۹۸ وچ انہاں دی تعداد ۲۰۰ سی۔
تریخ
سودھوکوسوو وچ آمد
سودھوروس-سرکیسیائی جنگ دے بعد سرکیسیائی نسل کشی دے بعد، سرکاسیاں دی وڈی تعداد نوں کوسوو سمیت سلطنت عثمانیہ وچ جلاوطن کر دتا گیا۔ ۱۸۵۸ تے ۱۸۶۲ دے درمیان، ۶٬۰۰۰ سرکیشین خاندان کوسوو وچ آباد ہوئے۔ [۱][۴] ۱۸۶۲ تے ۱۸۶۳ دے درمیان ہور چرکسی باشندے نیش تے پروکوپلئے وچ آباد ہوئے۔ [۱][۵] اگلے مہینےآں وچ لگ بھگ ۱۲٬۰۰۰ چرکساں نوں اک بار فیر کوسوو تے سربیا بھیجیا گیا۔ [۱][۶] مجموعی طور پر، صرف کوسوو وچ ۴۰٬۰۰۰ چرکسی آباد سن ۔ [۷]
سلطنت عثمانیہ دا مقصد نويں آنے والے چرکساں دی زندگی نوں آسان بنانا سی، تے انہاں اُتے ٹیکس نئيں لگایا تے انہاں نوں کھیتی باڑی دے لئی سامان فراہم کيتا گیا۔ [۲] چرکساں نوں البانویاں دے نال کوئی وڈا مسئلہ نئيں سی، لیکن سربیائیاں دی طرف توں انہاں دا خیر مقدم نئيں کيتا گیا۔ کوسوو دے علاقے دے لوکاں دے نال نال کچھ علاقائی گورنراں نے چرکساں دی مدد کيتی۔ [۱][۸][۹] چونکہ بابیموسہ وچ کوئی مسجد نئيں سی، جتھے ۲۰۰ توں ودھ چرکس خاندان آباد سن، اس لئی مقامی انتظامیہ نے ۱۸۶۴ دے آخر وچ اک مسجد دی تعمیر اُتے کم شروع کيتا [۱][۱۰]
آبادی وچ کمی
سودھوخطہ چھڈݨ والے اکثریت (۱۸۷۷–۱۸۷۸)
سودھوبلغاریہ وچ چرکساں نے ۱۸۷۶ وچ بلغاریہ دی بغاوت دی شدید مخالفت کيتی۔ کوسوو چرکس وی بلغاریائی چرکساں وچ شامل ہو گئے۔ [۲] بدلے وچ یوروپی ملکاں نے مطالبہ کيتا کہ چرکس خطے توں نکل جاواں۔ [۱۱]
روس-ترک جنگ (۱۸۷۷–۱۸۷۸) دے دوران چرکساں نے ترک فوج دا نال دتا۔ [۲] جنگ دے بعد، چرکساں نوں اک "مسلمان خطرہ" دے طور اُتے دیکھیا گیا تے روس-ترک جنگ دے خاتمے دے بعد روسی فوجاں دے ذریعہ کوسوو، بلغاریہ تے بلقان دے ہور حصےآں توں بے دخل کر دتا گیا۔ انہاں نوں واپس جانے دی اجازت نئيں دتی گئی، [۱۲][۱۳] چنانچہ عثمانی حکام نے انہاں نوں نويں ہور سرزمیناں وچ آباد کيتا جداں کہ جدید اردن وچ (دیکھو اردن وچ چرکس )، جتھے انہاں دا بدو عرباں ، تے ترکی دے نال تنازعہ ہوئے گا۔ ترکی وچ چرکس دیکھو)۔ [۱۴]
ادیگیا دے لئی روانہ ہوݨ والی آخری باقیات (۱۹۹۸–۱۹۹۹)
سودھوجب کوسوو دی جنگ شروع ہوئی تاں کوسوو وچ چرکس باشندے اپنے آبائی وطن جمہوریہ ادیگیا دی طرف ہجرت کر گئے جتھے انہاں نے جمہوریہ دے راجگڑھ میکوپ دے نیڑے مفخابل نامی پنڈ دی نیہہ رکھی۔ [۱۵] معمر قذافی نے پنڈ وچ امداد تے عطیات بھیجے۔ اپنے لفظاں دے مطابق، قذافی نے چرکساں تے انہاں دے تاریخی مصائب دے لئی گہرا احترام ظاہر کيتا۔ [۱۶]
جانے پہچانے گھرانے
سودھوتھلے چرکس خانداناں وچوں کچھ دی لسٹ اے جو کوسوو وچ رہندے نيں یا رہ چکے نيں۔ [۱۷]
- ابادزے- ( سانچہ:Lang-ady )
- گٹ - ( سانچہ:Lang-ady )
- ماہو - ( سانچہ:Lang-ady )
- شیوڈزن - ( سانچہ:Lang-ady )
- تسے - ( سانچہ:Lang-ady )
- توگز - ( سانچہ:Lang-ady )
- زیؤ(حسنی) – ( سانچہ:Lang-ady )
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ ۱.۴ ۱.۵ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:1لئی۔ - ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ Noel Malcolm, Kosova: Balkanları Anlamak İçin, çev. Özden Arıkan, Sabah Kitapları, İstanbul 1999
- ↑ "The Circassians in Kosovo". https://web.archive.org/web/20211209205823/https://www.circassianworld.com/diaspora/europe-usa/1634-the-circassians-in-kosovo. Retrieved on 2021-12-09.
- ↑ Jusuf Osmani, Çerkezët në Kosovë, Olymp, Prishtinë 2014, p. 40.
- ↑ Jusuf Osmani, Çerkezët në Kosovë, Olymp, Prishtinë 2014, p. 26.
- ↑ Takvîm-i Vekâyi, 1 Ağustos 1864, No: 759, s. 1.
- ↑ Jusuf Osmani, Çerkezët në Kosovë, Olymp, Prishtinë 2014, p. 21, 26, 40.
- ↑ Turkish archives: BOA, A.}MKT.MHM. 314-100 1281.Ca.15 (16. اکتوبر 1864).
- ↑ Yücel Yiğit, “Kosova Çerkezleri”, Geçmişten Günümüze Göç III, ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Samsun 2017, s. 2177.
- ↑ Turkish archives: BOA, İ..DH.. 534-37022-1 1281.C.05 (5. نومبر 1864); BOA, İ..DH.. 534-37022-2 1281.Ş.16 (14. جنوری 1865); BOA, İ..DH.. 534-37022-3 1281.Ş.29 (28. جنوری 1865); BOA, İ..DH.. 534-37022-4 1281.N.22 (18. فروری 1865); BOA, İ..DH.. 534-37022-5 1281.L.07 (5. مارچ 1865); BOA, A.}MKT. MHM. 326-86 1281.L.15 (13. مارچ 1865). Babimusa adı bir belgede Babinmusa olarak geçmektedir. BOA, İ..DH.. 534-37022-1 1281.C.05 (5. نومبر 1864).
- ↑ İsmail Hakkı Uzunçarşılı,“Tersane Konferansının Mukarreratı Hakkında Şûra Mazbatası”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, VI/9 (1954), s. 125., Dipnot: 2.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ BOA, HR. SYS. 1219/5, lef 28, p. 4
- ↑ Natho, Kadir I. Circassian History.
- ↑ "Европейский суд по правам человека - жалобы - Аул, которого нет". https://web.archive.org/web/20120222114336/http://www.espch.ru/content/view/46/36/. Retrieved on 6 فروری 2019.
- ↑ Al- Shishani, Murad Batal. Qaddafi Tries to Secure Loyalty of Circassians of Misrata
- ↑ "Где жили косовские адыги до переселения?". 2021-07-09. https://www.livekavkaz.ru/index.php?newsid=14466.