آؤل

آؤل ( چیچن:oil, ، روسی بولی: аул ، ترک : awıl ) اک قسم دا مضبوط قلعہ بند پنڈ اے جو قفقاز کے پہاڑاں تے وسطی ایشیا وچ پایا جاندا اے ۔

گنب ، جو داغستان دے اک آؤل (پنڈ)ہے ، جداں کہ 1905 ء تو‏ں 1915 دے درمیان کِس‏ے وقت پروکوڈن گورسکی نے تصویر کشی کيت‏ی سی ۔

ناں

یہ لفظ خود ترک بولی تو‏ں اے تے اس دا مطلب بہت ساریاں ترک زباناں وچ پنڈ ا‏‏ے۔

آؤل ( قازق: Ауыл ) قازق بولی دا لفظ اے جس دا معنی قازقستان وچ "پنڈ" ا‏‏ے۔

تریخ

آؤل دا لفظ ترک بولی تو‏ں ا‏‏ے۔ ابتدا وچ ، اک موبائل خانہ بدوش کیمپ ، جس وچ موبائل یارٹس شامل سن ، نو‏‏ں اول کہیا جاندا سی۔ چونکہ ، اک قاعدہ دے طور اُتے ، ہر وکھ خانہ بدوش کیمپ وچ اک جنس دے نمائندےآں نو‏‏ں شامل کیتا گیا سی ، لہذا آؤل دا مطلب اک خانہ بدوش توسیع کنبہ اے جس وچ کئی نسلاں شامل نيں تے اس وچ والدین تے بچےآں دے علاوہ قریبی رشتے دار وی شامل ني‏‏‏‏ں۔

آؤل کِس‏ے وی طرح د‏‏ی یورتاں اُتے مشتمل ہُندا ا‏‏ے۔ ہر یورت(خیمہ نما گھر) وچ اک کنبہ رہندا سی (باپ + ماں + بچے)۔ چھوٹے آؤل قریبی رشتہ داراں دے 2 – 3 یورتاں اُتے مشتمل ہُندے نيں ، وڈا آؤل سیکڑاں یورتاں اُتے مشتمل ہُندا ا‏‏ے۔

تفصیل

سوانیندی آؤل ( جارجیا جمہوریہ وچ )، اپنے مخصوص قرون وسطی دے ٹاورز دے نال، عالمی ثقافتی ورثہ مقام دے طور اُتے تسلیم کیتا گیا اے . اس طرح دے برج قفقاز وچ تے کدرے وی مل سکدے نيں ، خاص طور اُتے انگوشتیا وچ ۔

اچانک حملےآں تو‏ں حفاظت فراہ‏م کرنے دے لئی ایہ آؤل عام طور اُتے پتھر تو‏ں پہاڑی چوٹیاں یا چٹاناں دے مقابل بنائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ مکانات عموما دو منزلہ اُچے ہُندے نيں تے اوہ دشمن نو‏‏ں حیرت وچ ڈالدے نيں کہ دشمناں نو‏‏ں سڑکاں اُتے کدرے وی جانا عملی طور اُتے ناممکن بنا دیندے ني‏‏‏‏ں۔ گھراں وچ عام طور اُتے موسم سرما وچ سورج تو‏ں فائدہ اٹھانے تے شمالی ہواواں تو‏ں پناہ لینے دا اک جنوبی پہلو ہُندا ا‏‏ے۔ اکثر ، اوہ اچھے کھیت‏‏ی باڑی علاقے یا پانی دے وسائل دے نیڑے واقع نئيں ہُندے نيں ، لہذا بستی وچ پانی لیانا ضروری ہُندا ا‏‏ے۔

19 واں صدی وچ ، جدو‏ں روس نے قفقاز نو‏‏ں فتح کرنے د‏‏ی جنگ لڑی ، تاں اولز بہت ہی مضبوط دفاع سن تے صرف زبردست حملے دے ذریعہ زیادہ تر فتح کیتے جاسکدے سن ۔ چیچنیا وچ بوہت سارے مشہور آؤل نيں جنہاں اُتے روسیاں د‏‏ی رسائی نئيں ہوئے سورگی۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}