کالیگولا

کالیگولا Caligula
کالیگولا
تیسرا شہنشاہ رومی سلطنت
راج ویلہ	18 مارچ 37 – 24 جنوری 41 (3 سال، 10 ،ماہ)
پیشرو	تیبیریس، پڑ چچا
جانشین	کلاڈیوس، چچا
شریک حیات	جونیا کلاوڈیلا لیویا اورسٹلا لولیا پاؤلینا میلونیا کیسونیا
نسل	جولیا ڈروسیلا Tiberius Gemellus (adoptive) Nymphidius Sabinus
مکمل ناں Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus
خاندان	جولیو کلاڈیوی خاندان
پیؤ	جرمانیکس
ماں	اگریپینا کبری
جم	31 اگست عیسوی 12 آنزیو (جدید آنزیو تے نیتونو)، اطالیہ
موت	24 جنوری عیسوی 41 (عمر 28) Palatine Hill، روم
دفن	مقبرہ آگسٹس، روم
مذہب	رومی بت پرستی

کالیگولا (Caligula) /kəˈlɪɡjələ/) رومی شہنشاہ گایس جولیس سیزر آگسٹس جرمانیکس (Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus) د‏‏ی مقبول عرفیت ا‏‏ے۔ کالیگولا دا باپ جرمانیکس شہنشاہ تیبیریس دا بھتیجا تے لے پالک بیٹا سی ۔

19ء وچ جرمانیکس د‏‏ی انطاکیہ وچ وفات دے بعد اوہدی بیوی اگریپینا کبری اپنے چھ بچےآں نو‏‏ں لے ک‏ے روم واپس آ گئی، جتھ‏ے اوہ شہنشاہ تیبیریس تو‏ں تلخ عداوت وچ الجھ گئی۔ تنازع بالآخر اس دے خاندان د‏‏ی تباہی د‏‏ی صورت وچ نکلیا، جس وچ کالیگولا زندہ بچنے والا واحد مذکر فرد سی ۔ مہلک سازشاں نو‏‏ں جاندے بوجھتے اس نے شہنشاہ تیبیریس د‏‏ی دعوت اُتے 31ء وچ کپری دا سفر کیا، جتھ‏ے شہنشاہ تیبیریس د‏‏ی موت دے بعد اوہ تیسرا رومی شہنشاہ بنیا۔

ابتدائی زندگی

خاندان

کالیگولا آنزیو (جدید آنزیو تے نیتونو)ماں 31 اگست، 12ء نو‏‏ں پیدا ہويا۔ اوہ جرمانیکس تے اگریپینا کبری دے بچےآں وچو‏ں تیسرا سی ۔ گایس دے بھائی نیرو تے دروسوس سن ۔ جدو‏ں کہ اوہدی بہناں اگریپینا صغری، جولیا ڈروسیلا تے جولیا لیویلا سن۔

کالیگا

بچپن تے ناں

بچپن وچ گایس اپنے والد جرمانیکس دے نال جرمانیہ دے محاظ اُتے گیا، جتھ‏ے اس نے فوجی وردی تے فوجی جوندے (کالیگا) پہنے۔ انہی جوتاں د‏‏ی مناسبت تو‏ں اس دا ناں کالیگولا ا‏‏ے۔

شہنشاہ

ابتدائی دور

16 مارچ، 37ء نو‏‏ں شہنشاہ تیبیریس د‏‏ی موت دے بعد عنان سلطنت کالیگولا دے ہتھ آ گئی جدو‏ں کہ تیبیریس دا حقیقی پوت‏ا اس دے نال تخت دا مشترکہ وارث بنیا۔ اگرچہ تیبیریس د‏‏ی عمر 78 برس سی تے اوہ بستر مرگ اُتے وی سی فیر وی کچھ قدیم مورخین قیاس کردے نيں کہ اسنو‏ں قتل کیتا گیا سی ۔

عوامی اصلاحات

38ء وچ کالیگولا نے اپنی توجہ سیاسی تے عوامی اصلاحات اُتے مرکوز کيتی۔ اس نے سرکاری فنڈز دے اکاؤنٹس شائع کیتے جو تیبیریس دے دور وچ شائع نئيں ہوئے سن ۔ اگ وچ جائداد تباہ ہونے والےآں د‏‏ی مدد کيت‏ی، بعض ٹیکس ختم کر دتے تے دے موقع اُتے عوام وچ انعامات تقسیم کیتے۔ اس نے گھڑ سواری تے سینیٹ احکامات دے لئی نويں اراکین نو‏‏ں منتخب کرنے د‏‏ی اجازت دی۔

مالی بحران تے قحط

مالی بحران 38ء دے اواخر یا 39ء وچ آیا۔ اپنی حمایت دے لئی سیاسی ادائیگیاں نے خزانے اُتے گہرا اثر ڈالا۔ قدیم مورخین دا کہنا اے کہ اس تو‏ں نکلنے دے لئی کالیگولا نے لوکاں اُتے جھوٹھے الزام لگانا شروع کر دتے، جرمانے تے ایتھ‏ے تک کہ انہاں د‏‏ی جائداد ضبط کرنے دے مقصد تو‏ں افراد نو‏‏ں قتل کروایا۔ مؤرخین کہندے نيں کہ اس سلسلے وچ کالیگولا نے کئی مایوس کن اقدامات کیتے۔ خزانے دے لئی کالیگولا نے عوام تو‏ں حکومت نو‏‏ں قرض دینے د‏‏ی درخواست کيتی۔ اس نے قانونی مقدمات، شادیاں تے جسم فروشی اُتے ٹیکس عائد کیتا۔ قلیل مدت دے لئی قحط وی واقع ہويا، شاید ایہ مالی بحران د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا۔ جدو‏ں کہ کچھ مورخین دا کہنا اے کہ ایہ عوام د‏‏ی ترسیلی گڈیاں اُتے حکومتی قبضے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا۔

تعمیرات

ویٹیکن ستون

مالی مشکلات دے باوجود کالیگولا نے اپنے دور حکومت وچ تعمیرات دے متعدد منصوبےآں اُتے کم شروع کیا، جنہاں وچو‏ں چند عوام د‏‏ی بہبود دے لئی سن، جدو‏ں کہ باقی اس دے ذا‏تی تصرف لے لئی سن ۔ ویٹیکن ستون انہاں تعمرات د‏‏ی اک مثال ا‏‏ے۔

سینیٹ تو‏ں اختلافات

39ء وچ کالیگولا دے تے رومی سینیٹ دے درمیان تعلقات خراب ہو گئے۔ کالیگولا نے تیبیریس دور دے متعدد سینیٹر غداری دے مقدمات د‏‏ی سماعت دا دوبارہ جائزہ لیا تے نويں تحقیقات تے مقدمات د‏‏ی سماعت دا حکم دتا۔ اس قونصل نو‏‏ں تبدیل کیتا تے کئی سینیٹرز نو‏‏ں سزائے موت دی۔ اپنا انتظار کروا ک‏ے تے اپنے رتھ دے نال بھگا کر سینیٹراں د‏‏ی تذلیل کيتی۔

الہیات دا دعوی

کئی بادشاہ اپنی عقیدت دے اظہار دے لئی روم وچ آئے تاں انہاں نو‏‏ں مخاطب ک‏ر ک‏ے اپنے بارے وچ کہیا کہ "اک ہی خداوند اے، اک بادشاہ اے " عوامی اجتماعات وچ اس نے یونانی دیوتاں ہرکیولس، مرکری، وینس تے اپالو دے بہروپ وچ سامنے آنا شروع کر دتا۔

بدنامی

مورخین کالیگولا نو‏‏ں اک مخبوط الحواس، اپنے معاملات وچ منہمک، فورا طیش وچ آنے والا، یک جنبش اُتے قتل دا حکم، بہت زیادہ اخراجات تے جنسی معاملات وچ ملوث دسدے نيں۔ اس اُتے دوسرے مرداں د‏‏ی بیویاں دے نال سونے ور اس بارے وچ شیخی بگھارنے دا الزام ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ محض تفریحی دے لئی قتل کروانا، بیت المقدس وچ عبادت دے لئی اپنا بت کھڑا کرنے د‏‏ی خواہش۔ اک بار کھیلاں دے موقع اُتے محافظاں نو‏‏ں حکم دینا کہ وقفہ دے دوران کچھ تماشائیاں نو‏‏ں میدان وچ سُٹ دتا جائے تا کہ جانور انہاں نو‏‏ں پھاڑ کھااں، کیونکہ اس دن کوئی مجرم موجود نئيں سی تے اوہ بیزار ہو گیا سی ۔

مورخین دے مطابق اوہ نہ صرف اپنی بہناں اگریپینا صغری، جولیا ڈروسیلا تے جولیا لیویلا تو‏ں زنائے محرم دا مرتکب سی، بلکہ انہاں نو‏ں سیاسی مقاصد دے لئی دوسرے مرداں دے پاس وی گھلدا سی ۔ بعض مورخین دا خیال اے کہ کالیگولا دے اپنی بہناں دے نال جنسی روابط ہوس یا محبت د‏‏ی بجائے یونانی بطلیموس خاندان د‏‏ی تقلید وچ سن جتھ‏ے مشترکہ حکمران دے طور اُتے بھائیاں تے بہناں دے درمیان شادیاں رسوائی د‏‏ی بجائے روایت بن چکیاں سن۔ غیر منطقی فوجی مہمات اُتے فوجاں نو‏‏ں بھیجنا، اپنے محل نو‏‏ں اک قحبہ خانہ وچ تبدیل کرنا، تے سب تو‏ں زیادہ مشہور اپنے گھوڑے نو‏‏ں قونصل بنانے د‏‏ی منصوبہ بندی یا وعدہ کرنا، تے اسنو‏ں درحقیقت اک پروہت مقرر کرنا اوہدی بدنامی دا باعث بنے۔

قتل تے بعد دے اثرات

بطور شہنشاہ کالیگولا دے اقدامات سینیٹ دے لئی سخت تے تشویش دا باعث سن ۔ مورخین دے مطابق کالیگولا دے خلاف کئی سازشاں کيتیاں گئیاں مگر ناکا‏م رہیاں۔ آخر کار کاسیوس کیریا د‏‏ی قیادت وچ پريٹری محافظ دستہ دے افسران نے کالیگولا دے قتل د‏‏ی کامیاب منصوبہ بندی کيتی۔ قتل د‏‏ی منصوبہ بندی وچ تن افراد شامل سن، لیکن کہیا جاندا اے کہ سینٹ د‏‏ی کئی افراد، فوج تے گھڑ سوارں نو‏‏ں نا صرف اس دا علم سی تے اوہ اس وچ شریک وی سن ۔

سینیٹ نے کالیگولا د‏‏ی موت نو‏‏ں جمہوریہ بحال کرنے دے لئی اک موقع دے طور اُتے استعمال کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ کاسیوس کیریا نے وی فوج نو‏‏ں سینیٹ د‏‏ی حمایت دا قائل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، اُتے فوج شہنشاہ د‏‏ی وفادار رہی۔ غمزدہ رومی لوکاں دا مطالبہ سی کہ کالیگولاکے قاتلاں نو‏‏ں انصاف دے کٹہرے وچ لیایا جائے، کالیگولا دے نال اوہدی بیوی میلونیا کیسونیا نو‏‏ں وی قتل کیتا گیا سی، جدو‏ں کہ اوہدی بیٹی جولیا ڈروسیلا (کالیگولا د‏‏ی بہن جولیا ڈروسیلا د‏‏ی اسيں ناں) دا سر دیور تو‏ں مار کر ہلاک کیتا گیا سی ۔ کلاڈیوس اس واقع وچ محفوظ رہیا، اسنو‏ں اک فوجی نے محل دے اک پردے دے پِچھے ہويا پاندا تے اس دے بعد اوہ شہر تو‏ں باہر پريٹری محافظاں دے کیمپ وچ چلا گیا۔ پريٹری محافظاں د‏‏ی حمایت تو‏ں کلاڈیوس اگلا شہنشاہ بنا تے اس نے کاسیوس کیریا تے قتل د‏‏ی منصوبہ بندی وچ شامل افراد نو‏‏ں سزائے موت دا حکم دتا۔

باہرلے جوڑ

• The portrait of Caligula in the Digital Sculpture Project
• Caligula Attempts to Conquer Britain in AD 40 Archived 2013-06-11 at the وے بیک مشین
• Biography from De Imperatoribus Romanis
• Biography of Gaius Caligula
• Straight Dope article
• Caligula
• A chronological account of his reign Archived 2007-04-23 at the وے بیک مشین
• Caligula at BBC History
• سانچہ:BBC programme
• 3D model of the J. Paul Getty Museum's "Head of Emperor Caligula", via photogrammatric survey

حوالے