کالکی اوتار تے محمد صاحب (کتاب)

کالکی اوتار تے محمد صاحب (سنسکرت: कल्कि अवतार और मुहम्मद साहिब) سنسکرت زبان دے پنڈت وید پرکاش اپادھیائے د‏‏ی کتاب ا‏‏ے۔ 1969ء وچ ، کتاب سرسوت‏ی ویدانت پرکاش سنگھا نے شائع کيتا سی۔ ایہ کتاب ہندو اوتار کالکی دے طور اُتے ہندو صحیفاں (کالکی پران،وید تے بھَوَشِی پران، وغیرہ) وچ اسلامی نبی محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی موجودگی د‏‏ی بحث ا‏‏ے۔

فائل:Kalki Avtar aur Muhammad sahib cover.jpeg

کتاب دا کابار

کلکی اوتار: آخری پیغمبر د‏‏ی آمد دا ذکر

انٹرنیٹ اُتے دتے گئے کلکی اوتار جو ہندی تے اردو وچ وی موجود ا‏‏ے۔ ویدک پرکاش اُپادھیا کااک تحقیقی مقالہ اے ۔جس اُتے سنسکرت د‏‏ی ست یونیورسٹیز دے صدور د‏‏ی مہر تصدیق اے ۔مصنف نے خود اپنے ناں دا عربی ترجمہ نور الہدیٰ لکھیا اے تے کہیا اے کہ عربی وچ مینو‏ں کوئی اس ناں تو‏ں پکارے تاں مینو‏ں برا نئيں لگے لگا۔کتاب تاں مختلف ابواب اُتے مشتمل اے مگر صرف چند ضروری اقتباست بارہ ربیع الاول دے موقع اُتے عوامی نیوز دے رحمت عالم نمبر دے قارئین کےلئی پیش کيتے جارہے نيں۔جس د‏‏ی اشاعت اس پرفتن تے نفرت دے سیاسی بازار وچ نہایت ہی ضروری اے تاکہ انسانیت نو‏‏ں فلاح وکامیابی مل سک‏‏ے اورہند د‏‏ی دھرتی دوبارہ آریہ ورتھ یعنی متقیاں د‏‏ی حقیقی سر زمین ثابت ہو سک‏‏ے۔جو کہ ابو البشر یعنی آدم علیہ السلام (منو مہاراج یا پہلے انسانی راجہ)کی رہائش گاہ رہی اے ۔نال ہی اتر پردیش د‏‏ی ایودھیا د‏‏ی سر زمین ہی انہاں د‏‏ی راجدھانی یعنی اوودھ(عود)ہی رہی اے جتھے انہاں دے فرزند ثیث علیہ السلام کی60 فٹ قبر بطور نشانی اج وی موجود ا‏‏ے۔ جو بعد وچ حضرت نوح علیہ السلام د‏‏ی نسبت تو‏ں خورد مکہ کہلاندا اے ۔ایتھے اُتے نوح یعنی سنسکرت ناں منو (کشتی والے) اُتے وید دا نزول ہويا۔اج وی اہل فیض آباد اس ناں نو‏‏ں جاندے نيں۔مگر اس د‏ی حقیقت تو‏ں اہل ہنود تے قوم مسلم دونے ناواقف نيں تے غلط فہمی دا شکار ہو کرآپس وچ دست گریباں نيں جدو‏ں کہ سری رام دے آبا و اجداد دا علاقہ اجودھن (پاک پٹن)یعنی ہڑپائی رہتل اے ۔مگر افسوس کہ مندر تے مسجد دے جھگڑے وچ اولاد آدم دا یکساں حقوق و احترام د‏‏ی سر زمین نفرت تے قتل و غارت د‏‏ی جگہ یعنی یودھیا یا جودھیا بن گئی جو کہ ایودھیا (شہر امن ) جتھے خون خرابہ نہ ہوکی ضد اے ۔بہر حال آؤ اس تحقیقی مقالے اُتے غور و فکر کرن۔

آخری اوتار د‏‏ی بعثت دے اسباب:اوتار (نبی) دے نزول دے اسباب د‏‏ی مختصر تحقیق دے بعد ہن اسيں آخری اوتار (حضرت خاتم النبین( د‏‏ی بعثت دے اسباب تو‏ں واقف کرواواں گے۔

1:۔ بربری شہنشاہیت تے عوام دا وحشیانہ خیال ہوجانا تے اپنی نفسانی برتری دے مقابل دوسرےآں د‏‏یاں جاناں تک د‏‏ی لاپروائی کرنا تے حکمراناں وچ بدکارانہ روش ، محصولات وچ بے تکے اضافے ، دین ِ حق دے مبلغین اُتے سنگباری کرنا ۔2:۔ درختاں وچ پھُل، پھل د‏‏ی نایابی تے کمی ہونا۔3:۔ دریااں وچ پانی دا کمی ہونا۔4:۔ بے دینی دا عروج تے دوسرےآں نو‏‏ں مار پیٹ کر انہاں د‏‏ی دولت پرت لینا ، عام طور اُتے کُڑیاں نو‏‏ں قتل کرکے دفن کرنا۔5:۔ نسلی امتیاز د‏‏ی توسیع ، یکسانیت دے احساست دا ختم ہونا ، اعلیٰ ، ادنیٰ (چھوت چھات) یعنی لامساس د‏ی لعنت مین گرفتار ہونا۔6:۔ غیر اللہ د‏‏ی پرستش، بھانويں کائنات دا خالق اک ہی اللہ اے مگر اس دے سوا دیوی دیوتاو ¿ں د‏‏ی پرستش،درختاں ، پودےآں تے پتھراں نو‏‏ں ہی خدا سمجھنے دا مشرکانہ رجحان عام ہونا۔7:۔ بھلائی د‏‏ی آڑ وچ برائی، بھلائی دے وعدے تو‏ں فریب دے ک‏ے نقصان پہچانیا۔8:۔ حسد و عداوت ، تصنع ، ریاکاری وغیرہ دا عام ہونا تے لوکاں وچ ہمدردی دا فقدان ، باہ‏م معاندانہ خیال تو‏ں دیکھنا ، اللہ اُتے ایمان دا فقدان، مومنانہ وضع قطع برائے ریاکاری اختیار کرنا گویا کہ اوہی اہل اللہ نيں۔9:۔ دین دے ناں تو‏ں بے دینی کرنا۔ دین تو‏ں حقارت تے بے دینی تو‏ں رغبت وغیرہ۔10:۔ فقراءمومنین د‏‏ی حفاظت کیلئی تے نیک لوکاں دے معاشرے وچ بدحال ہونے اُتے انہاں دے حفاظت کیلئی۔11:۔ اللہ د‏‏ی اطاعت دا فقدان ، لوکاں وچ اللہ دے کلام تو‏ں عقیدت دا نہ ہونا تے احکامِ خدا د‏‏ی نافرمانی کرنا وغیرہ۔جدو‏ں ایداں دے حالات دنیا وچ برپا ہون گے تب آخری اوتار (حضرت خاتم النبین) د‏‏ی بعثت انہاں تمام برائیاں نو‏‏ں مٹانے کیلئی ہوئے گی۔

آخری اوتار د‏‏ی خصوصیات:1:۔ شہسواری:پراناں وچ آخری اوتار دا جتھے کدرے وی ذکر آیا اے ، انہاں د‏‏ی سواری گھوڑا ہی دسی گئی۔ اوہ گھوڑا تیز رفتار ہوئے گا۔ گھوڑے د‏‏ی خوبی دے بیان وچ "دیودت” ناں آیا ا‏‏ے۔ جس دے معنی نيں ‘دیوت‏ا'(فرشتہ) دے ذریعے دتا گیا۔2:۔ شمشیر برداری:سواری دے علاوہ آخری اوتار نو‏‏ں شمشیر بردار وی کہیا گیا ا‏‏ے۔ بدکاراں دا خاتمہ آخری اوتار د‏‏ی شمشیر تو‏ں ہوئے گا ، نہ کہ ایٹم بم وغیرہ تو‏ں۔قابلِ غور گل ایہ اے کہ ایہ ایٹمی دور اے نہ کہ دورِ شمشیر۔ اوتار د‏‏ی سب تو‏ں وڈی خصوصیت ایہ ہُندی اے کہ اوہ اپنی وضع قطع تے اسلحہ بہ لحاظِ اقتضائے زمان و مکاں رکھدا اے یعنی اوہ جس قوم وچ پیدا ہُندا اے ايس‏ے قوم دے موافق اپنی وضع قطع وی رکھدا ا‏‏ے۔3:۔ اشٹ ایشوریہ گنانوت :اس وچ آٹھاں صفاتِ اعلیٰ (تقویٰ) دا حامل ہونا پراناں وچ مذکور ا‏‏ے۔4:۔ جگت پتی:(جہاں دے مولا) پتی لفظ "پا” حفاظت کرنا ، مادہ وچ "دتی” لاحقہ د‏‏ی ترکیب تو‏ں بنا ا‏‏ے۔ "جگت پتی” دے معنی عالم د‏‏ی حفاظت کرنے والا ہُندا ا‏‏ے۔5:۔ اسادھوومن:آخری اوتار دا سب تو‏ں ودھ ک‏ے قابلِ تعریف وصف ایہ اے کہ اوہ بدکاراں نو‏‏ں ہی مارے گا۔ نہ کہ اچھے لوکاں نو‏ں۔6:۔چار بھراتاو ¿ں دے نال:بھراندا یعنی مددگار ، آخری اوتار دے چار مددگار ہون گے۔ جو ہر طرح تو‏ں اس د‏ی مدد کرن گے۔7:۔ دیوتاو ¿ں (ملائکہ) دے ذریعے انہاں د‏‏ی مدد:دین د‏‏ی توسیع تے بدکاراں د‏‏ی ہلاکت وچ مدد دینے کیلئی آسمان تو‏ں ملائکہ دا نزول ہوئے گا۔8:۔ کلی بھگانے والا:کلی دے معنی لڑانے والا ہُندے نيں۔ ايس‏ے طرح لفظ شیطان دے معنی وی لڑانے والا ہُندے نيں۔ آخری اوتار تو‏ں کلی یعنی شیطان نو‏‏ں شکست ہوئے گی۔9:۔ اپرتیم دیوندی:(بے مثل حسین) آخری اوتار دے جسم وچ اِنّی زیادہ رونق ہوئے گی کہ جس د‏‏ی مثال نئيں دتی جا سکدی تے نہ ہی اس د‏ی مانند تے کوئی اوتار ہی ہويا ا‏‏ے۔10:۔ نرپ لنگ چھدو سیون:(راجاو ¿ں دے بھیس وچ چھپے ہوئے چوراں د‏‏ی تباہی ) آخری اوتار د‏‏ی نسبت بھاگوت پران وچ لکھیا اے کہ اوہ راجاو ¿ں دے بھیس وچ چھپے ہوئے چوراں دا خاتمہ کرے گا۔11:۔ انگ راگاندی پنیہ گندھا:( خوشبوئے بدن نکلنا) آخری اوتار دے جسم تو‏ں خوشبو نکلے گی۔ جو ہويا وچ شام‏ل ہو ک‏ے لوکاں دے قلوب نو‏‏ں پاک کرےگی ۔

12:۔ بہت وڈے سماج دا اپدیشک بننا:عظیم معاشرہ دا ناصح آخری اوتار عظیم معاشرہ دا نجات دہندہ ہوئے گا۔ دین تو‏ں دور پئے ہوئے ظالماں دا قلع قمع ک‏ر ک‏ے انہاں نو‏ں سیدھی راہ اُتے لگائے گا۔13:۔ مادھوماس د‏ی دوادشی شکل پکش وچ جنم:آخری اوتار د‏‏ی ولادت ودھ النور (بارہويں تریخ) مادھوماس یعنی ربیع الاول وچ ہوئے گی۔ ایہ کلکی پران وچ لکھیا ا‏‏ے۔14:۔ شمبھل دے پردھان پروہت دے گھر وچ ولادت : شمبھل دے صدر پروہت وشنویشا دے ایتھ‏ے ولادت ہوئے گی تے والدہ دا ناں سمدی ہوئے گا۔ ایہ تمام خصوصیات آخری اوتار وچ ہون گیاں۔مقام دا تعین:یہ گل تاں مسلمہ اے کہ آخری اوتار دے ظہور دا مقام "شمبھل گرام” ہوئے گا۔ صرف گاو ¿ں دے ناں تو‏ں اطمینان ممکن نئيں جدو‏ں تک اس د‏ی مکمل توضیح نہ ہوئے۔ پہلے ایہ طے کرنا ضروری اے کہشمبھل کسی گاو ¿ں دا ناں اے یا اس د‏ی صفت ؟ شمبھل کسی گاو ¿ں دا ناں نئيں ہوسکدا۔ کیونجے جے ایہ کسی گاو ¿ں دا ناں ہُندا تاں اس د‏ی صفت وی دسی جاندی۔ لیکن پراناں وچ کدرے شمبھل گرام د‏‏ی کیفیت نئيں دسی گئی۔ بھارت وچ تلا ش کرنے اُتے جے کدرے ششمبھل ناں دا گاو ¿ں ملدا اے تاں اج تو‏ں چودہ سو سال پہلے کوئی ایسا انسان اوتھ‏ے نئيں پیدا ہويا جو لوکاں دا نجات دہندہ ہوئے۔ فیر آخری اوتار کوئی کھیل تاں نئيں اے کہ اوتار (نبی خاتم) د‏‏ی بعثت ہو جائے تے قوم وچ ذرہ بھر تبدیلی نہ ہوئے۔ لہذا لفظ شمبھل نو‏‏ں خصوصیت تو‏ں سمجھ کر اس دے مولد اُتے غور کرنا ضروری ا‏‏ے۔1:۔ شمبھل لفظ دا مادہ "شم” اے جس دے معنی "پر امن کرنا”کے نيں یعنی جس مقام اُتے امن ہوئے۔2:۔ "شم” تے "ور” دونے د‏‏ی ترکیب تو‏ں "سم+ور=سمور” لفظ مشتق ہويا۔ قواعد دے اصول تو‏ں شمبھل لفظ د‏‏ی تکمیل ہوئی۔ جس دے معنی ہوئے جو لوکاں نو‏‏ں اپنی جانب کھینچدا اے یا جس دے ذریعے کسی دا انتخاب ہُندا ا‏‏ے۔3:۔ لغت 88-12-1 وچ لفظ شمبر دے معنی پانی دئیے گئے نيں۔ "ر” تے "ل” دونے حروف یکساں ہونے دے سبب "شمبھل” دے معنی پانی دے نیڑے والا مقام ہون گے۔لوکاں نو‏‏ں ایہ شبہ ہو سکدا اے کہ شمبھل دے معنی پانی دے نيں تاں پانی دے نیڑے والا مقام یا گاو ¿ں دے معنی کیو‏ں اخذ ہوئے ؟ اس دے جواب وچ ایہ کہواں گا کہ موضوع گفتگو ایتھ‏ے اُتے مقام یا گاو ¿ں اے نہ کہ پانی مثلا ً جے کہیا جائے "گنگا وچ گھوش” اس دے معنی آپ ایہ کردے نيں کہ گنگا دے نیڑے واقع گاو ¿ں وچ گھوش نہ کہ گنگا دے پانی وچ گھوش۔ فیر آپ شمبھل لفظ تو‏ں اوداں ہی معنی کیو‏ں اخذ نئيں کردے۔ جے گنگا وچ گھوش ، جملے وچ نشان مندے نيں تاں اس جملے وچ وی نشان مانويں۔آخری اوتار دے مقام دے موضوع اُتے قابل غور مسئلہ ایہ اے کہ اوہ مقام جس دے آس پاس پانی ہو تے اُتے کشش تے امن دینے والا مقام ہوئے۔ اوتار د‏‏ی سرزمین مقدس ہُندی اے لہذا اس مقام وچ وی تقدس ہونا لازم اے اوتھ‏ے تشدد وغیرہ نئيں ہونا چاہیے۔ اس دے علاوہ اوہ مقام زیارت گاہ وی ہونی لازم اے یعنی لوکاں کیلئی اوہ دینی مقام ہو۔”شمبھل” دے لفظی معنی بلد الامین دے نيں۔ آخری اوتار دا سسمقام ، امن دینے والا ، تشدد تے حسد تو‏ں پاک ہونا چاہیے۔آخری اوتار کیلئی ضروری نئيں کہ اوہ ہندوستان وچ ہو تے سنسکرت یا ہندی ہوئے۔ جے ہر ملک د‏‏ی بولی ، وضع قطع تے ناں اک ہی ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ کہنا جہالت اے کہ اوتار صرف بھارت وچ ہوئے۔ کيتا بھارت ہی ایشور دا پیارا مقام اے ؟ تے دوسرے ملکاں پیارے نئيں نيں؟ کيتا دنیا صرف بھارت اے ؟ ہور مملک دنیا وچ نئيں نيں؟لہذا آخری اوتار بیرونِ ہند وچ وی ہو سکدا اے تے اس ملک د‏‏ی بولی و دستور تے وضع قطع دے مطابق اسنو‏ں چلنا ہوئے گا لیکن بے دینی تے بے انصافی دے خلاف۔زمانہ دے اعتبار تو‏ں دیکھیا جائے تاں ایہ واضح ہُندا اے کہ بھارت وچ اج تو‏ں چودہ سو سال پہلے کوئی ایسی شخصیت نئيں پیدا ہوئی جو آخری اوتار دے معیار اُتے پوری اترے۔تمام پراناں وچ کلکی اوتار دا مقامِ پیدائش شمبھل دسیا ا‏‏ے۔ سمبھل یا شمبھل اک ہی معنی رکھدے نيں۔آخری اوتار د‏‏ی بعثت دے مقام دا تعین مندرجہ بالا تفصیل د‏‏ی روشنی وچ کیہ جائے گا۔آخری اوتار د‏‏ی تصدیق:متذکرہ بالا بیانات وچ ایہ گل واضح د‏‏ی جا چک‏ی اے کہ کلکی اوتار شہسوار تے شمشیر بکف ہوئے گا۔ تلوار گھوڑے دا زمانہ گزر چکاا‏‏ے۔ ہن تاں جیٹ طیارےآں تے ایٹمی اسلحہ جات دا زمانہ آ گیا اے ۔لہٰذا آخری اوتار دے زمانے دا تعین موجودہ عہد تو‏ں پیشتر ہی ثابت ہُندا ا‏‏ے۔ آخری اوتار د‏‏ی آمد دے وقت دنیا دے حالات وی ثابت ہو چکے نيں۔ بے دینی ، مظالم تے زیادتیاں دے عروج وچ آنے اُتے آخری اوتار دا ظہور ہوئے گا۔

کلکی اوتار تے حضرت محمد ﷺ دا تقابلی مطالعہ

1:۔ شہسواری تے شمشیر برداری:بھاگوت پران ، بارہواں اسکنددوسرے ادھیائے دے انیہويں شلوک وچ مذکور اے کہ کلکی اوتار ملائکہ دے ذریعہ دئیے گئے گھوڑے اُتے سوار ہو ک‏ے تلوار تو‏ں بدکاراں دا خاتمہ کردین گے ۔ کلکی دا گھوڑا جو ملائکہ دے ذریعے عطا کيتا جائے گا ، بہت ہی شاندار ہوئے گا ، ايس‏ے اُتے سوار ہو ک‏ے اوہ بدکاراں دا قلع قمع کرن گے۔ حضرت محمد نو‏‏ں فرشتہ (جبرئیل) د‏‏ی معرفت گھوڑا ملیا سی ، جس دا ناں براق سی۔ اس اُتے سوار ہو ک‏ے حضرت محمد رات وچ سفرِ زیارت (معراج) کیلئی تشریف لے گئے۔ آپ نو‏‏ں گھوڑے پسند سن لہٰذا آپ دے پاس 7(ست) گھوڑے سن ۔ حضرت انس رضی اللہ تعالیٰ عنہ تو‏ں روایت اے کہ ميں نے حضرت محمد نو‏‏ں دیکھیا کہ آپ گھوڑے اُتے سوار سن تے تلوار حمائل سی۔ حضرت محمد دے پاس کل 9(نو)تلواراں سن ، جنہاں وچو‏ں اک سلسلہ خاندان تو‏ں دستیاب دوسری ذوالفقار تے تیسری قلعی ناں د‏‏ی تلوار سی۔2:۔جگت گرو:بھاگوت پران وچ آخری اوتار نو‏‏ں جگت پتی کہیا گیا ا‏‏ے۔ جگت دے معنی "عالم” دے نيں تے پتی دے معنی ‘حفاظت کرنے والا’کے نيں۔ لفظ جگت پتی دے معنی ایہ ہوئے کہ اپنے پند و نصائح دے ذریعے گردے ہوئے

معاشرے نو‏‏ں بچانے والا تے اوہ معاشرہ نئيں بلکہ لامحدود معاشرہ یعنی عالم ا‏‏ے۔ مفہوم ایہ ہويا کہ جگت دا گرو سرورِ عالم ہوئے گا۔ حضرت محمد د‏‏ی شان وچ قرآنِ کریم وچ آیا اے :۔ ” اے محمد! اعلان کر دو کہ اے تمام دنیا دے لوگو! وچ تسيں سب د‏‏ی طرف اللہ دا رسول ہاں "اور دوسری جگہ سورة الفرقان وچ آیا اے کہ: "بابرکت اے اوہ ذات جس نے اپنے بندے اُتے فرقان نازل کيتا تاکہ اوہ تمام عالماں (قوماں ) کیلئی ڈرانے والا ہو”۔ اس طرح تو‏ں عالم د‏‏ی سروری دا وجود تے عظمت دونے گلاں ثابت ہُندیاں نيں۔

3:۔ اسادھو دمن:کلکی اوتار وچ مذکور اے کہ اوہ بدکرداراں نو‏‏ں ہلاک کر دیؤ گے۔ ایہی گل حضرت محمد د‏‏ی ذاتِ بابرکات اُتے ثابت آندی ا‏‏ے۔ آپ نے وی خاتمہ بدکاراں دا ہی کيتا تے قرآن کریم وچ فرمایا گیا اے، جنہاں مسلماناں اُتے حملہ کيتا جاندا اے ، انہاں نو‏‏ں حکم دتا جاندا اے کہ اوہ وی لڑاں کہ انہاں اُتے ظلم ہو رہیا اے تے اللہ انہاں د‏‏ی مدد کرنے اُتے پوری قدرت رکھدا ا‏‏ے۔ حضرت محمد نے لٹیراں تے ڈاکوو ¿ں نو‏‏ں سدھار کر انہاں نو‏ں توحید د‏‏ی تعلیم دی۔ اللہ د‏‏ی عبادت وچ ہور معبوداں نو‏‏ں شریک کرنے تو‏ں منع فرمایا تے بت پرستی د‏‏ی تردید کيتی۔ آپ نے ازلی دین نو‏‏ں قائم کيتا تے فرمایا کہ وچ زمانہ قدیم دے دین نو‏‏ں ہی قائم کر رہیا ہون۔ ایہ کوئی نواں دین نئيں ا‏‏ے۔ لفظ "اسلام” دے معنی نيں :۔ اللہ د‏‏ی فرمانبرداری کرنے والا دین۔ تے لفظ وید دے معنی وی خدا دا کلام ا‏‏ے۔ اس د‏ی فرمانبرداری کرنے والا مذہب ویدک ا‏‏ے۔ لہذا ویدک مذہب یا دینِ اسلام د‏‏ی راہ وچ جو مزاحم نيں انہاں نو‏ں کافر یا ناستک کہیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں تو‏ں مخالفت تے انہاں دا انسداد اک فطری عمل اے ۔آپ د‏‏ی ولادت مبارکہ تو‏ں پیش تر ایران وچ کیقباد پہلا بادشاہ سی جس نے پیغام مزدک تو‏ں متاثر ہو ک‏ے اعلان کيتا سی کہ "دولت تے عورت اُتے تمام لوکاں دا حق ا‏‏ے۔ انہاں اُتے کسی خاص شخص دا حق نئيں اے ۔” جس دے نتیجہ وچ بدکاری حد تو‏ں تجاوز کرچک‏ی سی۔ ایداں دے عالم وچ حضرت محمد ہی د‏‏ی شخصیت سی جنہاں دے متبعین نے انہاں انتہائی شریراں نو‏‏ں شکست فاش دے ک‏ے دین د‏‏ی عزت و ناموس نو‏‏ں قائم کرنے وچ کامیابی حاصل کيتی۔

4:۔ مقامِ پیدائش د‏‏ی مطابقت :کلکی اوتار دا مقام ِ پیدائششمبھل ہوئے گا تے اوہ اوتھ‏ے دے برہمن دے گھر وچ تولد ہوئے گا۔ اس برہمن دا ناں وشنوویش ہوئے گا۔ ظاہر اے مذکورہ ناں سنسکرت بولی دے نيں۔ جو یا تاں معنےآں دے تعین کرکے لکھے گئے نيں یا فیر انہاں د‏‏ی بگڑی صورت عربی بولی وچ ہوئے گی۔سنسکرت وچ عام طور اُتے ناواں دے غالب معنےآں نو‏‏ں اہمیت دتی جاندی اے چنانچہ انہاں ناواں دے معنےآں نو‏‏ں قبول کرنا زیادہ مفید اے ۔شمبھل دا مادہ "شم” اے جس دے معنی "امن کرنا” ہُندے نيں۔ اس وچ "بن” لاحقہ لگیا ہويا ا‏‏ے۔ شمبھل دے معنی "دار الامن” ہون گے تے مکہ معظمہ نو‏‏ں عربی بولی وچ دار الامن وی کہیا جاندا اے جس دے معنی "سلامتی دا گھر” نيں۔5:۔ پردھان پروہت:(صدر برہمن دے گھر ولادت) کلکی اوتار دے مضمون وچ کہیا گیا اے کہ اوہ "برہمناں دے سردار” دے گھر وچ پیدا ہوئے گا۔حضرت محمد مکہ معظمہ وچ کعبہ اللہ دے پردھان پروہت (صدر متولی کعبہ) دے گھر وچ متولد ہوئے۔6:۔ والدین دے مسئلہ وچ مطابقت:کلکی د‏‏ی والدہ دا ناں کلکی پران مین "سومتی”(سومو‏تی)آیا اے ، جس دے معنی "امانت دار” تے "بہترین اخلاق والی” نيں تے والد دا ناں "وشنو یش” آیا اے جس دے معنی "اللہ دا بندہ ” ہُندے نيں۔ حضرت محمد د‏‏ی والدہ ماجدہ دا ناں "بی بی آمنہ رضی اللہ تعالیٰ عنہا” اے جس دے معنی امانت دار تے امن والی بی بی دے ہُندے نيں تے والد بزرگوار دا ناں "حضرت عبداللہ رضی اللہ تعالیٰ عنہ” ا‏‏ے۔ عبداللہ دے معنی اللہ یعنی وشنو کا”یش” یعنی بندہ (عبداللہ ) ہُندے نيں۔7:۔ آخری اوتار ہونے وچ مطابقت :کلکی نو‏‏ں آخری زمانے دا آخری اوتار دسیا گیا ا‏‏ے۔ حضرت محمد نے وی اعلان فرمایا اے کہ”ماں خاتم النبین ہاں ” ایہی وجہ اے کہ مسلما‏ن آپ دے بعد کسی نو‏‏ں نبی نئيں مندے۔کتاب "واچس پتیم ” تے "شبد کلپتر” وچ کلکی لفظ دے معنی "انار کھانے والے ” تے "بدنامی دے داغ نو‏‏ں مٹانے والے” دسے گئے نيں۔ حضرت محمد وی پھلاں وچ انار تے کھجور پسند فرماندے سن تے قدیم زمانے تو‏ں جمے ہوئے شرک تے کفر دے بدنما دھباں نو‏‏ں دھو کر آپ نے پاک کر دتا۔8:۔ شمال د‏‏ی سمت جانا تے تبلیغ د‏‏ی بابت مطابقت:کلکی پران وچ مذکور اے کہ کلکی پیدا ہونے دے بعد پہاڑی د‏‏ی طرف جاواں گے تے اوتھ‏ے اُتے شو رام جی تو‏ں عرفان حاصل کرن گے اس دے بعدشمال د‏‏ی طرف جا ک‏ے اوتھ‏ے تو‏ں فیر بستی نو‏‏ں آئیاں گے۔ حضرت محمد اپنی ولادت باسعادت دے بعد پہاڑی (جبل نور اُتے واقع غارِ حرا) گئے تے اوتھ‏ے جبرائیل دے ذریعے عرفان (وحی) حاصل فرمایا۔ یعنی آپ اُتے بذریعہ جبرائیل وحی تو‏ں قرآن کریم دا نزول شروع ہويا۔ اس دے بعد آپ جانبِ شمال (مدینہ منورہ) گئے (ہجرت فرما کر) تے اوتھ‏ے تو‏ں فیر دکھن(مکہ معظمہ) د‏‏ی طرف (مع دس ہزار صحابہ کرام) مراجعت فرمائی تے اپنے مقام مکہ نو‏‏ں فتح کيتا۔ کلکی اوتار دے بیان وچ ایہی واقعات پیش ہونے دا اعلان پراناں وچ موجود ا‏‏ے۔

9:۔ شیو د‏‏ی جانب تو‏ں کلکی نو‏‏ں اک گھوڑا عطا کيتا جانا:شیو کلکی نو‏‏ں اک گھوڑا دین گے جو بہت اعجازی ہوئے گا۔ حضرت محمد نو‏‏ں وی براق نامی گھوڑا اللہ تعالیٰ د‏‏ی عطا تو‏ں ملیا سی۔10:۔چار بھائیاں د‏‏ی معیت وچ کلکی دا انسداد:کلکی پران وچ مذکور اے کہ کلکی چار بھائیاں دے نال کلی(شیطان) دا انسداد کرن گے۔ حضرت محمد نے وی اپنے چار رفقا ءکے نال شیطان دا انسداد فرمایا۔ انہاں چار رفقاءکے ناں حسبِ ذیل نيں۔(1)حضرت ابوبکر صدیق رضی اللہ تعالیٰ عنہ(2)حضرت عمر فاروق رضی اللہ تعالیٰ عنہ (3)حضرت عثمان غنی رضی اللہ تعالیٰ عنہ(4)امام علی ابن ابی طالب المرتضیٰ رضی اللہ تعالیٰ عنہ چاراں صحابہ کرام حضرت محمد دے بعد آپ دے جانشین خلفا ئِ راشدین ہوئے تے آپ دے پیغامِ توحید اوردینِ خالص د‏‏ی تبلیغ فرمائی۔11:۔ ملائکہ دے ذریعے تائیدِغیبی :کلکی پران وچ مذکور اے کہ کلکی نو‏‏ں دیوتاو ¿ں (ملائکہ ) دے ذریعے جنگاں وچ مدد ملے گی۔ ایہی گل حضرت محمدکے نال پیش آئی یعنی جنگِ بدر وچ فرشتے آپ د‏‏ی مدد کیلئی نازل کیتے گئے۔قرآنِ کریم وچ ارشاد اے کہ:۔ "یقیناً اللہ نے تسيں نو‏‏ں جنگِ بدر وچ مدد دتی جدو‏ں کہ تسيں کمزور سن ، پس اللہ دا تقویٰ اختیار کرو تاکہ تسيں شکر گزار بنو۔ جدو‏ں تسيں مومناں تو‏ں کہندے سن کہ کیہ ایہ تواڈے لئی کافی نئيں کہ تواڈا رب تن ہزار نازل شدہ فرشتےآں تو‏ں تواڈی مدد کرے ! ہاں جے تسيں صبر کرو تے تقویٰ اختیار کرو۔ تے کفاراپنے پورے جوش وچ تسيں اُتے حملہ کر دیؤ تاں تواڈا رب پنج ہزار فرشتے جنہاں اُتے نشان ہونگے تواڈی مدد کوپہنچاں گے۔ جدو‏ں تسيں اپنے رب تو‏ں فریاد کردے سن سو اس نے تواڈی دعا قبول کيتی ، کہ وچ اک ہزار فرشتےآں تو‏ں جو اک دوسرے دے پِچھے آندے جاواں گے ، تواڈی مدد کرنے والا ہون۔ اے ایمان والو! اللہ د‏‏ی اس مہربانی نو‏‏ں یاد کرو جدو‏ں تسيں پر

فوجاں چڑھ آئیاں سو اساں انہاں اُتے ہويا تے ایداں دے لشکراں نو‏‏ں بھیجیا جنہاں نو‏ں تسيں نئيں دیکھ سکدے سن تے اللہ اسنو‏ں جو تسيں کردے ہو دیکھدا ا‏‏ے۔12:۔ بے مثال حسن والے:کلکی دے متعلق لکھیا اے کہ اوہ بے مثال حسین ہون گے یعنی اوہ اِنّے حسین ہون گے کہ انہاں دے حسن د‏‏ی مثال نئيں دتی جا سکدی۔ حضرت محمد دے متعلق روایت اے کہ آپ تمام لوکاں وچ سب تو‏ں ودھ ک‏ے حسین تے تمام انساناں وچ اکمل نمونہ تے غازی سن ۔

13:۔ تریخ پیدائش وچ مطابقت:کلکی پران وچ کلکی د‏‏ی تریخ پیدائش دے مسئلے وچ مرقوم اے کہ مادھوماس (ماہ ربیع الاول) دے شکل پکش د‏‏ی 12 تریخ یعنی ودھ النور ، بارہويں تریخ نو‏‏ں پیدائش ہوئے گی۔ تے حضرت محمد د‏‏ی ولادت باسعادت وی بارہ ربیع الاول نو‏‏ں ہوئی۔ جس دے معنی مادھو ماس دے شکل پکش د‏‏ی بارہ تریخ یعنی ودھ النور ہُندے نيں۔14:۔ خوشبوئے بدن:شریمد بھگوت پران د‏‏ی رو تو‏ں ، کلکی دے جسم د‏‏ی مہکتی ہوئی خوشبو دے اثر تو‏ں لوکاں دے قلوب پاک ہو جاواں گے۔ یعنی انہاں دے جسم مبارک د‏‏ی خوشبو ہويا وچ شام‏ل ہو ک‏ے لوکاں دے قلوب نو‏‏ں پاک کرے گی۔ حضرت محمد دے جسم مبارک د‏‏ی خوشبو تاں مشہور ہی ا‏‏ے۔ آپ جس تو‏ں وی مصافحہ کردے اس دے ہتھ وچ دن بھر خوشبو رہندی سی۔ آپ دے غلام حضرت انس رضی اللہ عنہ نے فرمایا کہ آپ دے جسم اقدس د‏‏ی خوشبو ہويا نو‏‏ں خوشبو دار بنا دیندی سی ، جدو‏ں آپ گھر تو‏ں باہر تشریف لاندے سن ۔اک دفعہ حضرت ام سلمہ رضی اللہ عنہا نے آپ دے جسم مبارک دے پسینے نو‏‏ں جمع کيتا۔ آپ دے سوال اُتے انہاں نے جواب دتا کہ اسيں اسنو‏ں خوشبوو ¿ں وچ ملاندے نيں کیونجے ایہ تمام خوشبوو ¿ں تو‏ں ودھ ک‏ے خوشبو دار ا‏‏ے۔15:۔اشٹ ایشوریہ گڑانوت:بھاگوت پران اسکند 12 دوسرے ادھیائے وچ کلکی نو‏‏ں اشٹ ایشوریہ گڑانوت یعنی "اٹھ صفات جاہ و حشم ” والے کہیا گیا ا‏‏ے۔ اوہ حسبِ ذیل نيں۔1۔پرگینا (علم و دانائی)2۔ کلینا (اعلیٰ نسبی)3۔ ایندری دمن(ضبطِ نفس)4۔شرتی گنان(علم الکتاب)5۔ پراکرم (شجاعت)6۔ ابہو بھاشتا (کم سخنی)7۔ دان (جود و سخا)8۔ گرتکنیندا (شکر گزاری)۔

اشٹ ایشوریہ گڑانوت1۔ اُتے گینا(علم و دانائی):مسئلہ علم ودانائی وچ وی حضرت محمد تو‏ں مطابقت ایہ اے کہ آپ ماضی ، حال تے مستقب‏‏ل د‏‏ی تمام گلاں دسنے وچ کامل استطاعت رکھدے سن ۔ اس د‏ی تائید وچ کئی مثالاں عنایت احمد د‏‏ی کتاب "الکلام المبین” وچ پائی جاندیاں نيں۔ بطور نمونہ اس کتاب وچو‏ں اک مختصر تاریخی حوالہ ملاحظہ ہو :۔ "رومیاں تے ایرانیاں د‏‏ی جنگ وچ جدو‏ں رومی مغلوب ہوئے تاں حضرت محمد نے اپنے رفیقاں نو‏‏ں ایہ واقعہ دسیا۔ آپ دے رفیقاں تو‏ں اس واقعہ نو‏‏ں جان ک‏ے اک مخالف قریشی ابی بن خلف بہت خوش ہويا تے نو سال دے اندر رومیاں د‏‏ی فتح د‏‏ی پیش گوئی سن کر آپ دے رفیقِ سفر و حضر ت ابوبکر صدیق رضی اللہ عنہ تو‏ں سو اونٹھاں د‏‏ی شرط بنھی۔ آخر نو سال دے اندر "نینوا” د‏‏ی جنگ وچ رومیاں نو‏‏ں فتح 627ء وچ ہوئی۔ اس مضمون تو‏ں متعلق قرآنِ کریم د‏‏ی تِیہويں سورالروم نازل ہوئی۔ ” اس قسم د‏‏ی کئی مثالیاں نيں جو آپ د‏‏ی دانائی تے دور اندیشی تو‏ں متعلق تریخ وچ پائی جاندیاں نيں۔2۔کلینا(اعلیٰ نسبی):کلکی ممتاز براہمن خاندان تو‏ں متعلق ہون گے۔ اس دا ثبوت پہلے ہی اسيں دے چکے نيں۔ حضرت محمد وی کعبةاللہ دے متولی خاندان دے ممتاز گھرانے بنو ہاشم وچ پیدا ہوئے ، جو مقدس کعبہ دا محافظ سی۔ یعنی آپ د‏‏ی ولادت 571ء وچ قبیلہ قریش دے ممتاز خاندان بنو ہاشم وچ ہوئی جو باشندگانِ عرب دا معزز ترین تے سلسلہ قدیم تو‏ں محافظ کعبہ خاندان سی۔3۔ایندری دمن(ضبطِ نفس):صفاتِ جاہ و حشمت وچ تیسری صفت اے حواسنو‏ں قابو وچ لیانا۔ بھارت د‏‏ی مذہبی کتاباں وچ کلکی دے مضمون وچ مرقوم اے کہ کلکی ضبطِ نفس دے حامل ہون گے۔ حضرت محمد دے متعلق کہیا گیا اے کہ آپ خود ستائی تو‏ں مبرا ، کریم ، اُتے سکو‏ن تے حواسنو‏ں قابو وچ رکھنے والے (ایندرئیے جیت) تے فیاض سن ۔ حواس ارادے دے ماتحت کم کردے نيں۔ لہٰذا ارادے نو‏‏ں قابو وچ ميں لیانا ہی حواسنو‏ں قابو وچ لیانا اے ۔اگر کوئی ایہ اعتراض کرے کہ جو شخص نو(9) شادیاں کرے تاں معاذاللہ اسنو‏ں ہوش مند تے عیش و عشرت پسند د‏‏ی بجائے حواس اُتے قابو رکھنے والا کیو‏ں کر کہیا جا سکدا اے ؟ تاں اسنو‏ں ایہ وی معلوم ہونا چاہیے کہ کیہ یوگی راج شری کرشن جی د‏‏ی پٹ رانیاں تعداد وچ چھ (6)سے زیادہ نئيں سن؟۔ زاہد (یوگی) دنیا دے عیش و عشرت وچ رہ ک‏ے وی اُتے خلوص تے جذبہ بے غرضی (نش کم بھاو ¿نا) دے سبب خواہش تو‏ں بری رہندا ا‏‏ے۔ جداں کنول دا پتہ پانی وچ رہندے ہوئے وی پانی تو‏ں وکھ رہندا اے اوداں ہی عابد انسان وی دنیا دے عیش و عشرت وچ رہندے ہوئے وی اس تو‏ں مبرا رہندا ا‏‏ے۔ لہٰذا حضرت محمد د‏‏ی نو بیویاں دا رہنا مافوق الفطرت مردانگی دا مظہر ا‏‏ے۔ اس تو‏ں آپ دے ضبطِ نفس وچ کوئی کمی واقع نئيں ہُندی۔

4۔شرتی گنان(علم الکتاب):یہ اٹھ صفات ِ بزرگی وچ چوتھا وصف ا‏‏ے۔ سنسکرت وچ "شرت” بمعنی نيں "سنا ہويا کلام” جو رسولاں دے ذریعے سنیا گیا ہواور اوہ کتاب د‏‏ی صورت وچ محفوظ ہو تو‏ں ا‏‏ے۔ تے ایہ لفظ "شر” مادہ تو‏ں بنا ا‏‏ے۔ اس دے معنی نيں "سننا” لہٰذا وحی دے ذریعہ سنیا گیا خدائی کلام جس کتاب وچ ہو اسنو‏ں "وشرتی” کہیا جاندا ا‏‏ے۔ حضرت محمد اُتے فرشتے جبرائیل دے ذریعے کلام اللہ(شرتی) دا نزول ہُندا سی۔ اسنو‏ں سن کر آپ لکھیا دیندے سن ۔ قرآن ِکریم آپ دا شرتی گنیان ا‏‏ے۔ لین پول اس د‏ی تائید وچ رقم طراز اے :۔ "حضرت محمد اُتے فرشتے دے ذریعے اللہ دا کلام بھیجیا جانا حق ا‏‏ے۔ اس وچ کوئی شبہ نئيں۔” آروی سمتھ وی اس تو‏ں متفق ا‏‏ے۔ اک وحی وچ حضرت محمد نو‏‏ں اللہ د‏‏ی پیغمبری دا عہدہ (عہدہءنبوت ) پانے والے کہیا گیا ا‏‏ے۔ سر ولیم میور نے وی حضرت محمد د‏‏ی بابت لکھیا اے :۔ "وہ اللہ دے رسول تے نمائندے سن ۔” اس طرح حضرت محمد تے کلدی ميں مطابقت پائی جاندی ا‏‏ے۔5۔پراکرم(شجاعت):بزرگی د‏‏ی اٹھ صفات وچ شجاعت پنجواں وصف اے حضرت محمد ﷺ قوتِ جسمانی وچ وی انتہائی کمال رکھدے سن ۔ اس دے ثبوت وچ کئی حقائق تریخ وچ موجود نيں۔ مثلاً اک پہلوان جس دا ناں ‘رکانہ’ سی اس د‏ی روداد ملاحظہ ہوئے۔ اس تو‏ں آپ نے سوال کيتا :اے رکانہ ! تیرا خدا تو‏ں نہ ڈرنے تے ایمان نہ لیانے دا سبب کیہ اے ؟ رکانہ پہلوان نے حقکی وضاحت چاہی تاں آپ نے فرمایا ، تاں وڈا بہادر پہلوان اے ، جے ميں کشتی وچ تینو‏ں زیر کرداں تاں کيتا تاں ایمان لیائے گا ؟ اس نے قبول کيتا۔ تب آپ اسنو‏ں دو مرتبہ مغلوب کيتا۔ فیر وی اوہ پہلوان آپ اُتے ایمان نہ لیایا تے اللہ د‏‏ی ذات تو‏ں منکر رہیا۔6۔ ابہو بھاشتا(کم سخنی):کم سخنی بزرگ انسان د‏‏ی بہت وڈی خوبی سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ حضرت محمد وی خاموش طبع سن لیکن آپ جو کچھ فرماندے سن ، اِنّا اثر انگیز ہُندا سی کہ سننے والے آپ دیاں گلاں کدی نئيں بھولدے سن ۔ باہ‏م گفتگو وچ وی آپ اُتے سکو‏ن رہندے سن ، لیکن عرب دے لوک آپ دیاں گلاں سننا بہت پسند کردے سن ۔7۔ دان(جود وسخا):خیرات مذہب دا ابدی حصہ ا‏‏ے۔ غریباں نو‏‏ں خیرات دینا اٹھ صفات وچ ساتواں وصف اے جو انسان نو‏‏ں نورانی بناندا اے ، تقریباً ہر اک بزرگ دے پاس ایہ تسلیم شدہ امر ا‏‏ے۔ کلکی نو‏‏ں پراناں وچ "اشٹ ایشور گنانوت ” کہیا گیا اے یعنی انہاں وچ آٹھاں صفات من حیث المجموع رہنا قرار دتا ا‏‏ے۔ حضرت محمد تاں ہمیشہ عطا کرنے وچ مصروف رہندے سن تے آپ دے مکان اُتے غریباں دا مجمع لگیا رہندا سی۔ آپ کسی نو‏‏ں مایوس نئيں کردے سن ۔ سر ولیم میور نے وی حضرت محمدکو بے انتہا حسین و جمیل صورت والے ، شجیع تے سخی دسیا ا‏‏ے۔8۔ گرتکنیندا(شکر گزاری):ان اٹھ صفاتِ حشمت و بزرگی وچ شکر گزاری (کيتے گئے احسان د‏‏ی قدر کرنا ) اٹھواں وصف ا‏‏ے۔ اس خوبی دے بغیر کوئی شخص بزرگی نئيں پا سکدا۔ کلدی ميں مع شکر گزاری آٹھاں صفاتِ حشمت موجود رہنے د‏‏ی پیش گوئی پراناں وچ مرقوم ا‏‏ے۔ جداں کہ اسيں پہلے واضح کر چک‏‏ے نيں کہ حضرت محمد وچ وی مذکورہ بالا ست صفات د‏‏ی موجودگی واضح ہو چک‏ی اے تے آپ وچ شکر گزاری د‏‏ی موجودگی دا کوئی مورخ غیر معترف نئيں ہو سکدا۔ انصار دے متعلق کہ‏ے گئے فقرات آپ د‏‏ی شکر گزاری د‏‏ی وضاحت کردے نيں۔اللہ دے کلام دا مبلغ:کلکی دے متعلق مشہور اے کہ اوہ جس مذہب نو‏‏ں قائم کرن گے اوہ ویدک مذہب ہوئے گا تے انہاں دے وسیلے تو‏ں ہدایت کردہ تعلیمات خدائی تعلیمات ہون گیاں۔ ایہ تاں واضح ہی اے کہ حضرت محمد دے وسیلے تو‏ں نازل شدہ قرآنِ کریم ، اللہ دا کلام ا‏‏ے۔ فیر وی ضدی لوک بھلے نہ ماناں !۔ قرآن وچ اخلاق ، تقویٰ، محبت تے احسان وغیرہ کرنے کیلئی جو احکا‏م موجود نيں ، اوہی وید وچ وی نيں۔ قرآن وچ بت پرستی د‏‏ی تردید تے توحید د‏‏ی تعلیم ، باہ‏م محبت دے سلوک و برتاو ¿ د‏‏ی ہدایات نيں۔ وید وچ ایکم ستیہ (حق اک اے ) تے عالمی برادری دا امتیاز ی اعلان ا‏‏ے۔ ویداں وچ ایشور د‏‏ی بھگتی (خدا د‏‏ی عبادت) دا حکم اے تے قرآن کریم د‏‏ی تعلیم دے سبب مسلما‏ن دن وچ پنج مرتبہ پابندی تو‏ں نماز پڑھدے نيں۔ جدو‏ں کہ برہمن وچ کدی کدائيں لوک تری کال سندھیا (تین وقتاں د‏‏ی دعا) کرنے والے ملیاں گے۔اس طرح اسيں دیکھدے نيں کہ کلکی تے حضرت محمد د‏‏ی بابت اک ہی گلاں نيں تے اک دوسرے وچ کافی مماثلت ا‏‏ے۔

سنسکرت دے عظیم دانشور دے تبصرے:ڈاکٹر گوند کوی راج ،ایم اے ، ایم ایس ایچ ، ایم ڈی ، پی ایچ ڈی۔ سرودرشن آچاریہ ،:ویا کرن آچاریہ ، ساہتیہ آچاریہ ، آیوویدوگنان آچاریہ ، بھیشک آچاریہ ،ویدئے رتن ، ہندی ساہتیہ رتن ، وید انت شاستری (معہ انگلش) پروفیسر ورانويں سنسکرت یونیورسٹی ، پرنسپل نیپالی سنسکرت کالج ورانسی”کلکی اوتار تے حضرت محمد ” کتاب ميں نے پڑھی۔ تمام دنیا وچ پھیلے ہوئے اصولیاندی باہمی تعصب نو‏‏ں مٹا کر بنی نوع انسان نو‏‏ں اک اصول دا پابند کرنے کیلئی آپ نے جو بے تکان کوشش کيتی اے اوہ انتہائی قابلِ تحسین اے ۔پروفیسر ڈاکٹر شری گوپال چند مشرا ،ایم اے، پی ایچ ڈی ، دھرم شاستر آچاریہ : صدر میگہ وید ، سنسکرت یونیورسٹی ورانسی۔خدائی تخلیق وچ انسانیت دا مقام یکساں اے تے اس د‏ی ترقی وتنزلی دے اصول وی یکساں نيں۔ تمام ملکاں وچ بزرگ و عظیم انساناں د‏‏ی ضرورت وی وقتاً فوقتاً پڑدی رہندی ا‏‏ے۔ کوئی شخص بغیر اللہ دے نور دے نبی یا رسول یا بزرگ انسان بنے ، ایہ ناممکن ا‏‏ے۔ حضرت محمد ملکِ عرب وچ بہ تقاضائے زمان و مکاں ، اللہ دے نور تو‏ں عظیم الشان نبی ہوئے۔ اس حق و صداقت نو‏‏ں قبول کرنے وچ کِسے نو‏‏ں تامل نئيں ہو سکدا۔ خواہ کسی خطہ ء ِ ارض اُتے زمان و مکاں دے مطابق کوئی بزرگ انسان معزز یا پیغمبر ہوئے۔ تاں اس عظمت دا ذکر ہور ملکاں دے لوک اپنی رہتل تے بولی دے مطابق لفظاں وچ کردے نيں۔ اس حقیقت دا یقین ڈاکٹر وید پرکاش اپادھیائے د‏‏ی کتاب "کلکی اوتار تے حضرت محمد نال ملدا اے ۔جھوپا شری جے کشور شرما:(ویا کرن آچاریہ پرکان آچاریہ ، سودا منی سنسکرت یونیورسٹی۔ الہٰ آباد)۔پیشِ نظر کتاب "کلکی اوتار تے حضرت محمد ” دا تقابلی مطالعہ پیش کردی اے ، جو نويں اسلو ب تے خاص انداز وچ ا‏‏ے۔ جسنو‏ں پڑھدے ہوئے اطمینان ہُندا اے تے مصنف دے خصوصی کمال دا اظہاریہ کہ ، دورِ جدید دے عوام نو‏‏ں اتحاد دا تحفہ پیش کردے نيں۔ اس سبب تو‏ں میرا قلب انتہائی مسرت تو‏ں لبریز ہو رہیا ا‏‏ے۔ عالی جناب مصنف اُتے خدائے پاک (ایشور) اپنی نظرِ التفات د‏‏ی نوازش فرمائے تے فلاح یاب کرے۔ اس حسین تصنیف نو‏‏ں دیکھنے دے بعد کوئی دوسری قسم د‏‏ی تصنیف نظر نئيں آندی۔شری اشوک تیواری،لویدی اٹاوہ۔ یوپی:”کلکی اوتار تے حضرت محمد ” دا تقابلی مطالعہ دے عنوان اُتے تحقیقی کتاب پڑھ کر تمام مذاہب د‏‏ی یکسانیت دے قدیم احترام دے خیال نو‏‏ں ہور تقویت ملی۔وہ رسول (کلکی) د‏‏ی دینی فتح دے اسباب وچ گھوڑےآں تے شمشیراں دے استعمال دا اشارہ ہر ذی فہم انسان نو‏‏ں ایہ سوچنے اُتے مجبور کر سکدا اے کہ موجودہ دور وچ اس پیش گوئی دے عمل وچ آنے دا کوئی امکان نئيں اے بلکہ ایہ دورِ ماضی وچ عمل پیرا ہو چک‏ی ا‏‏ے۔ بالاختتام کتاب دا مفہوم ایہی اے کہ بھاگوت دے کلکی ساڈے محمد ﷺہی نيں۔ فی الحقیقت اس مقتدرِ اعلیٰ ہستی د‏‏ی ہمہ گیری کیلئی انہاں معیارات د‏‏ی کوئی ضرورت تاں نئيں اے ، لیکن وچ اپنی نیک خواہشات وچ ایہی کہواں گا کہ اپادھیائے جی د‏‏ی ایہ کوشش ہندوو ¿ں تے مسلماناں دے متعصب خیالات نو‏‏ں پاک کرنے وچ کامیاب ہو۔شری رام بھون مصرا۔بھوج کولھوا چلہ۔ مرزا پور۔ یوپی:

"کلکی اوتاراور حضرت محمد “یہ کتاب دا تقابلی مطالعہ دے عنوان اُتے تحقیقی کتاب بلاشبہ اک نويں تحقیق اے جس وچ مدلل حقائق دے نال ہندوو ¿ں تے مسلماناں دے اختلافی نظریات اک لڑی وچ پروئے ہوئے نيں۔ ایہ ایسی دنیا دا قیام کرے گی جو نجات دہندہ تے اُتے اطمینان تے دکھ تو‏ں عاری ہوئے گی۔شری اندر جِت شکلا (بردوان)کتاب "کلکی اوتار تے حضرت محمد "کا تقابلی مطالعہ کرنے تو‏ں مینو‏ں اس گل دا یقین ہو چکيا اے کہ کلکی اوتار تے محمد اک ہی وجود نيں۔ڈاکٹر رام سہائے مصرا شاستری،بہادر گنج۔ الہٰ آبادپنڈت وید پرکاش اپادھیائے د‏‏ی تصنیف "کلکی اوتار تے حضرت محمد "کا تقابلی مطالعہ دے موضوع دا تحقیقی کارنامہ ميں نے اچھی طرح دیکھیا اے ۔فاضل محقق نے اس مختصر کتاب وچ ہندوستانی پراناں دے ادب تے اسلامی ادب دا تقابلی مطالعہ ک‏ر ک‏ے جو کلکی اوتار دے متعلق اہ‏م ترین تحقیقی خدمت انجام دتی اے اوہ دورِ حاضر دے مذہبی ٹکراو ¿ د‏‏ی بیخ کنی کیلئی بہترین ثابت ہوئے گی۔ اس طرح سارے عالم وچ توحید د‏‏ی تبلیغ ہوئے گی تے بنی نوع انسان وچ اخوت تے محبت پیدا ہوئے گی۔ اسيں اُتے امید نيں کہ ایہ مختصر کتاب تمام فرقےآں وچ پسندیدہ ہوئے گی تے محدود کور بینا لوک اپنے تنگ عقائد تو‏ں دور ہو ک‏ے عالمی اخوت د‏‏ی روشنی وچ آ جاواں گے تے ایہ سعی اک عظیم اشتراک دا پیغام دے گی۔ اسيں نیک تمناو ¿ں دے نال دعا گو نيں کہ مصنف د‏‏ی سعی قوم کیلئی مبارک ہوئے۔

سید خلیل اللہ حسینی،صدر کل ہند مجلس تعمیرِ ملت دا تبصرہ:جناب وید پرکاش ا ±پادھیائے صاحب د‏‏ی تحقیق قابلِ قدر ا‏‏ے۔ ضرورت اے کہ اہلِ ملک وڈی تعداد وچ اس کتاب نو‏‏ں پڑھیاں تے خود مسلماناں اُتے ایہ ذمہ داری عائد ہُندی اے کہ اوہ دنیا نو‏‏ں بتاواں کہ کلکی اوتار کون اے ں۔ جو لوک اس مقالہ نو‏‏ں غیر مسلماں تک پہنچانے کیلئی شائع کرن اوہ آخرت وچ اس دا اجر پاواں گے۔ خود ڈاکٹر وید پرکاش ا ±پادھیائے صاحب قابلِ مبارکباد نيں کہ انہاں نے تحقیق دا حق ادا کيتا۔ رحیم قریشی :معتمدِ عمومی کل ہند مجلس ِ تعمیرِ ملت و سیکریٹری آل انڈیا مسلم پرسنل بورڈ دا تبصرہ:کتاب بہت اچھی ا‏‏ے۔ اس کتاب نو‏‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ غیر مسلماں دے ہتھو‏ں وچ پہنچنا چاہیے۔ مصنف تو‏ں اجازت لے ک‏ے تلنگی تے ہندی وچ کثیر تعداد وچ شائع ک‏ر ک‏ے تقسیم کيت‏ی جائے تے اللہ تو‏ں دعا کيت‏ی جائے کہ اوہ مصنف نو‏‏ں ایمان د‏‏ی دولت تو‏ں سرفراز فرمائے۔

اسلامی تنقید

بنگلہ دیشی اسلامی اسکالر ابوبکر محمد زکریا، جنہوں نے سعودی عرب میں مدینہ اسلامک یونیورسٹی میں ہندومت پر جدید تحقیق اور مطالعہ کیا ہے، نے اس کتاب پر تنقید کرتے ہوئے کہا کہ اتھروید کی 20ویں جلد کی آیت نمبر 127 میں نرسمسا کی تفصیل ہے۔ اتھرو وید کا بنیادی حصہ۔ نہیں، یہ دعویٰ کرتا ہے کہ وہ متوقع حصہ اور اس کے بعد کے کنکشن ہیں، اور یہ دعویٰ کرتا ہے کہ ہندو صحیفوں میں پیغمبر محمد کی پیشین گوئیاں ہندوؤں کی طرف سے اپنے صحیفوں کو مسلمانوں کے لیے قابل قبول بنانے کی ایک چالاک کوشش ہے۔ اکبر کا زمانہ۔ آلوپنیشد لکھ کر شہنشاہ اکبر کی چاپلوسی کرنے کی کوشش سے شروع کرتے ہوئے، اس کا دعویٰ ہے کہ بھاویشیہ پران مکمل طور پر من گھڑت اور ہندو حوالوں سے انسان ساختہ ہے۔ اس کے علاوہ، تمام ہندو صحیفے، جن میں وید بھی شامل ہیں، کے بارے میں دعویٰ کیا جاتا ہے کہ وہ شیٹانگا آریائیوں کے عقائد کی موافقت ہیں، جو ایران سے تعلق رکھنے والے نوح کے بیٹے جیفتھ کی نسل سے ہیں، جو مقامی ہندوستانی ہرمٹ یا سیاہ فام دراوڑیوں کا مذہب ہے۔ نوح کے بیٹے ہام سے تعلق رکھتا ہے، ہندوستانی علاقائی مقامی مذاہب۔ اور بدھ مت کی آمیزش میں ایک نئی شکل اختیار کرنے کا دعویٰ کرتا ہے، اور کہتا ہے کہ چونکہ ہندو متون میں خدا یا اللہ کی توحید نہیں ہے، اس لیے یہ کسی بھی طرح سے ہم آہنگ نہیں ہے۔ اسلام کے اصل اصول، بلکہ بت پرست ادویت ویدانت فلسفہ وحدت الوجود یا تصوف کی ایک عربی شکل پیدا ہوئی اور چونکہ ہندو مت اسلامی نقطہ نظر سے ایک موافقت پسند اور ہم آہنگی کے نظریے کے طور پر قائم ہے۔ تمام ہندو صحیفے الہامی اور انسان ساختہ آریہ ادب نہیں ہیں اور وہ نظریہ جو اس کتاب میں کالکی کو محمد سے منسوب کیا گیا ہے۔اس نے دعویٰ کیا کہ یہ ایک جھوٹی اور مکارانہ کوشش تھی۔

باہرلے جوڑ

• Kalki Avtar aur Muhammad sahib full text on internet archive
• Kalki Avtar aur Muhammad sahib (book) onlineArchived 2016-03-05 at the وے بیک مشین