ڈبے وچ ذرہ

کوانٹم میکینکس وچ ڈبے وچ ذرہ (Particle in a box) دا نمونہ (ماڈل) ایہ بتاندا اے کہ بہت ہی محدود جگہ وچ اک ذرے دی حرکت کیسی ہوئے گی۔ اسنو‏ں infinite potential well یا the infinite square well وی کہندے نيں۔ ایہ ماڈل کلاسیکل تے کوانٹم سسٹم دے تصوراتی فرق نو‏‏ں واضح کردا ا‏‏ے۔

نیوٹن دے قوانین یعنی کلاسیکل میکانکس دے تحت ذرے دا ڈبے وچ راستہ (A) تے شروڈنگر دی کوانٹم میکانکس دی مساوات دے تحت ذرے دا ڈبے وچ wavefunction جسنو‏ں B تو‏ں F وچ ظاہر کیتا گیا ا‏‏ے۔ افقی لائن اُتے پوزیشن تے عمودی لائن اُتے ویو فنکشن ا‏‏ے۔ حقیقی حصہ نیلے رنگ تو‏ں تے خیالی حصہ سرخ رنگ تو‏ں دکھایا گیا ا‏‏ے۔

کلاسیکل سسٹم وچ اوہدی مثال اک مضبوط ڈبے وچ اک بال دی حرکت تو‏ں دی جاسکدی ا‏‏ے۔ بال کسی وی رفتار تو‏ں حرکت کر سکدی اے تے کسی خاص وقت اک ہی مقام اُتے پائی جا سکدی ا‏‏ے۔
لیکن جے ڈبے دی جسامت بہت ہی چھوٹی ہو (یعنی نینو میٹر دے لگ بھگ) تو کوانٹم ایفکٹ نمایاں ہونے لگدا ا‏‏ے۔ ایسی صورت حال وچ

حرکت کردا ہويا ذرہ ہر توانائی دا حامل نئيں ہو سکدا بلکہ کچھ خاص انرجی لیول دا ہی حامل ہو سکدا اے جو مثبت (positive) ہُندے نيں۔
ایسا ذرہ رک وی نئيں سکدا یعنی اس وچ کچھ نہ کچھ توانائی ہمیشہ موجود رہندی ا‏‏ے۔
اسی طرح ایہ ڈبے وچ ہر جگہ نئيں جا سکدا بلکہ اس دے پائے جانے دے امکانات صرف چند جگہاں اُتے مخصوص ہُندے نيں جنہاں دا تعلق اوہدی توانائی تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔

ذرے تو‏ں مراد عام طور اُتے اک بہت ہی چھوٹی سی گیند لی جاندی اے مگر کوانٹم فیلڈ سی وری وچ ذرے تو‏ں مراد قوت دے میدان وچ ہلچل دے سبب جدا ہو جانے والا اک میدانی ٹکڑا ہُندی اے جو ذرے جداں برتاو کردا اے تے مومنٹم دا حامل ہُندا ا‏‏ے۔ perturbative کوانٹم فیلڈ سی وری دے مطابق دو ذرات دے درمیان کشش یا دھکیل دی قوت دراصل انہاں دے درمیان بوسون نامی دوسرے ذرات دے تبادلے دے نتیجے وچ وجود وچ آندی اے جداں

دو الیکٹران اک دوسرے نو‏‏ں اس لئی دھکیلتے نيں کیونکہ انہاں دونے تو‏ں فوٹون خارج ہُندے نيں جو دوسرے الیکٹرون تو‏ں ٹکرا کر اس وچ جذب ہو جاندے نيں۔ فوٹون بوسون دی اک قسم ا‏‏ے۔
نحیف تفاعل دے تعاملات وچ W⁺, W^- تے Z بوزون خارج تے جذب ہُندے نيں۔ انہاں نو‏ں Intermediate vector bosons کہندے نيں۔
اسی طرح گلواون دے خارج تے جذب ہونے تو‏ں قوی تفاعل دے تعاملات وقوع پزیر ہُندے نيں جنہاں دے نتیجے وچ ایٹم دا مرکزہ بندا ا‏‏ے۔ گلوون وی بوسون ہُندے نيں۔
کشش ثقل دے لئی سمجھیا جاندا اے کہ گریویٹون (graviton) جداں اک بوزون (boson) ہونا چاہیے مگر کوانٹم سی وری حالے اوہدی مکمل وضاحت کرنے تو‏ں قاصر ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

بیرونی ربط

کوانٹم فزکس

ایہ اک نامکمل لیکھ اے۔ تسیں اس وچ وادھا کر کے ویکیپیڈیا دی مدد کر سکدے او۔