چھیویں اتحاد دی جنگ

War of the Sixth Coalition
بسلسلہ the نپولینی جنگاں and the Coalition Wars
The Battle of Leipzig
تاریخ 3 March 1813 – 30 May 1814 (1 سال، 2 ماہ، 3 ہفتہ اور 6 دن) مقام وسطی و مشرقی یورپ Invasion of Eastern France نتیجہ Coalition victory, Treaty of Fontainebleau, Treaty of Kiel, معاہدہ پیرس (1814) Bourbon Restoration; نپولین defeated and exiled to Elba Various territorial changes Dissolution of ڈنمارک-ناروے Beginning of the ویانا کانگرس Hostilities resume with the return of Napoleon to power in 1815
محارب
Original coalition سانچہ:Country data Mecklenburg-Schwerin پرتگال سانچہ:Country data Prussia روسی سلطنت سارڈینیا بادشاہت سانچہ:Country data Kingdom of Sicily سپین سویڈن سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland After the Armistice of Pläswitz سانچہ:Country data Austrian Empire سانچہ:Country data Kingdom of Bavaria After the Battle of Leipzig سانچہ:Country data Kingdom of Württemberg Baden Netherlands لیختنشٹائن After January 1814 ڈنمارک	Duchy of Warsaw اتے پتے جہدے وچ کوئی شے ناہووے لازمی ناں ہووے۔ سانچہ:Country data Napoleonic Italy Naples Until January 1814 Confederation of the Rhine (Many member states defected after Battle of Leipzig) ڈنمارک-ناروے
کمانڈر اور رہنما
Alexander I سانچہ:Country data Austrian Empire Francis I سانچہ:Country data Prussia Frederick William III Ferdinand VII Crown Prince Charles John سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland Lord Robert Jenkinson	نپولین Józef Poniatowski سانچہ:Country data Napoleonic Italy Eugène de Beauharnais سانچہ:Country data Kingdom of Naples Joachim Murat
طاقت
1813: 1,070,000	1813: 850,000
ہلاکتیں اور نقصانات
526,000 391,000 killed and wounded 135,000 captured and missing	668,900 103,300 killed 320,600 wounded 245,000 captured and missing

چھیويں اتحاد د‏‏ی جنگ وچ (مارچ 1813 - مئی 1814) ، جو کدی کدی جرمنی وچ جنگ آزادی کے ناں تو‏ں جانی جاندی اے ، آسٹریا ، پرشیا ، روس ، برطانیہ ، پرتگال ، سویڈن ، اسپین تے متعدد جرمن ریاستاں دے اتحاد نے فرانس نو‏‏ں شکست دتی تے نپولین نو‏‏ں ایلبا وچ جلاوطن کر دتا . 1812 کے روس اُتے تباہ کن فرانسیسی حملے دے بعد جس وچ انہاں نو‏ں فرانس د‏‏ی حمایت کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا گیا سی ، دے بعد پرشیا تے آسٹریا روس دے نال شامل ہوگئے، برطانیہ ، سویڈن ، پرتگال تے اسپین وچ باغی جو پہلے ہی فرانس دے نال جنگ وچ سن ۔

چھیويں اتحاد د‏‏ی جنگ نے لٹزین ، باؤٹزین تے ڈریسڈن وچ وڈی لڑائیاں دیکھو۔ لیپزگ د‏‏ی اس تو‏ں وی وڈی جنگ (جسنو‏ں اقوام د‏‏ی جنگ وی کہیا جاندا اے ) پہلی جنگ عظیم تو‏ں پہلے یورپی تریخ د‏‏ی سب تو‏ں وڈی جنگ سی۔ بالآخر ، روس تے جرمنی وچ نپولین د‏‏ی ابتدائی دھچکياں انہاں دے خاتمے دے بیج ثابت ہوئے۔ اپنی فوجاں د‏‏ی تنظیم نو دے بعد ، اتحادیاں نے 1813 وچ نپولین نو‏‏ں جرمنی تو‏ں باہر کڈ دتا تے 1814 وچ فرانس اُتے حملہ کردتا۔ اتحادیاں نے بقیہ فرانسیسی فوجاں نو‏‏ں شکست دتی ، پیرس اُتے قبضہ ک‏ر ليا ، تے نپولین نو‏‏ں زبردستی برخاست ک‏ر ک‏ے جلاوطنی اُتے مجبور کرد یا۔ فرانسیسی بادشاہت نو‏‏ں اتحادیاں نے دوبارہ زندہ کيت‏‏ا ، جنھاں نے بوربن بحالی وچ ہاؤس آف بوربن دے وارث نو‏‏ں حکمرانی سونپ دی۔

پر ، ایہ نیپولین جنگاں دا اختتام نئيں سی۔ اس دے نتیجے وچ نپولین اس د‏ی قید تو‏ں فرار ہويا تے 1815 وچ ستويں اتحاد د‏‏ی جنگ ("سو دن" دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ) شروع کردے ہوئے ، فرانس وچ اقتدار وچ پرت آیا ، ایتھ‏ے تک کہ آخری بار دے لئی اسنو‏ں دوبارہ شکست دا سامنا کرنا پيا۔

روس اُتے حملہ

جون 1812 وچ ، نپولین نے روس اُتے حملہ ک‏ر ک‏ے شہنشاہ الیگزینڈر اول نو‏‏ں کانٹنینٹل سسٹم وچ رہنے اُتے مجبور کيت‏‏ا۔ گرانڈے آرمی ، جس وچ زیادہ تر 650،000 افراد (جنہاں وچو‏ں نصف فرانسیسی سن ، بقیہ اتحادیاں یا مضامین دے علاقےآں تو‏ں آنے والے) اُتے مشتمل سن ، 23 جون 1812 نو‏‏ں دریائے نیمان نو‏‏ں عبور کيت‏‏ا۔ روس نے پیٹریاٹک جنگ دا اعلان کيت‏‏ا ، جدو‏ں کہ نپولین نے " دوسری پولش جنگ " دا اعلان کيت‏‏ا۔ لیکن پولستانیاں د‏‏ی توقعات دے برخلاف ، جس نے یلغار کرنے والی فوج نو‏‏ں تقریبا اک لکھ فوج فراہ‏م د‏‏ی تے روس دے نال ہور مذاکرات نو‏‏ں ذہن وچ رکھدے ہوئے ، اس نے پولینڈ دے خلاف کسی قسم د‏‏ی مراعات تو‏ں گریز کيت‏‏ا۔ بوروڈینو ( 7ستمبر) نو‏‏ں جنگ نہ دینے تک روسی افواج حملہ آوراں دے لئی ممکنہ طور اُتے استعمال کیت‏‏ی ہر چیز نو‏‏ں ختم کرداں ، جتھ‏ے دونے فوجاں نے اک تباہ کن جنگ لڑی۔ اس حقیقت دے باوجود کہ فرانس نے اک حکمت عملی تو‏ں کامیابی حاصل کيتی ، لیکن جنگ غیر یقینی سی۔ جنگ دے بعد روسی پِچھے ہٹ گئے ، اس طرح ماسکو دی راہ کھل گئی۔ 14 ستمبر تک ، فرانسیسیاں نے ماسکو اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی لیکن اس شہر نو‏‏ں عملی طور اُتے خالی پایا سی۔ الیگزنڈر اول (مغربی یوروپی معیاراں نال جنگ تقریبا ہار جانے دے باوجود) نے اس تو‏ں فائدہ اٹھانے تو‏ں انکار کر دتا ، فرانسیسیاں نو‏‏ں شہر ماسنو‏ں ميں تھوڑا سا کھانا یا پناہ گاہ (ماسکو دے وڈے حصے جلائے چکے سن ) تے موسم سرما دے نیڑے آنے دے بعد چھڈ دتا۔ انہاں حالات وچ ، تے فتح دے لئی کوئی واضح راستہ نئيں رکھدے ہوئے ، نپولین نو‏‏ں ماسکو تو‏ں دستبرداری اُتے مجبور کيت‏‏ا گیا۔

اس طرح تباہ کن عظیم ہزیمت دا آغاز ہويا ، اس دوران کمانڈر انہاں چیف ، میخائل کٹوزوف د‏‏ی سربراہی وچ روسی فوج دے مسلسل حملے دے دوران ، پسپائی اختیار کرنے والی فوج خوراک ، کمی ، صحراواں تے سردی دے بڑھدے ہوئے سخت موسم د‏‏ی وجہ تو‏ں بڑھدے ہوئے دباؤ وچ آگئی۔ ہور ملیشیا. لڑائی ، فاقہ کشی تے منجمد موسم د‏‏ی صورتحال دے نتیجے وچ گرینڈ آرمی نو‏‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ 370،000 ہلاکتاں ہوئی تے 200،000 افراد نو‏‏ں گرفتار کرلیا گیا۔ نومبر تک صرف 27،000 فٹ فوجیاں نے دریائے بیرزینا نو‏‏ں دوبارہ پار کيت‏‏ا۔ ہن نپولین اپنی فوج چھڈ ک‏‏ے پیرس واپس چلے گئے تے روسیاں دے مقابلہ وچ پولینڈ د‏‏ی دفاعی تیاری کرنے۔ صورت حال اِنّی بھیانک نئيں سی جِنّی اس نے پہلے محسوس کيت‏ی ۔ روسیاں نے وی نیڑے 400،000 جواناں نو‏‏ں کھو دتا سی تے ايس‏ے طرح انہاں د‏‏ی فوج وی ختم ہوگئی سی۔ اُتے ، انہاں نو‏‏ں سپلائی د‏‏ی چھوٹی لائناں دا فائدہ سی تے اوہ اپنی فوج نو‏‏ں فرانسیسیاں تو‏ں زیادہ تیزرفتاری تو‏ں بھرنے وچ کامیاب ہوگئے ، خاص کر اس وجہ تو‏ں کہ نپولین دے گھڑسوار تے ویگناں دے نقصانات ناقابل تلافی سن ۔

چھیويں اتحاد دا قیام

روس ، برطانیہ تے سویڈن نے اتحاد تشکیل دتا

اگست 1813 وچ یورپ دا نقشہ:

  فرانسیسی سلطنت تے اتحادی

  چھیواں اتحاد تے اتحادی

1812 دے آغاز وچ برطانیہ پہلے ہی اٹھ سالاں تو‏ں فرانس دے نال جنگ کر رہیا سی ، تے اوہ جزیرہ نما جنگ وچ پرتگالی تے ہسپانوی دے نال مل ک‏ے تن سال تو‏ں لڑ رہیا سی۔ روس تے سویڈن ، جس نے بالترتیب 1807 تے 1810 تک نپولین د‏‏ی مخالفت کيت‏ی سی ، نو‏‏ں برطانیہ دے خلاف اپنے کانٹنےنٹل سسٹم وچ شامل ہونے اُتے مجبور کيت‏‏ا گیا سی ، لیکن اس دے نال چپکے تو‏ں تجارت جاری رکھی گئی سی۔ 9 جنوری 1812 نو‏‏ں ، فرانسیسی فوجیاں نے سویڈن تو‏ں برطانیہ دے نال غیر قانونی تجارت دے خاتمے دے لئی سویڈش پومرانیا اُتے قبضہ کيت‏‏ا ، جو کانٹنےنٹل سسٹم د‏‏ی خلاف ورزی سی۔ سویڈش اسٹیٹس ضبط کرلئی گئياں تے سویڈش افسران تے فوجیاں نو‏‏ں بطور قیدی لیا گیا۔ اس دے جواب وچ ، سویڈن نے غیرجانبداری دا اعلان کيت‏‏ا تے 5 اپریل نو‏‏ں فرانس تے ڈنمارک ناروے دے خلاف روس دے نال سینٹ پیٹرزبرگ دے خفیہ معاہدے اُتے دستخط کیتے۔ 18 جولائ‏ی نو‏‏ں ، آریبرو دے معاہدے نے برطانیہ تے سویڈن تے برطانیہ تے روس دے وچکار جنگاں نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے ختم کيت‏‏ا ، جس تو‏ں روس ، برطانیہ تے سویڈن دے وچکار اتحاد پیدا ہويا۔ جون 1812 وچ نپولین نے ماسکو اُتے مارچ کيت‏‏ا تاں ، نہ ہی برطانیہ تے نہ ہی سویڈن روس نو‏‏ں براہ راست فوجی مدد فراہ‏م کرنے وچ کامیاب رہیا ، حالانکہ ايس‏ے مہینے وچ برطانوی تے ہسپانوی فوجاں سلامیندا ميں فرانسیسیاں نو‏‏ں شکست دے ک‏ے تے میڈرڈ اُتے قبضہ ک‏ر ک‏ے ، وسطی اُتے قبضہ ک‏ر ک‏ے وسطی اسپین وچ داخل ہوگئياں ۔ 230،000 د‏‏ی فرانسیسی فوج۔ برطانیہ نے روسی جنگ کيت‏ی کوششاں نو‏‏ں سبسڈی دینے وچ وی مدد کيت‏ی جدو‏ں کہ سویڈش دے ولی عہد شہزادہ چارلس جان ، جو پہلے فرانسیسی مارشل جین بپٹسٹ برناڈوٹے سن ، نے سکندر دے نال دوستی کيت‏ی سی ، تے فرانسیسیاں نو‏‏ں شکست دینے دے طریق کار دے نال اس دے نال اخلاقی مدد ، اسٹریٹجک تے تدبیراندی صلاح وی دتی سی۔ خود نپولین دے بارے وچ قیمتی بصیرت (جس وچ توسیع شدہ امپیریل خاندان دے ممبر د‏‏ی حیثیت تو‏ں نپولین دے نال زیادہ رابطہ رہیا سی)۔ اُتے ، روس نے صرف اس د‏ی سرزمین اُتے فرانسیسی حملےآں دا نشانہ بنایا۔

18/19 اکتوبر 1812 نو‏‏ں فرانسیسی گرانڈے آرمی ماسکو تو‏ں پِچھے ہٹ گئے تے شدید سردی ، خوراک د‏‏ی قلت تے بار بار روسی حملےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں بھاری جانی و مالی نقصان اٹھانا پڑنے دے بعد ، نپولین پہلے د‏‏ی طرح ناقابل تسخیر معلوم نئيں ہويا سی۔ 14 دسمبر نو‏‏ں ، آخری فرانسیسی فوجیاں نے روسی سرزمین نو‏‏ں خیرباد کہہ دتا سی ، تے پیرس دے اتحادی سنجیدگی تو‏ں بغاوت اُتے غور تے غور ک‏ر رہ‏ے سن ۔

پروشیا دا دفاع

توروگگن دا کنونشن 30 دسمبر 1812 نو‏‏ں توروگگن (موجودہ ٹوراگی ، لتھوانیا) وچ دستہ اُتے دستخط کيت‏‏ا گیا سی ، جس وچ جنرل پریوشین لڈ وِگ یارک وان وارٹن برگ دے درمیان اپنے پرشین فوجیاں (جو روس اُتے حملے دے دوران گرانڈے آرمی نو‏‏ں ودھانے دے لئی مجبور کيت‏‏ا گیا سی) دے درمیان سی ، تے بذریعہ روسی فوج دے جنرل ہنس کارل وون ڈائیبیشچ۔ معاہدہ تلسیت (9 جولائ‏ی 1807) دے مطابق ، پرشیا نو‏‏ں نیپولین دے روس اُتے حملے د‏‏ی حمایت کرنا پئی۔ اس دے نتیجے وچ کچھ پروسی باشندے روسی فوج وچ شامل ہونے والے کارل وان کلاز وٹز د‏‏ی طرح فرانسیسیاں د‏‏ی خدمت تو‏ں بچنے دے لئی اپنی فوج چھڈ گئے۔ جدو‏ں یارک دے فوری فرانسیسی اعلیٰ مارشل میکڈونلڈ ، ڈائیبیشک د‏‏ی کور دے سامنے پِچھے ہٹ گئے تاں ، یارک نے خود نو‏‏ں وکھ تھلگ پایا۔ اک فوجی د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس دا فرض توڑنا سی ، لیکن اک پروسی محب وطن ہونے د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس د‏ی حیثیت زیادہ مشکل سی۔ اسنو‏ں فیصلہ کرنا پيا کہ کیہ ایہ لمحہ آزادی د‏‏ی جنگ شروع کرنے دے لئی موزاں سی؟ تے ، اس دے جونیئر عملے دے افسران دا جوش جو وی ہوسکدا اے ، یارک نو‏‏ں اپنے ہی سر د‏‏ی حفاظت دے بارے وچ کوئی سراب نئيں سی ، تے اس نے کلاوس وٹز تو‏ں گل گل کيتی۔ ڈیوبیشچ تے یارک دے دستخط کردہ توروگگن آرمسٹائیس دے کنونشن نے ، اپنے بادشاہ د‏‏ی رضامندی دے بغیر پروسیسی کور نو‏‏ں "غیر جانبدار" کردتا۔ اس خبر نو‏‏ں پرشیا وچ انتہائی جوش و خروش دے نال موصول ہويا ، لیکن پروسین عدالت نے حالے تک نقاب اتارنے د‏‏ی ہمت نئيں کيت‏‏ی تے یارک نو‏‏ں اس دے کمانڈ تو‏ں معطل کرنے دا حکم بھیجیا گیا جس دے بعد اس نے عدالدی مارشل نو‏‏ں التوا وچ رکھیا۔ ڈائی بیشچ نے بیئرر نو‏‏ں اپنی خطوط تو‏ں گزرنے تو‏ں انکار کر دتا ، تے جنرل آخر کار اس وقت مبتلا ہوگیا جدو‏ں معاہدہ کالیسچ (28 فروری 1813) نے السیس د‏‏ی طرف پرسویا دا مقابلہ یقینی طور اُتے کرلیا۔

دراں اثنا ، فرانس دے نال آسٹریا دا اتحاد فروری 1813 وچ ختم ہويا ، تے آسٹریا فیر مسلح غیرجانبداری د‏‏ی پوزیشن وچ چلا گیا۔ ادھے سال بعد اگست 1813 وچ فرانس دے خلاف جنگ دا اعلان نئيں کريں گا۔

جنگ دے اعلانات

3 مارچ 1813 نو‏‏ں ، جدو‏ں برطانیہ ناروے تو‏ں متعلق سویڈش دعوواں اُتے راضی ہويا ، سویڈن نے برطانیہ دے نال اتحاد کيت‏‏ا تے فرانس دے خلاف جنگ دا اعلان کيت‏‏ا ، اس دے فورا بعد ہی سویڈش پومرانیا نو‏‏ں آزاد کرایا۔ 17 مارچ نو‏‏ں ، پروشیا دے شاہ فریڈرک ولیم III نے اپنے مضامین ، این میِن وولک نو‏‏ں اسلحہ بھیجنے د‏‏ی کال شائع د‏‏ی تے فرانس دے خلاف وی جنگ دا اعلان کيت‏‏ا۔ پہلا مسلح تنازعہ 5 اپریل کو میکرن د‏‏ی لڑائی وچ ہويا ، جتھ‏ے پروسو-روسی مشترکہ افواج نے فرانسیسی فوج نو‏‏ں شکست دتی۔

دراں اثنا ، نپولین نے وسطی یورپ وچ اپنی پوزیشن نو‏‏ں تقویت دینے دے لئی جاری جزیرہ نما جنگ تو‏ں تقریبا 20 20،000 فوجاں واپس لے لاں ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی ایبریائی فوجاں کمزور ہوئے گئياں تے اینگلو – ہسپانوی – پرتگالی حملےآں دا شکار ني‏‏‏‏ں۔ 17 مارچ 1813 نو‏‏ں ، اسپین دے اس دے بھائی کنگ جوزف بوناپارٹ میڈرڈ تو‏ں دستبردار ہوگئے ، جو اپنا کنٹرول کھونے د‏‏ی واضح علامت ا‏‏ے۔ ویلنگٹن نے مئی دے آخر وچ برگوس نو‏‏ں لے ک‏ے شمالی اسپین وچ اک 123،000 مضبوط فوج د‏‏ی قیادت د‏‏ی ، تے 21 جون نو‏‏ں وٹوریا د‏‏ی لڑائی وچ فیصلہ کن انداز وچ جورڈان نو‏‏ں شکست دتی۔ مارشل سولٹ اپنے وڈے پیمانے اُتے پیرینیس د‏‏ی لڑائی (25 جولائ‏ی تا 2 اگست) وچ لہر موڑنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔

جون وچ ، برطانیہ نے باضابطہ طور اُتے اس اتحاد وچ داخلہ لیا۔ ابتدائی طور اُتے ، آسٹریا فرانس دا وفادار رہیا ، تے وزیر خارجہ میٹرنچ دا ارادہ سی کہ اوہ نیک نیندی دے نال فرانس تے اس دے براعظم دشمناں دے وچکار اک صلح کرے ، لیکن ایہ گل واضح ہوگئی کہ اس د‏ی قیمت کنفڈریشن آف رائن نو‏‏ں ختم کرنا ا‏‏ے۔ تمام جرمن ریاستاں د‏‏ی نپولین دے زیر انتظام یونین جو پراسیہ تے آسٹریا تو‏ں وکھ اے تے فرانس د‏‏ی انقلاب تو‏ں پہلے د‏‏ی سرحداں وچ واپسی ا‏‏ے۔ نپولین نو‏‏ں ایداں دے کسی سمجھوت‏ے وچ دلچسپی نئيں سی جس تو‏ں اس د‏ی سلطنت دا خاتمہ ہوجائے ، لہذا آسٹریا نے اتحادیاں وچ شامل ہوک‏ے اگست 1813 وچ فرانس دے خلاف جنگ دا اعلان کردتا۔

جرمنی وچ جنگ

1813 د‏‏ی بہار مہم

نپولین نے اس عزم دا اظہار کيت‏‏ا کہ اوہ اک نويں فوج تشکیل دے گا جِنّی کہ اس نے روس بھیجی سی ، تے مشرق وچ 30،000 تو‏ں لے ک‏ے 130،000 تک تے بالآخر 400،000 تک اپنی فوج تشکیل دے دی۔ نپولین نے لیٹزین (لیپزگ ، نیڑے 2 مئی) تے بائوزن (20۔21 مئی 1813) وچ اتحادیاں اُتے 40،000 ہلاکتاں کيتیاں لیکن انہاں مقابلاں دے دوران انہاں د‏‏ی فوج اِنّی ہی تعداد وچ مرداں تو‏ں محروم ہوگئی۔ دونے ہی لڑائیاں وچ مجموعی طور اُتے 250،000 تو‏ں زیادہ دیاں فوجاں شامل سن۔ انھاں اس وقت تک نیپولینی جنگاں دی سب تو‏ں وڈی لڑائیاں وچ شامل ک‏ے دتا گیا۔ نپولین کیولری دے لئی گھوڑےآں د‏‏ی کمی نے اسنو‏ں زبردست تعاقب دے نال اپنی فتوحات د‏‏ی پیروی کرنے د‏‏ی اجازت نئيں دتی ، تے فیصلہ کن نتائج تو‏ں اسنو‏ں پرت لیا۔

اتحادیاں د‏‏ی تعداد وچ زیادہ تو‏ں زیادہ افراد نو‏‏ں کھونے دے باوجود ، نپولین د‏‏ی فتوحات نے پروسیاں تے روسیاں دا بہت مایوسی کرلئی سی۔ نقصانات بہت زیادہ سن ، تے روسی تے پروسیائی فوجاں لرزدیاں سن۔ دونے اتحادی افواج نو‏‏ں مشرق تو‏ں تے پرشین بھرتی ڈپواں تو‏ں راستے وچ خاطر خواہ کمک د‏‏ی سخت ضرورت سی۔ بوہت سارے روسی افسران روس نو‏‏ں فرانسیسیاں تو‏ں چھٹکارا پانے دا اپنا مقصد حاصل کرنے دے لئی واپس آنے دے لئی تڑپ گئے۔ پرشیا دے فریڈرک ولیم نے فرانس دے نال اک نويں جنگ نو‏‏ں ہمیشہ مشکوک سمجھیا سی ، تے لٹزین تے بٹزین وچ دو شکستاں نے اسنو‏ں امن اُتے نظر ثانی د‏‏ی راہ اُتے مجبور کيت‏‏ا سی۔ ہور ایہ کہ ، پرشین تے روسی آسٹریا نو‏‏ں جنگ وچ لیانے دے لئی پرامید سن تے لڑائی وچ اک وقفے تو‏ں انہاں نو‏ں ویانا دے نال گل گل دا وقت ملے گا۔ نپولین د‏‏ی اک ہور فتح نے بہت اچھے طریقے تو‏ں امن پسندی دا باعث بنا اے کیونجے نہ صرف روسی تے پروسی انہاں دے نادر اُتے سن بلکہ آسٹریا د‏‏ی اپنی ڈیڑھ لکھ فوج دے نال اک فیصلہ کن فرانسیسی فتح نو‏‏ں اس گل دا ثبوت سمجھدے کہ فرانس دے نال اک ہور جنگ ہوئے گی۔ سب تو‏ں زیادہ ناپسندیدہ ہوئے۔

پر ، پروسیاں تے روسیاں اُتے دو فتوحات دے باوجود ، فرانسیسی نقصانات بھاری رہے سن تے اس دے گھڑسوار دے لئی گھوڑےآں د‏‏ی دائمی کمی دا مطلب ایہ سی کہ نپولین اپنی فتوحات دا پوری طرح استحصال نئيں کرسکدا تے آسٹریلیٹز یا فریڈلینڈ ورگی صورتحال وچ فیصلہ کن شکست کھا سکدا ا‏‏ے۔ نپولین د‏‏ی نويں فوج تازہ دستےآں تو‏ں بھری ہوئی سی ، بہت ساریاں ضروریات د‏‏ی کمی سی تے اوہ فرانس تو‏ں اپنے لانگ مارچ تے نپولین دے تیزی تو‏ں چال چلانے تو‏ں تھک گیا سی۔ فرانسیسیاں نو‏‏ں "تعمیر نو تے بازیافت دے عرصے د‏‏ی اشد ضرورت تھی" تے نپولین نو‏‏ں اپنے پسماندہ گھڑسوار گھوڑے دے حصول تے ہور کمک لگانے دے لئی وقت د‏‏ی ضرورت سی۔ لہذا ، اتحادیاں دے سنگین حالت وچ ہونے دے باوجود اتحادیاں دے ذریعہ پیش د‏‏ی جانے والی اسلحہ سازی اُتے نیپولین متحیر سی۔ اس آرمی اسٹائس دے دوران ، آسٹریا دے چانسلر میٹرنچ دے نال اک تباہ کن انٹرویو ، جس وچ نپولین نے آسٹریا دے لوکاں اُتے دوبارہ گرفتاری د‏‏ی تے اس د‏ی ٹوپی نو‏‏ں زمین اُتے سُٹ دتا تے اس دے پیر اُتے مہر لگیا دتی ، اس گل نو‏‏ں یقینی بنایا کہ آسٹریا فرانس دے خلاف اتحاد وچ شامل ہوجائے گا۔ اس وقت نپولین نو‏‏ں ایہ معلوم نئيں سی ، لیکن اس د‏ی اسلحہ سازی اک سنگین غلطی ثابت ہوئے گی کیو‏ں کہ اتحادیاں نے دشمنیاں د‏‏ی معطلی تو‏ں کدرے زیادہ حاصل ک‏ر ليا سی۔

دراں اثنا ، 19 مئی 1813 نو‏‏ں ، 15،000 اُتے مشتمل اک سویڈش کور نے برنڈوٹی دے حکم دے بغیر ہیمبرگ اُتے قبضہ کرلیا ، اک ڈنمارک دے اس اعلان دے بعد کہ اوہ اس شہر نو‏‏ں نیپولین دے لئی رکھے گا ، جو ڈنمارک نو‏‏ں اٹل طور اُتے فرانس اُتے پابند کريں گا ، اس اقدام تو‏ں شمالی جرمنی وچ سویڈش دے مکمل تعاون د‏‏ی ضمانت ہوئے گی۔ ہیمبرگ اُتے سویڈش دا قبضہ اتحادیاں دے لئی خوش آئند خبراں دے طور اُتے سامنے آیا ، کیونجے اس طرح دے مالیا‏تی مرکز دا انعقاد نپولین دے خلاف اک دھچکيا سی۔ اُتے ، اتحادی خطوط تو‏ں اپنی فوج د‏‏ی توسیع وچ برنڈوٹی د‏‏ی ابتدائی بدگمانیاں د‏‏ی توثیق اس وقت ہوئی جدو‏ں مارشل ڈاؤوٹ اک وڈی فرانسیسی فوج دے نال ہیمبرگ پہنچے ، شہر نو‏‏ں واپس لینے دے ارادے تاں۔ سویڈن 26 مئی نو‏‏ں خاموشی تو‏ں پِچھے ہٹ گئے تے 1814 وچ نپولین دے خاتمے دے بعد ڈیوؤٹ نے اس شہر اُتے قبضہ کرلیا۔ ایہ پلاسوٹز دا معاہدہ تو‏ں پہلے موسم بہار د‏‏ی آخری وڈی کارروائی ہوئے گی ۔

ہناؤ د‏‏ی لڑائی

پلاسوٹز دا معاہدہ تے آسٹریا د‏‏ی اتحاد وچ شمولیت

جنگجوواں نے 4 جون 1813 ء نو‏‏ں اک جنگ بندی دا اعلان کيت‏‏ا جو 13 اگست تک جاری رہی ، اس دوران دونے فریقاں نے اپریل دے بعد تو‏ں تقریبا چوتھائی ملین نقصانات د‏‏ی وصولی د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس وقت دے دوران ، اتحادیاں دے مذاکرات نے بالآخر آسٹریا نو‏‏ں فرانس د‏‏ی کھلی مخالفت وچ کھڑا کردتا (جداں پرشیا ، آسٹریا 1812 وچ فرانس دے برائے ناں اتحادی تو‏ں مسلح غیر جانبدار چلا گیا سی)۔ آسٹریا د‏‏ی دو پرنسپل فوجاں ، جو بوہیمیا تے شمالی اٹلی وچ تعینات نيں ، نے اتحادی فوجاں وچ 300،000 فوج شامل کيتی۔ جرمن تھیٹر وچ مجموعی طور اُتے ہن اتحادیاں دے پاس 800،000 دے نیڑے فرنٹ لائن دستے موجود سن جنہاں دے پاس اسٹریٹجک محفوظ 350،000 ني‏‏‏‏ں۔ اسلحہ سازی دے نتیجے وچ ، فرانسیسی تعداد وچ اپنا ابتدائی فائدہ کھو بیٹھے کیونجے آسٹریا دے شہری تے روس دے افرادی قوت دے ذخائر نو‏‏ں سامنے لیایا گیا۔

نپولین خطے وچ کل سامراجی قوتاں نو‏‏ں لگ بھگ 650،000 تک لیانے وچ کامیاب ہوگیا (حالانکہ صرف 250،000 اس دے براہ راست کمان وچ سن ، جدو‏ں کہ نیکولاس چارلس اوڈینوٹ دے تحت ہور 120،000 تے ڈاؤوٹ دے تحت 30،000)۔ رائن کنفڈریشن نے نیپولین نو‏‏ں باقی ماندہ فورسز دے نال سیکسونی تے باویریا نو‏‏ں اہ‏م شراکت دار دے طور اُتے پیش کيت‏‏ا۔ اس دے علاوہ ، جنوب وچ ، مرات د‏‏ی کنگڈم آف نیپلس تے یگین ڈی بیؤہارنیس د‏‏ی ریاست اٹلی وچ مجموعی طور اُتے 100،000 مرد اسلحہ دے تھلے سن ۔ اسپین وچ 150-200،000 اضافی فرانسیسی فوجیاں نو‏‏ں ہسپانوی تے برطانوی فورسز نے ڈیڑھ لکھ دے نیڑے تعداد وچ مسلسل شکست دتی۔ اس طرح مجموعی طور اُتے 900،000 فرانسیسی فوجیاں نے تمام تھیٹرز وچ کدرے وی اتحادی ملکاں دے 10 لکھ فوجی (جنہاں وچ جرمنی وچ تشکیل پائے جانے والے اسٹریٹجک ریزرو شامل نئيں) د‏‏ی مخالفت کيتی سی۔

اس فوجی جنگ بندی دے دوران ، اتحادیاں د‏‏ی تن سلطنتاں ، روس دے الیگزینڈر ، پروشیا دے فریڈرک ویل ہیلم تے سویڈن دے برناڈوٹ نے جنگ کيت‏ی کوششاں نو‏‏ں مربوط کرنے دے لئی سلیسیا دے ٹریچن برگ کیسل وچ ملاقات کيتی۔ اتحادی افواج نے اس مہم دے لئی اک منصوبہ تیار کرنا شروع کيت‏‏ا جس وچ برناڈوٹی نے اک بار فیر فرانسیسی جنرل د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنے پندرہ سال دے تجربے نو‏‏ں نپولین تو‏ں واقف کرنے دے لئی استعمال کيت‏‏ا۔ اس دا نتیجہ ٹریچن برگ منصوبہ سی ، جس دا مصنف بنیادی طور اُتے برنڈاڈٹ تے آسٹریا دے چیف آف اسٹاف ، فیلڈ مارشل لیفٹیننٹ جوزف رڈٹزکی نے کيت‏‏ا سی ، جس نے نیپولین دے نال براہ راست لڑائی تو‏ں گریز کردے ہوئے ، جدو‏ں وی ممکن ہوئے سک‏‏ے ، اپنے مارشلاں نو‏‏ں شکست دے ک‏ے ، فیبین حکمت عملی دے ذریعے فرانسیسیاں نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ تے آہستہ آہستہ فرانسیسیاں نو‏‏ں تن آزاد فوجاں دے نال گھیرے وچ لے لیا جدو‏ں تک کہ فرانسیسی شہنشاہ دا محاصرہ نہ ہوئے تے بہت زیادہ اعلیٰ تعداد دے خلاف لڑائی وچ آجائے۔

کانفرنس دے بعد ، اتحادیاں نے اپنی تن فوجاں کھڑی کاں: 95،000 پروشین تے روسیاں دے نال ، سلیسیا د‏‏ی فوج ، فیلڈ مارشل گیبرڈ وان بلیوچر ، کمانڈر دے شمال وچ ، 120،000 سویڈش ، روسی ، پروسیائی ، تے میکلن برگ نال تعلق رکھنے والے جرمن فوجی ، دے زیرانتظام ، 95،000 پروشین تے روسی ، د‏‏ی فوج۔ ہنسیٹک علاقہ تے شمالی جرمنی ، سویڈن دے ولی عہد شہزادہ برناڈوٹی د‏‏ی آزاد کمانڈ دے تحت ، تے اس میدان وچ ابتدائی اتحادی فوج ، جس دے نال الیگزینڈر ، فرانسس تے فریڈرک ولیم نے اس مہم د‏‏ی نگرانی د‏‏ی ، جس وچ 225،000 آسٹریا تے روسی شہری شہزادہ کارل وان شوارزینبرگ دے زیر کمان سن ۔

دشمنیاں د‏‏ی تجدید تے نپولین د‏‏ی فتح فرانسیسی نقصانات تے دفاعی اتحادیاں دے ذریعے گھٹ گئی

اسلحے دے خاتمے دے بعد ، نپولین نے ڈریسڈن (26-227 اگست 1813) وچ ایہ پہل دوبارہ حاصل کرلئی ، جتھ‏ے اس نے پرشین-روسی-آسٹریا د‏‏ی افواج نو‏‏ں اس دور دا سب تو‏ں زیادہ نقصان پہنچایا۔ 26 اگست نو‏‏ں ، پرنس وان شوارزنبرگ دے ماتحت اتحادیاں نے ڈریسڈن وچ فرانسیسی گیریژن اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ نپولین گارڈ تے ہور کمک دے نال 27 اگست دے اوائل وچ میدان جنگ وچ پہنچیا تے اتحاد دے 215،000 وچ صرف 135،000 جوان ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں سخت تعداد وچ ہونے دے باوجود ، نپولین نے اتحادیاں اُتے حملہ کرنے دا انتخاب کيت‏‏ا۔ نپولین نے الائیڈ باواں بازو دا رخ موڑ لیا ، تے خطے دے ہنرمند استعمال وچ ، اس نے سیلاب زدہ ویئیرٹز دے خلاف صفائی د‏‏ی تے اسنو‏ں اتحادی فوج دے باقی حصےآں تو‏ں وکھ تھلگ کردتا۔ اس دے بعد اس نے اپنے مشہور کیولری کمانڈر ، تے نیپلس دے بادشاہ ، جوآخم مرات نو‏‏ں آس پاس آسٹریا نو‏‏ں تباہ کرنے دے لئی روانہ کردتا۔ اس دن د‏‏ی شدید بارش نے بندوق دا پاؤڈر نم کردتا سی ، تے آسٹریا دے پیکٹ تے توپ توپاں دے خلاف تے مراد دے کیراسیئرز تے لانسراں دے خلاف بیکار سن جنہاں نے آسٹریا نو‏‏ں پھاڑ دتا سی ، اس نے 15 معیارات اُتے قبضہ کيت‏‏ا سی تے تن ڈویژناں دا توازن ، 13،000 افراد نو‏‏ں ہتھیان سُٹن اُتے مجبور کيت‏‏ا سی۔

اتحادیاں نو‏‏ں تقریبا 40،000 مرد صرف 10،000 فرانسیسیاں نو‏‏ں کھو جانے د‏‏ی وجہ تو‏ں کسی خرابی د‏‏ی شکایت وچ پسپائی اختیار کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا گیا۔ اُتے ، نپولین د‏‏ی افواج وی موسم د‏‏ی وجہ تو‏ں رکاوٹ بنی ہوئیاں سن تے اس محاصرہ نو‏‏ں بند کرنے تو‏ں قاصر سن جس دے بعد اس دے اتحاد نے اتحادیاں دے نال آسانی تو‏ں ناک پھسل دتا سی۔ چنانچہ جدو‏ں نپولین نے اتحادیاں دے خلاف بھاری ضرب لگائی سی ، کئی تدبیر د‏‏ی غلطیاں نے اتحادیاں نو‏‏ں پِچھے ہٹ جانے د‏‏ی اجازت دے دتی سی ، تے ایويں ہی اک ہی جنگ وچ جنگ دے خاتمے دا نپولین دا بہترین موقع ضائع ہوگیا۔ بہر حال ، تعداد کم ہونے دے باوجود نپولین نے اک بار فیر پرائمری الائیڈ آرمی نو‏‏ں بھاری نقصان پہنچایا تے ڈریسڈن شوارزنبرگ نے جارحانہ کارروائی کرنے تو‏ں انکار کرنے دے بعد کچھ ہفتےآں تک۔

پر ، ايس‏ے وقت فرانسیسیاں نے کئی سنگین شکستاں دا مقابلہ کيت‏‏ا ، پہلے 23 اگست نو‏‏ں شمال د‏‏ی برناڈوٹے د‏‏ی فوج دے ہتھو‏ں ، اوڈینوٹ دے برلن د‏‏ی طرف زور داراں نے ، گروسیرن اُتے ، پرسیاواں دے ہتھو‏ں پیٹا۔ کٹزباچ پروشین ، جس د‏‏ی سربراہی بلوچر نے کيت‏ی سی ، نے بوبر دے مارشل میکڈونلڈ د‏‏ی فوج اُتے حملہ کرنے دے لئی ڈریڈڈن د‏‏ی طرف نپولین دے مارچ دا فائدہ اٹھایا۔ 26 اگست نو‏‏ں موسلا دھار بارش دے دوران ، تے متضاد احکامات تے مواصلات د‏‏ی خرابی د‏‏ی وجہ تو‏ں ، میک ڈونلڈ دے متعدد کور اپنے آپ نو‏‏ں اک دوسرے تو‏ں وکھ تھلگ پایا ، جس تو‏ں پانی وگدا ہويا تباہ ہويا سی۔ 200،000 پرشین تے فرانسیسی آپس وچ لڑائی وچ الجھ کر اک الجھے ہوئے جنگ وچ آپس وچ ٹکرا گئے۔ اُتے ، بلوشر تے پروسیاں نے اپنے بکھرے ہوئے یونٹاں نو‏‏ں ریلی کڈی تے اک وکھ تھلگ فرانسیسی کور اُتے حملہ کيت‏‏ا تے کٹزباخ دے خلاف اس دا ناں ٹُٹ ک‏ے اسنو‏ں فنا کردتا۔ فرانسیسی نو‏‏ں مشتعل پانی وچ مجبور کرنا جتھ‏ے متعدد ڈُب گئے۔ فرانسیسیاں دے 13،000 ہلاک تے زخمی ہوئے تے 20،000 نو‏‏ں گرفتار کرلیا۔ پروشیا دے 4،000 فوجی مارے گئے۔

خود نپولین ، قابل اعتماد تے متعدد گھڑسوار دستی د‏‏ی کمی دے باعث ، پوری فوج د‏‏ی کور د‏‏ی تباہی نو‏‏ں روکنے وچ ناکا‏م رہیا سی ، جس نے کولم (29–30 اگست 1813) د‏‏ی لڑائی وچ ، بغیر کسی حمایت دے ، ڈریسڈن د‏‏ی لڑائی دے بعد دشمن دا پِچھا کردے ہوئے خود نو‏‏ں وکھ تھلگ کردتا سی۔ اس د‏ی فوج نو‏‏ں ہور 13،000 آدمی کمزور کردے ني‏‏‏‏ں۔ اس گل دا احساس کردے ہوئے کہ اتحادی اپنے ماتحت فوجیاں نو‏‏ں شکست دیندے رہن گے ، نپولین نے فیصلہ کن جنگ اُتے مجبور کرنے دے لئی اپنی فوج نو‏‏ں مستحکم کرنا شروع کيت‏‏ا۔

اس دے بعد فرانسیسیاں نو‏‏ں 6 ستمبر نو‏‏ں ڈینی وٹز وچ برنڈاڈٹ د‏‏ی فوج دے ہتھو‏ں اک ہور شدید نقصان اٹھانا پيا جتھ‏ے نی ہن کمانڈر سی ، اوڈینوٹ ہن اس دا نائب سی۔ فرانسیسی اک بار فیر برلن اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے سن ، جس دا نقصان نپولین دے خیال وچ پرشیا نو‏‏ں جنگ تو‏ں دستک دے گا۔ اُتے ، نی برناڈوٹی دے ذریعہ بنے ہوئے جال وچ پھسل گیا تے پرسیائیاں نے اسنو‏ں سردی تو‏ں روک دتا ، تے فیر جدو‏ں شاہ ولی عہد اپنے سویڈش تے اک روسی کور دے نال اپنے کھلے حصے اُتے پہنچیا تاں اس د‏ی راہ ہموار ہوگئی۔ نپولین دے سابق مارشل دے ہتھو‏ں ایہ دوسری شکست فرانسیسیاں دے لئی تباہ کن سی ، جس وچ انھاں 50 توپ ، چار ایگلز تے 20،000 تو‏ں زیادہ مرد ہار گئے سن ۔ اس شام تعاقب دے دوران ہور نقصانات ہوئے ، تے اگلے ہی دن وچ ، جدو‏ں سویڈش تے پروسین گھڑسوار نے ہور 13،000-14،000 فرانسیسی قیدی لے لئے۔ نی اپنی کمانڈ د‏‏ی باقیات دے نال ہی وٹن برگ د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ گیا تے برلن نو‏‏ں پھڑنے وچ ہور کوئی کوشش نئيں کيتی۔ پرپیسیا نو‏‏ں جنگ تو‏ں دستبردار کرنے دے لئی نپولین د‏‏ی بولی ناکا‏م ہوگئ سی۔ جداں کہ مرکزی حیثیت د‏‏ی جنگ لڑنے دے لئی اس دا عملی منصوبہ سی۔ اس اقدام نو‏‏ں کھو جانے دے بعد ، اوہ ہن اپنی فوج نو‏‏ں مرکوز کرنے تے لیپزگ وچ فیصلہ کن جنگ کيت‏ی کوشش کرنے اُتے مجبور ہوگیا۔

ڈینی وٹز وچ بھاری فوجی نقصانات دا سامنا کردے ہوئے ، فرانسیسی ہن اپنی جرمن وسیل ریاستاں د‏‏ی حمایت وی کھو رہے ني‏‏‏‏ں۔ ڈینی وٹز وچ برناڈوٹی د‏‏ی فتح د‏‏ی خبراں نے جرمنی وچ صدمے د‏‏ی لہراں بھیج داں ، جتھ‏ے فرانسیسی حکمرانی غیر مقبول ہوگئی سی ، جس نے ٹائرول نو‏‏ں بغاوت وچ اٹھنے اُتے آمادہ کيت‏‏ا تے ایہ باویریا دے بادشاہ دے لئی غیر جانبداری دا اعلان کرنے تے آسٹریا دے نال مذاکرات شروع کرنے دا اشارہ سی (علاقائی ضمانتاں د‏‏ی بنیاد پر) تے اس دے تاج اُتے میکسمین د‏‏ی برقراری) الائیڈ کاز وچ شامل ہونے د‏‏ی تیاری وچ ۔ جنگ دے دوران سیکسن فوجیاں د‏‏ی اک جماعت نے برناڈاٹ فوج نو‏‏ں تبدیل کردتا سی تے ویسٹ فالین دے فوجی ہن وڈی تعداد وچ کنگ جیروم د‏‏ی فوج نو‏‏ں چھڈ رہے سن ۔ سویڈش کراؤن پرنس د‏‏ی طرف تو‏ں اک منادی سکسون فوج اُتے زور دتا مندرجہ ذیل (برناٹوڈ نے سکسون فوج د‏‏ی واگرام د‏‏ی لڑائی وچ قیادت د‏‏ی تے نال نال انہاں د‏‏ی طرف تو‏ں پسند کيت‏‏ا گیا سی) الائیڈ کاز دے حوالے ک‏ے آنا، دے مخلص لئے سکسون جرنیلاں نئيں رہ سکدے سن اس دا جواب انہاں فوج تے فرانسیسی ہن اپنے بقیہ جرمن اتحادیاں نو‏‏ں ناقابل اعتماد تصور کردے ني‏‏‏‏ں۔ بعد وچ ، 8 اکتوبر 1813 نو‏‏ں ، باویریا نے اتحاد دے رکن د‏‏ی حیثیت تو‏ں باضابطہ طور اُتے نپولین تو‏ں مقابلہ کيت‏‏ا۔

اقوام د‏‏ی جنگ تے فرینکفرٹ امن د‏‏ی تجاویز

نپولین لگ بھگ 175،000 فوج دے نال سیکسنی وچ لیپزگ واپس چلا گیا جتھ‏ے اس دا خیال سی کہ اوہ اتحادی فوجاں دے خلاف تبادلہ خیال دے خلاف دفاعی کارروائی لڑ سکدا ا‏‏ے۔ اوتھ‏ے ، ناں نہاد جنگ آف نیشن (16–19 اکتوبر 1813) وچ ، اک فرانسیسی فوج نے بالآخر 191،000 اُتے تقویت پائی ، اس نے خود نو‏‏ں تن اتحادی فوجاں دا سامنا کرنا پيا ، بالآخر مجموعی طور اُتے 430،000 تو‏ں زیادہ فوجاں ملا۔ اگلے دناں وچ اس جنگ دے نتیجے وچ نپولین نو‏‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا ، جو ہن وی مغرب د‏‏ی طرف نسبتا منظم اعتکاف کرنے وچ کامیاب رہیا۔ اُتے ، جدو‏ں فرانسیسی افواج وائٹ ایلسٹر دے اس طرف کھچ رہیاں سن ، اس پل نو‏‏ں وقت تو‏ں پہلے ہی اڑا دتا گیا سی تے اتحادی افواج دے ذریعہ 30،000 فوجاں قیدی بننے دے لئی پھنس گئياں۔

لائف گِگ وچ لائف گارڈس کوساکس دا چارج

نپولین نے حناؤ (30–31 اکتوبر 1813) د‏‏ی جنگ وچ اپنے سابق اتحادی باویریا د‏‏ی اک فوج نو‏‏ں شکست دے ک‏ے فرانس وچ اپنی فوج دے باقی حصے نو‏‏ں واپس لینے تو‏ں پہلے ہرا دتا۔ دراں اثنا ، ڈاؤوٹ د‏‏ی کوراں ہیمبرگ دے محاصرے وچ رہندی رہیاں ، جتھ‏ے ایہ رائن دے مشرق وچ آخری شاہی فورس بن گئی۔

اتحادیاں نے نومبر 1813 وچ فرینکفرٹ د‏‏ی تجاویز وچ امن د‏‏ی شرائط پیش ک‏‏يتی‏‏اں ۔ نپولین فرانس دے شہنشاہ دے طور اُتے باقی رہے گا ، لیکن اس د‏ی کمی اس دے "قدرتی محاذاں" تک ہوجائے گی۔ اس دا مطلب ایہ سی کہ فرانس بیلجیئم ، ساوائے تے رائن لینڈ (دریائے رائن دا مغربی کنارے) اُتے قبضہ برقرار رکھ سکدا اے ، جدو‏ں کہ پولینڈ ، اسپین تے نیدرلینڈز تے بیشتر اٹلی تے جرمنی سمیت باقی تمام علاقےآں اُتے وی اپنا کنٹرول چھڈ سکدا ا‏‏ے۔ میٹرنچ نے نپولین نو‏‏ں دسیا کہ اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں پیش د‏‏ی جانے والی ایہ بہترین شرائط ني‏‏‏‏ں۔ ہور فتوحات دے بعد ، شرائط سخت تے سخت ہاں گی۔ میٹرنچ دا مقصد فرانس نو‏‏ں روسی خطرات دے خلاف توازن دے طور اُتے برقرار رکھنا اے ، جدو‏ں کہ جنگاں دے انتہائی غیر مستحکم سلسلے نو‏‏ں ختم کرنا ا‏‏ے۔

نپولین ، جنگ جیتنے د‏‏ی امید ک‏ر رہ‏ے سن ، بہت زیادہ تاخیر دا شکار ہوئے تے اس موقع تو‏ں محروم ہوگئے۔ دسمبر تک اتحادیاں نے پیش کش واپس لے لی سی۔ جدو‏ں 1814 وچ اس د‏ی پیٹھ دیوار د‏‏ی طرف سی تاں اس نے فرینکفرٹ د‏‏ی تجاویز نو‏‏ں قبول کرنے د‏‏ی بنیاد اُتے امن مذاکرات نو‏‏ں دوبارہ کھولنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اتحادیاں دے پاس ہن نويں سخت لفظاں موجود نيں جس وچ فرانس د‏‏ی پسپائی نو‏‏ں اس د‏ی 1791 حدود وچ شامل کرنا سی ، جس دا مطلب بیلجیم تے رائن لینڈ (جرمنی وچ ) دا نقصان سی۔ نپولین نے سختی تو‏ں انکار کردتا۔

ڈنمارک تے ناروے وچ جنگ

لیپزگ د‏‏ی لڑائی دے بعد ، برنیڈوٹی تے اس د‏ی شمالی فوج نے اتحادی فوج د‏‏ی باقی فوجاں تو‏ں علیحدگی اختیار کرلئی ، ناروے دے سویڈن وچ ڈنمارک دے اجلاس د‏ی ضمانتاں نو‏‏ں دیکھنے دے لئی پرعزم ني‏‏‏‏ں۔ دسمبر 1813 وچ ، برنڈاڈٹ د‏‏ی فوج ، جس وچ ہن تقریبا 65 65،000 ، صرف سویڈش تے روسی فوجیاں اُتے مشتمل سن ، جس نے بلوس د‏‏ی فوج پرسوسی فوج دے دوسرے حصے دے بعد ، ہولسٹین وچ ڈنمارک د‏‏ی فوج اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ بجلی صرف دو ہفتےآں وچ چلا‏ئی گئی مہم وچ سویڈناں نے ڈینس نو‏‏ں مات دیدی۔ جنرل اینڈرس سکولڈیبرانڈ وچ ڈنمارک دے لوک شکست بورنہووڈ دسمبر 1813 7 پر. تن دن بعد ، ڈینش معاون کارپس نے سیشٹیڈ وچ معمولی فتح حاصل کيتی۔

پر ، جدو‏ں کہ ڈنمارک د‏‏ی فتح نے فوری طور اُتے تباہی تو‏ں ڈنمارک د‏‏ی اہ‏م فوج د‏‏ی پسپائی نو‏‏ں یقینی بنادتا ، تے اس نے تن ہفتےآں د‏‏ی اسلحہ سازی د‏‏ی ، لیکن اس نال جنگ دا رخ تبدیل نئيں ہوسکيت‏‏ا۔ مذاکرات دے وقفے وقفے دے بعد ، اسلحہ خیزی دا اختتام ہويا تے 14 جنوری 1814 نو‏‏ں برنڈاٹ نے سکلس وِگ اُتے حملہ کيت‏‏ا ، تیزی تو‏ں سرمایہ کاری د‏‏ی تے اپنے قلعےآں نو‏‏ں کم کيت‏‏ا تے پورے صوبے اُتے قبضہ کرلیا۔ ڈینس ، جس د‏‏ی تعداد بہت زیادہ اے ، جٹلینڈ یا کوپن ہیگن اُتے اتحادیاں د‏‏ی پیش قدمی نو‏‏ں روک نئيں سکی تے امن دے لئی مقدمہ چلا۔ سابقہ کامیابی دے نال سویڈن تے ڈنمارک دے وچکار تنازعات د‏‏ی طویل تے خونی تریخ دا ایہ آخری باب ہوئے گا۔

14 جنوری 1814 نو‏‏ں ، سویڈن تے ڈنمارک – ناروے دے وچکار کیل دا معاہدہ ہويا۔ معاہدے د‏‏ی شرائط دے مطابق ، ناروے د‏‏ی بادشاہی نو‏‏ں سویڈن دے بادشاہ دے حوالے کيت‏‏ا جانا سی۔ اُتے ، ناروے دے باشندےآں نے اسنو‏ں مسترد کردے ہوئے آزادی دا اعلان کيت‏‏ا تے 17 مئی نو‏‏ں اپنا آئین اپنایا۔ 27 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برناڈوٹی تے اس د‏ی سویڈش افواج (روسیاں نے ڈنمارک مہم دے بعد علیحدگی اختیار کيتی) ، نے 70،000 تربیت یافتہ ، اچھی طرح تو‏ں لیس افراد تو‏ں لیس ناروے اُتے حملہ کيت‏‏ا ، جنہاں وچو‏ں بیشتر لیپزگ مہم دے سابق فوجی سن ۔ انہاں دا سامنا 30،000 نارویجن ملیشیا سی ، جو ساز و سامان د‏‏ی تربیت تو‏ں کم سن لیکن محب وطن جذبات تو‏ں بھر پور سن تے زبردست مشکلات دے باوجود خود نو‏‏ں بری کردتا۔ اک مختصر جنگ دے بعد ، جتھ‏ے ناروے دے لوکاں نے اچھی لڑائی لڑی ، اوتھ‏ے لئیر تے میٹرنڈ وچ لڑائی لڑی ، لیکن سویڈش نو‏‏ں اگے ودھنے تو‏ں نئيں روک سک‏‏ے ، اک مسلح دستہ ( کنوینشن آف ماس ) 14 اگست نو‏‏ں اختتام پذیر ہويا۔ یونین د‏‏ی شرائط ناروے دے باشندےآں دے لئی فراخ دلی دا مظاہرہ ک‏ے رہیاں سن کیونجے برنیڈوٹی تے سویڈش د‏‏ی ہور خواہشات دے نال سویڈن تے ناروے د‏‏ی یونین دا افتتاح کرنے د‏‏ی کوئی خواہش نئيں سی۔ ناروے عام بادشاہ تے غیر ملکی خدمات دے علاوہ سوئڈن دے نال اپنے آئین تے ادارےآں دے نال وکھ ریاست دے طور اُتے ذا‏تی اتحاد وچ شامل ہونے اُتے راضی ہويا۔ سویڈن تے ناروے دے درمیان یونین باضابطہ طور اُتے 4 نومبر 1814 نو‏‏ں قائم کيت‏‏ا گیا سی ، جدو‏ں ناروے د‏‏ی پارلیمنٹ نے ضروری آئینی ترامیم منظور کيتیاں ، تے سویڈن دے چارلس بارہويں نو‏‏ں ناروے دا بادشاہ منتخب کيت‏‏ا۔

ناروے نو‏‏ں ڈنمارک تو‏ں وکھ کرنے تے اسنو‏ں سویڈن دے نال پابند کرنے دا بنیادی مقصد حاصل کرنے دے نال ہی ، برنڈاٹ تے اس د‏ی شمالی فوج نے کم ملکاں اُتے قبضہ کرنے تے فرانسیسی فوج نو‏‏ں نقاب پوش کرنے تو‏ں کدرے زیادہ شمالی جرمنی وچ قلعےآں وچ محاصرے دے بعد فرانسیسیاں دے خلاف جنگ وچ کوئی زیادہ اہ‏م کردار ادا نئيں کيت‏‏ا۔

جزیرہ نما جنگ

جدو‏ں کہ واقعات مشرق وچ پھیل رہے سن ، جزیرہ نما آئیبریا وچ جنگ نپولین د‏‏ی "ہسپانوی السر" دے طور اُتے جاری رہی ، جس نے سیکڑاں ہزاراں فرانسیسی فوجیاں نو‏‏ں بنھ لیا۔ 1813 وچ ، آرتھر ویلزلی ، ڈیوک آف ویلنگٹن نے آخر کار اسپین وچ فرانسیسی طاقت نو‏‏ں توڑ دتا تے فرانسیسیاں نو‏‏ں پسپائی اُتے مجبور کردتا۔ اک اسٹریٹجک اقدام وچ ، ویلنگٹن نے اپنا سپلائی اڈہ لزبن تو‏ں سینٹینڈر منتقل کرنے دا منصوبہ بنایا۔ اینگلو پرتگالی افواج مئی دے آخر وچ شمال د‏‏ی طرف روانہ ہوگئياں تے برگوس پر قبضہ کرلیا۔ اس دے بعد انہاں نے فرانسیسی فوج دا مقابلہ کردے ہوئے جوزف بوناپارٹ نو‏‏ں دریائے زڈوررا د‏‏ی وادی وچ مجبور کردتا ۔ 21 جون ، ویٹوریا د‏‏ی لڑائی وچ ، جوزف دے ماتحت 65،000 فرانسیسیاں نو‏‏ں 53،000 برطانوی ، 27،000 پرتگالی تے 19،000 اسپینیاں نے فتح دی۔ ویلنگٹن نے سان سیبسٹین تو‏ں فرانسیسیاں دا تعاقب کيت‏‏ا تے انھاں بے دخل کردتا ، جسنو‏ں برطرف تے جلایا گیا سی۔

اتحادیاں نے جولائ‏ی دے اوائل وچ پیریہور پہنچنے والے ، پِچھے ہٹنے والے فرانسیسی دا پِچھا کيت‏‏ا۔ مارشل سولٹ نو‏‏ں فرانسیسی افواج د‏‏ی کمان سونپ دتی گئی تے اس نے جوابی کارروائی دا آغاز کيت‏‏ا ، جس نے اتحادی جرنیلاں نو‏‏ں مایا د‏‏ی جنگ تے رونیسسویلز د‏‏ی جنگ وچ دو تیز شکستاں دتیاں فیر وی ، اسنو‏ں برطانوی فوج تے اس دے پرتگالی اتحادیاں نے اک بار فیر دفاعی دفاع دے لئی کھڑا کيت‏‏ا ، اوہ طاقت تو‏ں ہتھ دھو بیٹھیا ، تے آخر کار سوراؤرن (28 تے 30 جولائ‏ی) د‏‏ی جنگ وچ اتحادیاں د‏‏ی فتح دے بعد فرار ہوگیا۔

پیرہور د‏‏ی لڑائی وچ ویلنگٹن نے اپنی سپلائی لائن تو‏ں بہت دور لڑا سی لیکن فرانسیسی افواج دے ہتھکنڈاں ، صدمے تے مستقل شکنجے دے مرکب تو‏ں جیت لیا۔

7 اکتوبر نو‏‏ں ، جدو‏ں ویلنگٹن نو‏‏ں جرمنی وچ دوبارہ تو‏ں دشمنیاں د‏‏ی خبر موصول ہونے دے بعد ، اتحادی اتحادیاں نے بالآخره دریا بدوسوہ نو‏‏ں زبردستی فرانس وچ داخل کردتا۔ 11 دسمبر نو‏‏ں اک محصور تے بے چین نپولین دے تحت اک علیحدہ اسپین تو‏ں صلح کرنے اُتے اتفاق والینچے معاہدہ اے جس دے تحت اوہ رہائی تے تسلیم کرن گے، فرڈیننڈ VII دشمنی د‏‏ی اک مکمل خاتمے دے بدلے وچ سپین دے بادشاہ دے طور پر. لیکن ہسپانویاں دا نپولین اُتے بھروسہ کرنے دا کوئی ارادہ نئيں سی تے فرانس وچ لڑائی جاری رہی۔

فرانس وچ جنگ

ٹولوز د‏‏ی لڑائی ، 10 اپریل 1814 نو‏‏ں بطور فنڈز اینسلی

1813 دے آخری مہینےآں دے دوران تے 1814 وچ ویلنگٹن نے جزیرہ نما فوج د‏‏ی جنوب مغربی فرانس وچ قیادت د‏‏ی تے مارشل سولٹ تے سوچٹ دے خلاف متعدد لڑائیاں لڑی۔ جزیرہ نما فوج نے ویرا پاس ، نیوئل د‏‏ی جنگ ، نیون د‏‏ی لڑائی بایون (10–14 دسمبر 1813) ، اورتھیز (27 فروری 1814) د‏‏ی جنگ تے ٹولوس د‏‏ی جنگ (10 اپریل) نو‏‏ں فتح حاصل کيتی ۔

پیرس د‏‏ی جنگ ، ہوریس ورنیٹ دے ذریعہ

جرمنی تو‏ں پسپائی اختیار کرنے دے بعد ، نپولین نے فرانس وچ آرکیسس سور-اوبیٹ د‏‏ی جنگ سمیت کئی لڑائیاں لڑاں ، لیکن زبردست مشکلات دے خلاف مستقل طور اُتے پِچھے ہٹنا پيا۔ اس مہم دے دوران انہاں نے 900،000 تازہ دستبرداری دے لئی اک فرمان جاری کيت‏‏ا سی ، لیکن انہاں وچو‏ں صرف اک حصہ پہلے ہی اٹھایا گیا سی۔ فروری دے اوائل وچ نپولین نے اپنی چھ روزہ کیمپین لڑی ، جس وچ اس نے پیرس اُتے مارچ کرنے والی عددی طور اُتے اعلیٰ دشمن قوتاں دے خلاف متعدد لڑائیاں جیتاں۔ اُتے ، اس مہم وچ مصروف 370،000 تے 405،000 دے درمیان اتحادی فوج دے خلاف اس پوری مہم دے دوران اس نے ،000 80، تو‏ں کم فوجی میدان وچ اتارے۔ چیمونٹ ( مارچ) دے معاہدے پر اتحادیاں نے نپولین د‏‏ی مکمل شکست تک اتحاد نو‏‏ں برقرار رکھنے اُتے اتفاق کيت‏‏ا۔ پیرس دے مضافات وچ فرانسیسیاں نو‏‏ں شکست دینے دے بعد ، 31 مارچ نو‏‏ں اتحادی فوجاں زار الیگزنڈ اول دے نال شہر وچ داخل ہوئیاں تے اس دے بعد بادشاہ پروشیا تے شہزادہ شوارزبرگ سن ۔ 2 اپریل نو‏‏ں فرانسیسی سینیٹ نے ایکٹ ڈی ڈیسنس ڈی ایلپیرویر کو منظور کيت‏‏ا ، جس نے نپولین نو‏‏ں معزول قرار دے دتا۔

کنارہ کشی تے امن

کرنے دے لئی نپولین د‏‏ی جلاوطنی Elba اک برطانوی تو‏ں، کندہ کاری ، 1814

1814 وچ پیرس وچ روسی کازاک

پیرس اُتے مارچ د‏‏ی تجویز پیش کردے ہوئے ، نپولین لڑنے دا عزم رکھدے سن ۔ اس دے سپاہی تے رجمنٹ فوجی اہلکار لڑنے دے لئی بے چین سن ۔ لیکن نپولین دے مارشل تے سینئر افسران نے بغاوت کر دتی۔ 4 اپریل نو‏‏ں ، نپولین دا مقابلہ انہاں دے مارشل تے سینئر افسران نے کيت‏‏ا ، جس د‏‏ی سربراہی نی نے د‏‏ی ۔ انہاں نے شہنشاہ نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نے مارچ کرنے تو‏ں انکار کردتا۔ نپولین نے زور دے ک‏ے کہیا کہ فوج انہاں دے پِچھے چلی جائے گی۔ نی نے جواب دتا ، "فوج اپنے سربراہان د‏‏ی پیروی کرے گی"۔ نپولین نے 11 اپریل 1814 نو‏‏ں ترک کر دتا تے اس دے فورا بعد ہی جنگ باضابطہ طور اُتے ختم ہوگئی ، حالانکہ کچھ لڑائی مئی تک جاری رہی۔ معاہدہ فونٹینیبلیو اُتے 11 اپریل 1814 نو‏‏ں براعظم طاقتاں تے نیپولین دے وچکار دستخط ہوئے ، اس دے بعد 30 مئی 1814 نو‏‏ں فرانس تے برطانیہ سمیت عظیم طاقتاں دے وچکار پیرس دا معاہدہ ہويا۔ شیطاناں نے نیپولین نو‏‏ں ایلبا دے جزیرے وچ جلاوطن کيت‏‏ا ، تے لوئس XVIII دے شخص وچ بوربن بادشاہت بحال کردتی۔ اتحادی ملکاں دے رہنماواں نے جون وچ انگلینڈ وچ امن د‏‏ی تقریبات وچ شرکت کيتی ، اس تو‏ں پہلے ویانا د‏‏ی کانگریس وچ ترقی ہوئی (ستمبر 1814 تے جون 1815 دے درمیان) ، جس دا انعقاد یورپ دے نقشے نو‏‏ں دوبارہ تیار کرنے دے لئی کيت‏‏ا گیا سی۔

ہور ویکھو

• سو دن یا ستويں اتحاد د‏‏ی جنگ

نوٹ

حوالے

حوالے

ذرائع

• Barton, Sir D. Plunket (1925). Bernadotte: Prince and King 1810–1844. John Murray. 
• Bodart, G. (1916). Losses of Life in Modern Wars, Austria-Hungary; France. ISBN 978-1-371-46552-0. 
• Castelot, Andre. (1991). Napoleon. Easton Press. 
• Chandler, David G. (1966). The Campaigns of Napoleon Vol. II. Macmillan. ISBN 978-0-297-74830-4. 
• Chandler, David G. (1991). The Campaigns of Napoleon Vol. I and II. Easton Press. 
• Kléber, Hans (1910). Marschall Bernadotte, Kronprinz von Schweden. Perthes. 
• Leggiere, Michael V. (2015). Napoleon and the Struggle for Germany Vol. II. Cambridge. ISBN 978-1-107-08054-6. 
• سانچہ:Cite EB1911
• سانچہ:Cite EB1911
• Scott, Franklin D. (1935). Bernadotte and the Fall of Napoleon. Harvard University Press. 
• Tingsten, Lars (1924). Huvuddragen av Sveriges Krig och Yttre Politik, Augusti 1813-Januari 1814. Stockholm. 
• Wencker-Wildberg, Friedrich (1924). Bernadotte, A Biography. Jarrolds. 

ہور پڑھو

باہرلے جوڑ

• نپولین ، انہاں د‏‏ی فوج تے حکمت عملی
• چھیويں اتحاد د‏‏ی جنگ دے بارے وچ تاریخی ای کتاباں دا مجموعہ Archived 2008-06-19 at the وے بیک مشین سانچہ:In lang