چھجو دا چوبارا
بلخ تے بخارا توں وی ودھ سُکھ تے سکون دین آلا چھجو دا چوبارا خیالی نئیں بلکہ اصل وچ چھجو دا چوبارا اے جیہڑا لہور شہر چ ہندواں دا مشہور تھاں ہویا کردا سی، ایہ اج وی شہر لہور وچ موجود اے۔ اس ویلس اس تھاں تے لہور دے میو ہسپتال نے اپنا قبضہ کر رکھیا اے۔ جدونکہ ایس دا کافی حصہ بیگم شمس شہاب الدین کانولیسئنٹ ہوم دے قبضے ہیٹھ اے۔
تریخ
سودھواتہاس نوں کھنگھالیئے تاں پتہ چلدا اے کہ چھجو بھاٹیا (کھتری) لہور دا واسی سی تے مغل بادشاہ جہانگیر تے شاہ جہان دے ویلے لہور وچ ای سنیارے دا کاروبار کردا سی۔ ہر ویلے پربھو بھگتی تے سادھو، فقیراں تے یاتروآں دی سیوا وچ رجھیا رہن کرکے اوہ چھجو بھاٹیا دی بجائے چھجو بھگت دے ناں توں جانیا جان لگا۔
مہاݨ کوش وچ
سودھوکانھ سنگھ نابھہ 'مہان کوش' دے صفحہ 485 'تے چھجو بھگت دے چوبارے سبندھی لکھدے ہن کہ چھجو بھگت دا چوبارا لاہور دی پرانی انارکلی وچ میؤ ہسپتال دے نال ہی رتن چند دی سراں دے دکھن ولّ اے۔ چھجو بھگت دے فرقے نوں لوک چھجو پنتھی تے دادو پنتھی کہہ کے سمبودھن کردے ہن۔ اس فرقے دا مکھ استھان منٹگمری (نواں ناں ساہیوال) دی تحصیل ملکہ ہانس وچ اے۔ کانہہ سنگھ نابھہ نے لکھیا اے کہ چھجو بھگت دے فرقے دے نیم(اصول) ہندواں اتے مسلمان دھرم دے ملویں ہن۔ اس فرقے دے لوک نہ کوئی نشہ ورتدے اتے نہ ہی ماس کھاندے ہن۔ چھجو بھگت دے بارے ایہہ وی پڑھن نوں ملدا ہے کہ ایہناں نے ہی پہلی وار صوفی کوی لال حسین نوں شاہ حسین کہہ کے سمبودھن کیتا سی۔ سکھ ودواناں انوسار چھجو بھگت نے لاہور وچ ہی پہلی وار گرو ارجن دیو جی دے وی درشن کیتے۔
سید محمد لطیف دی تریخ
سودھوسید محمد لطیفَ (سنّ 1892) نے اپنی کتاب 'لہور' دے صفحہ 207 ' تے چھجو بھگت دے بارے وچ اوہناں نے پرکار لکھیا اے۔ ربی سبھاء ہون کرکے چھجو بھگت لئی بادشاہ جہانگیر تے شاہ جہان دے دل وچ خاص عزت سی۔ ہندو مسلمان کسے اوتار وانگ ایہدی پوجا کردے سن۔ 1640 وچ اپنے انت ویلے چھجو بھگت اپنے کمرے وچ گیا تے کافی سمیں تکّ باہر نہ آیا۔ اس دے عقیدت منداں نے جدوں کمرہ کھولھیا تاں اوہ اتھوں الوپ ہو چکیا سی۔ جیس توں بعد اوہناں نے ایس کمرے وچ ای اک سفید سنگمرمر دا تھڑھا تیار کرکے اس اپر چھجو بھگت دی سمادھ بنا دتی۔
ایس تھاں آݨ آلےآں دی سیوا
سودھوچھجو بھگت دے چوبارے 'چ ٹھہرن والے سادھوآں، فقیراں تے راہگیراں نوں مفت بھوجن، پھل اتے پہنن لئی کپڑے دتے جاندے سن۔ اس دے نال ہی مہاراجہ رنجیت سنگھ نے اس تھاں تے کجھ شاہی حکیم وی رکھے ہوئے سن، جو سبھ دا مفت علاج کردے سن۔ سنبھوَ ہے اسے دوران اتھوں اس پرکار دیاں ملن والیاں سیواواں اتے اس دے آس پاس دے سکون تے خشگوار واتاورن کرکے ایس تھاں دے متعلق ایہہ کہاوت جو سکھ چھجو دے چوبارے، نہ بلخ نہ بخارے مشہور ہو گئی۔
ہور دیکھو
سودھو