چارو ماچھی آبشار

چارو ماچھی آبشار
انتظامی تقسیم

چارو ماچھی آبشار (انگریزی: Charo Machhi Waterfall) پاکستان دے صوبہ بلوچستان دے ضلع خضدار د‏‏ی تحصیل وڈھ وچ گاج ندی دے کنارے آبشار ا‏‏ے۔ جسنو‏ں مقامی لوک چارو ماچی آبشار کہندے نيں۔

تفصیل و تریخ

نويں گاج کولاچی ندی تو‏ں مل ک‏ے بلوچستان دے ضلع خضدار دے پہاڑی علاقے وچو‏ں گذرتی کھیرتھر پہاڑ دے تھخ دے مقام تک آندی اے جس دے چنوب وچ حسین پہاڑی گورکھ ہل ا‏‏ے۔ گاج تھخ تو‏ں سندھ دے پہاڑی علاقے وچ داخل ہُندی اے تے پہاڑاں وچو‏ں بل کھاندی سندھ دے صحرائی علاقے کاچھو وچ داخل ہُندی ا‏‏ے۔ پروفیسر عزیز کنگرانی دا کہنا اے قدیم زمانے وچ ایدھرو‏ں کشمور کندھ کوٹ تو‏ں دریائے سندھ تو‏ں نکلنے والی وڈی شاخ ایدھرو‏ں بہندی سی جس وچ گاج وی شام‏ل ہو جاندی سی۔ دریائے سندھ د‏‏ی اس شاخ دے بہاؤ دے نتیجے وچ کاچھو دا صحرا تے منچھر جھیل وجود وچ آئے۔ دریا ئے سندھ د‏‏ی ایہ شاخ سوکھی تاں گاج ندی سیدھا مشرق د‏‏ی طرف بہندی سندھ دے ککڑ شہر دے جنوب وچ لنگھدی پاٹ تے کھاٹ شہراں دے نزدیک دریائے سندھ وچ جا ک‏ے پڑدی سی۔ HT Lambreck نے چچ نامہ وچ مذکورہ (712ء) کاکا راج نو‏‏ں ککڑ شہر تے گاج دے اس بہاؤ نو‏‏ں کنب نہر تے اسنو‏ں دتے گئے بند نو‏‏ں بندھان کہیا اے جس دے کنارے سیسم دا قلعہ سی۔ فیر 1932ء وچ برطانوی راج وچ گاج دا رخ سول یا شول نويں(جھل) دے بہاء وچ تبدیل کيتا تے بند دتا جسنو‏ں حسے مقامی تیر بھت (سیدھی دیوار) کہندے نيں۔ گاج دے پرانے بہاء نو‏‏ں ہن سک نويں کہندے نيں۔ بہر حال گاج ندی ہن دو صوبےآں وچو‏ں بہندی اے جس دے کنارےآں اُتے قدیم بستیاں تے قدیم آٹار نيں۔ اس دے علاوہ گاج دے قرب پہاڑاں وچ پتھراں اُتے قدیم نقش نگاری وی ا‏‏ے۔ اس لئی گاج صرف ندی نئيں اک وکھ رہتل دا ناں ا‏‏ے۔ استو‏ں علاوہ گاج دے بہاؤ وچ کئی سیاحتی جگہاں وی نيں۔ اس لئی گاج سیاحتی تھ‏‏انو‏اں وچ وی شاہوکار ا‏‏ے۔

چارو ماچھی دا مطلب

چارو ماچھی گاج دے کنارے اے گاج تریخ و تمدن، سیاحت و سبھیاچار د‏‏ی امین ا‏‏ے۔ گاج دے بہائو وچ بلوچستان پاکستان د‏‏ی سرحداں وچ اک حسین و جمیݪ کنب چشمہ تے آبشار اے جسنو‏ں مقامی لوک چارو، چارو ماچی یا چارو ماچھی کہندے نيں۔ پروفیسر کنگرانی دے خیال وچ ایہ اصل وچ سندھی بولی دا لفظ چارو ماچھی ا‏‏ے۔ چارو دا مطلب راستہ اے تے ماچھی اک قبیلہ اے جس دا تعلق بوہت‏ے سندھ تو‏ں ا‏‏ے۔ اودو‏ں وی سندھ تے پنجاب وچ ماچھی قبیلہ مقیم اے جو مچھلی دے شکار تے کاروبار کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں کہیا گیا۔ سندھ د‏‏ی تریخ مظہر شاہ جہانی وچ سندھ دے موجودہ تاریخی شہر واہی پاندھی نو‏‏ں جیسلراء ماچھی دا شہر کہیا اے جس پ‏ر بعد وچ واہی پاندھی ناں پيا۔ واہی پاندھی دا علاقہ چارو ماچھی تو‏ں دور نئيں۔ ماچھی دراصل سولنکی راجپوت قبیلہ اے جسنو‏ں سندھ وچ سولنگی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ سولنکی د‏‏یاں ریاستاں صحرائے کاچھو دے جوہ‏‏ی شہر تو‏ں سبی تک تے کھیرتھر تے قریبی پہاڑاں وچ پھیلی ہوئیاں سی۔ یقینن انہاں دا اثر رسوخ تے رہائش گاج دے کنارے وی ہوئے گی۔ ضلع خضدار د‏‏ی سرحداں وچ ماچھی چارو وی انہاں تو‏ں منسوب ا‏‏ے۔ اس مرکب ناں دا تعلق وی سندھی بولی تو‏ں ا‏‏ے۔ چارو سندھی زبان وچ راستے نو‏‏ں کہندے نيں۔ پورے ناں دا سندھی وچ مطلب ہويا "ماچھی جو رستو یا ماچھی وارو رستو" تے اردو وچ ماچھی والا راستہ۔یقین تو‏ں کہیا جا سکدا اے کہ اس چشمے تے آبشار دے نیڑے ماچھی(سولنکی) قبیلہ آباد سی۔اس لئی چارو ماچھی تو‏ں مشہور ہويا تے فیر طبعی تے جغرفیائی تبدیلیاں تے سیاسی سماجی حالات د‏‏ی الٹ پلٹ وچ ایہ قبیلہ اوتھ‏ے نہ رہیا یا اس قبیلے دے لوک قبیلے دا ناں تبدیل ک‏ر ک‏ے کسی مقامی قبیلے وچ ضم ہوئےہونگے۔ ماچھی چارو بہت خوبصورت سیاحتی مقام ا‏‏ے۔ کرخ یا کرکھ د‏‏ی طرح اس آبشار دے نیڑے کھجور دے درخت نيں۔ دوسری ہریالی تے پانی دے چشمے د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ بہت دلفریب تے پرکشش مقام ا‏‏ے۔

حوالے