چارلس پونزی
Ponzi ت. 1920 | |
پیدائش | Carlo Pietro Giovanni Guglielmo Tebaldo Ponzi مارچ 3, 1882 Lugo, Emilia-Romagna, مملکت اطالیہ |
---|---|
وفات | جنوری ۱۵, ۱,۹۴۹66 سال) ریو دے جینیرو, Brazil | (عمر
دیگر نام | Carlo and Charles P. Bianchi |
پیشہ | Financier, confidence trickster |
وجۂ شہرت | پونزی اسکیم |
مجرمانہ الزام | جعل سازی (Canada), mail fraud (U.S. federal), larceny (state) |
مجرمانہ سزا | 3 years in Canada 1908–1911; 5 years U.S. federal (served 3 1⁄2 years before facing state charge) 1920–1922; 9 years state 1927–1934; deportation in 1934 |
شریک حیات | Rose Gnecco (ش. 1918; ط. 1937) |
مقصد | Financial gain |
ملک | ریاست |
چارلس پونزی /ˈpɒnzi/ سانچہ:IPA-it ؛ پیدا ہويا کارلو پیٹرو جیوانی گگلیلمو ٹیبالڈو پونزی ; مارچ 3، 1882 – 15 جنوری، 1949) اک اطالوی دھوکہ باز تے شعبدہ باز سی جو امریکا تے کینیڈا وچ پونزی اسکم دے فراڈ دے لئی مشہور سی ۔ اس دے ہور ناواں وچ چارلس پونسی ، کارلو تے چارلس پی بیانچی شامل سن ۔ [۱]
اٹلی نژاد، پونزی نے 1920 دی دہائی دے اوائل وچ اپنی رقم کمانے دی اسکیم دی وجہ توں شمالی امریکا وچ اک دھوکہ باز دے طور اُتے شہرت پائی۔ اس نے اپنے کلائنٹس توں 45 دناں دے اندر 50% منافع یا 90 دناں دے اندر 100% منافع دا وعدہ کیتا، تے ایہ منافع پیدا کرنے دے لئی دوسرے ملکاں وچ رعایندی پوسٹل جوابی کوپن خرید کر تے انہاں نوں امریکا وچ مہنگے داماں بیچ کر ۔ [۲] :1[۳] حقیقت وچ ، پونزی اول درجے وچ سرمایہ کاراں کرنے والےآں نوں بعد دے درجے وچ سرمایہ کاری کرنے والےآں دے پیسے دا استعمال کردے ہوئے ادائیگی کر رہیا سی۔ بھانويں اس قسم دی دھوکہ دہی اُتے مبنی سرمایہ کاری دی اسکیم اصل وچ پونزی نے ایجاد نئيں کيتی سی، لیکن چارلس پونزی نے اس دھوکے نوں اِنّا عروج دتا کہ ہن دی دنیا وچ اسنوں " پونزی اسکیم " کہیا جاندا اے۔ اس دی اسکیم ختم ہوݨ توں پہلے اک سال تک چلدی رہی، اس دے "سرمایہ کاراں"کے سرمائے دی لاگت $20 ملین سی۔
کہیا جاندا اے کہ پونزی ولیم ایف ملر (جسنوں "520% ملر" وی کہیا جاندا اے ) دی اسکیم توں متاثر ہويا ہو، جو اک بروکلین بک کیپر سی جس نے 1899 وچ ايسے طرح دے دھوکے دا استعمال کردے ہوئے $1 ملین (2022 وچ تقریباً $35 ملین) حاصل کيتا۔ [۴][۵]
مڈھلا جیون
سودھوچارلس پونزی 3 مارچ 1882 نوں لوگو ، ایمیلیا-روماگنا وچ پیدا ہويا۔ اس نے نیویارک ٹائمز نوں دسیا کہ اوہ پارما دے اک خاندان توں آیا اے۔ پونزی دے آباؤ اجداد بہت نیک ناں سن، تے اس دی والدہ نے " ڈونا " دا لقب اختیار کيتے رکھیا، لیکن اس دے بعد خاندان مشکل وقت دا شکار ہو گیا سی تے انہاں دے پاس پیسے کم سن ۔ [۶] پونزی نے ابتدائی طور اُتے پوسٹل ورکر کے طور اُتے ملازمت اختیار کر لئی، لیکن جلد ہی یونیورسٹی آف روم لا سیپینزا وچ داخلہ لے لیا گیا۔ اس دے امیر دوست یونیورسٹی نوں "چار سال دی چھیويں" گرداندے سن، تے اوہ بارز، کیفے تے اوپیرا وچ انہاں دا نال دینے اُتے مائل سی۔ اس دے نتیجے وچ پونزی نے اپنا سارا پیسہ خرچ کر دتا، تے چار سال بعد اوہ ٹُٹ گیا تے بغیر ڈگری کے۔ اس دوران بوہت سارے اطالوی لڑکے امریکا دی طرف ہجرت کر رہے سن تے امیر بن دے اٹلی واپس آ رہے سن ۔ پونزی دے خاندان نے اسنوں ایسا کرنے دی ترغیب دی، تے اس طرح اس دے خاندان نوں اس دی کھوئی ہوئی شان واپس ملی۔ [۷]
امریکا وچ آمد
سودھو15 نومبر 1903 نوں پونزی ایس ایس وینکوور اُتے سوار بوسٹن پہنچیا۔ اپنے اکاؤنٹ دے مطابق، پونزی دی جیب وچ $2.50 سن، جس نے سفر دے دوران اپنی باقی زندگی دی بچت دا جوا کھیلا ۔ بہ قول اس دے ،
"ميں اس ملک وچ 2.50 ڈالر نقد تے 1 ملین ڈالر دی امیداں دے نال آیا سی، تے انہاں امیداں نے مینوں کدی نئيں چھڈیا"، بعد وچ دی نیویارک ٹائمز نوں دسیا۔ [۸] اس نے جلدی توں انگریزی سیکھ لی تے اگلے چند سال مشرقی ساحل دے نال عجیب و غریب کم کرنے وچ گزارے، آخر کار اک ریستوراں وچ ڈش واشر دی ملازمت اختیار کر لئی، جتھے اوہ فرش اُتے سوندا سی۔ پونزی ویٹر دے عہدے تک اپنے راستے اُتے کم کرنے وچ کامیاب ہو گیا، لیکن چوری تے گاہکاں نوں بھگانے دی وجہ توں کڈ دتا گیا۔ [۹]
مونٹریال تے بینکو زروسی دی طرف ہجرت
سودھو1907 وچ ، امریکا وچ کچھ سال اچھی کارکردگی دا مظاہرہ کرنے وچ ناکام رہنے دے بعد، پونزی مونٹریال ، کیوبیک ، کینیڈا چلا گیا تے نويں کھلے ہوئے بینکو زروسی وچ اسسٹنٹ ٹیلر بن گیا، جو سینٹ جیکس اسٹریٹ اُتے واقع اک بینک اے جسنوں Luigi "Louis" Zarossi نے شروع کيتا سی۔ شہر وچ آنے والے اطالوی تارکین وطن دی آمد دی خدمت۔ اودوں تک، پونزی اک کامیاب شخصیت دے حامل سن تے اوہ انگریزی، اطالوی تے فرانسیسی بولدے سن، جس دے بارے وچ زکوف دا کہنا اے کہ اس نے اسنوں بینکو زروسی وچ ملازمت حاصل کرنے وچ مدد کيتی۔ [۱۰]
پونزی جدوں بینکو زروسی وچ سی تاں اس نے پہلی بار " پیٹر نوں پال نوں ادائیگی کرنے دے لئی پرتن " دی اسکیم دا مشاہدہ کيتا (جسنوں بعد وچ پونزی اسکیم کہیا جائے گا)۔ [۱۱] زروسی نے بینک ڈپازٹس اُتے 6% سود ادا کيتا — اودوں دی شرح توں دوگنا — تے اس دے نتیجے وچ تیزی توں ودھ رہیا سی۔ پونزی بالآخر بینک مینیجر دے پاس پہنچ گیا۔ پر، اسنوں پتہ چلا کہ بینک ریئل اسٹیٹ دے خراب قرضےآں دی وجہ توں شدید مالی پریشانی دا شکار اے، تے ایہ کہ زروسی سود دی ادائیگیاں نوں سرمایہ کاری اُتے منافع دے ذریعے نئيں، بلکہ نويں کھلے کھاتاں وچ جمع کيتی گئی رقم دا استعمال کر رہیا اے۔ بالآخر بینک ناکام ہوگیا تے زروسی بینک دی رقم دا وڈا حصہ لے کے میکسیکو فرار ہوگیا۔
پونزی مونٹریال وچ رہیا تے کچھ عرصے تک زروسی دے گھر اُتے رہیا تے اس شخص دے لاوارث خاندان دی مدد کردے ہوئے امریکا واپس آنے تے دوبارہ شروع کرنے دا ارادہ کيتا۔ چونکہ پونزی بے جان سی، ایہ بہت مشکل ثابت ہويا۔ بالآخر، اوہ اک سابق زروسی کسٹمر، کینیڈین ویئر ہاؤسنگ دے دفتر وچ گیا، تے اوتھے کوئی نہ ملا، اس نے خود دے اک چیک بک وچ $ 423.58 دا اک چیک لکھیا، جس وچ کمپنی دے ڈائریکٹر ڈیمین فورنیئر دے دستخط سن ۔ پولیس دے سامنے جس نے جعلی چیک کیش ہوݨ دے فوراً بعد اس دے وڈے اخراجات دا اعتراف کيتا سی، پونزی نے اپنے ہتھ اٹھائے تے کہیا، "ميں قصوروار ہاں"۔ اس نے تن سال سینٹ ونسنٹ-ڈی-پال فیڈرل پینٹینٹیری وچ گزارے، جو کہ مونٹریال دے مضافات وچ واقع اک تاریک سہولت اے [قیدی #6660]۔ اپنی ماں نوں اپنی قید توں آگاہ کرنے دے بجائے، اس نے اسنوں اک خط پوسٹ کيتا جس وچ کہیا گیا سی کہ اسنوں جیل وارڈن دے لئی "خصوصی معاون" دی نوکری مل گئی اے۔
1911 وچ اپنی رہائی دے بعد، پونزی نے امریکا واپس آنے دا فیصلہ کیتا، لیکن اوہ غیر قانونی تارکین وطن اطالوی نوں سرحد پار اسمگل کرنے دے منصوبے وچ شامل ہو گیا۔ اوہ پھڑیا گیا تے دو سال اٹلانٹا جیل وچ گزارے۔ ایتھے اوہ وارڈن دے لئی مترجم بن گیا، جو موبسٹر Ignazio "The Wolf" Lupo دے خطوط دی نگرانی کر رہیا سی۔ پونزی نے لوپو توں دوستی ختم کيتی۔ اک ہور قیدی، چارلس ڈبلیو مورس ، پونزی دے لئی اک حقیقی رول ماڈل بن گیا۔ وال سٹریٹ دے اک امیر تاجر تے قیاس آرائی کرنے والے مورس نے طبی معائنے دے دوران ڈاکٹراں نوں وللا(بیوقوف) بنایا تاکہ صحت دی خرابی ظاہر کرنے دے لئی صابن دی شیونگ کھاواں۔ مورس نوں جلد ہی جیل توں رہیا کر دتا گیا۔ پونزی نے مورس دی رہائی دے بعد اپنی قید دی مدت مکمل کی، اس دی مدت وچ ہور اک ماہ دا وادھا ہويا کیونجے اوہ $50 جرمانہ ادا کرنے توں قاصر سی۔
کان کنی دے کیمپ تے بوسٹن وچ کم
سودھوپونزی دی جیل توں رہائی دے بعد، اس نے بوسٹن واپسی دا راستہ اختیار کيتا۔ اک نرس دے طور اُتے کان کنی دے کیمپ وچ کم کرنے دے دوران، اسنوں اک ہور کان کنی کیمپ وچ جانے دا خیال آیا، اوتھے اک ایسی سہولت شروع کيتی جائے جو پانی تے بجلی فراہم کرے، تے اس دا ذخیرہ فروخت کرے۔ اس دوران پرل گوسڈ نامی ساتھی نرس اک حادثے وچ شدید جھلس گئی سی۔ اسنوں نہ جاننے دے باوجود، پونزی نے دو وڈے آپریشنز دے لئی رضاکارانہ طور اُتے ۱۲۲ مربع انچ (۷۹۰ سینٹی میٹر2) اس دی جلد دا اس دی پیٹھ تے ٹانگاں توں لے کے پرل تک عطایہ کیہ۔ ۔ اس دے نتیجے وچ pleurisy تے ايسے طرح دی پیچیدگیاں پیدا ہوئیاں، تے Ponzi اپنی ملازمت توں ہتھ دھو بیٹھیا۔ [۱۲]
اس دے بعد پونزی کم دی تلاش وچ گھمدا رہیا، تے بوسٹن وچ ، اس دی ملاقات اک سٹینوگرافر روز ماریا گینیکو نال ہوئی، جس توں اس نے شادی کيتی تجویز پیش کيتی۔ گینیکو دا تعلق اطالوی-امریکی تارکین وطن دے خاندان توں اے جس دا شہر بوسٹن وچ پھلاں دا اک چھوٹا جہا اسٹال سی۔ بھانويں پونزی نے گنیکو نوں جیل وچ اپنے سالاں دے بارے وچ نئيں دسیا، لیکن اس دی ماں نے گنیکو نوں اک خط بھیجیا جس وچ اسنوں پونزی دے ماضی دے بارے وچ دسیا گیا سی۔ بہر حال، اس نے 1918 وچ اس نال شادی کيتی۔ اگلے چند مہینےآں تک، پونزی نے متعدد کاروباراں وچ کم کیتا، جس وچ اپنے سسر دی گروسری، تے امپورٹ ایکسپورٹ کمپنی جے آر پول شامل نيں، اس توں پہلے کہ اوہ اک وڈے کاروبار دی لسٹ وچ اشتہارات فروخت کرنے دا خیال پیش کرن تاکہ وکھ وکھ کاروباراں نوں بھیجے جاواں۔ . اوہ اس آئیڈیا نوں کاروباری ادارےآں نوں فروخت کرنے توں قاصر سی، تے اس دی کمپنی جلد ہی ناکام ہوگئی۔ پونزی نے اپنی بیوی دے خاندان دی فروٹ کمپنی نوں تھوڑے عرصے دے لئی سنبھال لیا، لیکن اس دا کوئی فائدہ نئيں ہويا، تے اس دے فوراً بعد ایہ کم وی بھی ناکام ہو ا ۔
اصطلاح "Ponzi سکیم" تے IRC سکیم دی اصل
سودھوIRCs دی تجارت کرنے دا اک خیال
سودھوپونزی نے 1919 دے موسم گرما وچ 27 سکول سٹریٹ ، بوسٹن وچ اک چھوٹا جہا دفتر قائم کيتا تے یورپ وچ رابطےآں نوں کاروباری خیالات فروخت کرنے دی کوشش کيتی۔ اسنوں اسپین دی اک کمپنی دی طرف توں اک خط موصول ہويا جس وچ اشتہاری کیٹلاگ وچ اشتہار دینے دے بارے وچ پُچھیا گیا سی نال ہی اک بین الاقوامی جوابی کوپن (IRC) شامل سی، جس دی وجہ توں پونزی نوں نظام وچ اک کمزوری دا پتہ چلا جس نے گھٹ توں گھٹ اصولی طور اُتے اسنوں پیسہ کمانے دا موقع فراہم کیہ۔
پوسٹل جوابی کوپن اک ایسا کوپن ہُندا اے جس توں کسی ملک وچ اک شخص نوں دوسرے ملک وچ اک نامہ نگار دے جواب دے ڈاک دے لئی ادائیگی کرنے دی لوڑ نہيں ہُندی ۔ آئی آر سی دی قیمت خریدے جانے والے ملک وچ ڈاک دی قیمت اُتے رکھی گئی سی، لیکن اس ملک وچ ڈاک دی لاگت نوں پورا کرنے دے لئی ڈاک ٹکٹاں دا تبادلہ کيتا جا سکدا اے جتھے استعمال کيتا جاندا اے۔ جے ایہ قدراں وکھ وکھ ہُندیاں تاں ممکنہ منافع ہُندا۔ پہلی جنگ عظیم دے بعد مہنگائی نے اٹلی وچ ڈاک دی قیمت وچ بہت کمی کر دتی سی جس دا اظہار امریکی ڈالر وچ کيتا گیا سی، تاکہ اٹلی وچ اک IRC نوں سستے داماں خریدیا جا سکے تے اس توں ودھ قیمت دے امریکی ڈاک ٹکٹاں دا تبادلہ کيتا جا سکے، جسنوں بعد وچ فروخت کيتا جا سکدا سی۔ پونزی نے دعویٰ کيتا کہ انہاں لین دین دا خالص منافع، اخراجات تے شرح مبادلہ دے بعد، 400% توں ودھ سی۔ ایہ مالی لین دین دی اک شکل سی، یا اک مارکیٹ وچ کم قیمت اُتے اثاثہ خرید کر تے اسنوں فوری طور اُتے ایسی مارکیٹ وچ بیچ کر منافع کمنیا سی جتھے قیمت ودھ ہو، جو کہ قانونی سی (تے اے )۔ [۱۲]
اک موقع دیکھ کے، پونزی نے اپنی IRC اسکیم نوں حرکت وچ لیانے دے لئی بطور مترجم اپنی ملازمت چھڈ دی، لیکن کم کارکردگی والی یورپی کرنسیاں اُتے IRCs خریدنے دے لئی وڈے سرمائے دی لوڑ سی۔ اس نے پہلے ہینوور ٹرسٹ کمپنی سمیت بینکاں توں رقم لینے دی کوشش کيتی، لیکن اوہ اس اُتے قائل نئيں ہوئے تے اس دے مینیجر، چمیلنسکی نے اسنوں ٹھکرا دتا۔ [۱۲][۱۳]
اس دے بعد، پونزی نے عوام توں پیسہ اکٹھا کرنے دے لئی اک اسٹاک کمپنی قائم کيتی۔ اوہ بوسٹن وچ اپنے کئی دوستاں دے پاس وی گیا تے وعدہ کيتا کہ اوہ 90 دناں وچ انہاں دی سرمایہ کاری نوں دوگنا کر دے گا۔ پونزی نے بعد وچ اسنوں 50% سود اُتے 45 دن تک ودھیا دتا، اس طرح تن مہینےآں وچ سرمایہ کاری دوگنی ہو گئی، ایداں دے ماحول وچ جدوں بینک صرف 5% سالانہ سود ادا کر رہے سن ۔اس نے انہاں نوں سمجھایا، پوسٹل جوابی کوپنز توں دستیاب زبردست منافع، اس طرح ناقابل یقین منافع نوں آسان ظاہر کيتا ۔ کچھ لوکاں نے سرمایہ کاری دی تے وعدے دے مطابق ادائیگی کيتی گئی، $1,250 دی ابتدائی سرمایہ کاری اُتے $750 سود وصول کيتا۔ [۱۲]
سیکیورٹیز ایکسچینج کمپنی
سودھوجنوری 1920 وچ پونزی نے اسکیم نوں فروغ دینے دے لئی اپنی کمپنی "سیکیورٹیز ایکسچینج کمپنی" [۱۴] شروع کيتی۔ پہلے مہینے وچ ، 18 لوکاں نے اس دی کمپنی وچ کل $1,800 دے نال سرمایہ کاری کيتی۔ اس نے انہاں نوں فوری طور پر، اگلے ہی مہینے، نويں سرمایہ کاراں توں حاصل کيتی گئی رقم توں ادائیگی کيتی۔ [۱۲]
پونزی نے ایتکاں اسکول سٹریٹ اُتے واقع نیلس بلڈنگ وچ اک وڈا دفتر قائم کيتا۔ گل پھیل گئی ، تے سرمایہ کاری وچ تیزی توں وادھا ہويا۔ پونزی نے ایجنٹاں دی خدمات حاصل کیتیاں تے انہاں نوں اپنے لیائے ہوئے ہر ڈالر دے بدلے فراخدلی توں کمیشن ادا کيتا۔ فروری تے مارچ 1920 دے درمیان، سرمایہ کاری کيتی گئی کل رقم $5,000 توں ودھ کے $25,000 (بالترتیب سانچہ:Inflation-year وچ $ لکھن غلطی: "[" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیا{Inflation} - NaN check amount: 5000 or year: 1920. توں $ لکھن غلطی: "[" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیا{Inflation} - NaN check amount: 25000 or year: 1920. ) ہوگئی۔ جويں جويں اسکیم وچ وادھا ہويا، پونزی نے نیو انگلینڈ تے نیو جرسی وچ نويں سرمایہ کاراں دی تلاش دے لئی ایجنٹاں دی خدمات حاصل کیتیاں۔ اودوں، سرمایہ کاراں نوں متاثر کن شرح توں ادائیگی دی جا رہی سی، جس نے بعد وچ دوسرےآں نوں سرمایہ کاری کرنے دی ترغیب دتی۔ مئی 1920 تک، اس نے $420,000 ( لکھن غلطی: "[" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیا{Inflation} - NaN check amount: 420000 or year: 1920. سن ۔ )۔ جون 1920 تک، لوکاں نے پونزی دی اسکیم وچ $2.5 ملین دی سرمایہ کاری دتی سی ( لکھن غلطی: "[" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیالکھن غلطی: "۲" نشان پچھانیا نہیں جارہیا{Inflation} - NaN check amount: 2500000 or year: 1920. )۔ جولائی تک، اوہ ہر ہفتے اک ملین ڈالر حاصل کر رہیا سی تے ایہ ودھ رہیا سی۔ جولائی دے آخر تک، اوہ روزانہ اک ملین ڈالر دے نیڑے پہنچ رہیا سی۔ [۱۲][۱۵]
پونزی نے ایہ رقم بوسٹن دے ہینوور ٹرسٹ بینک (اطالوی نارتھ اینڈ وچ ہینوور سٹریٹ اُتے اک معروف چھوٹا جہا بینک) وچ جمع کرنا شروع کر دتی، اس امید اُتے کہ اک بار جدوں اس دا اکاؤنٹ کافی وڈا ہو جائے گا تاں اوہ بینک اُتے اپنی مرضی مسلط کر سکے گا یا اسنوں اس دا صدر بنا دتا جائے گا۔ اس نے 3 ملین ڈالر جمع کرنے دے بعد اپنے تے کئی دوستاں دے ذریعے بینک وچ کنٹرولنگ سود خریدا۔ جولائی 1920 تک پونزی لکھاں کما چکيا سی۔ لوک اپنے گھر گروی رکھ رہے سن تے اپنی زندگی دی بچتاں لگیا رہے سن ۔ بوہتے نے اپنا منافع نئيں لیا، لیکن دوبارہ سرمایہ کاری کيتی۔ اس دوران پونزی دی کمپنی نے مین توں نیو جرسی تک شاخاں قائم کيتیاں۔ [۱۲]
بھانويں پونزی دی کمپنی ہر روز لاجواب رقم لا رہی سی، لیکن آسان ترین مالیاتی تجزیہ ایہ ظاہر کردا کہ آپریشن وڈے نقصان اُتے چل رہیا سی۔ جداں تک پیسہ آندا رہے گا، موجودہ سرمایہ کاراں نوں نويں رقم توں ادائیگی دی جا سکدی اے۔ پونزی نوں موجودہ سرمایہ کاراں نوں منافع فراہم کرنے دا ایہ واحد طریقہ سی، کیونجے اس نے جائز منافع کمانے دی کوئی کوشش نئيں کيتی۔ [۱۶]
پونزی دے ابتدائی سرمایہ کار اپنے جداں محنت کش طبقے دے تارکین وطن اُتے مشتمل سن ۔ رفتہ رفتہ، خبراں اُتے دی طرف بڑھاں، تے بوسٹن دے بوہت سارے اچھے براہمنس نے وی اس دی اسکیم وچ سرمایہ کاری کيتی۔ اپنے عروج دے دناں وچ ، بوسٹن دی پولیس فورس دے تقریباً 75 فیصد نے اس اسکیم وچ سرمایہ کاری دی سی۔ پونزی دے سرمایہ کاراں وچ انہاں دے نیڑے ترین لوک وی شامل سن، جداں کہ اس دے ڈرائیور جان کولنز تے اس دے اپنے بہنوئی۔ پونزی جس دے بارے وچ اس نے انّھیواہ سرمایہ کاری کرنے دی اجازت دی، کچھ ڈالر دی سرمایہ کاری کرنے والے نوجوان اخباری لڑکےآں توں لے کے اعلیٰ مالیت والے افراد تک، جداں لارنس ، کنساس دا اک بینکر، جس نے $10,000 دی سرمایہ کاری کيتی۔ [۱۲]
پونزی دی اسکیم دی ناقابل عملیت
سودھوبھانويں پونزی ہن وی سرمایہ کاراں نوں منافع واپس کر رہیا سی، بوہتے بعد وچ آنے والے سرمایہ کاراں دی رقم توں، اس نے حالے تک IRCs نوں اصل وچ نقد وچ تبدیل کرنے دا کوئی طریقہ نئيں کڈیا سی۔ اس نے بعد وچ ایہ وی محسوس کيتا کہ کوپن نوں رقم وچ تبدیل کرنا منطقی طور اُتے ناممکن سی۔ مثال دے طور پر: جنوری 1920 دے ابتدائی 18 سرمایہ کاراں دے لئی، انہاں دی $1,800 دی سرمایہ کاری دے لئی، ثالثی منافع نوں حقیقت وچ حاصل کرنے دے لئی 53,000 پوسٹل کوپن لئی گئے ہون گے۔ پونزی دے بعد آنے والے 15,000 سرمایہ کاراں دے لئی، اسنوں یورپ توں امریکا بھیجنے دے لئی ٹائٹینک دے سائز دے جہازاں نوں پوسٹل کوپن توں بھرنا پئے گا۔ پر، پونزی نے پایا کہ سود دی تمام ادائیگیاں اسنوں واپس آ گئیاں نيں، ایہ دعوی کرنے دی وجہ ایہ سی کہ سرمایہ کار دوبارہ سرمایہ کاری کردے رہے۔ [۱۲]
پونزی دا بعد دا طرز زندگی
سودھوپونزی نے عیش و عشرت توں زندگی گزاری: اس نے لیکسنگٹن ، میساچوسٹس وچ اک حویلی خریدی، تے اس نے ہینوور ٹرسٹ دے علاوہ نیو انگلینڈ دے کئی بینکاں وچ اکاؤنٹس بنائے۔ اس نے اک لوکوموبائلگڈی خریدی جو اودوں دی بہترین کار سی۔ [۱۲] اس نے ابتدائی طور اُتے اپنی بیوی روز دے نال تاخیر توں سہاگ رات دے لئی اٹلی جانے دے لئی دو فرسٹ کلاس ٹکٹ خریدے سن لیکن اس دے بجائے اس نے اپنی والدہ نوں اوشین لائنر اُتے فرسٹ کلاس سٹیٹ روم وچ اٹلی توں امریکا لیانے دے لئی انہاں نوں تبدیل کرنے دا فیصلہ کيتا۔ والدہ لیکسنگٹن وچ کچھ عرصہ پونزی تے روز دے نال رہی لیکن جلد ہی اس دی موت ہوگئی۔ 31 جولائی 1920 نوں پونزی نے جمیکا پلین وچ اطالوی چلڈرن ہوم دے ڈائریکٹر فادر پاسکویل دتی ملیا نوں دسیا کہ اوہ اپنی والدہ دے اعزاز وچ $100,000 عطیہ کرن گے۔ [۱۷] پونزی نے منافع حاصل کرنے دی کوشش وچ اک میکرونی کمپنی تے شراب کمپنی دا حصہ وی خریدیا جو اس دی IRC اسکیم دے سرمایہ کاراں نوں واپس کرنے دے لئی استعمال کيتا جا سکدا سی۔
شبہ
سودھوپونزی دے تیزی توں بڑھوتری نے فطری طور اُتے شک پیدا کيتا۔ جدوں بوسٹن دے اک مالیاتی مصنف نے مشورہ دتا کہ ایسا کوئی طریقہ نئيں اے کہ پونزی قانونی طور اُتے مختصر مدت وچ اِنّا ودھ منافع دے سکے، پونزی نے ہتک عزت دا مقدمہ دائر کيتا تے $500,000 ہرجانہ جِتیا۔ چونکہ اودوں توہین دے قانون نے مصنف تے پبلشر اُتے ثبوت دا بجھ ڈال دتا سی، اس نے کچھ عرصے دے لئی اس دے معاملات وچ کِسے وی سنگین تحقیقات نوں مؤثر طریقے توں بے اثر کر دتا۔
اس دے باوجود، اس دی حتمی بربادی دے آثار ہن وی موجود سن ۔ بوسٹن دے فرنیچر دے ڈیلر جوزف ڈینیئلز نے پونزی نوں فرنیچر دتا سی جس دی ادائیگی اوہ نئيں کر سکدا سی، نے پونزی اُتے گولڈ رش اُتے کیش کرنے دے لئی مقدمہ دائر کيتا۔ مقدمہ ناکام رہیا، لیکن اس نے لوکاں نوں ایہ پُچھنے اُتے اکسایا کہ پونزی کِداں کم وقت وچ اک کروڑ پتی بن سکدا اے۔ سیکیورٹیز ایکسچینج کمپنی اُتے اک دوڑ لگ گئی، کیونجے کچھ سرمایہ کاراں نے نکالنے دا فیصلہ کيتا۔ پونزی نے انہاں نوں ادائیگی دی تے رن رک گیا۔
24 جولائی 1920 نوں بوسٹن پوسٹ نے پونزی تے اس دی اسکیم اُتے اک سازگار مضمون چھاپ دتا جس نے سرمایہ کاراں نوں پہلے توں کدرے ودھ تیزی توں لیانے وچ مدد کر دتی ۔ اودوں، پونزی اک دن وچ $250,000 کما رہیا سی۔ پونزی دی خوش قسمتی اس حقیقت توں ودھ گئی کہ اس سازگار مضمون دے بالکل تھلے، جس وچ اس گل اُتے بحث سی کہ پونزی واقعی صرف 45 دناں دے بعد سرمایہ کاری اُتے 50% منافع واپس کر رہیا اے، اک بینک دا اشتہار سی جس وچ کہیا گیا سی کہ بینک سالانہ 5% ریٹرن ادا کر رہیا اے۔ . اس مضمون دے شائع ہوݨ دے اگلے کاروباری دن، پونزی اپنے دفتر وچ ہزاراں بوسٹونیا دے باشندےآں نوں اپنا منتظر پایا جو اسنوں اپنی رقم دینے دے منتظر سن ۔
اس تعطل دے باوجود، پوسٹ دے قائم مقام پبلشر رچرڈ گروزیئر (جو اپنے والد ایڈون ، اس دے مالک تے پبلشر دی غیر موجودگی وچ پیپر چلا رہے سن ) تے سٹی ایڈیٹر ایڈی ڈن مشکوک سن تے تفتیشی رپورٹرز نوں پونزی دی تلاش دے لئی تفویض کيتا گیا۔ اوہ میساچوسٹس دے حکام دے زیرِ تفتیش وی سن، تے جس دن پوسٹ نے اپنا مضمون چھاپا، پونزی نے ریاستی حکام نال ملاقات کيتی۔ اوہ تحقیقات دے دوران پیسے لینے توں روکنے دی پیشکش کر کے اہلکاراں نوں اپنی کتاباں دی جانچ پڑتال توں ہٹانے وچ کامیاب ہو گیا، ایہ اقدام پونزی دے لئی بر وقت ثابت ہويا ، کیونجے مناسب ریکارڈ نئيں رکھیا جا رہیا سی۔ پونزی دی پیشکش نے وقتی طور اُتے ریاستی حکام دے شکوک نوں ٹھنڈا کر دتا۔
اسکیم دا خاتمہ
سودھو26 جولائی نوں، پوسٹ نے مضامین دا اک سلسلہ شروع کيتا جس وچ پونزی دی منی مشین دے آپریشن دے بارے وچ سخت سوالات پُچھے گئے۔ اس مقالے نے پونزی دی اسکیم دا جائزہ لینے دے لئی ڈاؤ جونز اینڈ کمپنی دی سربراہی کرنے والے مالیاتی صحافی کلیرنس بیرن نال رابطہ کيتا۔ بیرن نے مشاہدہ کيتا کہ بھانويں پونزی سرمایہ کاری اُتے شاندار منافع پیش کر رہیا سی،لیکن عجیب گل ایہ کہ پونزی خود اپنی کمپنی دے نال سرمایہ کاری نئيں کر رہیا سی۔
بیرن نے فیر نوٹ کيتا کہ سیکیورٹیز ایکسچینج کمپنی دے نال کيتی گئی سرمایہ کاری نوں پورا کرنے دے لئی، 160 ملین پوسٹل جوابی کوپن گردش وچ ہوݨ چاہئاں۔ پر، اصل وچ تقریباً 27,000 گردش وچ سن ۔ ریاستہائے متحدہ دے پوسٹ آفس نے کہیا کہ پوسٹل جوابی کوپن اندرون یا بیرون ملک مقدار وچ نئيں خریدے جا رہے نيں۔ ہر آئی آر سی دی خرید و فروخت اُتے فیصد وچ مجموعی منافع دا مارجن بہت ودھ سی، لیکن انہاں اشیاء دی خریداری تے چھٹکارے نوں سنبھالنے دے لئی درکار اوور ہیڈ ، جو کہ انتہائی کم قیمت اُتے سن تے انفرادی طور اُتے فروخت کيتے گئے سن، مجموعی منافع توں تجاوز کر چکے ہون گے۔ بیرن نے نوٹ کيتا کہ جے پونزی واقعی اوہی کر رہیا سی جو اس نے کرنے دا دعویٰ کيتا سی، تاں اوہ مؤثر طریقے توں حکومت دی قیمت اُتے منافع کما رہے ہون گے - یا تاں اوہ حکومتاں جتھے اس نے کوپن خریدے سن یا امریکی حکومت۔ اس وجہ توں، بیرن نے دلیل دتی کہ جے پونزی دا آپریشن جائز وی سی، تاں اس طریقے توں حکومتی فیصلےآں دا فائدہ اٹھانا غیر اخلاقی اے۔
پوسٹ دے مضامین نے سیکیورٹیز ایکسچینج کمپنی وچ بھَو و ہراس پھیلا دتا۔ پونزی نے اپنے دفتر دے باہر اک جنگلی ہجوم نوں تن دناں وچ 2 ملین ڈالر ادا کيتے۔ اس نے ہجوم نوں منتظر پایا ، انہاں دی کافی تے ڈونٹس توں تواضع کیتا، تے خوش دلی توں انہاں نوں دسیا کہ انہاں نوں فکر کرنے دی کوئی لوڑ نئيں اے۔ بوہت سارے لوکاں نے اپنا ارادہ بدل لیا تے اپنا پیسہ اس دے پاس چھڈ دتا۔ پر، اس نے میساچوسٹس ڈسٹرکٹ دے امریکی اٹارنی ، ڈینیئل گیلاگھر دی توجہ مبذول کرائی۔ گیلاگھر نے ایڈون پرائیڈ نوں سیکیورٹیز ایکسچینج کمپنی دیاں کتاباں دا آڈٹ کرنے دا حکم دتا - اس کوشش وچ اک مشکل سامنے آئی تے اس وجہ ایہ سی کہ کہ پونزی دا بک کیپنگ سسٹم سرمایہ کاراں دے ناواں دے نال صرف انڈیکس کارڈز اُتے مشتمل سی۔
اس دوران، پونزی نے اک پبلسٹی کرنے والے ، ولیم میک ماسٹرز دی خدمات حاصل کيتی سی۔ پر، میک ماسٹرز نوں پونزی دی پوسٹل جوابی کوپن دے بارے وچ نہ ختم ہوݨ والی گفتگو دے نال نال اس دے خلاف جاری تحقیقات اُتے وی جلد ہی شک ہو گیا۔ بعد وچ اس نے پونزی نوں اک "مالیاتی وللا(بیوقوف)" دے طور اُتے بیان کيتا جو بڑھوتری دا طریقہ نئيں جاݨدا سی۔ پونزی دی مخالفت جولائی دے آخر وچ شروع ہوئی، جدوں میک ماسٹرز نوں کئی انتہائی مجرمانہ دستاویزات ملے جنہاں توں ایہ ظاہر ہُندا سی کہ پونزی محض "پیٹر نوں پال نوں ادائیگی کرنے دے لئی لوٹ رہیا تھا"۔ میک ماسٹر اس معلومات دے نال اپنے سابق آجر گروزیئر دے پاس گئے۔ گروزیئر نے اسنوں اپنی کہانی دے لئی $5,000 دی پیشکش کیتی، جو 2 اگست 1920 نوں پوسٹ وچ چھپی سی۔ میک ماسٹر دے مضمون نے پونزی نوں آخری حد تک دیوالیہ قرار دتا، ایہ رپورٹ کردے ہوئے کہ جدوں اس نے لیکوئڈ فنڈز وچ 7 ملین ڈالر دا دعویٰ کیتا، اوہ درحقیقت گھٹ توں گھٹ 2 ملین ڈالر دا قرض سی۔ میک ماسٹرز نے لکھیا اے کہ سود دی وجہ توں پونزی 4.5 ملین ڈالر تک سی۔ کہانی نے وڈے پیمانے اُتے رن نوں چھو لیا، تے پونزی نے اک دن وچ ادائیگی کيتی۔ اس دے بعد اس نے اک وڈے گروپ دی تعمیر دے منصوبےآں نوں تیز کيتا جو بینکنگ تے درآمد/برآمد دے کماں وچ مشغول ہو نا سی ۔
میساچوسٹس بینک دے کمشنر جوزف ایلن اس گل اُتے فکر مند ہو گئے کہ جے وڈی رقم نکالنے توں پونزی دے ذخائر ختم ہو جاندے نيں، تاں ایہ بوسٹن دے بینکنگ سسٹم نوں گھٹنے ڈھو دے گا۔ ایلن دے شکوک و شبہات وچ ہور وادھا ہويا جدوں اسنوں پتا چلیا کہ پونزی دے زیر کنٹرول اکاؤنٹس دی اک وڈی تعداد نے ہینوور ٹرسٹ توں $250,000 توں ودھ دے قرضے حاصل کيتے نيں۔ اس نے ایلن نوں ایہ قیاس کرنے اُتے مجبور کيتا کہ پونزی تقریباً اِنّی اچھی مالی اعانت نئيں رکھدا سی جداں کہ اس نے دعویٰ کيتا سی، کیونجے اسنوں بینک توں وڈے قرضے مل رہے سن جس اُتے اوہ مؤثر طریقے توں کنٹرول کردا سی۔ اس نے دو بینک ایگزامینرز نوں پونزی دے کھاتاں اُتے نظر رکھنے دا حکم دتا۔
9 اگست نوں، بینک دے معائنہ کاراں نے اطلاع دتی کہ کافی سرمایہ کاراں نے پونزی دے مرکزی اکاؤنٹ وچ اپنے چیک کیش کرائے سن کہ ایہ تقریباً یقینی طور اُتے اوور ڈریا ہو گیا سی۔ ایلن نے فیر ہینوور ٹرسٹ نوں حکم دتا کہ اوہ پونزی دے مرکزی اکاؤنٹ توں ہور چیک ادا نہ کرے۔ اس نے کئی چھوٹے پونزی سرمایہ کاراں دی طرف توں غیر ارادی طور اُتے دیوالیہ پن فائل کرنے دا وی اہتمام کيتا۔ اس اقدام نے میساچوسٹس دے اٹارنی جنرل جے ویسٹن ایلن نوں اک بیان جاری کرنے اُتے مجبور کيتا کہ پوسٹل کوپنز وچ وڈے پیمانے اُتے لین دین دے پونزی دے دعوےآں نوں ثابت کرنے دے لئی بوہت گھٹ اے۔ اس دے بعد ریاستی عہدیداراں نے پونزی نوٹ ہولڈرز نوں مدعو کيتا کہ اوہ میساچوسٹس اسٹیٹ ہاؤس آنے دے لئی اپنے ناں تے پتے تفتیش دے مقصد دے لئی پیش کرن۔ ايسے دن، پونزی نوں پرائیڈ دے آڈٹ دا اک پیش نظارہ موصول ہويا، جس توں پتا چلیا کہ پونزی گھٹ توں گھٹ $7 ملین دا مقروض اے۔
11 اگست نوں، ایہ سارا پونزی دا کھیل تباہ ہو گیا ۔ سب توں پہلے، پوسٹ 13 سال پہلے مونٹریال وچ اس دی مجرمانہ سرگرمیاں دے بارے وچ صفحہ اول دی کہانی دے نال سامنے آئی، جس وچ اس دی جعلسازی دی سزا تے زروسی دے اسکینڈل توں متاثرہ بینک وچ اس دا کردار وی شامل سی ۔ اس دوپہر، بینک کمشنر ایلن نے بے شمار بے ضابطگیاں دی وجہ توں ہینوور ٹرسٹ اُتے قبضہ کر ليا۔ اس طرح کمشنر نے نادانستہ طور اُتے بینک والٹس توں فنڈز "ادھار" لینے دے پونزی دے منصوبے نوں ناکام بنا دتا، اس صورت وچ کہ فنڈز دے حصول دی ہور تمام کوششاں ناکام ہو گئياں۔
12 اگست دی صبح تک، ہینوور ٹرسٹ وچ پونزی دا سرٹیفکیٹ آف ڈپازٹ ، جس دی مالیت $1.5 ملین سی، بینک دے حکام دی جانب توں اوور ڈرافٹ نوں پورا کرنے دے لئی اس وچ ٹیپ کرنے دے بعد اسنوں کم کر کے $1 ملین کر دتا گیا۔ ایتھے تک کہ جے اوہ اسنوں نقد وچ تبدیل کرنے وچ کامیاب ہو جاندا تاں اس دے پاس صرف 4 ملین ڈالر دے اثاثے ہُندے۔ انہاں اطلاعات دے درمیان کہ اوہ کسی وی دن گرفتار ہوݨ والا سی، پونزی نے اس صبح وفاقی حکام دے سامنے ہتھیار ڈال دتے تے پرائیڈ دے دسے اعداد و شمار نوں تسلیم کر ليا۔ اس اُتے میل فراڈ دا الزام لگایا گیا سی کہ انہاں نے اپنے نشانات اُتے خط بھیجے جس وچ دسیا گیا کہ انہاں دے نوٹ پختہ ہو چکے نيں۔ اسنوں اصل وچ $25,000 دی ضمانت اُتے رہیا کيتا گیا سی تے اسنوں فوری طور اُتے لُٹ مار دے سرکاری الزامات وچ دوبارہ گرفتار کيتا گیا سی، جس دے لئی اس نے $10,000 دا اضافی بانڈ پوسٹ کيتا سی۔ پوسٹ دے آڈٹ دے نتائج جاری کرنے دے بعد، ضمانتی بانڈ مین نوں خدشہ سی کہ پونزی ملک توں فرار ہو سکدا اے تے وفاقی الزامات دے لئی ضمانت واپس لے لئی۔ اٹارنی جنرل ایلن نے اعلان کيتا کہ جے پونزی اپنی آزادی دوبارہ حاصل کرنے وچ کامیاب ہو گئے تاں ریاست اضافی چارجز منگے گی تے اس گل نوں یقینی بنانے دے لئی کافی ودھ ضمانت دی درخواست کرے گی کہ پونزی حراست وچ رہے گا۔
نقصانات دی شدت
سودھواس خبر نے ہینوور ٹرسٹ دے علاوہ پنج ہور بینکاں نوں تھلے لا گرایا۔ پونزی دے سرمایہ کاراں دا عملی طور اُتے صفایا کر دتا گیا، جو ڈالر نوں 30 سینٹ توں کم حاصل کر رہے سن ۔ انہاں نوں 1920 ڈالر وچ تقریباً 20 ملین ڈالر دا نقصان ہويا ( سانچہ:Inflation-year دے حساب توں تقریباً 199 ملین ڈالر)۔ [۱۸] اس دے مقابلے وچ ، برنی میڈوف دی ايسے طرح دی اسکیم جو 2008 وچ منہدم ہو گئی سی، اس اُتے اس دے سرمایہ کاراں نوں تقریباً 18 بلین ڈالر لاگت آئی، جو پونزی دی اسکیم دے نقصانات توں 53 گنیاودھ اے۔ [۱۹]
جیل تے بعد دی زندگی
سودھودو وفاقی الزامات وچ ، پونزی اُتے میل فراڈ دی 86 دی تعداد وچ الزام لگایا گیا سی تے اسنوں عمر قید دا سامنا کرنا پيا سی۔ اپنی بیوی دے اصرار پر، پونزی نے یکم نومبر 1920 نوں جج کلیرنس ہیل دے سامنے اک ہی نشست وچ جرم قبول کیتا، جس نے سزا سنانے توں پہلے اعلان کیتا، "ایتھے اک آدمی سی جس دے پاس وڈی رقم دی تلاش دے تمام فرائض سن ۔ اس نے اک اسکیم گھڑ لی جس وچ ، اس دے وکیل دے اعتراف پر، مرداں تے عورتاں نوں دھوکہ دتا۔ ایسا نئيں ہوئے گا کہ دنیا ایہ سمجھے کہ اس طرح دی اسکیم اُتے عمل کيتا جاسکدا اے ۔ ... خاطر خواہ سزا دے بغیر۔" پونزی نوں وفاقی جیل وچ پنج سال قید دی سزا سنائی گئی۔
میساچوسٹس
سودھوپونزی نوں ساڈھے تن سال بعد رہیا کيتا گیا تے تقریباً فوری طور اُتے چوری دے 22 ریاستی الزامات اُتے فرد جرم عائد کر دتی گئی، جو پونزی دے لئی حیران کن سی۔ اس نے سوچیا کہ اس دے پاس اک ڈیل اے جس وچ ریاست توں مطالبہ کيتا گیا اے کہ جے اوہ وفاقی الزامات دا اعتراف کردا اے تاں اس دے خلاف کوئی وی الزام ختم کر دے۔ اس نے ایہ دعویٰ کردے ہوئے دعویٰ کيتا کہ جے میساچوسٹس نے وفاقی فرد جرم وچ بیان کردہ انہاں جرائم دے لئی لازمی طور اُتے اس دی دوبارہ کوشش کيتی تاں اسنوں دوہرے خطرے دا سامنا کرنا پئے گا۔ کیس، پونزی بمقابلہ فیسنڈین نے اسنوں امریکی سپریم کورٹ تک پہنچایا۔ 27 مارچ، 1922 نوں، سپریم کورٹ نے فیصلہ دتا کہ فیڈرل پلی بارگینز دا ریاستی چارجز دے حوالے توں کوئی موقف نئيں اے۔ اس نے ایہ وی فیصلہ دتا کہ پونزی نوں دوہرے خطرے دا سامنا نئيں سی کیونجے میساچوسٹس اس اُتے چوری دا الزام لگیا رہیا سی جدوں کہ وفاقی حکومت نے اس اُتے میل فراڈ دا الزام لگایا سی، حالانکہ انہاں الزامات وچ ايسے مجرمانہ کارروائی دا الزام سی۔
اکتوبر 1922 وچ ، پونزی اُتے پہلے 10 چوری دا مقدمہ چلایا گیا۔ چونکہ اوہ دیوالیہ سی، پونزی نے اپنے اٹارنی دے طور اُتے کم کيتا اور، اپنے دھوکہ دہی والے سرمایہ کاراں دے نال اِنّی ہی قائلانہ گل کردے ہوئے، جیوری نے تمام الزامات توں بری کر دتا۔ باقی پنج الزامات اُتے اس اُتے دوسری بار مقدمہ چلایا گیا، تے جیوری تعطل دا شکار ہو گئی۔ پونزی نوں تیسرے مقدمے وچ قصوروار پایا گیا، تے اسنوں "اک عام تے بدنام چور" دے طور اُتے ست توں نو سال اضافی قید دی سزا سنائی گئی۔ قابل ذکر گل ایہ اے کہ اپنی وکھ وکھ قید دے دوران، پونزی نوں اپنے بے وقوف سرمایہ کاراں توں کرسمس کارڈز ملے نال نال دوسرےآں توں اپنی رقم دی سرمایہ کاری کرنے دی درخواستاں وی ملیاں ۔ 1922 وچ اسنوں اک ناپسندیدہ اوپرا دے طور اُتے ملک بدر کرنے دیاں کوششاں کيتیاں گئیاں
فلوریڈا
سودھوستمبر 1925 وچ ، پونزی نوں ضمانت اُتے رہیا کر دتا گیا کیونجے اس نے ریاستی سزا دے خلاف اپیل دی سی۔ اوہ فلوریڈا دے جیکسن ویل دے اسپرنگ فیلڈ محلے وچ بھج گیا تے فلوریڈا دی لینڈ بوم توں فائدہ اٹھانے دی کوشش وچ چارپن لینڈ سنڈیکیٹ (" چارپن " اس دے ناں دا امتزاج اے ) دا آغاز کيتا۔ اس نے سرمایہ کاراں نوں زمین دے چھوٹے حصےدے لئی ،جس دا کچھ حصہ پانی دے اندر سی ، 60 دناں وچ 200% منافع دا وعدہ کيتا۔ حقیقت وچ ، ایہ اک اسکینڈل سی جس نے کولمبیا کاؤنٹی وچ دلدل دی زمین فروخت دی سی۔ [۲۰] پونزی اُتے فروری 1926 وچ ڈوول کاؤنٹی دی گرینڈ جیوری نے فرد جرم عائد کيتی سی تے اس اُتے فلوریڈا دے ٹرسٹ تے سیکیورٹیز قوانین دی خلاف ورزی دا الزام عائد کيتا گیا سی۔ اک جیوری نے اسنوں سیکیورٹیز دے الزامات اُتے مجرم پایا، تے جج نے اسنوں فلوریڈا اسٹیٹ جیل وچ اک سال دی سزا سنائی۔ پونزی نے اپنی سزا دے خلاف اپیل دی تے اسنوں $1,500 دا بانڈ پوسٹ کرنے دے بعد رہیا کر دتا گیا۔
پونزی نے ٹمپا دا سفر کیتا، [۲۰] جتھے اس نے اپنا سر منڈوایا، مونچھاں بڑھاواں، تے اٹلی جانے والے تجارتی جہاز اُتے عملہ دے طور اُتے ملک توں فرار ہوݨ دی کوشش کيتی۔ پر، اس نے اپنی شناخت اک جہاز دے ساتھی نوں دسی۔ گل اک ڈپٹی شیرف تک پھیل گئی، جس نے جہاز دا پِچھا نیو اورلینز وچ اپنی آخری امریکی بندرگاہ تک پہنچایا تے پونزی نوں گرفتار کر ليا۔ پونزی دی کیلون کولج تے بینیٹو مسولینی توں جلاوطنی دی درخواستاں نوں نظر انداز کرنے دے بعد، اسنوں قید دی مدت پوری کرنے دے لئی واپس میساچوسٹس بھیج دتا گیا۔ [۲۱] پونزی نے ہور ست سال جیل وچ گزارے۔
اس دوران، حکومتی تفتیش کاراں نے پونزی دے ضبط شدہ کھاتاں دا پتہ لگانے دی کوشش کيتی تاکہ ایہ معلوم کيتا جا سکے کہ اس نے کِنّی رقم لی سی تے کتھے گئی سی۔ اوہ کدی وی اسنوں کھولنے وچ کامیاب نئيں ہوئے تے صرف ایہ نتیجہ اخذ کر سکے کہ لکھاں دی رقم اس دے ہتھ توں گزر چکے نيں۔
اٹلی
سودھوپونزی نوں 1934 وچ رہیا کيتا گیا سی۔ رہائی دے نال ہی اسنوں اٹلی جلاوطن کرنے دا فوری حکم آیا۔ اس نے میساچوسٹس دے گورنر جوزف بی ایلی توں مکمل معافی منگی۔ پر، 13 جولائی نوں ایلی نے اپیل نوں مسترد کر دتا۔ پونزی دا کرشماتی اعتماد ختم ہو گیا سی، تے جدوں اوہ جیل دے دروازے توں باہر نکلیا تاں غصے توں بھرے ہجوم سامنے سی ۔ اس نے جانے توں پہلے صحافیاں نوں دسیا، "ميں نے مصیبت دا راستہ اختیار کيتا ، تے مینوں سزا مل گیا۔" 7 اکتوبر نوں پونزی نوں سرکاری طور اُتے ملک بدر کر دتا گیا۔
اس دی بیوی روز امریکا وچ رہی تے 1937 وچ پونزی نوں طلاق دے دتی اوہ بوسٹن چھڈنا نئيں چاہندی سی، تے پونزی کسی وی صورت وچ اس دا نال دینے دی پوزیشن وچ نئيں سی ۔
اٹلی وچ ، پونزی اک اسکیم توں دوسرے اسکیم وچ کود پيا، لیکن ایتکاں انہاں وچوں بوہت گھٹ نتیجہ آیا۔ بالآخر اسنوں برازیل وچ اطالوی سرکاری ایئر لائن، الا لٹوریا دے ایجنٹ دے طور اُتے نوکری مل گئی۔ دوسری جنگ عظیم دے دوران، پر، برطانوی انٹیلی جنس سروسز دی مداخلت تے برازیل نے اتحادیاں دا نال دینے دے بعد ملک وچ ایئر لائن دا آپریشن بند کر دتا گیا۔ اس دوران پونزی نے اپنی سوانح عمری وی لکھی۔ [۲۲]
موت
سودھوپونزی نے اپنی زندگی دے آخری سال غربت وچ گزارے، کدی کدائيں بطور مترجم کم کيتا۔ انہاں دی صحت بگڑ گئی تے 1941 وچ دل دا دورہ پڑنے توں اوہ کافی کمزور ہو گئے۔ اس دی بینائی ختم ہوݨ لگی تے 1948 تک اوہ تقریباً مکمل طور اُتے نابینا ہو چکے سن ۔ برین ہیمرج نے اس دی کھبے ٹانگ تے بازو نوں مفلوج کر دتا۔ پونزی دا انتقال 18 جنوری 1949 نوں ریو ڈی جنیرو دے اک خیراندی ہسپتال وچ ہويا،جس دا ناں سی ہسپتال ساؤ فرانسسکو ڈی اسس آف فیڈرل یونیورسٹی آف ریو ڈی جنیرو ،
اپنے آخری تے اکلوندے دوست فرانسسکو نوناٹو نونس دے اصرار اُتے ، جو اک حجام سی انگریزی بولدا سی تے اطالوی بولی بولدا سی ، پونزی نے اک امریکی رپورٹر نوں اک آخری انٹرویو دتا، تے اس توں کہیا، "بھانويں انہاں نوں اس دے لئی کدی کچھ نئيں ملا، ایہ سستا سی۔ اوہ قیمت. بغض و عناد دے بغیر، ميں نے انہاں نوں اوہ بہترین شو دتا سی جداں کسی زائر دی لینڈنگ دے بعد توں ہن تک انہاں دے علاقے وچ پیش کيتا گیا تھا! مینوں اس چیز نوں ختم کردے ہوئے دیکھنے دے لئی ایہ آسانی توں پندرہ ملین روپے دے قابل سی۔" [۲۳]
ڈرامےآں وچ
سودھوکامیڈی سینٹرل دی ڈرنک ہسٹری دے چوتھے سیزن دے ایپی سوڈ، "سکاؤنڈرلز" وچ پونزی تے میک ماسٹرز دی کہانی شامل سی، جس وچ ورگی پلیمونز نے پونزی تے ایڈ ہیلمس نے میک ماسٹرز دی تصویر کشی دی سی، جس وچ اک نشے وچ دھت کرس رومانو کہانی نوں سن رہے سن ۔
اس رقم دے مسائل دے حل دے بارے وچ گل کردے ہوئے، ارل آف گرانتھم نے پونزی دے ڈاونٹن ایبی وچ اپنے خاندان دے لئی ممکنہ اقدام دے طور اُتے بھاری منافع دے وعدے دا ذکر کيتا۔
ہور مطالعہ
سودھو- وکٹر لوسٹگ
- آرتھر ناڈیل
- برنی میڈوف
حوالے
سودھو- ↑ سانچہ:Cite magazine
- ↑ سانچہ:Cite magazine
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Skarda, Erin (مارچ 7, 2012). "William Miller, the Original Ponzi Schemer". Time. http://content.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2104982_2104983_2104992,00.html.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Who was Ponzi – what the Heck was his scheme?". CNN. دسمبر 23, 2008. http://edition.cnn.com/2008/LIVING/wayoflife/12/23/mf.ponzi.scheme/.
- ↑ (جنوری 10, 2006) Ponzi's Scheme: The True Story of a Financial Legend. New York: Random House Trade Paperbacks. ISBN 0-8129-6836-0.
- ↑ «Book reading by Mitchell Zuckoff at Olsson's Books and Records, Washington, D.C.». The Film Archives. دریافتشده در اکتوبر 27, 2016. تاریخ وارد شده در
|access-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۱۲.۰۰ ۱۲.۰۱ ۱۲.۰۲ ۱۲.۰۳ ۱۲.۰۴ ۱۲.۰۵ ۱۲.۰۶ ۱۲.۰۷ ۱۲.۰۸ ۱۲.۰۹ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Massachusetts reports". 1924. https://books.google.com/books?id=CXVPAQAAIAAJ&dq=hanover+trust+chmielinski&pg=PA55.
- ↑ Sobel 1968.
- ↑ "CPI Inflation Calculator". https://www.bls.gov/data/inflation_calculator.htm. Retrieved on نومبر 6, 2017.
- ↑ Bloodletters and Badmen: A Narrative Encyclopedia of American Criminals from the Pilgrims to the Present, by Jay Robert Nash
- ↑ Mark B. (مئی 28, 2008). "Charles Ponzi – The Jamaica Plain Connection". Remember Jamaica Plain?. http://rememberjamaicaplain.blogspot.com/2008/05/charles-ponzi-jamaica-plain-connection.html. Retrieved on جولائی 16, 2013.
- ↑ Burnsed, Brian (2011). "The Greatest Financial Scandals: Charles Ponzi". https://web.archive.org/web/20090316003801/http://images.businessweek.com/ss/09/03/0311_madoff/3.htm. Retrieved on نومبر 18, 2011.
- ↑ Levisohn, Ben (2011). "How to Make a Madoff". http://www.businessweek.com/investor/content/dec2008/pi20081215_232943.htm. Retrieved on نومبر 18, 2011.
- ↑ ۲۰.۰ ۲۰.۱ Kerr, Jessie-Lynne (دسمبر 22, 2008). "Ponzi lived here: Infamous name tied to scheme was local". The Florida Times-Union.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Ponzi, Charles (ت 1937) The Rise of Mr. Ponzi. public domain.
- ↑ Bordoni, Alessio. "Biographical show on the life and crimes of Charles Ponzi". BroadwayWorld, New York, اگست 9, 2013.
کتابیات
سودھو- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- The History Channel. "In Search of History: Mr. Ponzi and His Scheme". فروری 9, 2000. (AAE-42325, سانچہ:آئی ایس بی این)
- Leila Schneps and Coralie Colmez, Math on Trial: How Numbers Get Used and Abused in the Courtroom, Basic Books, 2013. سانچہ:آئی ایس بی اینISBN 978-0-465-03292-1. (Eighth chapter: "Math error number 8: underestimation. The case of Charles Ponzi: American dream, American scheme").
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.