پیگون حروف تہجی

پیگون حروف تہجی أبجد ڤَيڮَون
قِسم	ابجد
زباناں	جاوانی سوندائی مادورا انڈونیشیائی
مدّتِ وقت	۱۳۰۰ عیسوی تو‏ں ہن تک
بنیادی نظام	اصل سینائی فونیقی آرامی نبطی عربی پیگون حروف تہجی
Child systems	سورابی؟
متعلقہ نظام	جاوی حروف تہجی، عثمانی ترکی، اردو
نوٹ: اس صفحہ اُتے بین الاقوامی اصواتی ابجدیہ صو‏‏تی علامات شامل ہوئے سکدیاں نيں۔

پیگون حرکات

ابجد پیگون (جاوانی/سوندائی: أبجد ڤَيڮَون؛ مدرانی: أبجاد ڤٰيغو) اے عربی حروف تہجی جسنو‏ں جاوانی، مدوران، سندائی، تے انڈونیشیائی لکھنے دے لئی تبدیل کيتا گیا ا‏‏ے۔ پیگون دا لفظ جاوانی بولی دے لفظ پیگو تو‏ں آیا اے جس دا مطلب اے "انحراف کرنا"۔ کیونجے عربی وچ لکھی جانے والی جاوانی بولی نو‏‏ں اک غیر معمولی چیز سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ ابجد جوی دے برعکس، ابجد پیگون نے حرکات د‏‏ی مدد تو‏ں فونیم دے درمیان فرق نو‏‏ں ہور واضح کيتا ا‏‏ے۔

فارسی حروف تہجی دے نال، پیگون براہ راست عربی حروف تہجی تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔ سورابی حروف تہجی جو کسی زمانے وچ مڈغاسکر وچ ملاگاشیائی لکھنے دے لئی استعمال ہُندا سی، خیال کيتا جاندا اے کہ ایہ پیگون حروف تہجی تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔

تریخ

پیگن خود مسلماناں وچ استعمال ہُندا اے، جو پیسنٹرین وچ مذہبی تعلیم تو‏ں زندگی گزاردے نيں۔ پیگن خود جاوا وچ اسلام دے نال ابھریا۔ اس وقت، جاوانی ہن وی کاوی رسم الخط تے جاوانی رسم الخط کلاسیکی جاوانی متن لکھنے دے لئی تے قدیم سنڈانی رسم الخط کلاسیکی سنڈانی لکھنے دے لئی استعمال کردے سن ۔ جدو‏ں اسلام جاوا وچ داخل ہويا تاں عربی حروف تہجی دا استعمال بہت تیز ہو گیا کیونجے اسنو‏ں کتاباں القرآن، انہاں د‏‏ی تشریحات تے حدیث د‏‏یاں کتاباں د‏‏ی تشریح د‏‏ی ضرورت سی۔ حادیث]]۔ جاوانی بولنے والے جاوانی دے نال گل گل کرنے دے لئی، علماء فیر عربی حروف تہجی نو‏‏ں جو روزمرہ د‏‏ی بولی دے طور اُتے استعمال کردے نيں اسنو‏ں جاوانی وچ ڈھال لیندے نيں۔ انہاں نے اسنو‏ں اس لئی لکھیا تاکہ جاوانی لوکاں دے لئی مذہب نو‏‏ں سمجھنا آسان ہو، خاص طور اُتے اس زمانے وچ دعوت‏ی طریقہ اسلام نو‏‏ں نشر کرنے دے لئی عام سی۔ ولی سانگو دے دور وچ ، اک کتاب د‏‏ی اک مثال سلوک سنن بونانگ اے، جس دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ ایہ سنن بونانگ دا کم ا‏‏ے۔

خود مالائی علاقے وچ ، حروف تہجی جو ہن وی پیگون تو‏ں متعلق اے ابجد جاوی اے، جو مالائی لکھنے دے لئی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی ترقی وچ ، جاوا تے سماٹرا دے تمام اسلامی مذہبی تعلیمی ادارےآں نے عربی حروف تہجی دے نال کتاباں استعمال کاں، دونے ہی عربی وچ تے مقامی علاقے، خاص طور اُتے مالائی، جاوانی، جنوبی تھائی لینڈ وچ استعمال ہونے والی زباناں وچ ۔

بدقسمتی تو‏ں، ایہ اصل عربی حروف تہجی جاوانی فونیمز جداں ای یا او “چ”، “ڤ”، “ڎ”، “ۑ”، “ڟ”، “ڠ”، د‏‏ی حمایت نئيں کردا ا‏‏ے۔ آخر وچ اصل عربی حروف نو‏‏ں اپنانے دے نال نال اس حروف تہجی نے فارسی حروف تہجی نو‏‏ں وی اپنایا جس وچ “ڎ” تے “ڟ” دے علاوہ ایہ فونیم وی نيں۔ بالآخر، نويں حروف بنائے گئے، جنہاں دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ ایہ فارسی حروف تہجی جداں “چ” تے “ڮ” تو‏ں نکلے نيں۔ خیال کيتا جاندا اے کہ دوسرے حروف اصل عربی حروف د‏‏ی بنیاد اُتے بنائے گئے نيں، مثال دے طور اُتے “ڤ” تو‏ں “پ” جسنو‏ں تن نقطے دتے گئے نيں، یا “جم” تو‏ں “چ” دتا گیا ا‏‏ے۔ تن نقطے ماضی وچ ، پیگون نو‏‏ں ای تے او وچ فرق کرنے دے لئی اک حرف دے نال لکھیا جاندا سی، لیکن اج کل پیگون حروف تہجی وچ حرکات (کچھ لوک اسنو‏ں گنڈھل کہندے نيں) استعمال نئيں ک‏ر رہ‏ے نيں۔ چونکہ اس حروف تہجی نو‏‏ں جاوانی لکھنے دے لئی استعمال کيتا جاندا اے، اس لئی عرب جاوانی بولی سیکھنے دے قابل ہونے تو‏ں پہلے اس متن نو‏‏ں نئيں پڑھ سکدے نيں کیونجے ایداں دے حروف نيں جو انہاں دے لئی "غیر ملکی" سمجھ‏‏ے جاندے نيں۔

فی الحال جاوا وچ پیگون خط مسلم کمیونٹی دے ذریعہ استعمال کيتا جاندا اے، خاص طور اُتے بورڈنگ اسکول وچ ۔ عام طور اُتے ایہ صرف القرآن اُتے تفسیر یا معنی لکھنے دے لئی استعمال ہُندا اے، لیکن بوہت سارے مخطوطات مخطوطات کہانیاں وی نيں جو لکھی گئی سن۔ مکمل طور اُتے پیگون وچ ۔ مثال دے طور اُتے نصوص یوسف فائبر۔

کرداراں د‏‏ی لسٹ

کنسوننٹس

پیلا رنگ ظاہر کردا اے کہ رسم الخط عربی دا اصل حرف نئيں ا‏‏ے۔

پیگون حروف تہجی

ح	چ	ج	ث	ت	ب	ا
س	ز	ر	ڎ	ذ	د	خ
ع	ظ	ڟ	ط	ض	ص	ش
ڮ	ك	ق	ڤ	ف	ڠ	غ
ي	ھ	و	ۑ	ن	م	ل

حرکت

پیگن د‏‏ی تحریر وچ ،

• حرف زبر صوتیات ائی، ای، او تے یو دے نال نال نو‏‏ں وکھ کرنے دے لئی استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔
• ڈیڈ کنسوننٹ مارکر بغیر حرف دے حروف تو‏ں ظاہر ہُندے نيں۔
• پیپت حرف ای علامت مد ( ٓ) تو‏ں ظاہر ہُندا ا‏‏ے۔

حرف ای نو‏‏ں علامت الف خنجریا ( ٰ) تو‏ں ظاہر کيتا جاندا ا‏‏ے۔

كا

كي

كو

كَي

كَو

كٓ

كٰي

أك

• ابتدائی سر دے حروف نو‏‏ں الف حمزہ حروف تو‏ں ظاہر کيتا جاندا ا‏‏ے۔

أ

إ

أو

إي

او

آ

أي

• دوہرے کنسونینٹ حروف

كرا

كري

كرو

كرَي

كرَو

كرٓ

كرٰي

• دوہرے سر دے حروف

كرا

كري

كرو

كرَي

كرَو

كرٓ

كرٰي

<!—-

• پیگون حروف نو‏‏ں جوڑنے دے اصول اوہی نيں جو حذیفہ حروف نو‏‏ں جوڑنے دے نيں، تحریر وی سجے طرف تو‏ں اے
• عربی تو‏ں قرض دے لفظاں ہن وی ايس‏ے طرح لکھے جاندے نيں جداں اوہ اصل وچ نيں۔ مثال: لفظ اندر لکھنا ضروری اے باطن نئيں باطین

مثالی جملے

جاوانی زبان:

كانجٓڠ نبي محمد إيكو أوتوسانيڤون ڮوستي الله داتٓڠ سٓدايا مخلوق، ديني اڤا واهَي كاڠ ديڤون چٓريتاءكٓن دَينيڠ كانجٓڠ نبي محمد إكو ۑاندا ۑاندا بنٓر. ماڠكا سٓكابَيهانَي مخلوق واجب مبنٓراكٓن لن ندَيرَيك ماريڠ كانجٓڠ نبي محمد

پنجابی ترجمہ - “نبی آخر الزماں حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تمام مخلوقات دے لئی خدا دے رسول نيں، آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے جو کچھ وی کہیا اوہ اک حقیقت ا‏‏ے۔ لہٰذا تمام مخلوقات اُتے واجب اے کہ اوہ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی پیروی دا جواز پیش کرن۔”

سوندائی زبان:

كانجٓڠ نبي محمد ماڠروڤيكٓن أوتوسان ڮوستي الله دا سادايا مخلوق، ناءَون واَي أنو ديچارييَوسكٓن كو كانجٓڠ نبي محمد ۑاَيتا كاۑاتاءن أنو لٓرٓس. جانتٓن سادايا مخلوق واجب مٓنٓركٓن سارٓڠ نوتوركٓن كانجٓڠ نبي محمد

پنجابی ترجمہ - “نبی آخر الزماں حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تمام مخلوقات دے لئی خدا دے رسول نيں، آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے جو کچھ وی کہیا اوہ اک حقیقت ا‏‏ے۔ لہٰذا تمام مخلوقات اُتے واجب اے کہ اوہ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی پیروی دا جواز پیش کرن۔”

انڈونیشین پیگون:

بڮيندا نبي محمد اداله اوتوسن الله كڤد سموا مخلوق، اڤ ساج يڠ دچريتاكن بڮيندا نبي محمد اداله كبنرن يڠ ۑات. مک سموا مخلوق واجب ممبنركن دان مڠيكوتي بڮيندا نبي محمد

پنجابی ترجمہ - “حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تمام مخلوقات دے لئی اللہ دے رسول نيں، جو کچھ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا اوہی اصل حقیقت ا‏‏ے۔ لہٰذا تمام مخلوقات اُتے واجب اے کہ اوہ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی پیروی کرن۔”

• اُتے د‏‏ی مثال وچ عربی تو‏ں ۵ قرض دے لفظاں نيں جو عربی دے مطابق لکھے جاواں، یعنی:

• ’"نبی" نو‏‏ں نبي لکھنا اے، نابي نئيں۔
• "محمد" نو‏‏ں محمد لکھنا اے، موھمماد نئيں۔
• "اللہ" نو‏‏ں اللہ لکھنا اے، أللاه نئيں۔
• "مخلوق" نو‏‏ں مخلوق لکھنا اے، ماخلوك نئيں۔
• "ضروری" نو‏‏ں واجب لکھنا اے، واجیب نئيں۔

ایہ وی دیکھو

• جاوی حروف