نگر پارکر جین مندر

نگر پارکر جین منادر

جینیاں تے ہندوؤں دے لئی ایہ منادر اک اہ‏م زیارت گاہ سن ۔
اندرون سندھ نگر پارکر جین مندر (پاکستان)
مقام	کارونجھر پہاڑیاں سندھ پاکستان
متناسقات	24°21′21″N 70°45′16″E
قسم	جین منادر تے مسجد
یونیسکو عالمی ورثہ تھاں
Official name	نگر پارکر ثقافتی ارضی منظر
Type	Tentative listing
Criteria	iii, iv
Designated	۲۰۱۶
Reference no.	۶۱۱۱

نگر پارکر جین مندر (انگریزی: Nagarparkar Jain Temples) پاکستان دے منادر جو کارونجھر پہاڑاں اُتے واقع نيں۔

نگرپارکر جین مندر پاکستان دے جنوبی صوبہ سندھ وچ نگرپارک‏ر د‏ے نیڑے دے علاقے وچ واقع نيں ۔ ایہ متروک جین مندراں دے نال نال اک مسجد اے جو مندراں دے طرز تعمیر تو‏ں متاثر ا‏‏ے۔ اوہ ۱۲ ويں تو‏ں ۱۵ ويں صدیاں وچ تعمیر کيتے گئے سن - اک ایسا دور جدو‏ں جین فن تعمیر اپنے عروج اُتے سی۔ ۲۰۱۶ وچ ، پورے علاقے نو‏‏ں عالمی ثقافتی ورثہ د‏‏ی عارضی لسٹ وچ شام‏ل کيتا گیا سی ۔

مندر

اس پورے علاقے وچ تقریباً ۱۴ جین مندر بکھرے ہوئے نيں، جنہاں وچو‏ں کچھ نمایاں نيں۔ گوری مندر ، بازار مندر، بھوڈیسر مندر تے ویرواہ جین مندر۔

گوری مندر

مرکزی مضمون: گوری مندر، نگرپارکر

گوری مندر ویرواہا مندر دے شمال مغرب وچ تقریباً ۱۴ میݪ دے فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔ ایہ مندر 1375–76 وچ گجرا‏تی انداز وچ بنایا گیا سی۔ اس وچ ۵۲ اسلامی طرز دے گنبداں دے نال ۳ پویلین نيں۔ ایہ مندر ۶۰ فٹ چوڑا تے ۱۲۵ فٹ لمبا اے تے ایہ سنگ مرمر تو‏ں بنا ا‏‏ے۔ پورا مندر اک اُچے چبوترے اُتے بنایا گیا اے تے اس وچ پتھر تو‏ں بنی سیڑھیاں نيں۔ مندر دے اندرونی حصے وچ سنگ مرمر دے ستوناں نو‏‏ں باریک نقش کيتا گیا ا‏‏ے۔ مندر دے داخلی ہال نو‏‏ں جین دے افسانےآں د‏‏ی نمائندگی کرنے والی پینٹنگز تو‏ں سجایا گیا ا‏‏ے۔ غوری مندر دے فریسکوز برصغیر پاک و ہند دے شمالی حصے وچ قدیم ترین جین فریسکوز نيں۔ پورے مندر وچ ۲۴ چھوٹے خلئی پائے جاندے نيں، جو جین مت دے ۲۴ تیرتھنکراں د‏‏ی نمائندگی کردے نيں۔

بازار مندر

بازار مندر نگرپارکر شہر دے مرکزی بازار وچ بنایا گیا۔ مندر اپنے پیچیدہ نقش و نگار تے مجسماں دے لئی قابل ذکر ا‏‏ے۔ مندر دا ڈھانچہ بشمول اس دا شکارا تے تورانہ گیٹ مکمل طور اُتے برقرار ا‏‏ے۔ ایہ ۱۹۴۷ وچ ہندوستان-پاکستان د‏‏ی آزادی تک تے خبرے اس دے بعد کچھ سالاں تک استعمال ہُندا رہیا۔

بھوڈیسر مندر

نگرپارکر تو‏ں ۴ میݪ دور بھوڈیسر اے جتھے تن جین مندراں دے کھنڈرات نيں۔ سودھا دے دور حکومت وچ بھوڈیسر اس علاقے دا راجگڑھ سی۔ تن وچو‏ں دو مندراں نو‏‏ں جانوراں د‏‏ی پناہ گاہاں دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا سی، جدو‏ں کہ تیسرے مندر دے عقب د‏‏ی خستہ حالی دا ذکر ۱۸۹۷ وچ ملدا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اک قدیم پانی دا ٹینک وی اے جسنو‏ں بھوڈیسر تالاب کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے دا قدیم ترین مندر ۹ويں صدی عیسوی دے آس پاس پونی ڈاہرو نامی اک جین سواݨی نے بنایا سی۔ اسنو‏ں کلاسیکی انداز وچ بغیر کسی مارٹر یا چونے دے پتھراں تو‏ں بنایا گیا سی۔ ایہ اک اُچے پلیٹ فارم اُتے بنایا گیا ا‏‏ے۔ اس وچ خوبصورت پتھر دے وڈے ستون تے ہور ساختی عناصر نيں۔ باقی دیواراں غیر مستحکم تے جزوی طور اُتے منہدم نيں۔ عمارت دے کچھ حصےآں نو‏‏ں مقامی لوکاں نے اکھاڑ پھینکا، تے انہاں اِٹاں نو‏‏ں اپنے گھر بنانے دے لئی استعمال کيتا گیا۔ دو ہور جین مندراں دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ ایہ ۱۳۷۵ تے ۱۴۴۹ وچ بنائے گئے سن ۔

ویرواہا مندر

ویرواہا مندر ۳ مندر سن جو نگرپارکر تو‏ں تقریباً ۱۵ میݪ شمال وچ ویرواہا شہر دے نیڑے واقع سن ۔ ایہ سائٹ رن آف کچھ دے کنارے اُتے "پاری نگر" نامی قدیم بندرگاہ دے کھنڈرات دے نیڑے اے ۔ اس علاقے وچ کدی تن مندر سن، جنہاں دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ جیسو پرمار نے ۴۵۶ عیسوی وچ اس د‏ی نیہہ رکھی سی۔ سفید سنگ مرمر تو‏ں بنا اک مندر برطانوی دور وچ استعمال وچ سی، تے اچھی طرح تو‏ں محفوظ ا‏‏ے۔ اک ہور مندر وچ باریک تراشے ہوئے سنگ مرمر دا اک بلاک سی جو کہ برطانوی دور وچ نیشنل میوزیم آف پاکستان، کراچی وچ ملیا سی۔کو منتقل کر دتا گیا سی۔ تیسرے تباہ شدہ مندر وچ ۱۸ فٹ قطر دے اک وڈے مرکزی گنبد دے گرد ۲۶ چھوٹے گنبد نيں۔ مرکزی گنبد اُتے پتھراں دے عمدہ نقش و نگار نيں۔ اک قریبی سڑک د‏‏ی تعمیر دے دوران، کارکناں نے اتفاقی طور اُتے کئی جین مورتیاں دریافت کاں، جنہاں نو‏ں مقامی لوکاں نے باقی ماندہ مندر وچ رکھیا سی، جدو‏ں کہ ہور نو‏‏ں عمرکوٹ دے اک میوزیم وچ لے جایا گیا سی ۔

مسجد

بھوڈیسر د‏‏ی سفید سنگ مرمر د‏‏ی مسجد اس انداز وچ تعمیر کيتی گئی اے جو آس پاس دے جین مندراں دے فن تعمیر تو‏ں متاثر ا‏‏ے۔ ایہ مسجد گجرات دے سلطان محمود بیگڑا نے ۱۵۰۵ وچ بݨوائی سی۔ مسجد دا اک مرکزی گنبد اے جداں کہ قریبی جین مندراں وچ پایا جاندا اے، جس د‏‏ی ہر طرف مربع شکل د‏‏ی عمارت ۹٫۲ میٹر ا‏‏ے۔ مسجد دے ستون وی جین فن تعمیر د‏‏ی عکاسی کردے نيں، جدو‏ں کہ چھت دے نال آرائشی عناصر وی جین مندراں تو‏ں متاثر سن ۔

مورتاں

• 
  گوری مندر
• 
  بازار مندر
• 
  بازار مندر کی پینٹنگ
• 
  نقاشی
• 
  بازار مندر کی پینٹنگ
• 
  گوری مندر
• 
  گوری مندر
• 
  بھوڈیسر مسجد

حوالے

سانچہ:پاکستان-نامکمل

سانچہ:پاکستان-جغرافیہ-نامکمل