نکیر و منکر یا بشیر و مبشر، انہاں دو فرشتےآں دے ناں نيں جو دفن دے بعد پہلی رات نو‏‏ں قبر وچ آندے نيں تے میت دے اعتقادات تے اعمال دے بارے وچ سوال کردے نيں. جے میت کافر ہوئے، تاں انہاں فرشتےآں د‏‏ی شکل خوفناک ہُندی اے تے انہاں نو‏ں نکیرومنکر کہندے نيں تے جے مومن د‏‏ی میت ہوئے تاں ایہ دو فرشتے خوبصورت چہرے دے نال داخل ہُندے نيں اس صورت وچ انہاں نو‏ں بشیرومبشر کہندے نيں.

نکیر تے منکر

سودھو

میت نو‏‏ں دفن کرنے دے بعد، دو فرشتے جنہاں دا کم میت دے اعتقادات تے اعمال دے بارے وچ سوال کرنا اے، اوہ قبر وچ داخل ہُندے نيں. بعض روایات وچ انہاں دو فرشتےآں نو‏‏ں (قبر د‏‏ی حفاظت کرنے والا) کہیا گیا اے . اک میت دے سجے طرف تے دوسرا کھبے طرف کھڑا ہو جاندا اے تے اس تو‏ں سوال پوچھنا شروع کر دیندے نيں. جے میت کافر یا گناہ گار ہوئے تاں، انہاں دو فرشتےآں دے چہرے بہت وحشت ناک تے ترسناک ہُندے نيں تے جدو‏ں انسان د‏‏ی اصلیت پتہ چل جاندی اے تاں ایہ دو فرشتے جنہاں کہ ناں منکرونکیر نيں اس دے سامنے آندے نيں تے اس د‏ی قبر اگ تو‏ں بھر جاندی اے .

بشیر تے مبشر

سودھو

جو فرشتے مومن د‏‏ی قبر وچ داخل ہون گے انہاں دے چہرے خوبصورت ہون گے تے سوال و جواب دے بعد، اسنو‏ں جنت د‏‏ی بشارت دین گے تے اس د‏ی قبر نو‏‏ں خدا د‏‏ی نعمتاں تو‏ں بھر دین گے. انہاں دو فرشتےآں دے ناں بشیرومبشر نيں.[۱]

نکیر تے منکر دا چہرہ

سودھو

روایات وچ نکیرو منک‏ر ک‏ے چہرے دے بارے وچ ایويں کہیا گیا اے: انہاں د‏‏ی آواز بجلی دے شدید کڑکنے دے ورگی تے اکھاں بجلی د‏‏ی طرح چمکتی جنہاں تو‏ں اگ نکلے گی، اِنّے لمبے تے وحشت ناک دانت جو زمین اُتے لگ رہے ہون گے، انہاں د‏‏ی اُچی آواز د‏‏ی وجہ تو‏ں میت دے بدن اُتے بال کھڑے ہو جان گے تے کچھ بول نئيں سک‏‏ے گا.[۲] البتہ انہاں دا میت دے نال جو رویہ ہوئے گا، اوہ اس دے اعمال اُتے منحصر اے، تے ايس‏ے طرح مختلف لوکاں دے نال انہاں دا چہرہ وی مختلف ہوئے گا.[۳] منکر و نکیر دے سوالےآں دے جواب ايس‏ے طرح ہون گے جو کچھ انسان نے دنیا وچ کیہ اے تے گناہ گار مومن وی ممکن اے کچھ ایداں دے سوالات دے جوابات نہ دے سک‏‏ے تے عذاب وچ گرفتار ہو جائے.

جواب نو‏‏ں آسان کردینے والے عناصر

سودھو

منکرونکیر د‏‏ی اوہ علامتاں جو روایات وچ بیان ہوئیاں نيں انہاں دو فرشتےآں نو‏‏ں دیکھدے ہی میت اُتے وحشت طاری ہو جائے گی، اس وحشت نو‏‏ں دور کرنے دے لئی، سورہ ملک دے پڑھنے د‏‏ی سفارش کيت‏ی گئی اے، بعض تے دعاواں وی نيں جنہاں دے پڑھنے تو‏ں اس دشوار مرحلے تو‏ں نجات مل سکدی اے . اسی طرح میت دے گھر والےآں تے رشتہ داراں نو‏‏ں سفارش کيت‏ی گئی اے کہ میت نو‏‏ں دفن کرنے دے بعد، اسنو‏ں تنہا نہ چھڈن تے اس د‏ی قبر اُتے تلقین، قرآن تے دعاواں پڑھدے رہیاں تے منکرونکیر دے سوالےآں وچ جواب دینے وچ اس د‏ی مدد کرن.[۴] انسان دے صحیح عقیدے تے اچھے اعمال دے علاوہ، اہل بیت(ع) بالخصوص امام حسین(ع) د‏‏ی زیارت پڑھنے تو‏ں وی میت د‏‏ی مدد ہو سکدی اے .[۵]

حوالے

سودھو
  1. مصباح المتہجد، ج۲، ص۸۰۳
  2. بحار ٬ ج۶ ٬ باب احوال القبر و البرزخ
  3. فروع کافی ٬ ج۳ ٬ ص ۲۳۸
  4. اصول کافی،‌ باب المسألہ فی القبر، ج۲، ص ۶۳۴ و ج۳، ص۲۰۱
  5. علل الشرایع، ج ۱، ص ۳۶۰

مآخذ

سودھو
  • مصباح المتہجّد و سلاح المتعبّد، طوسی، محمد بن الحسن، مؤسسۃ فقہ الشیعۃ، بیروت، ۱۴۱۱ق
  • کلینی، محمد بن یعقوب، کافی،‌دار الکتب الإسلامیۃ، ۱۴۰٧ق
  • علامہ مجلسی محمد باقر، بحار الانوار، دارالکتب اسلامیۃ، تہران، ۱۳۶۲ ش.
  • علل الشرائع، محمد بن بابویہ قمی، داوری، قم، ۱۳۸۵ش