نور النساء بیگم (زوجہ جہانگیر)

نور النساء بیگم
مغلیہ سلطنت د‏‏ی ملکہ تیموری سلطنت د‏‏ی ملکہ
شریک حیات	جہانگیر
نسل	اک بیٹی
خاندان	تیموری
پیؤ	ابراہیم حسین مرزا
ماں	گل رخ بیگم
جم	ت. 1570
مذہب	اسلام

نور النساء بیگم ( فارسی: نورنسا بیگم‎ ؛ پیدائش 1570)، نور النساء دا مطلب اے 'خواتین د‏‏ی روشنی'۔ نور النساء اک تیموری شہزادی سی ، جو ابراہیم حسین مرزا د‏‏ی بیٹی سی۔ اوہ چوتھے مغل بادشاہ جہانگیر کی اہلیہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں مغل سلطنت کی مہارانی سن۔

مڈھلا جیون

نور النساء بیگم تیموری شہزادی پیدا ہوئی، اوہ شہزادہ ابراہیم حسین مرزا د‏‏ی بیٹی سی جو شہزادہ عمر شیخ مرزا د‏‏ی اولاد سی جو امیر تیمور دے دوسرے بیٹے سن ۔ اس د‏ی والدہ شہزادی گل رخ بیگم سن ، جو پہلے مغل بادشاہ بابر کے بیٹے تے آئندہ دے شہنشاہ ہمایاں کے بھائی شہزادہ کامران مرزا کی بیٹی سن۔ اس دا اک بھائی سی جس دا ناں شہزادہ مظفر حسین مرزا سی ، جس د‏‏ی شادی اکبر د‏‏ی سب تو‏ں وڈی بیٹی خانم سلطان بیگم تو‏ں ہوئی۔

1572 وچ گل رخ بیگم دا اپنے شوہر ابراہیم حسین مرزا نال رابطہ ختم ہوئے گیا کیونجے اوہ اکبر نے اس تو‏ں گجرات خالی کرنے اُتے مجبور کر دتا سی ۔ اوہ اپنے بچےآں دے نال دکن چلی گئی۔ ابراہیم حسین مرزا جو بالآخر ملتان د‏‏ی طرف بھج گیا سی، شاہی افسران نے انھاں پھڑ لیا تے جیل وچ بند کر دتا۔ 1573 وچ اوہ جیل وچ ہی چل بسا۔

دکن جاندے ہوئے ، خاندیش دے حکمران نے گل رخ بیگم تے اس دے بچےآں نو‏‏ں ملک تو‏ں گزردے وقت گرفتار کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن اوہ ایسا کرنے وچ کامیاب نئيں ہوئے پایا۔ اُتے ، نور النساء ، جو اس وقت دو سال د‏‏ی سی، اس دے ہتھ آ گئی۔ جدو‏ں اکبر نے ایہ سنیا تاں اس نے حکمران کھنڈش تے نور النساء بیگم نو‏‏ں عدالت وچ لیانے دا حکم دتا۔ انہاں دے عدالت پہنچنے دے بعد اسنو‏ں اکبر د‏‏ی حفاظت وچ لے جایا گیا تے اسنو‏ں شاہی حرم دے سرپرستاں دے حوالے ک‏ے دتا گیا۔

1577 وچ ، گل رخ بیگم تے اس دے بیٹے مظفر حسین واپس گجرات آئے تے بغاوت د‏‏ی تجدید کيتی۔ اُتے کچھ ابتدائی کامیابیاں دے باوجود مظفر حسین نو‏‏ں شاہی افسران نے پھڑ لیا تے اسنو‏ں قید کر دتا گیا۔ اپنے بیٹے د‏‏ی قید دے بعد گل رخ آگرہ وچ اپنی بیٹی دے نال جا ملیاں۔

شادی

1593 دے موسم بہار وچ گل رخ بیگم نے اکبر دے وڈے بیٹے شہزادہ سلیم مرزا دے نال اپنی بیٹی د‏‏ی شادی کيتی درخواست کيتی۔ اکبر نے اس د‏ی درخواست منظور د‏‏ی تے پایہ تکمیل تک پہنچی۔ ایہ شادی 26 فروری 1593 دے موقع اُتے اکبر د‏‏ی والدہ مہارانی حمیدہ بانو بیگم دے گھر سر انجام پائی۔ اک سال تو‏ں زیادہ عرصہ دے بعد اکبر نے اپنی ہی بیٹی خانم سلطان بیگم د‏‏ی شادی نور النساء دے بھائی مظفر حسین تو‏ں کردتی۔ 28 اگست 1595 نو‏‏ں نور النساء نے اکلوندے بچی نو‏‏ں جنم دتا۔

نور النساء نے اپنی بھحالے خانم سلطان دے نال رشتہ داری دے تعلقات برقرار رکھے سن تے بعد وچ وی اس دے نال شائستہ تے مناسب سلوک روا رکھیا۔ 1614–15 وچ جہانگیر نے اجمیر وچ قیام دے دوران اپنی والدہ گل رخ بیگم نال ملاقات کيت‏ی جو اس وقت بیمار سن۔ اس دوران ، "دھکیر-الخوانین" دے مصنف شیخ فرید بھکاری انہاں دے لئی اسٹیبلشمنٹ دے دیوان د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے رہے سن ۔

دیوانِ کامران

نور النساء بیگم "دیوانِ کامران" د‏‏ی مالک سن، جو انہاں دے دادا کامران مرزا د‏‏ی تحریر کردہ نظماں اُتے مشتمل سن۔ نور النساء نے اسنو‏ں تن موہراں وچ خریدتا۔

شجرہ

نور النساء بیگم (زوجہ جہانگیر)دے ساک
16. بایقرا مرزا دوم 8. سلطان ویس مرزا 17. سعادت بخت بیگم 4. محمد سلطان مرزا 18. سلطان حسین مرزا بایقرا 9. سلطانہ بیگم 19. تشولي بيغوم 2. إبراهيم حسين ميرزا 1. 'نور النساء بیگم' 24. عمر شیخ مرزا 12. بابر 25. قتلغ نگار خانم 6. كامران مرزا 13. گل رخ بیگم 3. گل رخ بیگم

حوالے

ذرائع

ہینری بیورج، (1907)، اکبرنامہ آف ابو الفاضلی بن مبارک، جلد 3، ایشیاٹک سوسائٹی، کلکتہ