نقد فصل

نقد فصل جاں منافع فصل (انگریزی وچ نام: cash crop) اک کھیتی باڑی فصل ہندی اے جو لابھ/منافعے لئی ویچن لئی اگائی جاندی اے۔ ایہہ فصلاں عامَ طور اُتے فارم توں وکھریاں پارٹیاں ولوں خریدیاں جاندیاں ہن۔ ایہہ شبد مارکیٹ والیاں فصلاں نوں انحصاری فصلاں توں وکھرا کرن لئی ورتیا جاندا اے، جو پیدا کنندہ اپنے پسوں پالن لئی چارے لئی اگاؤندے ہن جاں پروار دے لئی غذا وجوں اگاؤندے ہن۔ پہلے سمیاں وچ نقد فصلاں عامَ طور تے اک کھیتی دے کل اپج دا اک چھوٹا (پر اہم) حصہ ہندیاں سن، جدوں کہ اج، خاصکر ترقی یافتہ دیساں وچ، لگبھگ ساریاں فصلاں مکھ طور تے مالیئے لئی اگائیاں جاندیاں ہن۔ گھٹ ترقی یافتہ دیساں وچ، نقد فصلاں عامَ طور اُتے اوہ فصلاں ہندیاں ہن جو ودھیرے ترقی یافتہ دیساں وچ منگ نوں آکرشت کردیاں ہن، اتے ایہناں فصلاں لئی کجھ برآمد ملّ ہندا اے۔

اک کپاہ دی گیند۔ کپاہ اہم نقدی دی فصل اے۔ امریکہ دی نیشنل کاٹن کونسل دے مطابق، 2014 وچ، چین چین دنیا دا سبھ توں وڈا کپاہ پیدا کنندہ دیس سی، جسدا اندازا لگبھگ 100,991,000 480 پاؤنڈ گنڈھاں سی۔ بھارت 42,185,000 480 پونڈ گٹھاں نال دوجے ستھان' تے سی۔

زیادہتر نقدی فصلاں دیاں قیمتاں اتے مقامی سپلائی اتے منگ سنتلن دی بنیاد تے، کجھ مقامی پرورتن (انگریزی وچ "basis" وجوں جانیا جاندا اے) دے نال، گلوبل سکوپ دے نال وستواں دے بازار (کوموڈٹی مارکٹس) وچ مقرر کیتیاں جاندیاں ہن۔ اس دا نتیجہ ایہہ ہندا اے کہ کسے دیش، کھیتر، جاں انفرادی پیدا کنندہ نوں اجیہی فصل اُتے انحصار کردیاں گھٹ قیمتاں دا ساہمنا کرنا پے سکدا اے، جے کتے کتے اک بمپر فصل گلوبل بازاراں' نوں ودھیرے سپلائی کرے۔ روائتی کساناں ولوں اس نظام دی مذمت کیتی گئی اے۔ کافی اک پیداوار دی اک مثال اے جو اہم شے اے اتے قیمتاں دیاں بھنتاواں لئی حساس اے۔

بین القوامیت

اجہیاں فصلاں تے سبسڈیاں اتے وپار دیاں رکاوٹاں نال جڑے مدعے بین القوامیت دیاں چرچاواں وچ ووادپورن بن گئے ہن۔ کئی ترقی پزیز ملک دے مطابق، موجودہ قومانتری وپار سسٹم ناجائز اے، کیونکہ اس نال صنعتی سامان وچ جا کھیتی باڑی سبسڈی کھیتی باڑی سامان لئی ٹیرف گھٹدا اے۔ اس نال ترقی پزیر دیس لئی ودیساں وچ اپنیاں شیواں دی برآمد کرنا مشکل ہو جاندا اے، اتے ترقی پزیر دیساں نوں درامد کیتیاں چیزاں دا مقابلہ کرن لئی مجبور کردا اے جو ترقی یافتہ دیساں توں نقلی طور اُتے گھٹ قیمتاں' تے برآمد کیتیاں جاندیاں ہن۔ نقلی طور اُتے گھٹ قیمتاں' تے برآمد کرن دے عمل نوں ڈمپنگ (انگریزی وچ: dumping) وجوں جانیا جاندا اے، اتے بہتے دیساں وچ ایہہ غیر قانونی اے۔ اس مدعے اُتے اختلاف 2003 وچ کینکن وپار دی گل بات دے اختلاف دا کارن بن گیا، جدوں 22 دے گروہ نے یورپی یونین ولوں پیش ایجنڈے دیاں چیزاں' تے وچار کرن توں انکار کر دتا جدوں تک کھیتی باڑی سبسڈیاں دے مدعے دا حل نہیں کیتا جاندا۔

براعظم اتے دیساں مطابق

افریقہ

Jatropha curcas, بائیوفیول (انگریزی وچ: biofuel) پیدا کرن لئی ورتی جاندی نقدی فصل اے۔

لگبھگ 60 فیصد افریکی کامے کھیتی باڑی سیکٹر وچ روزگار دے رہے ہن، اتے لگبھگ تنّ-پنجن حصہ افریقی کسان گزارا کرن والے کسان ہن۔ مثال وجوں، برکینا فاسو وچ اس دے 85% وسنیک (20 لکھ توں ودھ لوک) آمدنی لئی کپاہ دے پیداوار اتے انحصار ہن اتے دیس دی ادھی آبادی غریبی وچ رہندی اے۔ وڈے کھیت نغد فصلاں جویں کہ کافی، چاہ، سوتی، قوقو، پھل اتے ربڑ اگاؤن وچ رجھان رکھدے ہن۔ ایہہ فارم، عامَ طور تے وڈیاں کارپوریشناں ولوں چلا ئے جاندے ہن، کئی طبقہ طبقہ کلومیٹر دے کھیتر نوں کور کردے ہن اتے وڈی گنتی وچ مزدوراں نوں روزگار دندے ہن۔ نربھرتا فارماں کھان پین دا سروت اتے پریواراں لئی اک چھوٹا جیہا آمدن حاصل کردیاں ہن، پر عامَ طور اُتے دوبارہ نویش نوں ممکن بناؤن وچ ناکام رہندیاں ہن۔

آسٹریلیا

آسٹریلیا وچ دالاں دی کافی مقدار پیدا ہندی اے۔ ایہہ اندازا لگایا گیا سی کہ آسٹریلیا وچ لگبھگ 143,000 ٹن دال دا پیداوار کیتا جاویگا۔ آسٹریلیا دی زیادہ تر دال دی واڈھی بھارتی اپ براعظم اتے مدھ مشرق نوں برآمد کیتی جاندی اے۔

اٹلی

1950 وچ اٹلی دے کیسا متعلق ال میجوگوریونو کارن سرکار ٹماٹر، تمباکو اتے نمبو دے پھل ورگیاں نقدی فصلاں اگاؤن لئی پریرک لاگوُ کر رہی سی۔ نتیجے وجوں، اوہناں نے ایہناں فصلاں دی بہت زیادہ پیداوار کیتی جسدا کارن ایہہ فصلاں دی گلوبل مارکیٹ تے ودھ سنترپیؤ آئی۔ اس نال ایہناں فصلاں دا ملّ گھٹ گیا۔

ستعینات صوبہ

سنترے اک اہم امریکی نقدی فصل ہن۔

بیبی بومر پیڑھی اتے دوسرے عالمی لڑائی دے انت دے بعد، امریکہ وچ نقدی فصل پرمکھتا ول ودھ گئی۔ اس نوں وڈی آبادی نوں کھاؤن دے اک ڈھنگ دے طور تے دیکھیا گیا اتے امریکہ امریکہ وچ اسدا کفایتی غذا دی سپلائی دا مکھ کارک بننا اجے وی جاری اے۔

کھیتی باڑی دی 1997 دی سو۔ جنگننا دے مطابق، امریکہ وچ 90% فارماں اجے وی پریواراں دی ملکیت ہن، بھائیوالی دے نال وادھو 6% ہور ملکیت ہن۔ نقدی فصلاں والیاں قسماں نے سستی کھیتی باڑی تکنالوجی دی ورتوں ویلے دے ازمائشاں دے نال کفایتی غذا پیدا کرن لئی کیتی اے۔ سال 2010 لئی امریکہ دے کھیتی باڑی ڈیپارٹمنٹ (یو۔ایسّ۔ڈی۔اے۔) دے انکڑیاں دی بنیاد تے، سبھ توں ودھ پھل پیداوار والے راج کیلیفورنیا، فلوریڈا اتے واشنگٹن ہن۔

وکھ وکھ آلوآں دیاں قسماں

چھلیا ہویا گنا، ہوائی دی اک اہم نقدی فصل۔

ویئتنام

ناریئل ویتنام دی اک نقدی فصل اے۔

گلوبل نقدی فصلاں

ناریل پاماں دی کاشت عالمی دے 80 توں ودھ دیساں وچ کیتی جاندی اے، جسدا کل پیداوار ہر سال 61 ملیان ٹن اے۔ اس توں حاصل تیل اتے دودھ عامَ طور اُتے کھانا پکاؤن اتے تلن وچ ورتے جاندے ہن؛ ناریئل دا تیل وی صابن اتے شنگار سامان وچ مکمل طور تے ورتیا جاندا اے۔