نغمہ بیگم
نغمہ (انگریزی: Naghma)، نے فلم پروڈیوسر تے کیمرامین اکبر ایرانی نال شادی کيتی تے اعلیٰ فلم دے ہیرو حبیب. اوہ پنجابی فلماں وچ اک سپرسٹار فلم نایکا سی۔ ایہ فلماں وچ ہن وی سپورٹ اداکارہ نيں۔ پاکستان فلم انڈسٹری نوں قائم ہوئے ویسے تاں اڑسٹھ سال دا طویل عرصہ ہو گیا، مگر اس دوران اس وچ وڈے نشیب و فراز آئے۔ 1948ء وچ بننے والی پاکستان دی پہلی فلم ’’تیری یاد‘‘ توں لے کے 1988ء تک دا عرصہ یعنی 40 سال تک تاں وڈا پررونق رہیا تے اس انڈسٹری نے بہت ترقی کی، مگر وی سی آر دے آجانے توں اس انڈسٹری نوں سب توں زیادہ نقصان پہنچیا۔ انڈین فلماں وی سی آر اُتے بے تحاشا آنے لگاں تے ویڈیو دے ذریعے اس وبا نے 1980ء توں لے کے 1990ء تک اس قدر انڈین فلماں دی نمائش دی کہ ساڈی فلم انڈسٹری برُی طرح متاثر ہوئی۔ اس دے بعد سی ڈی تے ڈی وی ڈی نے رہی سہی کسر وی پوری کردتی تے پوری فلم انڈسٹری ٹھپ ہوکے رہ گئی۔ حکومتی سطح اُتے اوہدی کوئی پزیرائی نئيں ہوئی تے نہ ہی اس طرف کوئی دھیان دتا گیا۔ اس دا نتیجہ ایہ نکلیا کہ بے شمار فنکار بے روزگاری دا شکار ہو گئے تے آہستہ آہستہ اس صنعت توں دور ہو گئے، مگر اج وی بوہت سارے ایداں فنکار موجود نيں جنہاں نے اس انڈسٹری دا نال نئيں چھڈیا تے معالج بن کر اس دا علاج کردے رہے، مگر مرض ودھدا گیا جاں جاں دوا کيتی۔ صبیحہ خانم، بہار بیگم، نیئر سلطانہ، آشا پوسلے، نیلو، راگنی، زینت، زمرد، فردوس بیگم، دیبا بیگم، سنتوش کمار، لالہ سدھیر، حبیب، اسد بخاری، یوسف خان، اعجاز، آزاد، ریحان تے نہ جانے کِنے اداکار اس انڈسٹری توں اج تک وابستہ نيں۔ انہاں وچ بوہت سارے فنکار تاں ہن اس دنیا وچ نئيں نيں، مگر جو موجود نيں، اوہ اج تک اس انڈسٹری توں وابستہ نيں، انہاں نوں حکومت کیتی جانب توں تعاون ملنا چاہیدا کیونکہ ایہ لوک ساڈے ملک دی شناخت نيں۔ انہاں فنکاراں وچ اداکارہ نغمہ بیگم وی اسی دور دی اک فنکارہ نيں، جو نہ تاں کسی تعارف دی محتاج نيں تے نہ ہی انہاں نوں کسی دی مدد کيتی کوئی خاص ضرورت اے، کیونکہ انہاں نے اپنے فلمی کیریئر دے ابتدائی دور توں لے کے اج تک بے انتہا محنت دی تے بہت عزت و شہرت حاصل کيتی۔ انہاں نے ہمیشہ وقت دی پابندی دا پورا خیال رکھیا تے اپنے توں وڈے سینئر دا احترام وی کیا، ایہی وجہ اے کہ اوہ ہمیشہ کامیاب رہیاں تے پنجابی فلماں دی ملکہ کھلائاں۔ نغمہ دا اصلی ناں پروین بیگم اے۔ انہاں نے سب توں پہلے ڈائریکٹر ایم جے رانا دی پنجابی فلم ’’رانی خان‘‘ وچ کم کیتا سی ۔ اس فلم دی موسیقی بابا جی اے چشتی نے بنائی سی۔ اس فلم وچ نغمہ نوں کوئی وڈا رول تاں نئيں ملیا سی، مگر اس فلم توں انہاں دی شناخت ضرور ہو گئی سی۔ اس فلم وچ حسنہ، لیلیٰ، ظریف، اکمل، صبا، اجمل تے کامیڈی اداکار نذر شامل سن ۔ ایہ فلم کامیڈی نوعیت دی سی تے اس فلم وچ نذر دا رول وی وڈا سی ۔ ایہ فلم 14 نومبر 1960ء نوں ریلیز ہوئی سی۔ نغمہ دی دوسری فلم ’’چوہدری‘‘ سی۔ ایہ فلم وی پنجابی سی، اس فلم وچ انہاں دا ہیروئن دا رول سی، جدوں کہ اس فلم وچ لیلیٰ ورگی اداکارہ وی موجود سن۔ اس فلم دے ڈائریکٹر مظفر طاہر سن تے اس فلم دی موسیقی طفیل فاروقی تے اے حمید نے مل کے بنائی سی۔ اس فلم دے ہیرو اکمل سن، اس دے علاوہ اس فلم وچ آصف جاہ، سلمیٰ ممتاز، زینت تے اسد بخاری نے وی کم کیتا سی ۔ نغمہ بیگم اپنی دوسری فلم توں ہٹ ہوکے منظرعام اُتے آگئی سن۔ ایہ فلم 12 مئی 1962ء نوں ریلیز ہوئی سی۔ نغمہ بیگم دی پہلی اردو فلم ڈائریکٹر شباب کیرانوی دی فلم ’’مہتاب‘‘ سی، جو سپرہٹ ہوئی سی۔ اس فلم وچ نیر سلطانہ تے حبیب ہیرو ہیروئن سن، جدوں کہ اس فلم وچ رخسانہ نے وی سائیڈ رول پلے کیتا سی تے عوامی اداکار علاء الدین نے اس فلم وچ گول گپے ایداں بیچے سن تے ایسا گانا گایا سی کہ اج وی پورے پاکستان وچ ایہ گانا گول گپے بیچنے والے جگہ جگہ بجاندے نيں۔ احمد رشدی دی آواز وچ ایہ گانا علاء الدین اُتے فلمایا گیا سی تے ایہ گانا دنیا دا واحد گیت اے جو پنجاہ سال گزر جانے دے باوجود اج وی سنائی دیندا اے۔ نغمہ بیگم اس فلم توں لوکاں دی توجہ دا مرکز بن گئی سن۔ اسی دوران انہاں دی دوسری اردو فلم ’’ماں دے آنسو‘‘ ریلیز ہوئی، اس فلم دے ڈائریکٹر وی شباب کیرانوی سن ۔ اس فلم دے ہیرو حبیب سن تے ہیروئن نیر سلطانہ سن۔ اس فلم وچ نغمہ نے سائیڈ ہیروئن دا رول پلے کیتا سی ۔ اس فلم وچ انہاں دی جوڑی اداکار روشن دے نال سی تے انہاں اُتے فلمایا ایہ گیت 1963ء وچ بہت سنائی دیندا سی ۔ ’’سماں جدوں پیارا پیارا ہو، پیار نوں دل دا سہارا ہو‘‘ ایہ گانا نغمہ تے روشن اُتے فلمایا گیا سی ۔ فلم ’’ماں دے آنسو‘‘ وی سپرہٹ ہوئی سی جو 29 مارچ 1963ء نوں ریلیز ہوئی سی۔ اپنی دونے اردو فلماں وچ نغمہ بیگم نے بہت عمدہ اداکاری دی سی۔ اس فلم دا اک ہور گانا وی وڈا سپرہٹ ہويا سی جس دے بول نيں ’’اِنّے وڈے جتھے وچ کوئی نئيں ہمارا‘‘ اسی دوران نغمہ دی دو پنجابی فلماں ’’زرینہ‘‘ تے ’’جمالو‘‘ وی ریلیز ہوئیاں سن۔ فلم ’’زرینہ‘‘ وچ ایہ اداکار یوسف دے نال سن، مگر اس فلم دی ہیروئن حسنہ سن تے نغمہ بیگم سائیڈ ہیروئن سن۔ فلم ’’زرینہ‘‘ وی ہٹ ہوئی سی۔ فلم ’’جمالو‘‘ وچ ایہ اداکار اسد بخاری دے نال آئی سن۔ اس فلم وچ مینا شوری تے ظریف وغیرہ شامل سن ۔ دیکھدے ہی دیکھدے نغمہ بیگم سپراسٹار اداکارائاں وچ شامل ہوگئياں۔ نغمہ بیگم دی ابتدائی فلماں وچ اداکار اکمل خان سن تے انہاں دی جوڑی انہاں دے نال بے انتہا مقبول ہوئی سی۔ نغمہ نے شمیم آرا دے نال فلم ’’سازش‘‘ وچ کم کیتا۔ زیبا بیگم دے نال فلم ’’سمیرا‘‘ وچ انہاں نے اپنے فن دے جلوے دکھائے۔ فلم ’’ڈاچی‘‘ وچ ایہ نیلو دے نال آئیاں تے فلم ’’ممتا‘‘ وچ ایہ بہار بیگم تے یاسمین شوکت دے نال جلوہ گر ہوئیاں۔ لالہ سدھیر، محمد علی، وحید مراد، یوسف خان، اعجاز درانی، اسد بخاری تے علاؤالدین دے علاوہ تقریباً تمام سپرہٹ اداکاراں دے نال ایہ سنیما اسکرین دی زینت بنیاں تے بے پناہ شہرت حاصل کيتی۔ نغمہ بیگم دی معروف جوڑی اکمل دے مرنے دے بعد حبیب دے نال رہی تے انہاں نے انہاں دے نال کئی درجن فلماں وچ کم کیتا تے ایہ قربتاں اِنّی بڑھاں کہ دونے نے 1972ء وچ شادی کرلئی، مگر ایہ شادی زیادہ عرصہ تک کامیاب نہ رہ سکی سی، جلد ہی دونے وچ اتفاق رائے توں علیحدگی ہو گئی، مگر اس دوران اک بیٹی ضرور پیدا ہوئی، جس دا ناں زرینہ اے جو لاہور وچ اپنے دو بچےآں دے نال رہندیاں نيں تے اداکار حبیب تے نغمہ اس توں ملدے رہندے نيں۔ اداکارہ نغمہ نے صحیح معنےآں وچ اپنے کیریئر دی شروعات 1962ء توں دی تے حالے تک اوہ فلماں وچ اپنی اداکاری دے جوہر دکھا رہی نيں۔ پچھلے سال ہی عیدالاضحی دے دن 25 ستمبر 2015ء نوں انہاں دی اک فلم ’’صنم‘‘ دے ناں توں ریلیز ہوئی سی، جس وچ اداکار بابر علی تے صائمہ سن ۔ ایہ فلم ڈائریکٹر سید نور نے بنائی سی۔ اداکارہ نغمہ نے اپنے فلمی کیریئر وچ تقریباً 250 دے قریب فلماں وچ کم کیتا اے، جس وچ 50 دے قریب انہاں دی اردو نيں تے 180 دے قریب انہاں دی پنجابی فلماں نيں، اس دے علاوہ انہاں دی دو درجن دے قریب ایسی وی فلماں نيں جو اردو تے پنجابی بولی وچ اک نال ریلیز ہوئیاں سن (ڈبل ورژن) انہاں وچ فلم ’’نادرہ‘‘، ’’نگینہ‘‘،’’مستان خان‘‘، ’’اسلحہ‘‘،’’راجا‘‘، ’’نمبرون‘‘، ’’مرد‘‘، ’’بیتاب‘‘، ’’امیر خان‘‘، ’’زخمی عورت‘‘ تے ’’رنگیلے جاسوس‘‘ وغیرہ شامل نيں۔ نغمہ نے پاکستان، بنگلہ دیش تے نیپال دے اشتراک توں بننے والی فلم ’’لو انہاں نیپال‘‘ وچ وی کم کیتا سی ۔ ایہ فلم فلمساز و ہدایتکار وزیر علیٰ نے بنائی سی۔ اس فلم دی موسیقی روبن گھوش نے بنائی تے اس فلم وچ شبنم، اظہار قاضی، اسماعیل شاہ، ششما شاہی تے شوکت اکبر وغیرہ شامل سن ۔ ایہ فلم 6 مارچ 1987ء نوں ریلیز ہوئی سی۔ اس فلم وچ وی نغمہ نے بہت عمدہ پرفارمنس دا مظاہرہ کیتا سی ۔ پاکستان فلم انڈسٹری دے زوال پزیر ہونے دے بعد وی اداکارہ نغمہ بیگم پاکستان فلم انڈسٹری توں وابستہ رہیاں۔ اس دوران انہاں دی ہر سال کئی فلماں ریلیز ہُندیاں رہیاں۔ انہاں وچ چند فلماں ایہ نيں۔ ’’لو انہاں ہالینڈ‘‘ جو 2000ء وچ ریلیز ہوئی سی۔ اس وچ نغمہ بیگم، لیلیٰ، احسان خان تے مصطفیٰ قریشی دے نال نمودار ہوئیاں سن۔ فلم ’’بارڈر‘‘ وچ ایہ اداکار شان شاہد تے ثناء دے نال جلوہ گر ہوئیاں۔ فلم ’’صاحب لوگ‘‘ وچ نغمہ بیگم، صائمہ، ارباز خان تے معمر رانا دے نال آئیاں ۔ فلم ’’کدی پیار نہ کرنا‘‘ وچ ایہ اداکارہ زارا شیخ تے معمر رانا دے نال جلوہ گر ہوئیاں۔ 2008ء وچ ڈائریکٹر پرویز رانا دی فلم ’’سہاگن‘‘ وچ شان، نرگس تے بابر علی دے نال شرکت کيتی۔ نغمہ بیگم نے مسلسل فلماں وچ کم کرکے ایہ ثابت کر دتا کہ فلمی صنعت نہ ہونے دے باوجود اوہ حالے تک اس انڈسٹری دا اہم حصہ نيں۔ 2010ء وچ فلم ’’پھُل تے کانٹے‘‘ تے ’’الیاسا گجر‘‘ انہاں دی عمدہ فلماں نيں۔ 2012ء وچ ریلیز ہونے والی انہاں دی ایہ دو فلماں ’’شریکا‘‘ تے ’’دل دیاں لگیاں‘‘ وی اچھی فلماں وچ شمار ہُندیاں نيں۔ سیکڑاں فلماں وچ کم کرنے والی پنجابی فلماں دی ملکہ اداکارہ نغمہ بیگم اج وی فلماں دی شوٹنگ وچ مصروف نيں۔ انہاں نے جنہاں فلماں وچ کم کیا، انہاں دی تعداد تاں سیکڑاں وچ اے، مگر انہاں دی چند فلماں ایہ نيں۔ ’’بارات‘‘، ’’ہتھ جوڑی‘‘، ’’باغی سپاہی‘‘، ’’انسپکٹر‘‘، ’’پلیلی صاحب‘‘، ’’مقابلہ‘‘، ’’یاردوست‘‘، ’’ماں چپ رہاں گی‘‘، ’’منگیتر‘‘، ’’میرا ویر‘‘، ’’میلہ دو دن دا‘‘، ’’وساکی‘‘، ’’لنگوٹیا‘‘، ’’ضدی‘‘، ’’دلہن لے دے جائاں گا‘‘ تے ’’برسات دی رات‘‘ وغیرہ شامل نيں۔ اس دے علاوہ انہاں دی سیکڑاں فلماں نيں، جنہاں وچ انہاں نے اپنے فن دا عمدہ مظاہرہ کیتا۔ اداکارہ نغمہ بیگم اج وی اپنے وقت دی پابند نيں تے وڈے چھوٹے سب دی عزت کردیاں نيں، ایہی وجہ اے کہ ہر شخص انہاں دی عزت کردا اے۔ کاش نغمہ بیگم دی طرح حکومتی ادارے نوں وی اس دا احساس ہوجائے کہ ایہ انڈسٹری انہاں دی بھرپور توجہ چاہندی اے تے دوسرے شعبےآں دی طرح اس شعبے اُتے وی توجہ دتی جائے، خاص کر پنجاب حکومت اس ویران فلم انڈسٹری نوں فیر توں اسی مقام اُتے لا سکدی اے جو اج توں ویہہ پچیس سال پہلے سی۔ کیتا ایسا ممکن اے ؟