موطا امام مالک

موطا امام مالک
(عربی وچ: مُوَطَّأُ الْإِمَامِ مَالِك)
مصنف	امام مالک
اصل زبان	عربی
موضوع	حدیث

موطأ امام مالکحدیث دی اک ابتدائی کتاب اے جو مشہور سنی عالم دین مالک بن انس بن مالک بن عمر (93ھ - 179ھ) نے تصنیف دی۔ انہی دی وجہ توں مسلماناں دا طبقہ فقہ مالکی کہلاندا اے جو اہل سنت دے ان چار مسالک وچ توں اک اے جس دے پیروان آج وی وڈی تعداد وچ نیں۔

موطأ دے مصنف دا پورانام یہ اے: ابوعبداللہ مالک بن انس بن ابی عامرالاصبحی الحمیری اے۔(1) آپ دی تاریخ ولادت وچ 90ھ توں 97ھ تک دے مختلف اقوال نیں۔ امام ذہبی نے یحیی بن کثیردے قول نوں اصح قراردتا اے جس دے مطابق آپ دی ولادت 93ھ وچ ہوئی اے۔ جبکہ آپ دی وفات ربیع؁ الاول179ھ نوں مدینہ منورہ وچ ہوئی امام مالک فقہ اورحدیث مین اھل حجاز بلکہ پوری ملت اسلامیہ دے امام نیں۔ آپ دی کتاب "الموطأ" حدیث دے متداول تے معروف مجموعاں وچ سب توں قدیم ترین مجموعہ اے۔ موطأتوں پہلے وی احادیث دے دی مجموعے تیار ہوئے تے انہاں وچوں کءی اک اج موجود وی نیں لیکن اوہ مقبول تے متداول نہیں نیں۔ موطأدے لفظی معنی اے، اوہ راستہ جس نوں لوگاں نے پے درپے چل کے انا ہموار کردتا ہوئے کہ بعد وچ انے والاں دے لئی اس تے چلنا اسان ہوگیاہوئے۔

جمہور علما نے موطأنوں طبقات کتب حدیث وچ طبقہ اولی وچ شمار کیتااے امام شافعی فرماندے نیں"ماعلیٰ ظہرالارض کتاب بعد کتاب اللہ اصح من کتاب مالک" کہ وچ نے روئے زمین اُتے موطأامام مالک توں زیادہ کوئی صحیح کتاب (کتاب اللہ دے بعد)نہیں دیکھی۔ حضرت شاہ ولی اللہ موطادے بارے وچ لکھندے نیں" فقہ وچ موطا امام مالک توں زیادہ کوئی مضبوط کتاب موجود نہیں اے"

موطا وچ احادیث دی تعداد دے بارے وچ کئی روایات نیں تے اس اختلاف دی بنیادی وجہ ایہ اے کہ امام مالک نے اپنی روایات دی تہذیب تے تنقیح برابر جاری رکھی لہذا مختلف ویلےآں وچ احادیث دی تعداد مختلف رہی۔

موطا امام مالک اردو مترجم مع شرح

مختلف ادوار وچ احادیث دی مختلف کتاباں مرتب ومدون کیتیاں گئیاں لیکن امام مالک بن انس دا مجموعۂ احادیث بنام ’’مؤطا امام مالک ‘‘ نوں سلسلہ تدوین ِحدیث وچ اوّلین کتاب ہونے دا اعزاز حاصل اے ،تے یہی اوہ ذخیرہ ٔاحادیث جس نوں پہلی مرتبہ فقہی انداز وچ مرتب کیتا گیا۔

نیز اس مجموعہ احادیث دا اک خاصہ یہ وی اے کہ اس وچ صرف صحیح احادیث ہی نوں نقل کرنے دی سعی جمیل دی گئی اے تے اس بات اُتے حضرت شاہ ولی اللہ محدث دہلوی ؒ نے محدثین دا اتفاق نقل فرمایا اے۔

اس کتاب دی اسی اہمیت دے پیش ِ نظر ہر دور وچ اکابر امت نے اپنے اپنے حلقہ ہائے تدریس وچ اس توں استفادہ کیتا تے مختلف ادوار ،وچ مختلف دول ِ اسلامیہ وچ اس دی شروحات و تعلیقات وی تحریر دی گئیاں ۔

مؤطا تے اس دی شروحات چونکہ عربی وچ سن اس لئی اردو داں طبقہ دے لئی اس توں استفادہ وچ مشکلات سن اس ہی لئی ساجد الرحمن صدیقی نے شب و روز دی انتہک محنت توں نہ صرف اتوں دور حاضر دے مطابق اردو قالب وچ ڈھالیا بلکہ نال نال ہر روایت و آثار دے تحت شرح حدیث دے عنوان توں شیخ الحدیث مولانا زکریا دی کتاب ’’اوجز المسالک‘‘ تے مولانا اشفاق الرحمن کاندھلوی دی کتاب ’’ کشف المغطاء ‘‘ دی تلخیص وی ذکرکردتی ۔