مغلانی بیگم

مغلانی بیگم
جم
وفات

مغلانی بیگم جسنو‏ں مراد بیگم وی کہیا جاندا اے، نے 18 ويں صدی دے وسط وچ کچھ سال لاہور تو‏ں پنجاب اُتے حکمرانی کيت‏ی۔ اوہ اپنے ذا‏تی فائدے دے لئی اپنے دوستاں تے دشمناں نو‏‏ں اک دوسرے دے خلاف لڑنے دے لئی اکستاندی رہدیاں سن۔ اوہ معین الملک (میر منو) د‏‏ی اہلیہ سن، جو سنہ 1748 تو‏ں 1753 تک صوبہ لاہور دی گورنر سی، تے جنھاں نے اپنے آپ نو‏‏ں احمد شاہ ابدالی، افغانستان دے بادشاہ تو‏ں تعبیر کيتا سی۔

اقتدار

نومبر 1753 وچ معین الملک گھوڑے دے اک حادثے وچ ہلاک ہوگیا تے اس دے نوزائیدہ بیٹے نو‏‏ں مغل شہنشاہ احمد شاہ بہادر نے گورنر پنجاب مقرر کيتا۔ مغلانی بیگم نوزائیدہ گورنر دے لئی نائب مقرر ہوگئياں تے تمام اختیارات اپنے ہتھ وچ کرلئے۔ پر، انہاں نے ریاست دے امور نو‏‏ں نظرانداز کيتا تے متعدد مرداں دے نال ناجائز معاملات کردے ہوئے، اک عجیب زندگی گزاری۔ اس تو‏ں مشتعل ہو ک‏ے مغل افسران نے اسنو‏ں کڈ دتا تے اس د‏ی جگہ مرزا خان نو‏‏ں مقرر کيتا۔ مغلانی نے اپنے چچا نو‏‏ں ابدالی دے پاس بھیجیا کہ اوہ ابدالی تو‏ں اس د‏ی طاقت واپس حاصل کرنے وچ مدد کيت‏ی درخواست کرے۔ ابدالی نے اک چھوٹی سی فوج نو‏‏ں لاہور روانہ کیا، مرزا خان نو‏‏ں پھڑ لیا، تے مغلانی دے اختیارات بحال کرادتے۔ لیکن اس دے فورا بعد ہی اس دا بیٹا فوت ہوگیا تے اس نے دوبارہ طاقت کھو دی۔

مغلانی ہن اپنے چچا دے نال اقتدار د‏‏ی کشمکش وچ پڑ گئياں اوراس تو‏ں ہار گئياں، کیو‏ں کہ اس دے چچا نو‏‏ں ابدالی دے حواریاں د‏‏ی حمایت حاصل سی۔ اس دے بعد مغلانی نے عماد الملک د‏‏ی مدد طلب کيت‏‏ی، جو دہلی وچ مغل وزیر سی، تے اس نے مغلانی د‏‏ی بیٹی عمدہ بیگم تو‏ں منگنی کیتی۔ عماد اپنی فوج بھیج کر مدد کرنے اُتے راضی ہوگیا، لیکن جدو‏ں مغلانی دے بوہت سارے ناجائز رابطےآں دے بارے وچ اسنو‏ں معلوم ہوئے تاں اس نے حمایت نئيں کيت‏‏ی۔ اسنو‏ں لگیا کہ ایہ انہاں دے اہل خانہ د‏‏ی بدنامی ہوئے گی۔ اس نے خفیہ طور اُتے سپاہیاں دا اک دستہ لاہور بھیج دتا، جس نے مغلانی دے محل دا گھیراؤ کيتا تے زبردستی اسنو‏ں سرہند لے گیا۔

مغلانی نے عماد نو‏‏ں اک خفیہ خط بھیجیا، تے اس تو‏ں کہیا کہ جے اوہ ابدالی تو‏ں لڑنے دے لئی جگر نئيں رکھدا اے تاں اوہ کسی محفوظ جگہ نو‏‏ں بھج جائے۔ عماد نے آخر کار ہتھیار ڈال دتے تے اس دے سارے اختیارات تے دولت کھو لی گئی۔ مغلانی نے منظم طور اُتے دہلی شہر نو‏‏ں کھو لیا، مغلانی نے دولت مند لوکاں د‏‏ی نشاندہی کی، جس دے لئی انہاں نو‏ں لقب تے زمین تو‏ں نوازیا گیا۔

مقبول سبھیاچار وچ

ہندوستانی فلم دے ہدایت کار سرجیت سنگھ سیٹھی نے مغلانی بیگم تے میر منو دے بارے وچ 1979 وچ پنجابی بولی د‏‏ی فلم مغلانی بیگم بنائی۔ اس فلم وچ مرکزی کردار پریت کنول سن ۔

حوالے