معانی الاخبار (کتاب)
موضوع | روایات |
---|---|
ناشر | انتشارات صادق |
متن | [[s:{{{Wikisource}}}|معانی الاخبار (کتاب)]] ویکی ماخذ اُتے |
مَعانی الأخبار شیخ صدوق دی اک روائی تے حدیثی کتاب اے۔ ایہ کتاب رسول اللہ تے ائمہ طاہرین توں مروی روایات دا مجموعہ اے جو پنج سو دے لگ بھگ روایات اُتے مشتمل اے جو قرآنی اصطلاحات، کلامی تے فقہی عناوین اُتے مشتمل اے۔
مؤلف
سودھومحمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویہ قمی جو شیخ صدوق دے ناں توں مشہور نيں تے چوتھی صدی ہجرہ دے بزرگترین شیعہ عالم نيں۔ انہاں دا سن پیدائش ۳۰۵ق دے بعد دا اے تے سن وفات ۳۸۱ ق کہیا گیا اے۔ انہاں نوں قبرستان ابن بابویہ دفن کیا گیا۔ اوہ قم دے حدیثی مکتب دے اک بہت وڈے محدث تے فقیہ سن ۔ انہاں دی تالیفات دی تعداد ۳۰۰ دے لگ بھگ بیان کيتی جاندی اے ۔ انہاں وچوں کئی اثر مفقود نيں۔ انہاں دی کتاب من لایحضرہ الفقیہ کتب اربعہ وچ شمار ہُندی اے۔
تالیف
سودھوشیخ صدوق نے کتاب معانی الاخبار نوں توحید تے علل الشرائع دے بعد لکھیا۔اس دی تالیف ۳۳۱ق وچ مکمل ہوئی۔[۱]
مضامین
سودھومعانی الاخبار دی احادیث پنج عناوین: تفسیری، فقہی، کلامی، اخلاقی تے تاریخی اُتے مشتمل نيں کہ جنہاں دی قابل توجہ تعداد تفسیر توں متعلق اے۔[۲] ایہ کتاب ۸۰۹ احادیث اُتے مشتمل اے جو ۴۲۹ ابواب وچ مذکور نيں جدوں کہ ہر باب وچ اک توں لے سو تک احادیث ذکر ہوئی نيں۔
عناوین ابواب
سودھوکتاب دے درج ذیل ابواب دی طرف اشارہ کیا جا سکدا اے:
- معنائے بسم اللہ الرحمن الرحیم،
- معنائے سبحان اللہ،
- معنائے حروف مقطعہ،
- معنائے من کنت مولاہ فعلی مولاہ،
- معنائے بیع الحصاۃ،
- معنائے لوح و قلم،
- معنائے ازدواج نور با نور،
- معنائے جوانمردی و مردانگی،
- معنائے وحدت و تفرقہ و معنای سنت و بدعت،
- معنائے قول حضرت رسول خدا(ص): اختلاف امتی رحمۃ،
- معنائے ہمسایہ و حد ہمسائیگی،
- معنائے غِیبت و بہتان و....
خصوصیات
سودھواس کتاب دی تالیف وچ شیخ صدوق نے مخصوص طریقۂ تالیف نوں اختیار کیا جو قابل توجہ اے:
- بعض احادیث و روایات دے معانی دا اپنے اساتید توں استفسار،
- حدیث سننے دے مقام تے وقت دا بیان،
- لغویاں دے قول توں استناد کرنا،
- صدوق دے استدلالات کلامی
- آل یاسین دی قرآت وچ روایات دا ذکر،
- ہور مآخذاں دی طرف ارجاع دینا
- پیش نظرمعنا دی تصحیح دے لئی اہل سنت دی مشہور احادیث نوں شیعہ طریق توں نقل کرنا،
- روایات دے اسناد دی بحث۔[۳]
اعتبار و اہمیت
سودھواس کتاب دی تصحیح کرنے والے نے کتاب دے آغاز وچ لکھیا:
- موضوع دے لحاظ توں ایہ کتاب شیخ صدوق دی ہور تالیفات وچ اہمیت دی حامل اے کیونجے ایہ کتاب احادیث دے مفاہیم دے بیان تے اہل بیت دی مشکل احادیث دے بیان وچ لکھی گئی اے تے اس موضوع وچ ایسی کتاب حالے تک نئيں لکھی گئی تے نہ ہی اس روش دے کے مطابق تالیف ہوئی اے ہور اس وچ موجود فائدے ہور کتاباں وچ موجود نئيں نيں۔ [۴]
شیخ صدوق دی معانی الأخبار انہاں دتی ہور تالیفات دی مانند مسلسل علما تے شیعہ فقہا دی نگاہ وچ مخصوص اہمیت دی حامل رہی اے بلکہ اسنوں اک شیعہ دی معتبر اصول روائی وچوں سمجھیا جاندا اے تے اس کتاب دی روایات ہور وڈے حدیثی مجموعےآں جداں کتب اربعہ تے بحار الانوار وچ مذکور ہوئی نيں۔[۵] و وسائل الشیعہ[۶]
کتاب دی تحقیقات
سودھوآقا بزرگ تہرانی داوود بن حسن بن یوسف اوالی بحرانی توں منسوب اک کتاب ذکر کيتی تے کہیا : اس کتاب وچ معانی الاخبار دی احادیث نوں الف با دی ترتیب دے مطابق مرتب کیا گیا۔[۷]ہمچنین کتاب شرح معانی الاخبار توسط ملا عبدالنبی طَسّوجی نگاشتہ شدہ است.[۸]
اس کتاب نوں محمد ابراہیم بن محمدعلی آبادی یزدی نے تحقیق کیا[۹] تے عبدالعلی محمدی شاہرودی نے اسنوں فارسی وچ ترجمہ کيتا۔ اسی طرح اک ہور فارسی ترجمہ حمیدرضا شیخی نے کيتا۔ [۱۰]
طباعت تے مخطوطات
سودھو- مشہد مقدس دے کتابخانہ آستان قدس رضوی وچ شیخ حر عاملی دے ہتھ دا لکھاہ ہويا اک نسخہ موجود اے۔
- علامہ طباطبایی دے کتابخانے وچ موجود نسخے نوں محمد بن محمد محسن بن مرتضی مشہور بناں علم الہدی ۱۰۷۳ق دے نال میزان تے تصحیح کیا گیا ۔
- کتابخانہ آیت اللہ مرعشی نجفی وچ موجود خطی نسخہ.[۱۱]
ایہ کئی مرتبہ ایران وچ طبع ہوئے چکی اے۔
حوالے
سودھو- ↑ تہرانی، الذریعۃ، ج۲۱، ص۲۰۴.
- ↑ صمد عبداللہی عابد، معانی الاخبار و سبک مؤلف در نگارش آن، ۱۳۸۶ش.
- ↑ صمد عبداللہی عابد، معانی الاخبار و سبک مؤلف در نگارش آن، ۱۳۸۶ش.
- ↑ صدوق، معانی الاخبار، ۱۳۷۹ق، ص۴.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ ق، ج۱، ص۷.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعہ، ۱۴۱۴ ق، ج۱، ص۵۳، ۶۰، ۶۹ و...
- ↑ تہرامی، الذریعہ، ج۲۱، ص۲۲۶.
- ↑ تہرانی، الذریعہ، ج۱۴، ص۷۲.
- ↑ تہرانی، الذریعہ، ج۲۶، ص۲۰۳.
- ↑ صدوق، معانی الاخبار، حمیدرضا شیخی، قم، فکرآوران، ۱۳۸۹ش.
- ↑ صدوق، معانی الاخبار، ۱۳۷۹ق، مقدمہ کتاب.
مآخذ
سودھو- صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، قم، جامعہ مدرسین، ۱۳۷۹ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسۃ الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
- تہرانی، آقابزرگ، الذریعۃ، بیروت، دارالاضواء.
- حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعہ، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ ق.
- شیخ صدوق، معانی الاخبار، حمیدرضا شیخی، قم، فکرآوران، ۱۳۸۹ش.
- عبداللہی عابد، صمد، شیخ صدوق، معانی الاخبار و سبک مؤلف در نگارش آن، شیعہشناسی، زمستان ۱۳۸۶ش، شمارہ ۲۰.
بیرونی لنک
سودھومعانی الاخبار و سبک مؤلف در نگارش آن.