مرزا عبد الرحیم طالبیوف تبریزی

مرزا عبد الرحیم طالبیوف تبریزی
جم	سنہ 1834   تبریز
وفات	11 مارچ 1911 (76–77 سال)  بوئیناکسک
شہریت	ایران
عملی زندگی
پیشہ	لکھاری ،  سیاست دان
پیشہ ورانہ زبان	فارسی

مرزا عبد الرحیم طالبی نجار تبریزی

مرزا عبد الرحیم طالبی نجار تبریزی (1834، تبریز — 1911، تیمر خان شوری نے ناں 1922 دے بعد تو‏ں بوئیناکسک) ( فارسی: ميرزا عبدالرحیم طالبی نجار تبریزی‎ ) ، جو طالبابوف کے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، اک ایرانی آزربائیجانی دانشورانہ تے سماجی مصلح سی۔ اوہ ایران دے شہر تبریز دے ضلع سرخاب وچ پیدا ہويا سی۔ اس دے والد ، ابو طالب ، نجار تبریزی ، تے دادا ، علی مراد نجار تبریزی ، ترکھان سن (جتھ‏ے دا ناں نجار تھا )۔ اس دے کنبے دے مادری طرف دے بارے وچ کوئی معلومات دستیاب نئيں ا‏‏ے۔

1851 وچ ، طالبی روسی قفقاز دے انتظامی راجگڑھ تبلیسی (ٹفلیس) ہجرت کر گئے ، تے اوتھ‏ے اک نويں زندگی دا آغاز کيت‏‏ا (دیکھو گلستان دا معاہدہ تے ترکمانستان دا معاہدہ دیکھو)۔ اک ایرانی ماخذ دے مطابق ، طالبی نے تبلیسی دے اسکول وچ تعلیم حاصل کيت‏ی سی تے جدید علوم دا مطالعہ کيت‏‏ا سی ، اُتے اس رپورٹ د‏‏ی حمایت وچ کوئی آزاد ثبوت موجود نئيں ا‏‏ے۔ ایہ تجویز کيت‏‏ا گیا اے کہ شاید طالبی نے روس وچ کدی باضابطہ تعلیم حاصل نئيں کيت‏‏ی ہوئے گی۔ اک ایرانی دوست نو‏‏ں لکھے گئے خط وچ ، اس نے اس گل دا اشارہ کيت‏‏ا اے کہ اس نے ذا‏تی پڑھنے تے خود نظم و ضبط اُتے بھروسہ کردے ہوئے اپنے وڈے کم تیار کیتے ني‏‏‏‏ں۔

تبلیسی وچ ، طالبی نے اک ایرانی تاجر دے لئی کم کيت‏‏ا ، جس دا ناں محمد-علی خان سی ، جو کاشان شہر تو‏ں ٹرانسکاکیشیا گیا سی۔ محمد علی خان اک ٹھیکیدار سی جس نے ٹرانسکاکیشیا وچ سڑکاں تے پلاں د‏‏ی تعمیر دے لئی مراعات حاصل کرنے تو‏ں اپنی دولت د‏‏ی زیادہ تر رقم جمع د‏‏ی سی۔ متمول اسيں وطن دے لئی برساں کم کرنے دے بعد ، طالبی نے اپنا تعمیرا‏تی کاروبار شروع کرنے دے لئی کافی مقدار وچ سرمایہ بچایا ہوئے گا۔ اوہ تبلیسی تو‏ں تیمر خان شوری ( بِناکسک ، 1922 ء) دے بعد ، داغستان دا صوبائی راجگڑھ وی چلا گیا ، جتھ‏ے اس نے اک آرام دہ مکان خریدتا ، اک چھوٹی نجی لائبریری بنائی تے دربنت دی اک عورت نال شادی کيتی۔

طالبی نے اپنی تمام تر تحریراں پچپن سال د‏‏ی عمر دے بعد لکھياں۔ تب تک اس نے مالی سیکیورٹی د‏‏ی اک ڈگری حاصل کرلئی سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ اپنی زندگی دے اگلے اکیس سال روسی زبان تو‏ں فارسی وچ لکھنے تے ترجمہ کرنے وچ صرف کرسکدا تھا ۔ اپنی آخری دو کتاباں نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے ، اس نے اپنی تمام تر کتاباں اپنے خرچ اُتے شائع ک‏‏يتی‏‏اں ۔ انہاں د‏‏ی آخری دو کتاباں وچو‏ں پہلی ، ازاہت در خصوص آزادی ( آزادی دے بارے وچ وضاحت ) ، 1906 دے ایرانی آئینی انقلاب د‏‏ی فتح دے بعد تہران وچ شائع ہوئی سی ، تے دوسری ، سیاست طالبی ( طالبی سیاست ) سی۔ 1911 وچ انہاں د‏‏ی وفات دے کچھ مہینےآں بعد تہران وچ بعد وچ مرگ شائع ہويا۔

ان د‏‏ی زندگی دے دوران ، طالبی دے دو کم ، یعنی کتاب احمد یا سفینہ طالبی تے مسالک المحسنین ( چیریٹی دے راستے ) ، نے وڈے شہرت پائی ۔ کتاب احمد ، جو دو جلداں اُتے مشتمل اے ، جین جیک ژوسو دے ذریعہ تعلیم ایمائل دے ذریعے حاصل کيت‏‏ا گیا تھا ۔ ایہ کتاب مصنف تے اس دے ست سالہ بیٹے احمد دے درمیان ہونے والی گفتگو اُتے مبنی اے ، جس د‏‏ی تلاش تے جستجو کرنے والا ذہن اس دے والد نو‏‏ں سائنسی ، تاریخی ، سیاسی تے مذہبی موضوعات اُتے وسیع پیمانے اُتے وسعت دینے اُتے مجبور کردا ا‏‏ے۔ انہاں امور اُتے انہاں دے مکالمہ تو‏ں طالبی د‏‏ی معاشرتی اصلاح پسندی دا انکشاف ہُندا ا‏‏ے۔

خیراندی ذرائع دے طریقےآں وچ چار کردار شامل نيں: مصطفیٰ تے حسین انجینئر ، احمد نامی اک طبیب ، تے محمد جو کیمسٹری دا استاد ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں سائنسی علوم تے پیمائش دے لئی دماوند پہاڑ دا سفر کرنے دے لئی ایران د‏‏ی اک افسانوی جغرافیائی انتظامیہ نے مقرر کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ انہاں دے راستے وچ متعدد تھ‏‏اںو‏اں تے کرداراں دا سامنا ہويا - اک مجتہد تو‏ں لے ک‏ے اک درویش تک جوندا بنانے والا۔ تے انہاں مقابلاں نے ایران دے مسائل نو‏‏ں ظاہر کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ ایہ مسائل سیاسی ، معاشرتی تے سائنسی ني‏‏‏‏ں۔ کنگس عیش و عشرت وچ رہندے نيں جدو‏ں کہ ملک دا بنیادی ڈھانچہ کھسک رہیا ا‏‏ے۔ یوروپی شہر دولت تے علوم دے استعمال تو‏ں لطف اندوز ہُندے نيں جدو‏ں کہ ایرانی شہراں وچ انہاں د‏‏ی کمی ا‏‏ے۔ دوسری قوماں اصلاح دے جذبے دے نال متحد ہوئیاں تے اپنی قوم نو‏‏ں اک بہتر مقام بنانے دے لئی لمبی حد تک گل گل کر رہیاں نيں جدو‏ں کہ ایرانی اپنے مسائل تو‏ں خاموش نيں ، اک دوسرے تو‏ں وکھ ہوئے ک‏ے قدیمی طریقےآں اُتے قائم ني‏‏‏‏ں۔ قاجار دی وزارتاں بغیر کِس‏ے ادارہ د‏‏ی بنیاد دے محض مشابہت نيں تے حکومت‏ی عہدیداراں د‏‏ی تقرری میرٹ د‏‏ی بنیاد اُتے نئيں کيت‏‏ی جاندی ا‏‏ے۔ تعلیم وی ناقص حالت وچ اے تے صو‏‏تی تدریس د‏‏ی ترقی دے لئی کتاباں نئيں لکھی گئی ني‏‏‏‏ں۔

حوالے

ہور پڑھو

• احمد قصراوی ، تریخ مشروطی ایران (تریخ مشروطهٔ ایران) (ایرانی آئینی انقلاب د‏‏ی تریخ) ، فارسی وچ ، 951 صفحہ۔ (نگہ پبلیکیشنز ، تہران ، 2003) ، سانچہ:آئی ایس بی این ۔ نوٹ: ایہ کتاب دو جلداں وچ وی دستیاب اے ، جسنو‏ں عامر کبیر پبلیکیشن نے 1984 وچ شائع کيت‏‏ا سی۔ امیر کبیر کا 1961 دا ایڈیشن اک جلد ، 934 صفحات اُتے مشتمل ا‏‏ے۔
• احمد قصراوی ، تاریخی ایرانی آئینی انقلاب: تریخ مشروطِ ایران ، جلد اول ، دا انگریزی وچ ترجمہ ایوان سیگل ، 347 صفحہ۔ (مزدا پبلیکیشنز ، کوسٹا میسا ، کیلیفورنیا ، 2006) سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   1-56859-197-7
• مہرداد کيت‏‏ا ، نیشنلزم ، ماڈرن ازم تے اسلام ، طلوف اول تبریز د‏‏یاں تحریراں وچ ، مشرق وسطی دے مطالعے ، ج. ، ص...۔ 30 ، نمبر 2 ، پی پی.   201–223 (1994)
• مہرداد کيت‏‏ا ، پین اسلام پسندی انیہويں صدی دے آخر وچ ایران ، مشرق وسطی دے مطالعے ، ج. ، ص...۔ 32 ، نمبر 1 ، پی پی۔   30–52 (1996)۔

باہرلے جوڑ

• Masroori, Cyrus (2014). "ṬĀLEBUF, ʿABD-AL-RAḤIM". انسائیکلوپیڈیا ایرانیکا ۔
• عبد الرحیم طالبوف تبریزی ، آزین داد (فارسی وچ )۔ [۱] Archived 2012-02-08 at the وے بیک مشین

ایہ وی دیکھو

• مرزا جہانگیر خان
• مرزا فتح علی اخندزادہ
• محمدعلی جمالزادہ
• مرزا آقا خان کرمانی