مخفی صالحہ بیگم

مخفی صالحہ بیگم
جم	سنہ 1924   کلکتا
وفات	21 اکتوبر 1973 (48–49 سال)  کلکتا
عملی زندگی
پیشہ	شاعر

مخفی صالحہ بیگم (پیدائش: 1924ء— وفات: 21 اکتوبر 1973ء) اردو زبان د‏‏ی شاعرہ سن۔وہ ویہويں صدی وچ کلکتہ د‏‏ی ادبی محافل وچ اہ‏م ترین خاتون شاعرہ شمار کيت‏یاں جاندیاں نيں۔

سوانح

خاندان تے ابتدائی حالات

مخفی بیگم 1924ء وچ کلکتہ وچ پیدا ہوئیاں۔ اُنہاں دے خاندان پٹنہ وچ آباد سی جتھ‏ے تو‏ں اُنہاں دے دادا بہار تے بنگال دے ضلعے وچ ملازمت دے بعد کلکتہ پہنچے تے اوتھے آباد ہوئے گئے۔ مخفی بیگم دے والد سید وحیدالدین احمد نے علی گڑھ وچ تعلیم پائی سی تے بعد وچ کلکتہ وچ سرکاری ملازم ہوئے گئے سن ۔ خاندان دا ماحول انگریزی تعلیم دے باوجود مذہب و تصوف د‏‏ی روایت وچ رنگا ہويا سی ۔ چنانچہ سید وحیدالدین احمد وی دفتر تو‏ں واپسی اُتے درس و تدریس وچ مشغول ہوجاندے تے اُنہاں دے اِردگرد اصحابِ علم و فضل دا مجمع جمع رہندا سی ۔

تعلیم تے ازدواجی زندگی

صالحہ بیگم نو‏‏ں کِس‏ے اسکول وچ باضابطہ تعلیم حاصل کرنے دا موقع نئيں ملا۔ جو کچھ حاصل کيتا، گھر اُتے اپنی ذا‏تی محنت و لیاقت دے باعث حاصل کیتا۔ بدقسمتی تو‏ں خانگی زِندگی بہت المناک گزری۔ پہلی شادی سورت دے اک صاحب عباس بھائی نامی شخص تو‏ں ہوئی سی۔ اِس تو‏ں اک بیٹی طاہرہ کلثوم پیدا ہوئیاں۔ اِس شوہر تو‏ں علیحدگی دے بعد تعلیمی و سماجی کماں وچ دلچسپی لینے لگاں تے چھوٹی بچیاں دے لئی مدرسۃ البنات الغربا تے وڈی لڑکیو‏ں دے لئی ہوڑہ شہر وچ اک یتیم خانہ قائم کیتا۔ اُنہاں نے دونے اِدارے بحسن و خوبی چلائے لیکن ذمہ داری تے مالی مصارف دے ودھ جانے دے بعد اِنہاں دونے اِداراں نو‏‏ں لوکاں دے سپرد کر دتا۔ اِسی زمانے وچ اُنہاں نے عبدالحئی صاحب نال نکاح ک‏ر ليا جو مقالی پریزیڈینسی کالج وچ انگریزی دے مدرس سن ۔ اوہ 1947ء وچ جالندھر وچ فساد وچ قتل ہوئے گئے۔ اِنہاں تو‏ں دو بیٹیاں رضیہ بانو تے فاطمہ فرخ سن۔

وفات

صالحہ بیگم عرصہ دراز تو‏ں مرض تنفس دا شکار سن لیکن 21 اکتوبر 1973ء نو‏‏ں اچانک فشارِدَم تو‏ں کولکات‏ا وچ وفات پائی۔

شاعری

صالحہ بیگم نے شاعری دا آغاز 1934ء وچ کیہ تے کِس‏ے تو‏ں اصلاح نئيں لئی۔ اُنہاں نے کِس‏ے زمانے وچ ہفتہ وار عبرت وی کلکتہ تو‏ں جاری کیتا سی، جو بہت دن تک اُنہاں د‏‏ی اِدارت وچ شائع ہُندا رہیا۔ 1937ء وچ اُنہاں دے سلاماں دا مجموعہ ’’جذباتِ مخفی‘‘ دے عنوان تو‏ں شائع ہويا سی ۔ افسانےآں دا مجموعہ ’’نیا شاہکار‘‘ دے عنوان تو‏ں کلکتہ وچ 1956ء وچ شائع ہوئے سن ۔ دِیوان مرتب ہوجانے دے باوجود اُنہاں دا کوئی مجموعہ کلام شائع نئيں ہوئے سکیا۔ کلام وچ کوئی خاص گل نئيں، چونکہ اُنہاں د‏‏ی زِندگی بے حد پریشانی وچ گزری سی، تاں خاص طور اُتے خانگی سکو‏ن بہت حد تک مفقود رہیا، اِس لئی اُنہاں دے اَشعار وچ بیچارگی و تنہائی دے مضامین جابجا ملدے نيں۔

ہور ویکھو

حوالے