محمد صدیق مسافر
 محمد صديق مسافر | |
|---|---|
 | |
| جم | Muhammad Siddique محمد صديق 1 اپریل 1879 ٹنڈو باگو, ضلع بدین, بمبئی پریزیڈنسی, برطانوی ہند |
| موت | 24 ستمبر 1961 ٹنڈو باگو, سندھ |
| کم کِتہ | عالم, استاد, محقق, شاعر, صحافی |
| قومیت | پاکستانی |
| شہریت | پاکستانی |
| صنف | نثر, شاعری |
محمد صدیق مسافر (جنم 1 اپریل 1879 - فوتيدگی 24 ستمبر 1961) سندھ ، پاکستان دے ماہر تعلیم، مصنف، شاعر، مترجم تے صحافی سن ۔ انہاں نے سندھی زبان دے میگزین "اخبار تعلیم" دے ایڈیٹر دی حیثیت توں 18 سال تک خدمات سرانجام دتیاں۔ [۱] انہاں دیاں نظماں کئی سالاں تک اسکول دے نصاب دا حصہ سی۔ انہاں نے خان بہادر میر غلام محمد ہائی سکول ٹنڈو باگو دے پہلے انچارج دے طور اُتے وی خدمات سرانجام دتیاں۔
سوانح عمری سودھو
محمد صدیق ٹنڈو باگو ، ضلع بدین ، سندھ ، پاکستان وچ یکم اپریل 1879 نوں پیدا ہوئے۔ انہاں دے والد بلال شیدی دا تعلق زنجبار توں سی۔ انہاں دے والد نوں غلام دے طور اُتے مسقط (عمان) دے اک تاجر شیخ حسین نوں فروخت کر دتا گیا۔ اس دے بعد اسنوں مخدوم صابر علی نوں فروخت کر دتا گیا[۲][۳]، جو ٹنڈو باگو، سندھ نال تعلق رکھدے سن ۔ اس دا آقا اس توں اِنّا خوش سی کہ اسنوں ’’گلاب‘‘ (یعنی گلاب) کہندا سی۔ ایہ ناں اِنّا مشہور ہويا کہ لوک اس دا اصل ناں بلال بھُل گئے تے اسنوں گلاب شیدی دے ناں توں پکارنے لگے۔ [۴]
محمد صدیق نے مڈھلی سِکھیا ٹنڈو باگو وچ حاصل کيتی تے ورنیکولر امتحان (یعنی ستويں جماعت) پاس کرنے دے بعد پرائمری سکول ٹیچر دی حیثیت توں محکمہ تعلیم وچ شمولیت اختیار کيتی۔ فیر اوہ ٹریننگ کالج فار مین حیدرآباد وچ بطور استاد مقرر ہوئے۔
انہاں نے اپنے قلمی ناں ’’مسافر‘‘ توں نظماں لکھنا شروع کیتیاں۔ انہاں نے بشمول غزل ، مثنوی ، مصدق، گیت، نظم ، قتیو، مناجات تے کافی وغیرہ شاعری دے تقریباً تمام وضع فارمیٹس وچ لکھے نيں۔ [۵] صدیق مسافر نے "گلستان بوستان" دا فارسی توں سندھی بولی وچ ترجمہ کرنے وچ غلام محمد شاہوانی دی مدد کيتی۔
محمد صدیق مسافر نے ادبی مقالے تے مضامین وی لکھے جنہاں وچوں اکثر مقالے تے مضامین اخبار تعلیم وچ شائع ہوئے۔ انہاں نے سندھ وچ پرائمری تعلیم دے لئی درسی کتاباں لکھياں۔ انہاں دی کچھ نظماں کئی سالاں تک اسکول دے نصاب دا حصہ بنی رہیاں۔ [۶]
زیريں سندھ دے سماجی رہنما خان بہادر میر غلام محمد تالپور نے یکم جنوری 1920 نوں اپنے آبائی شہر ٹنڈو باگو وچ اک ہائی اسکول قائم کيتا۔ [۷] اس سکول دا صدیق مسافر نوں پہلا انچارج ہیڈ ماسٹر مقرر کيتا گیا۔ [۸] صدیق مسافر دی محنت تے بہترین انتظام توں ایہ سکول ضلع بدین دے بہترین سکولاں وچوں شمار ہوݨ لگا۔ [۹]
محمد صدیق سال 1930 وچ محکمہ تعلیم توں ریٹائر ہوئے لیکن دوبارہ ايسے سکول توں وابستہ رہے۔ جدوں غلام محمد نے گرلز سکول کھولیا تاں محمد صدیق سکول دی سواݨیاں استاداں دی مدد تے تربیت کردے سن ۔ [۵]
انہاں دا انتقال 24 ستمبر 1961 نوں ہويا تے انہاں نوں ٹنڈو باگو دے قبرستان وچ سپرد خاک کيتا گیا۔
مطبوعات، [۱] سودھو
ان دی مطبوعات شائع ہو چکیاں نيں تے انہاں وچوں کچھ تھلے دتی جا رہیاں نيں۔
- اخلاق محسنی [۱۰] ( سندھی : اخلاق محسني)
- انگی حساب (ریاضی)، ( سندھی : انگي حساب)
- بالغن جی تلیم [۱۱] (بالغاں دی تعلیم)، ( سندھی : بالغن جي تعليم)
- چاند بی بی ( سندھی : چاند بيبي)
- دیوان فاضل [۱۲] ( سندھی : ديوان فاضل)
- کلاس پنجم، ششم تے ہفتم دے لئی جیومیٹری ( سندھی : جاميٽري، پنجين، ڇھين تے ستين ڪلاس لاءِ)
- غلامی ائین آزادی جا ابرتناک نظارا [۲][۳]( سندھی : غلاميءَ ۽ آزاديءَ جا عبرتناڪ نظارا)
- گل بدن (اردو توں ترجمہ شدہ ناول)، ( سندھی : گل بدن)
- گلشن خیال ( سندھی : گلستان خيال)
- گلزار ناصر و نظم ( سندھی : گلزار نثر و نظم)
- ھدایت المسلمین چھ جلداں وچ ( سندھی : ھدايت المسلمين، ڇھ لغتا)
- حیاتیا جے دور جی کنجی ( سندھی : ھدايت جي در جي ڪنجي)
- جامیٹری تے تجارتی حسب (جیومیٹری تے بزنس میتھمیٹکس)، ( سندھی : جاميٽري تے اڳتي حساب)
- جوہر اسلام ( سندھی : جوھر اسلام)
- متلوب المومنین ( سندھی : مطلوب المومنین)
- ممتاز دمساز (اردو توں ترجمہ)، ( سندھی : ممتاز دمساز)
- پھُل دانی، (شاعری) ( سندھی : ڦول دانی)
- قرب قلیچ ( سندھی : قرب قلیچ)
- رموز القرآن (قرآن دے راز) ( سندھی : رموزالقرآن)
- شہیدِ کربلا ( سندھی : شھيد ڪربلا)
- سندھی سونہون (سندھی ٹیکسٹ بک دے لئی رہنما) چھ جلداں وچ ، ( سندھی : سنڌي سونھون)
- سندھی گرامر تن جلداں وچ ( سندھی : سنڌي گرامر)
- سندھ جی جاگرافی (سندھ دا جغرافیہ) ( سندھی : سنڌ جي جاگرافي)
- سندھ جی تریخ، (سندھ دی تریخ)، جلد چہارم تے پنجم، [۱۳] ( سندھی : سنڌ جي تاريخ، لغت چوٿون تے پنجون)
- سوجان زالون ( سندھی : سڄاڻ زالون)
- زیب النساء ( سندھی : زيب النساء)
انہاں نے شاہ عبداللطیف بھٹائی دی شاعری دے نو ابواب دے معنی تے تشریح وی لکھی۔
حوالے سودھو
- ↑ ۱.۰ ۱.۱ Sindhi, Bhawan (2020). Muhammad Siddique Musafir. In ڌرتيءَ جا چنڊ (In Sindhi). Karachi, Sindh, Pakistan: Naoon Niyapo Academy, Sachal Goth.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "صديق مسافر جو والد غلام طور آفريقا مان وڪرو ٿي ٽنڊو باگو پهتو -" (in sd). https://www.pahenjiakhbar.com/news_paper/%d8%b5%d8%af%d9%8a%d9%82-%d9%85%d8%b3%d8%a7%d9%81%d8%b1-%d8%ac%d9%88-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%af-%d8%ba%d9%84%d8%a7%d9%85-%d8%b7%d9%88%d8%b1-%d8%a2%d9%81%d8%b1%d9%8a%d9%82%d8%a7-%d9%85%d8%a7%d9%86-%d9%88/. Retrieved on 2020-05-13.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ Solangi, Ghulam Mustafa (2017). اسيمببليءَ جو راڳ. Hyderabad, Sindh, Pakistan: Sindhi Language Authority.
- ↑ Rashidi G.M.S., محمد صديق مسافر جون ادبي ۽ تعليمي خدمتون, Sindh Salamat. Available at https://sindhsalamat.com/threads/18346/ Archived 2023-05-21 at the وے بیک مشین Retrieved on 2020.05.14
- ↑ Shaikh, Abubakar (2015-05-06). "The feudal lord who educated 21,000 children" (in en). http://www.dawn.com/news/1180337. Retrieved on 2022-06-08.
- ↑ "خانبهادر مير غلام محمد خان ٽالپر : (Sindhianaسنڌيانا)" (in sd). http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=خانبهادر%20مير%20غلام%20محمد%20خان%20ٽالپر. Retrieved on 2020-05-13.
- ↑ "ٽنڊو باگو : (Sindhianaسنڌيانا)" (in sd). http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=ٽنڊو%20باگو. Retrieved on 2022-11-02.
- ↑ "اخلاق محسني : (Sindhianaسنڌيانا)" (in sd). http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اخلاق%20محسني. Retrieved on 2020-05-14.
- ↑ "بالغن جي تعليم لاءِ ڪتاب : (Sindhianaسنڌيانا)" (in sd). http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=بالغن%20جي%20تعليم%20لاءِ%20ڪتاب. Retrieved on 2020-05-14.
- ↑ "ديوان فاضل : (Sindhianaسنڌيانا)" (in sd). http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=ديوان%20فاضل. Retrieved on 2020-05-13.
- ↑ "(تاريخ سنڌ (پنج ڀاڱا گڏ | Mehran Academy". http://mehranacademy.org.pk/en/node/223. Retrieved on 2020-05-13.