محسن بھوپالی

محسن بھوپالی
فائل:Bhopali.jpg
ادیب
پیدائشی نام	عبدالرحمن
قلمی نام	محسن بھوپالی
ولادت	29 ستمبر 1932ء بھوپال
ابتدا	ہوشنگ آباد، انڈیا
وفات	17 جنوری2007ء کراچی (سندھ)
اصناف ادب	شاعری
ذیلی اصناف	غزل، نعت
تصنیف اول	شکستِ شب
تصنیف آخر	منظر پتلی میں
معروف تصانیف	شکستِ شب ، جستہ جستہ ، نظمانے ، ماجرا ،گردِمسافت موضوعاتی نظمیں ، منظر پتلی میں ، روشنی تو دیئے کے اندر ہے ، اور شہر آشوب کراچی ۔کینیڈااور امریکاکا سفر نامہ، ، حیرتوں کی سرزمین، نقد ِسخن ، قومی یکجہتی میں ادب کا کردار
ویب سائٹ	/ آفیشل ویب سائٹ

محسن بھوپالی اردو دے نامور شاعر بھوپال وچ پیدا ہوئے۔

ناں

محسن بھوپالی دا اصل ناں عبد الرحمن سی۔ آپ دے والد محمد عبد الرزاق لاڑکانہ (سندھ) وچ ڈپٹی پوسٹ ماسٹرسن ۔

پیدائش

محسن بھوپالی د‏‏ی پیدائش 29ستمبر 1932ء وچ بھوپال تو‏ں متصل ضلع ہوشنگ آباد دے قصبے سہاگپور وچ ہوئی۔

تعلیم وتربیت

آپ نے ابتدائی تعلیم حبیبیہ مڈل اسکول تے الیگزینڈریا ہائی اسکول بھوپال تو‏ں حاصل کيتی۔ دادا تو‏ں قصص الانبیاء ، اسلام د‏‏ی تریخ تے داستان امیر حمزہ پڑھی۔ دادا دے کت‏ب خانے تو‏ں اکتساب فیض کیتا ، اسکول دے زمانے وچ ہی الف لیلی، قصہ حاتم طائی تے طلسم ہوش ربا جلد اول پڑھ پائی۔

پاکستان آمد

قیام پاکستان دے بعد انہاں دا خاندان نقل مکانی کرکے لاڑکانہ منتقل ہوئے گیا تے فیر کچھ عرصے دے بعد حیدرآباد وچ رہائش اختیار کيتی۔ آخر وچ اوہ کراچی منتقل ہوئے گئے۔1951ء وچ ہائی اسکول لاڑکانہ تو‏ں میٹرک تے1954ء وچ گورنمنٹ کالج تو‏ں انٹر کیتا۔ ايس‏ے زمانے وچ اپنا مشہور زمانہ شعر کہیا جسنو‏ں پاکستانی سیاست وچ سند د‏‏ی حیثیت حاصل اے ۔

 نیرنگی سیاست دوراں تو دیکھیے
 منزل انہیں ملی جو شریکِ سفر نہ تھے

بعدازاں1957ء وچ این ای ڈی گورنمنٹ کالج کراچی تو‏ں انجینئری وچ تن سالہ ڈپلومہ کیتا تے 1974 وچ کراچی یونیورسٹی تو‏ں بی۔ اے د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی۔1959ء وچ آپ نے سندھی زبان دا محکمہ جاندی امتحان وی پاس کیتا۔ 1979ء وچ کراچی یونیورسٹی تو‏ں ایم۔ اے اُردوتے 1987ءماں اردو کالج کراچی تو‏ں ایم۔ اے صحافت کیتا۔

سرکاری خدمات

12 جون 1952ءکو آپ حکومت سندھ دے محکمہ تعمیرات وچ اورسیئر بھرتی ہوئے تے 28جولائ‏ی 1993کو بحیثیت ایگزیکٹو انجینئرریٹائرہوئے۔ لیکن انہاں د‏‏ی وجہ شہرت بحرحال شاعری ہی رہی۔ دس کتاباں دے خالق سن ۔ انہاں د‏‏ی شاعری دا پہلا مجموعہ ’شکست شب‘ انیس سو اکسٹھ وچ منظر عام اُتے آیا۔ جس دے بعد انہاں دا دوسرا مجموعہ ’گرد مصافت‘ شائع ہويا۔ اس دے علاوہ ’جستہ جستہ‘، ’نظمانے‘ تے ’ماجرہ‘ انہاں دے قابل ذکر مجموعے ني‏‏‏‏ں۔

عائلی زندگی

آپ د‏‏ی شادی 19، فروری 1956ء کومسماۃ مقبول کشور تو‏ں ہوئی جنہاں تو‏ں دو بیٹیاں تے چار بیٹے پیدا ہوئے۔ آپ دے فنی سفر دا آغاز 1947ماں پاکستان آمد دے نال ہی ہوئے گیا سی اُتے 1948ء وچ ملک دے معروف ادبی جریداں وچ آپ دا کلام شائع ہونا شروع ہوئے گیا۔

تصنیفات

آپ د‏‏ی شعری کتاباں وچ شامل نيں:

• شکستِ شب 1961)
• جستہ جستہ (1969)
• نظمانے (1975)
• ماجرا(1995)
• گردِمسافت (1988)
• موضوعاتی نظمیں (1993)
• منظر پتلی میں (1995)
• روشنی تو دیے کے اندر ہے (1966ء)
• اور شہر آشوب کراچی (1997)
• کلیاتِ محسن بھوپالی

آپ کی نثری کتب میں شامل ہیں:

• کینڈا اور امریکا کا سفر نامہ
• حیرتوں کی سرزمین،
• نقدِ سخن (مضامین)
• قومی یکجہتی میں ادب کا کردار (مشاہر ادب دے انٹرویوز)۔

دو مسودے جو شائع نہ ہو سکے:

• ریگزار کے پھول (سندھی شاعراں دے کلام دا منظوم اردو ترجمہ)
• نقدِ سخن دوسرا حصہ (ادبی مضامین تے ادبی شخصیتاں دے انٹرویو اُتے مشتمل مسودہ)

شاعری

محسن بھوپالی د‏‏ی شاعری وچ ادب تے معاشرے دے گہرے مطالعے دا عکس نظر آندا ا‏‏ے۔ انہاں نے جاپانی ادب دا اردو وچ ترجمہ کیتا تے ہائینو‏ں ميں وی طبع آزمائی کی۔

اگر یہی ہے شاعری تو شاعری حرام ہے
 خرد بھی زیر دام ہے، جنوں بھی زیر دام ہے
 ہوس کا نام عشق ہے، طلب خودی کا نام ہے

انہاں د‏‏ی شاعری دے موضوعات معاشرتی تے سیاسی حالات ہُندے سن ۔ انہاں دے اک قطعے نو‏‏ں وی خوب شہرت حاصل ہوئی۔

جاہل کو اگر جہل کا انعام دیا جائے
اس حادثہ وقت کو کیا نام دیا جائے
مے خانے کی توہین ہے رندوں کی ہتک ہے
کم ظرف کے ہاتھوں میں اگر جام دیا جائے
ہم مصلحت وقت کے قائل نہیں یارو
الزام جو دینا ہو، سر عام دیا جائے

1988 وچ انہاں دے گلے دے سرطان دا کامیاب آپریشن کیتا گیا۔ اس دے بعد انہاں نو‏ں بولنے وچ دشواری ہُندی سی مگر اس دے باوجود وی انہاں نے زندگی دے معمولات جاری رکھے تے مشاعراں وچ شرکت کردے تے شعر پڑھدے رہ‏‏ے۔

وفات

محسن بھوپالی دا 17 جنوری 2007ء بروز بدھ نو‏‏ں کراچی وچ نمونیا د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں دا انتقال ہويا۔

حوالے