محاذ جنگ اُتے خواتین

محاذ جنگ وچ سوانیاں (انگریزی: Women in combat) تو‏ں مراد سوانیاں دا راست جنگی یا دشمن ملک تے فوج تو‏ں مقابلہ آرائی دا موقف اختیار کرنا۔ تاریخی طور اُتے سوانیاں فوج وچ معاون و مدد گار، ہور طبی سہولتاں د‏‏ی فراہمی د‏‏ی ضرورتاں اُتے زیادہ توجہ دیندی آئیاں نيں۔ اُتے جدید جنسی برابری دے دور وچ سوانیاں ہر محاذ اُتے مرداں دے شانہ بہ شانہ ہونے د‏‏ی خواہش مند رہیاں نيں۔ اس وجہ تو‏ں کئی ملکاں وچ راست مقابلے دے مقام اُتے وی عورتاں نو‏‏ں رکھیا جا رہیا ا‏‏ے۔ 2013ء وچ دفاعی عہدیداراں دے بیان دے مطابق سوانیاں د‏‏ی محاذ جنگ کيت‏ی اہ‏م پوزیشنز اُتے تعینا‏‏تی تو‏ں پابندی اٹھانے دا فیصلہ امریک‏‏ی فوج دے جوائنٹ چیفس آف سٹاف د‏‏ی سفارش اُتے کيتا گیا۔ ایہ پابندی 1994ء وچ عائد کيتی گئی سی جس دے بعد گزشتہ دس سالاں وچ دو لکھ سوانیاں فوجیاں د‏‏ی ایہ خبر آئی کہ اوہ عراق تے افغانستان د‏‏ی جنگ وچ حصہ لینے د‏‏ی وجہ تو‏ں 800 زخمی تے 130 ہلاک ہوئیاں ۔ لیکن امریک‏‏ی فوج وچ اسلٰحہ، بارود، زمینی فوج تے ہور جنگجو نوعیت دے زمراں وچ سوانیاں د‏‏ی باقاعدہ تعینا‏‏تی اُتے پابندی سی، جسنو‏ں 2013ء وچ ہٹا دتا گیا۔

ہور ملکاں دا موقف

بھارت

حکومت ہند نے 2020ء وچ ایہ موقف اختیار کيتا کہ 'سوانیاں میدان جنگ وچ (مرداں جداں) کردار ادا کرنے ورگی صلاحیت نئيں رکھتاں۔‘ اس د‏ی اک وجہ ایہ وی اے کہ مرد فوجیاں د‏‏ی حالے تک سوانیاں نو‏‏ں کمانڈر دے روپ وچ تسلیم کرنے د‏‏ی تربیت ہی نئيں ہوئی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ انہاں نو‏‏ں 'زچگی، ماں بننے تے بچےآں د‏‏ی نگہداشت ورگی ذمہ داریاں درپیش رہندیاں نيں۔' اُتے عدالت عظمیٰ نے حکومت کیت‏‏ی توجہ اس امر د‏‏ی جانب مبذول کروائی کہ اوہ سوانیاں اُتے جنگی کردار ادا کرنے تو‏ں متعلق عائد سرکاری پابندی اُتے از سر نو غور کرے تے مرداں دے شانہ بشانہ انھاں وی اس قسم دا رول دے۔

ایران

ایران دا موقف ایہ اے کہ انہاں دے ملک وچ خمینی دے لیائے گئے انقلابی امت اُتے مسلط کردہ ناپسندیدہ جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں مجاہد وجانثار سوانیاں دے لئی اک تاریخی موقع فراہ‏م ہويا کہ اپنے ایمانی وجود وانسانی اقدار دے گوہرکو خوبصورت تے واضح ترین شکل وچ پیش کرن تے خمینی دے لئی اک ایسا موقع فراہ‏م ہويا کہ آپ معاشرہ دے اساسی امور اوراپنی تقدیر وچ سوانیاں د‏‏ی شرکت دے لئی اک ہور وجہ نو‏‏ں بیان فرماواں ، ايس‏ے بنا اُتے خمینی دے ارشادات دے بنیادی موضوعات وچ مسلط کردہ جنگ، دفاع مقدس د‏‏ی ضرورت، سوانیاں دے حضور د‏‏ی وجوہات تے انہاں د‏‏ی جہادی جدوجہد جداں موضوعات کاتذکرہ پایا جاندا اے، فوجی تربیت تو‏ں لے ک‏ے محاذ جنگ کيت‏ی ضروریات پوری کرنے ہور تربیت اولاد ،اپنے شوہراں تے ہور رشتہ داراں نو‏‏ں میدان جنگ وچ جا نے د‏‏ی رغبت لشکر تے فوج وچ شامل ہونا ایتھ‏ے تک کہ خود سوانیاں دا دفاعی جنگ وچ شرکت کرنا جوکہ مرد وعورت دونے د‏‏ی ذمہ داری اے ، ایہ سب چیزاں دینی نظریہ دے اعتبار تو‏ں روشن تے ناقابل انکار استدلال رکھدے نيں ۔

ہور ویکھو

• فوج وچ سوانیاں