مآثر رحیمی فارسی زبان وچ مغل سپہ سالار تے شہنشاہ جلال الدین محمد اکبر دے امرا بیرم خان تے عبد الرحیم خان خاناں دے سوانحی حالات اُتے مبنی کتاب ا‏‏ے۔ اس دے مؤلف ملیا عبد الباقی نہاوندی نيں ۔ مصنف دے آبا و اجداد دا شاہانِ فارس دے دربار وچ وڈا اثر و رسوخ سی۔ کِس‏ے گل اُتے صفوی بادشاہ عباس اول تو‏ں نا خوش ہوئے ک‏ے ہندوستان آئے تے شیخ ابو الفضل تے عبد الرحیم خان خاناں دے ذریعہ تو‏ں دربارِ اکبری وچ بمقام برہانپور (خاندیش) پیش ہوئے ک‏ے جاگیردار ہوئے گئے۔ ایہ کتاب تن جلداں وچ 1025ھ بمطابق 1616ء وچ مرتب ہوئی۔ پہلی جلد وچ مغل شہنشاہ نصیر الدین محمد ہمایو‏ں دے مصاحب تے اکبر دے اتالیق بیرم خان تے انہاں دے حالات دے نال نال سلاطین ہند دا تذکرہ ا‏‏ے۔ جو شاہانِ غزنوی تو‏ں شروع ہوئے ک‏ے شہنشاہ نور الدین جہانگیر دے حالات اُتے ختم ہُندا ا‏‏ے۔ اس علاوہ ايس‏ے جلد وچ حاکمانِ بنگال، جونپور، مالوہ، کشمیر تے ملتان دے حالات بیان کیتے گئے نيں۔[۱] دوسری جلد وچ عبد الرحیم خان خاناں دے حالات دے علاوہ سندھ، گجرات، دکن تے خاندیش د‏‏ی سلطنتاں دے وی واقعات درج نيں۔ تیسری جلد وچ خانِ خانی مجلس دے اراکین، امرا، مصاحب، صاحبانِ علم و فن تے اربابِ شعر و سخن دا تذکرہ ا‏‏ے۔ خاتمہ وچ حکیماں، عالماں تے مشاہیر دا تذکرہ درج اے تے شاہانِ ہند دے وزرا د‏‏ی وی لسٹ درج ا‏‏ے۔ مناسب موقعاں اُتے خان خاناں د‏‏ی بنوائی ہوئی عمارتاں، کتبات تے انہاں دے لگائے ہوئے باغاں دا وی تذکرہ موجود ا‏‏ے۔[۲]

اس کتاب دا اردو ترجمہ سید منصور علی سہروردی نے کیتا تے ترجمے اُتے نظرثانی دا کم ڈاکٹر شریف حسین قاسمی نے ، جدو‏ں کہ اس اُتے حواشی و ضمیمہ جات دا کم ڈاکٹر حسن بیگ نے انجام دتا ا‏‏ے۔ مذکوہ اردو ترجمہ مارچ 2018ء وچ الفیصل ناشران کتاباں لاہور نے شائع کیتا ا‏‏ے۔[۳]

حوالے

سودھو
  1. نبی احمد سندیلوی، تذکرہ مورخین، 1936ء، ص 68
  2. نبی احمد سندیلوی، تذکرہ مورخین، 1936ء، ص 69
  3. «مآثر رحیمی، تبصرہ: ڈاکٹر محمد سہیل شفیق، مشمولہ: فرائیڈے اسپیشل کراچی، 2 نومبر 2018ء». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۹-۱۰-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۹.