لیونارڈو ڈی ونچی
لیونارڈو ڈی ونچی | |
---|---|
(اطالوی وچ: Leonardo da Vinci) | |
پیدائشی نام | (اطالوی وچ: Leonardo di ser Piero da Vinci)[۱] |
جم | 15 اپریل 1452 [۲][۳][۴][۵]
|
وفات | 2 مئی 1519 (67 سال)[۲][۳][۴][۶]
|
وجہ وفات | دماغی جریان خون |
مدفن | شتو ایمبوئس |
طرز وفات | طبعی موت |
رہائش | وینس |
شہریت | جمہوریہ فلورنس |
استعمال ہتھ | بایاں [۸] |
عارضہ | مرگی [۹] |
عملی زندگی | |
پیشہ | مصور [۲][۱۰][۱۱][۵]، انجینئر [۱۲][۲]، تارہ گرو ، فلسفی ، ریاضی دان [۱۳]، مجسمہ ساز [۱۰][۱۱][۵]، جامع العلوم ، راج [۱۲][۲][۱۰][۱۱][۵]، سول انجیئنر ، سفارت کار ، موجد ، نغمہ ساز ، طبیعیات دان ، ماہر فعلیات ، ماہر نباتیات ، کیمیادان ، ماہر حیوانیات [۱۴]، سائنسدان [۱۰]، نمونہ ساز [۱۱]، لکھاری [۱۵]، بصری فنکار [۱۶][۱۷] |
مادری زبان | اطالوی |
پیشہ ورانہ زبان | اطالوی [۱۸][۱۹] |
شعبۂ عمل | انجینرنگ ، فزیالوجی ، مصوری |
ملازمت | لودوویکو سفورزا [۱] |
کارہائے نمایاں | مونا لیزا ، عشائے ربانی (لیونارڈو) ، بشارت |
تحریک | رینیساں |
دستخط | |
IMDB اُتے صفحات | |
ترمیم |
لیوناردو دی سیر پیرو د ونچی (سانچہ:IPA-it pronunciation (help·info); 15 اپریل 1452 – 2 مئی1519, پرانا کلنڈر) اطالوی رینیشاں پولیمیتھ : پینٹر، بتساز، آرکیٹیکٹ، سنگیتکار، حساب دان، انجنیئر، کاڈھکار، ایناٹمی ماہر، بھوگربھ-وگیانی، کارٹوگرافر، پودا وگیانی ، اتے لکھاری سی۔ اس دی شخصیت وچّ انسانیت دا آدرش،شاید کسے وی ہور ہستی نالوں کتے ودھ، سمایا ہویا سی۔
لیونارڈو ڈی ونچی (1452-1519) اک اطالوی لکھاری پینٹر بتی بنان والا سینسدان تے لکھاری سی۔ اوہ فلورنس روم تے وینس دے شہراں چ ریا۔
لیوناردو دتی سر پِیئرو دا وِنچی اطالوی تلفظ (help·info) (انگریزی: لیونارڈو ڈا ونچی، اطالوی: Leonardo di ser Piero da Vinci) نشاۃ ثانیہ دے اک تسکانوی عالم، سائنسدان، حساب دان، انجینیئر، موجد، تشریحدان، مصّور، مجسمہ ساز، معمار، ماہر نباتیات، موسیقار تے مصنف سن ۔ لیوناردو اکثر نشاۃ ثانیہ دے عظیم ہمہ دان تے اک مِثلِ اولیٰ شخصیت سمجھے جاندے نيں۔ اُنکا "ناقابِلِ اتفا تجسس" تے "ہیجان تخیل اِختراع" خوب سراہا جاندا اے ۔[۲۰] انہاں نوں عموماً دُنیا دے معروف ترین مصوّراں وچوں اک منیا جاندا اے۔ ایہ اک جُداگانہ صلاحیّت دے حامِل شخص تصوّر کیتے جاندے نيں۔[۲۱] معروف تریخ دان ہیلن گارڈنر دے مطابق، انہاں دے مفادات دی گنجائش تے گہرائی بے مثال سی تے "یہ اک غَير مَعمُولی ذہن تے شخصیت رکھدے سن جس دی وجہ توں ایہ اک پُر اِسرار تے بے واسطہ انسان ظاہر ہُندے سن "۔[۲۰] اُتے مارکو روشی دسدے نيں کہ اگرچہ لیوناردو دے بارے وچ زیادہ قیاس آرائی ہُندی رہندی اے، دنیا دے بارے وچ اُنہاں دا اپنا تصور بنیادی طور اُتے پُر اِسرار نئيں بلکہ منطقی سی تے ایہ جو آخباخت طریقے استعمال کردے سن اوہ اُس وقت دے اعتبار توں غیر معمولی سن ۔[۲۲]
لیوناردو نوں رینیشاں مانو دا ارکٹائیپ، "ابجھّ اتسکتا" والا مانو اتے "جنونّ دی حد تکّ کاڈھی بندہ سی۔"[۲۳] اسنوں صدیاں توں سارے ہی زمانےآں دا سبھ توں مہان مصور اتے شاید سبھ توں بہوپکھی سٹائل والا بندہ منیا جاندا ہے، جو کدے اس دنیا وچّ آیا ہووے۔[۲۴]
لیوناردو اک مُصدق، پیئرودا ونچی تے اک کِسان عورت، کاترینا، دے ہاں فلورنس دے علاقے ونچی وچ پیدا ہوئے۔ انہاں نے فلورنس دے معروف نقاش، ویروکیو, دی کارگاہ وچ تعلیم حاصل کيتی۔ انہاں دی ابتدائی پیشہ ورانہ زندگی میلان وچ لودوویکو اِل مورو دی خدمت وچ گزری۔ بعد وچ اُنہاں نے روم، بولونیا تے وینس(وینے تسیا) وچ کم کيتا۔ اپنی زندگی دے آخری دے سال اُنہاں نے فرانس وچ اپنے اُس گھر وچ گزارے جو اُنئيں فرانسس اول نے پیش کيتا سی۔
لیوناردو نوں بنیادی طور اُتے اک نقاش دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے ۔[۲۱] اُنہاں دے کماں وچ مونا لیزہ سب توں مشہور اے تے دنیا وچ اس تصویر دی سب توں زیادہ نقل کيتی گئی اے۔ پر، انہاں دی تصویر آخری فسح(آخری عشائیہ)، مذہبی مصّوری دا اک عالمگیر نمونہ اے تے اس دے سامنے صرف میکل آنجلو دی تصویر آدم دی تشکیل ہی اِنّی شہرت دی حامل اے ۔[۲۰]
زندگی
سودھوبچپن، 1452ء توں 1466ء
سودھولیوناردو 15 اپریل 1452ء نوں "رات دے تیسرے پہر"،[۲۵] ونچی دے تسکانوی پہاڑی علاقے وچ پیدا ہوئے۔ ونچی، فلورنس وچ آرنو دریا دی اک وادی اے ۔[۲۶] ایہ اک رئیس مُصدق، پیئرو فروسینو دتی انتونیو دا ونچی تے اک کسان عورت،[۲۶] کاتارینا[۲۷][۲۸] دے غیر ازدواجی رشتے توں پیدا ہوئے۔ چونکہ ایہ اک ناجائز اولاد سن، لیوناردو نوں اپنے والد دا ناں بطور آخری ناں نئيں دتا گیا تے اس لئی انہاں نوں تریخ دان "دا ونچی" (یعنی "ونچی توں آنے والا") دا ناں دیندے نيں۔ لیوناردو دی مڈھلا جیون دے بارے وچ تھوڑا ہی معلوم اے۔ عمر دے پہلے پنج سال انہاں نے انچیانو دے پنڈ وچ اپنی ماں دے گھر وچ گزارے۔ 1457ء دے بعد توں اوہ اپنے والد، دادا دادی تے چاچا، فرآنچسکو دے گھر وچ رہے جو ونچی دے چھوٹے شہر وچ سی۔
ان دے والد، پیئرو، نے بعد وچ البیئرا نامی اک سولہ سالہ لڑکی نال شادی کيتی۔ البیئرا نے لیوناردو نوں ماں دی کمی مہسوس نا ہونے دتی تے انہاں توں بہت محبت کيتی۔ البیئرا دی نوجوانی وچ ہی وفات ہوگئ[۲۹] تے جدوں لیوناردو سولہ سال دے ہوئے تاں انہاں دے والد نے دوبارہ شادی کر لئی۔ اس بار ایہ ازدواجی رشتہ انہاں نے اک ویہہ سالہ فرینچسکیا لانفریدینی دے نال کيتا۔ پیئرو نوں اپنے جائز ورثاء چنانچہ ہور تیسری تے چوتھی شادیاں توں ملے۔[۳۰]
لیوناردو نے لاطینی، ہندسہ تے ریاضی وچ اک غیر رسمی تعلیم حاصل کيتی۔ بعد دی زندگی وچ لیوناردو نے صرف بچپن دے دو واقعات ہی زیر قلم کیتے۔ اک، جس وچ انہاں نے اک شگن دی مانند پتنگ نوں آسمان توں گردے دیکھیا جس دی پونچھ انہاں دے چہرے نوں چھوندی گزری۔[۳۱] دوسرا واقع تب پیش آیا جدوں انہاں نوں پہاڑاں وچ اک غار ملی جس نوں دیکھ کے انکا تجسس ودھیا وی تے انہاں نوں ڈر وی لگا۔[۲۹]
لیوناردو دی مڈھلا جیون اُتے تاریخی اعتبار توں کافی موضوع بہث ہُندی رہندی اے ۔[۳۲] نشاۃ ثانیہ دے مشہور نقاشاں دے سوانح نگار، وساری نے سولہويں صدی وچ لیوناردو دی زندگی دے چند واقعات بیان کیتے۔ اک واقعہ دے مطابق اک مقامی کسان نے اک گول ڈھال بنائی تے لیوناردو دے والد پیئرو توں درخواست کيتی کہ اوہ اس اُتے نقاشی کرا لاں۔ لیوناردو نوں جدوں ایہ کم کرنے دے لئی کہیا گیا تاں انہاں نے اس ڈھال اُتے اک اگ پھونکتا درندہ بنا ڈالیا۔ پیئرو نے ایہ ڈھال لےکے فلورنس دے آرٹ ڈیلر نوں بیچ پائی تے اک ہور ڈھال خریر لی جس اُتے اک دل نقش سی۔ انہاں نے اوہ نويں ڈھال اس کسان نوں واپس دے پائی۔ دراں اثنا، اس آرٹ ڈیلر نے لیوناردو دی نقش کندہ ڈھال نوں اچھے داماں میلان دے ڈیوک نوں بیچ دی۔[۲۱]
ویرّوکیو دی کارگاہ، 1466ء توں 1476ء
سودھو1466ء وچ چودہ سال دی عمر وچ ، لیوناردو نے نقاش آندریا دتی چیئونے (جو ویروکیو دے ناں توں وی جانے جاندے نيں) دی کارگاہ وچ شاگرد دی حیثیت توں کم شروع کيتا۔ ایہ کارگاہ "فلورنس دا بہترین ترین کارگاہ" منیا جاندا سی۔حوالےدی لوڑ؟ اس کارگاہ توں منسلک ہور شاگرداں وچ مشہور مصور دومینیکو گرلاندایو، پیروجینو، بوتیچیلی تے لورینزو دتی کریدی شامل نيں۔حوالےدی لوڑ؟ لیوناردو نوں ایتھے نظریاتی تربیت تے تکنیکی مہارت دی اک وسیع تعلیم ملیحوالےدی لوڑ؟ جتھے انہاں نے مسودہ تیار کرنا، کیمیاء، دھاتیات، کاسٹنگ، پلاسٹر توں سانچے بنانا، چمڑے دا کم کرنا، میکانیات تے کارپینٹری سکھی تے نال نال نقاشی، مصوری، مجسمہ سازی تے ماڈلنگ وچ وی فنکارانہ مہارت حاصل کيتی۔
ویروکیو دی کارگاہ دی نقش ہوئی تصاویر زیادہ تر اس وچ کم کردے ملازمین ہی بناتے سن ۔ وساری دے مطابق، لیوناردو نے ویروکیو دے نال اک تصویر اُتے تعاون کيتا جس دا ناں مسیح دا بپتسما سی۔ لیوناردو نے اک جوان انسان نما فرشتے نوں بنایا جس دے ہتھ وچ یسوع مسیح دی پوشاک سی۔ ویروکیو نے جدوں لیوناردو دی نقاشی دیکھی تاں مان گئے کہ انہاں دا شاگرد اپنے استاد توں حد درجہ بہتر اے تے ویروکیو نے فیر کدی مصوری نہ کيتی۔
اس تصویر دے قریبی امتحان توں صاف واضح ہُندا اے کہ تمپرا دی قدیم طرز عمل اُتے تیل دی پینٹ دی نويں ٹیکنالوجی دا استعمال کيتا گیا سی۔ ایہ اس گل نوں ثابت کردی اے کہ لیوناردو اس نئ تکنیک دے کم عرصہ وچ ہی ماہر ہوئے چکے سن تے اس تصویر دی تزئین نوں نويں طور توں رنگنے لگے۔ لوکاں دا مننا اے کہ ویروکیو دے بنائے ہوئے مجسماں تے تصاویر دے لئی وی لیوناردو نے ماڈلنگ کی، جنہاں وچ بارجیلو وچ رکھیا داؤد دا مجسمہ تے انہاں دی بنائ تصویر توبیاس تے فرشتہ شامل نيں۔ اس تصویر وچ لیوناردو نے فرشتہ اسرافیل دے لئی ماڈلنگ کیتی۔حوالےدی لوڑ؟
1472ء وچ ویہہ سال دی عمر وچ ، لیوناردو نے سینٹ لیوک دی گلڈ وچ اک ماہر فنکار دے طور اُتے اہلیت حاصل کيتی۔ ایہ فنکاراں تے ادویات دے ڈاکٹراں دی اک گلڈ سی۔ جدوں لیوناردو دے والد نے اپنا اک کارگاہ کھولی تاں لیوناردو نے ویروکیو دی نال منسلک رہنے دا تہیہ کر ليا تے انہاں دے نال تعاون دا سلسلہ جاری رکھیا۔ لیوناردو دی سب توں قدیم ترین تصویر جو انہاں نے خود اکیلے ہی قلم تے سیاہی دی مدد بنائ سی، وادی آرنو کہلاندی اے تے ایہ 5 اگست 1473ء نوں بنائی گئی سی۔حوالےدی لوڑ؟
پیشہ ورانہ زندگی، 1476ء توں 1513ء
سودھوفلورنس دی عدالت نے 1476ء وچ لیوناردو تے تن ہور نوجوان مرداں اُتے اسيں جنسی تعلقات دے حوالے توں سنوائی دی۔ لونڈے بازی نوں بعد وچ بری کر دتا۔ اس دن دے بعد توں 1478 تک، انہاں دے کم دا کوئی ریکارڈ نئيں اے تے نا ہی انہاں دے ٹھکانے کا۔ 1478ء وچ انہاں نے ویروکیو دا کارخانہ چھڈ دتا تے نال نال والد صاحب دے گھر اُتے رہائشی وی چھڈ دی۔ اک مصنف، گادیانو دا دعوی اے کہ انہاں نے 1480ء وچ مدیچی خاندان دے نال رہنا شروع کر دتا سی تے فلورنس وچ پیاتسا سان مارکو دے باغیچاں وچ کم کرنا شروع کيتا جو اک فنکاراں، شاعراں تے فلسفیاں دی نو افلاطونی اکیڈمی سی جس دی بنیاد مدیچی خاندان نے رکھی سی۔ جنوری 1478ء وچ انہاں نے اپنا پہلا آزاد کمیشن حاصل کيتا جس وچ انہاں نوں ویکیو محل وچ ساں برنارد دے چیپل دے لئی اک تصویر بنانے دا کہیا گیا۔ فیر مارچ 1481ء وچ انہاں نے سان دوناتو اےسکوپیتو دے راہباں دے لئی اک تصویر بنائ جس دا ناں مجوسیواں دی پرستیش سی۔ دونے اہم کمیشن پورے نہ ہوئے سکے؛ اس کم وچ خلل تب پیدا ہويا جدوں لیوناردو نوں میلانو جانا پيا۔
وساری دے مطابق، لیوناردو اک بہت ہی باصلاحیت موسیقار وی سی۔[۳۳] 1482ء وچ لیوناردو نے گھوڑے دے سر دی شکل وچ اک چاندی دا سازدان بنایا۔ لورنزودی مدیچی نے لیوناردو نوں میلانو بھیجیا تاکہ تحفے دے طور اُتے میلان دے ڈیوک، لودوویکوال مورو، نوں ایہ سازدان دے کے اس دے نال امن دی خواہش دا اظہار کرے۔ تب لیوناردو نے اک خط دے ذریعہ لودوویکو نوں دسیا کہ ایہ تے وی بہت کچھ بنا سکدے نيں تے مصوری وی جاندے نيں۔ انہاں نے اس موقع دی نزاکت سمجھدے ہوئے لودوویکو نوں اپنی انجینئر صلاحیت تے حیرت انگیز تے متنوع ایجادات دا وی دسیا۔ لیوناردو نے 1482ء توں 1499ء تک میلان وچ کم کيتا۔ انہاں نے مریم دے بی داغ حمل دے پیروکار برادری دے لئی ورجن آف دتی رؤکز نامی تصویر نقش دی تے ساندا ماریا دیل گراتسئیے دے خانقاہ دے لئی آخری عشا ئیہ نامی تصویر وی بنائی۔ 1493ء تے 1495ء دے دوران، لیوناردو نے اپنے ٹیکس دستاویزات وچ اپنے آشرتاں دے درمیان اک کاترینا نامی عورت دا ناں درج کيتا۔ جدوں اوہ 1495ء وچ مر گئی تاں جنازے دے اخراجات دی لسٹ توں پتہ چلدا اے کہ ایہ عورت انہاں دی ماں ہی سن۔
لیوناردو، لودوویکو دے لئی کئی خصوصی مواقع اُتے احتمام تے تیاریاں کيتا کردے سن ۔ انہاں نے لودوویکو دے لئی میلان دے کیتھیڈرل دے گنبد دا ڈیزائن وی تیار کيتا تے لودوویکو دے پیشرو، فرانچسکو سفورزا، نوں اک بہت وڈا گھوڑے دا مجسمہ وی بنا کے دتا جس نوں بنانے دے لئی سترٹن دے کانسی سانچے نوں وی بنانا پيا۔ کئی سال دے بعد وی ایہ مجسمہ نامکمل رہیا۔ چیزاں نوں ادھورا چھڈنا تاں جداں لیوناردو دی فطرت بن گئی سی تے دے لئی ایہ غیر معمولی نئيں سی۔ آخرکار، 1492ء وچ گھوڑے دی شکل وچ مٹی دا ایہ مجسمہ مکمل ہوئے ہی گیا۔ ایہ نشاۃ ثانیہ دی دو بقیہ مجسماں توں سائز وچ وڈا سی، جنہاں وچ شامل دوناتیلو دا بنایا مجسمہ گاتاملاندا جو پادوا وچ اے تے ویروکیو دا مجسمہ بارتولیمیو کولیونی جو وینس وچ اے۔ اس بنا اُتے لیوناردو دے مجسمے نوں لوک عظیم گھوڑے دے ناں توں جاننے لگے۔
لیوناردو نے جدوں اپنے عظیم گھوڑے دے سانچے دی تفصیلی منصوبہ بندی شروع دی تاں میکیل آنجلو نے طنزیتاً مزاق اڑا کر کہیا کہ لیوناردو اس کم دے قابل نئيں اے۔ نومبر 1494ء وچ لودوویکو نے لیوناردو دی استعمال کردہ کانسی دھات نوں چارلس VIII دے حملے دے خلاف اک توپ بنانے وچ صرف کر دتا تاکہ شہر دا دفاع ہوئے سکے۔
1499ء دی دوسری اطالوی جنگ دے شروع وچ ، حملہ کرنے والی فرانسیسی فوجاں نے عظیم گھوڑے دے مٹی دے مجسمے نوں ہدف دی مشق دے لئی استعمال کرنا شروع کر دتا تے اسنوں بھسم کر دتا۔ لودوویکو سفورزا دا تخت راج جداں ہی الٹا، لیوناردو اپنے اسسٹنٹ صالائ تے ریاضی دے ماہر دوست، لوکا پاچیولی دے نال میلانو چھڈ کے وینس فرار ہوئے گئے جتھے انہاں نے اک فوجی معمار تے انجینئر دے طور اُتے کم کرنا شروع کر دتا تے بحری حملےآں توں شہر دے دفاع دے لئی طریقے ایجاد کرنے لگے۔
1500ء وچ فلورنس واپسی اُتے انہاں نوں گھر والےآں سمیت سانتیسیما انونزیاندا دی خانقاہ اُتے راہباں نے دعوت دتی تے مہمان خصوصی بنایا۔ لیوناردو نوں راہباں نے اک کارگاہ وی بنا کے دتی جتھے بقول وساری، لیوناردو نے ورجن تے بچہ، سانت آن تے یوحنا بپتسمہ دینے والا دے سنگ نامی کارٹون بنایا۔ انہاں دے کم دی خوب تعریف ہوئی تے اس کارٹون نے لوکاں دے دل جیت لئی تے ہر "مرد تے عورت، نوجوان تے بوڑھا" اسنوں دیکھنے دے لئی آیا" تے خانقاہ وچ اک عظیم تہوار دا سا ہجوم امڑ پيا۔
1502ء وچ چسنیا وچ لیوناردو نے پوپ الیگزاندر VI دے بیٹے، چیزارے بورجیہ، دی خدمت وچ داخل ہوئے کے اک فوجی معمار تے انجینئر دے طور اُتے کم کيتا تے انہاں دے سرپرست دے نال اطالیہ بھر وچ سفر کيتا۔ لیونارڈو نے چیزارے بورجیہ دی سرپرستی حاصل کرنے دے لئی انہاں دے مضبوط گڑھ ایمولا دا اک نقشہ تے اس شہر دا منصوبہ تعمیر کيتا۔ نقشہ جات اس وقت انتہائی نایاب سن تے شہری سفارت کاری دا تصور نا سی، اس نقشے نوں دیکھ کے چیزری نے انہاں نوں فوج دے چیف انجینئر تے معمار دے طور اُتے نوکری دے دی۔ ايسے سال، لیوناردو نے اپنے سرپرست دے لئی تسکانہ دی چیانا وادی دا وی نقشہ بنایا تاکہ سیزاری نوں تسکانوی زمین دا اک بہتر تے وسیع نظارہ پیش کر سکن۔ نقشہ جات بنانے دے نال نال انہاں نے سمندر توں فلورنس وچ کھلدی اک بند دا وی تعمیراتی منصوبہ بنایا تاکہ تمام موسماں وچ ایہ نہر پانی دی فراہمی برقرار رہے۔
لیوناردو فلورنس دے لئی واپس آئے، جتھے اوہ 18 اکتوبر 1503ء نوں سینٹ لیوک دی گلڈ وچ دوبارہ شامل ہوئے۔ ایتھے انہاں نے فلورنس دی حکومت دے لئی اک دیواری نقاشی نوں بنانا شروع کيتا جو ہن جنگ انگیاری کہلاندی اے۔ اسنوں بنانے وچ انکو دو سال لگ گئے۔ میکل آنجیلو نے اس نقاشی دا ساتھی ٹکڑا تیار کيتا جسنوں جنگ کسینا کہندے نيں۔ 1504ء وچ فلورنس وچ ، لیوناردو اک تشکیل دتی گئی کمیٹی دا حصہ بنے جس دا مقصد میکل آنجیلو دے بنائے مجسمے (داؤد دا مجسمہ) نوں ہٹا کر منتقل کرنا سی۔ میکل آنجیلو اس گل توں ناخوش سن تے اس فیصلے دے سخت خلاف وی سن ۔
1506ء وچ لیوناردو میلان واپس گئے۔ ایتھے انہاں دے ہور شاگرد یا مصّورانہ پیروکر انہاں دی راہ دیکھدے سن جنہاں وچ برناردینو لویئنی، جووانی انتونیو بولترافیو تے مارنوں دتی اوجیونے شامل سن ۔ پر، لیوناردو میلان وچ زیادہ دیرتک نئيں رہ سکے کیونجے انہاں دے والد دی 1504ء وچ وفات ہوئے گئی۔ 1507ء وچ لیوناردو فلورنس گئے تاکہ بھائیاں دے نال اپنے والد دی جائداد دی ونڈ دے مسائل نوں حل کرنے دی کوشش کر سکن۔ 1508ء وچ لیوناردو نے فیر میلان دا رخ کيتا تے ساندا ببیلا دی اک پیرش(أبرشية)، پوردا اوریئنتالے وچ اپنے ذاتی گھر وچ رہنے لگے۔
بڑھاپا، 1513ء توں 1519ء
سودھوستمبر 1513ء توں 1516ء تک، لیوناردو واتیکان، روم وچ بیلوےدیر وچ رہے جدوں کہ رافیل تے میکل آنجیلو، دونے اس وقت فعال طور اُتے کم کر رہے سن ۔ اکتوبر 1515ء وچ ، فرانس دے فرانسس اول نے میلانو نوں بازیاب کر ليا۔ چنانچہ جدوں 19 دسمبر 1515ء کو، لیوناردو، فرانسس اول تے پوپ لیو دہم، دی نال بولونیا وچ اک اجلاس وچ شریک ہوئے تاں فرانسس نے لیوناردو توں اک میکانہاں دی شیر دی منگ کر پائی جو کچھ چل کے نرگس دے پھُل اپنی چھاتی وچ لگی کھڑکی توں پیش کرے۔ 1516ء وچ لیوناردو فرانسس دی خدمت وچ داخل ہوئے تے انہاں نوں بادشاہ دی رہائش گاہ، آمبؤاز دی شاہی حویلی دے نیڑے کلؤ لوچے نامی گھر رہائش دی لئی دتا گیا۔ ایتھے لیوناردو نے زندگی دے آخری تن برس اپنے دوست تے شاگرد، جناب فرانچسکو میلتسی، دے نال گزارے۔ زندگی دے انہاں ادوار وچ انکا سہارا انہاں دی 10،000 سکودی دینار دی پنشن سی۔
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ http://mini-site.louvre.fr/trimestriel/2019/léonard_de_vinci/6/
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ ۲.۴ BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1496/ — اخذ شدہ بتاریخ: ۴ فروری ۲۰۲۱
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Treccani's Biographical Dictionary of Italian People ID: https://www.treccani.it/enciclopedia/leonardo-da-vinci_(Dizionario-Biografico) — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۰ مئی ۲۰۲۱ — عنوان : Dizionario Biografico degli Italiani
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11912491s
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ Artnet artist ID: https://www.artnet.com/artists/leonardo-da-vinci/past-auction-results
- ↑ RKDartists ID: https://rkd.nl/artists/49450
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ ۷.۲ وصلة : https://d-nb.info/gnd/118640445 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲ اپریل ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ Treccani ID: https://www.treccani.it/enciclopedia/leonardo-da-vinci — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۸ جولائی ۲۰۲۴ — مصنف: Institute of the Italian Encyclopaedia — عنوان : Enciclopedia on line
- ↑ عنوان : Did all those famous people really have epilepsy? — جلد: 6 — صفحہ: 115-39 — شمارہ: 2 — شائع شدہ از: Epilepsy Behavior — https://dx.doi.org/10.1016/J.YEBEH.2004.11.011 — https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15710295
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ ۱۰.۲ ۱۰.۳ https://cs.isabart.org/person/17177 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱ اپریل ۲۰۲۱
- ↑ ۱۱.۰ ۱۱.۱ ۱۱.۲ ۱۱.۳ http://vocab.getty.edu/page/ulan/500010879
- ↑ ۱۲.۰ ۱۲.۱ وصلة : https://d-nb.info/gnd/118640445 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ جون ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ Union List of Artist Names ID: https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500010879 — اخذ شدہ بتاریخ: ۷ فروری ۲۰۲۴ — خالق: Getty Research Institute — شائع شدہ از: ۱۷ اکتوبر ۲۰۲۳
- ↑ Artnet artist ID: https://www.artnet.com/artists/leonardo-da-vinci/past-auction-results — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۰ جون ۲۰۱۹ — اجازت نامہ: CC BY-SA 3.0 تے GNU Free Documentation License
- ↑ full work available at URL: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — مدیر: Charles Dudley Warner — عنوان : Library of the World's Best Literature
- ↑ http://kmska.be/collection/work/data/1rliu1 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲ مئی ۲۰۲۴
- ↑ https://www.museabrugge.be/collection/work/id/2014_GRO0297_III — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۴ مئی ۲۰۲۴
- ↑ وصلة : فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی — اخذ شدہ بتاریخ: ۶ اکتوبر ۲۰۱۶ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : BnF catalogue général — ناشر: Bibliothèque nationale de France
- ↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/13465443
- ↑ ۲۰.۰ ۲۰.۱ ۲۰.۲ ہیلن گارڈنر، مختلف ادوار دے فن۔ صص: 450 با 456۔ سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name "لیوناردو-01" defined multiple times with different content - ↑ ۲۱.۰ ۲۱.۱ ۲۱.۲ جورجیو وساری، ہور نقاشاں دی ذندگیاں۔ پینگوئن کلاسکس۔ صص: 258 با 259۔ سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name "لیوناردو-02" defined multiple times with different content - ↑ مارکو روشی، لیوناردو۔ ص: 8۔
- ↑ Gardner, Helen (1970). Art through the Ages, 450–456.
- ↑ Vasari, Boltraffio, Castiglione, "Anonimo" Gaddiano, Berensen, Taine, Fuseli, Rio, Bortolon.
- ↑ رات دا تیسرا پہر عموما 22:30 بجے ہُندا سی، دعاء مریم پڑھنے دے ٹھیک تن گھینٹے بعد-
- ↑ ۲۶.۰ ۲۶.۱ لیوناردو دی پیدائش دا واقعہ اُنہاں دے دادا سر انتونیو نے اپنی ڈائری وچ درج کيتا-آنجیلا اوتّینودیلّا کیواں دا، لیوناردو دا ونچی دے ہور نقائش دی لسٹ۔ ص: 83۔ سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name "لیوناردو-05" defined multiple times with different content - ↑ آلیساندرو ویتسوسی، لیوناردو دا ونچی: نشاۃ ثانیہ دی مِثل اولیٰ شخصیت۔
- ↑ آنجیلا اوتّینو دیلّا کیواں دا، لیوناردو دا ونچی دے ہور نقائش دی لسٹ۔ ص: 83۔
- ↑ ۲۹.۰ ۲۹.۱ لیانا بورتولون، لیوناردو دی زندگی تے ادوار۔ لندن: پال ہیملن۔ سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name "لیوناردو-08" defined multiple times with different content - ↑ مارکو روشی، ص: 20۔
- ↑ مارکو روشی، ص: 21۔
- ↑ ہیو برگ سٹوک، مغربی فن دا آکسفرڈ مطعلہ۔ آکسفورڈ، انگلستان: یونیورسٹی آکسفورڈ۔
- ↑ امانویل ونٹرنیٹز، لیوناردو دا ونچی اک موسیقار دے طور پر۔