قثم بن عباس
قثم بن عباس | |
---|---|
جم | سنہ 624 |
وفات | سنہ 677 (52–53 سال) |
والد | عباس بن عبد المطلب |
والدہ | لبابہ بنت حارث |
بہن/بھائی | عبید اللہ بن عباس ، عبد اللہ بن عباس ، تمام بن عباس ، معبد ابن عباس ، ام حبيب بنت عباس
|
بھائی | فضل بن عباس عبد اللہ بن عباس عبید اللہ بن عباس |
عملی زندگی | |
پیشہ | عسکری قائد |
ترمیم |
قثم بن عباس بن عبد المطلب الہاشمی القریشی جو نبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دے چچا زاد بھائی سن ۔[۱]
ناں و نسب
سودھوآپ دا ناں قثم اے آپ دے والد دا ناں عباس بن عبد المطلب اے جو نبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دے سگے چچا سن ۔ آپ دی والدہ دا ناں لبابہ بنت حارث اے۔ آپ دی والدہ محترمہ حضرت خدیجہ دے بعد اسلام لیاݨ والی دوسری سواݨی نيں۔[۲]
بچپن
سودھونبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دے عہد وچ آپ بہت کمسن سن ۔نبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) نوں اپنے چچا حضرت عباس بن عبد المطلب دی اولاد توں وڈی محبت سی اک مرتبہ قثم، عبد اللہ تے جعفر نال کھیل رہے سن، نبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دی سواری ادھر توں گذری تاں جعفر تے قثم نوں نال بیٹھیا لیا۔[۲]
ابن اسحاق تے دا بیان اے: بدر دے روز جدوں عباس بن عبد المطلب گرفتار ہوئے تاں نبی کریم ﷺ نے انہاں توں فرمایا اپنا فدیہ ادا کیجئے کیونجے آپ مالدار نيں۔ عباس کہنے لگے میرے پاس تاں کوئی مال نئيں۔نبی کریم ﷺ نے (بذریعہ وحی) فرمایا اوہ مال جو آپ نے ام فضل دے پاس رکھوایا، اوہ کتھے اے ؟ فرمانے لگے چنگا وچ جے مر گیا تاں اس مال وچوں فضل بن عباس دا اتنا، عبد اللہ بن عباس دا اِنّا تے عبید اللہ بن عباس و قثم بن عباس دا اِنّا اتنا حصہ اے۔(حدیث) جس توں ظاہر ہُندا اے کہ آپ دی پیدائش بدر توں پہلے ہوئی اے۔[۳]
ایسی ہی اک حدیث ابن عباس توں روایت اے جس وچ ایہ وادھا اے۔ عباس نے کہیا قسم اے اس ذات دی جس نے آپ نوں نبی برحق معبوث کيتا اس گل توں سوائے میرے تے میری بیوی دے تے کوئی وقف نئيں سی۔ وچ جاݨدا ہاں کہ آپ ﷺ بلاشبہ اللہ دے رسول نيں۔ عباس نے اپنا اپنے بھتیجاں تے حلیف دا فدیہ ادا کيتا۔ [۴]
غسل جسم اطہر
سودھونبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دی ظاہری وفات دے وقت آپ کسی حد تک سنِ شعور نوں پہنچ چکے سن، چنانچہ نبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دے غسلِ میت تے تجہیز و تکفین وچ شریک سن تے غسل دیندے وقت حضرت علی دے نال جسد اطہر نوں کروٹاں بدلا کردے سن ۔ آپ قبر انوار وچ اتارنے دے لئی وی اترے سن تے جسد اطہر نوں فرش خاک اُتے لٹانے دے بعد سب توں آخر وچ قبر انوار توں نکلے سن، لیکن بعض راوی ایہ آخری شرف حضرت مغیرہ دی طرف منسوب کردے نيں لیکن حضرت عبد اللہ بن عباس دا بیان اے کہ آخری شرف قثم نوں حاصل ہويا۔[۲]
امارت
سودھووفات نبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دے بعد شیخین دے اختتام خلافت تک دے حالات پردہ خفا وچ نيں۔ حضرت علی نے اپنے زمانہ خلافت وچ آپ نوں باختلاف پہلے مدینہ تے فیر مکہ دی امارت اُتے سرفراز فرمایا۔[۲]
شہادت
سودھوامیرمعاویہ بن ابو سفیان دے عہد خلافت وچ آپ سعید بن عثمان دے ہمراہ خراسان دی فوج کشی وچ شریک ہوئے۔ اس سلسلے وچ بعض فتوحات دے مال غنیمت وچوں سعید نے آپ نوں اک ہزار درہم دینا چاہیا لیکن آپ نے کہیا پہلے تسيں اپنا پنجواں حصہ لے لو، اس دے بعد عام مجاہدین وچ تقسیم کرو، انہاں توں بچنے دے بعد جو چاہے دے دینا۔ ايسے سلسلہ دے معرکہ سمرقند وچ جام شہادت نوش فرمائی۔[۲]
حلیہ مبارک
سودھوقثم بن عباس صورۃ نبی کریم (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دے اسيں شیبہ سن ۔ بعض شاعر نے اس اُتے طبع آزمائی وی دی اے۔[۲]
فضل و کمال
سودھوعلمی اعتبار توں قثم بن عباس دا شمار ممتاز صحابہ اکرام وچ ہُندا سی۔ علامہ ابن سعد لکھدے نيں قثم پاکباز تے فاضل سن ۔ ابو اسحاق نے انہاں توں روایت کيتی اے۔[۲]