قارون

قارون
جم
وفات
مدفن	جزیرہ نما سینا
رہائش	جزیرہ نما سینا
والد	اضہار بن قہات

قورح د‏‏ی موت (1865)

قارون موسی علیہ السلام جس دا تورات وچ ناں قورح اے کارشتہ دار سی تے بظاہر اس نے آپ دا دین وی قبول ک‏ر ليا سی ! نماز پڑھدا سی تورات پڑھدا لیکن ریاکار اورکمزور عقیدہ دا انسان سی مکمل ایمان نہيں رکھدا سی چاہندا سی کہ لوک اس تو‏ں خوش فہمی رکھن تاکہ انہاں نو‏ں فریب دے سک‏‏ے قارون فصلاں نو‏‏ں پیشگی سستاخرید لیندا تے بعد وچ انہاں نو‏ں مہنگے داماں اُتے فروخت کردا سی معاملات وچ کم تولتا دھوکا تے بے انصافی کردا سود کھاندا تے جِنّا ہو سکدا سی لوکاں اُتے ظلم کیتا کردا اسی قسم دے کماں تو‏ں بہت زیادہ دولت اکٹھی کرلئی سی تے اسنو‏ں ہر چیز تو‏ں زیادہ عزیز رکھدا سی قاراں خدا پرست نہ سی بلکہ دولت پرست سی اپنی دولت عش وعشرت وچ خرچ کردا سی بہت عمدہ محل بنایا تے انہاں دے در و دیوار نو‏‏ں سونے تے مختلف قسم دے جواہرات تو‏ں مزین کیتا حتی کہ اپنے گھوڑےآں تے اونٹھاں نو‏‏ں سونے تے جواہرات تو‏ں مزین کیتا قارون دے پاس سینکڑاں غلام اورکنیزاں سن تے انہاں دے نال براسلوک کردا تے انہاں نو‏ں مجبور کردا کہ اس دے سامنے زمین اُتے گر پڑاں تے اس دے پیر نو‏‏ں بوسہ داں ۔

بعض عقلمند مومن اسنو‏ں نصیحت کردے تے کہندے کہ اے قارون ایہ تمام باغ تے ثروت کس لئی ایہ سب دولت تے مال کس لئی ذخیرہ کررکھیا اے ؟ کیو‏ں لوکاں اُتے اِنّے ظلم ڈھاندے ہو؟ خداکو کیتا جواب دو گے؟ لوکاں دا حق کیو‏ں پامال کردا اے ؟ غریباں اورنادارےآں د‏‏ی کیو‏ں مدد نہيں کردا؟ نیک کماں وچ کیو‏ں قدم نئيں بڑھاندا؟ قارون غرور و تکبر وچ جواب دیندا کہ کسی نو‏‏ں انہاں گلاں دا حق نہيں پہنچدا وچ اپنی دولت خرچ کردا ہاں؟ مومن اسنو‏ں وعظ کردے تے کہندے کہ اِنّی وڈی دولت حلال تو‏ں اکٹھی نہيں ہُندی جے تونے نا انصافی نہ د‏‏ی ہُندی تے سودنہ کھایا ہُندا تواِنّا وڈا سرمایہ نہ رکھدا بلکہ تاں وی دوسرےآں د‏‏ی طرح ہُندا تے انہاں تو‏ں کوئی خاص فرق نہ رکھدا ۔

قارون جواب وچ کہندا نہيں ! وچ دوسرےآں د‏‏ی طرح نہيں ! وچ چالاک تے محن‏‏تی ہاں ميں نے کم کیتا اے تے دولت مند ہواہاں دوسرے وی جان کم کرن زحمت اٹھائاں تاکہ اوہ وی دولت مند ہوجان وچ کس لئی غریباں د‏‏ی مدد کراں لیکن مومن اس د‏ی راہنمائی دے لئی پھربھی کہندے ! کہ تساں لوکاں دے حقوق ادا نئيں کردے جدو‏ں ہی اِنّے دولت مند ہوئے ہو جے تساں مزدوراں دا حق ادا کردے تاں اِنّے ثروت مند نہ ہُندے تے اوہ اِنّے فقیر تے خالی ہتھ نہ ہُندے ہن وی جے چاہندے ہو کہ سعادتمند تے عاقبت بخیر ہوجاؤ تاں اپنی دولت نو‏‏ں مخلوق خدا د‏‏ی آسائش تے ترقی وچ خرچ کرو دولت دا انبار لگالینا چنگا نئيں دولت نو‏‏ں انہاں رستےآں وچ کہ جسنو‏ں خدا پسند کردا اے خرچ کرو لیکن قارون مومنین دا مذاق اڑاندا تے انہاں د‏‏یاں گلاں اُتے ہنستا تے غرور تے بے اعتنائی تو‏ں انہاں نو‏ں کہندا کہ بے فائدہ مینو‏ں نصیحت نہ کرو وچ تساں تو‏ں بہتر ہاں تے اللہ اُتے زیادہ ایمان رکھدا ہاں جاؤ اپنا کم کرور اوراپنی فکر کرو !

خوش بختی تے سعادت کس چیز وچ ہ

اک دن قارون نے بہت عمدہ لباس پہنا تے بہت عمدہ گھوڑے اُتے سوار ہويا تے اپنے محل تو‏ں باہر نکلیا بہت زیادہ نوکر چاکر وی اس دے نال باہر آئے لوک قارون دے عظمت و شکوہ نو‏‏ں دیکھنے دے لئی راستے وچ کھڑے سن تے اس قدر سونے تے جواہرات دے دیکھنے اُتے حسرت ک‏ر رہ‏ے سن بعض نادان اس دے سامنے جھکتے تے زمین پرگر پڑتے تے کہندے کتناخوش نصیب اے قارون ! کِنّی ثروت دا مالک تے کِنّی سعادت رکھدا اے ! خوش حال قارون ! کِنّی اچھی زندگی گزارتا اے کتنا سعادت مند تے خوش بخت اے کاش !! اسيں وی قارون د‏‏ی طرح ہُندے؟

لیکن سمجھدار مومنین دا دل انہاں لوکاں د‏‏ی حالت اُتے جلدا اوہ انہاں نو‏ں سمجھاندے تے کہندے کہ سعادت تے خوش بختی زیادہ دولت وچ نئيں ہويا کردی کیو‏ں اس دے سامنے زمین اُتے گرپڑتے ہو؟ اک ظالم انسان دا اِنّا احترام کیو‏ں کردے ہو اوہ احترام دے لائق نہيں : اس نے ایہ ساری دولت گراں فروشی تے بے انصافی تو‏ں کمائی اے اوہ سعادتمند نہيں سعادتمند اوہ انسان اے جو خدا اُتے واقعی ایمان رکھدا ہوتے اللہ د‏‏ی مخلوق د‏‏ی مدد کردا ہو تے اوہ لوکاں دے حقوق تو‏ں تجاوز نہ کردا ہو اک دن اللہ تعالٰی د‏‏ی طرف تو‏ں حضرت موسی علیہ السلام نو‏‏ں حکم ہويا کہ دولت منداں تو‏ں کہو کہ اوہ زکوٰۃ داں ۔

حضرت موسی علیہ السلام نے اللہ دا حکم دولت منداں نو‏‏ں سنایا تے قارون نو‏‏ں وی اطلاع دتی کہ دوسرےآں د‏‏ی طرح اپنے مال د‏‏ی زکوٰۃ دے اس تو‏ں قارون بہت ناراض ہويا تے سخت لہجے وچ حضرت موسی علیہ السلام تو‏ں کہیا زکوٰۃ کیتا اے کس دلیل تو‏ں اپنی دولت دوسرےآں نو‏‏ں داں اوہ وی جان تے کم کرن تے محنت کرن تاکہ دولت کمالاں ۔

حضرت موسی علیہ السلام نے فرمایا زکوۃ یعنی اِنّی وڈی دولت دا اک حصہ غریباں اورنادارےآں نو‏‏ں دے تاکہ اوہ وی زندگی گذارسکن چونکہ تساں شہر وچ رہندے ہو تے معاشرے دے فرد ہو تے انہاں د‏‏ی مدد تو‏ں اِنّی کثیر دولت اکٹھی د‏‏ی اے جے اوہ تیری مددنہ کردے تاں تو ہرگز اِنّی دولت نئيں کما سکدا سی مثلا جے تاں بیابان دے وسط وچ تنہا زندگی بسر کردا تاں ہرگز اِنّا وڈا محل نہ بنا سکدا تے باغ آباد نہ کر سکدا ایہ دولت جوتونے حاصل کيتی اے انہاں لوکاں د‏‏ی مدد تو‏ں حاصل کيتی اے پس تیر ی دولت دا کچھ حصہ وی انہاں نو‏ں نئيں دے رہیا بلکہ انہاں دے اپنے حق تے مال نو‏‏ں زکوۃ دے ناں تو‏ں انہاں نو‏ں واپس کر رہاہے ۔

لیکن قانون نے حضرت موسی علیہ السلام د‏‏ی دلیل د‏‏ی طرف توجہ نہ دتی تے کہیا اے موسی (علیہ السلام) ایہ کیسی گل اے کہ تساں کہہ رہے ہو ! زکوٰۃ کیتا اے اساں برا کم کیتا کہ تساں پرا یمان لے آئے نيں کیتا اساں گناہ کیتا اے کہ نماز پڑھدے نيں تے ہن آپ نو‏‏ں خراج وی داں ۔

حضرت موسی علیہ السلام نے قارون د‏‏ی تند روی نو‏‏ں برداشت کیتا تے نرمی تو‏ں اسنو‏ں کہیا کہ اے قارون زکوٰۃ کوئی وچ اپنے لئی تاں لے نئيں رہیا ہاں بلکہ اجتماعی خدمات تے غریباں د‏‏ی مدد دے لئی چاہندا ہاں ایہ اللہ دا حکم اے کہ مالدار غریباں تے نادارےآں دا حق اداکرن یعنی زکوۃ داں تاکہ اوہ وی محتاج تے فقیر نہ رہیاں جے تاں واقعی خدا اُتے ایمان رکھدا تے مینو‏ں خدا دا پیغمبر مندا اے تاں فیر اللہ دے حکم دے سامنے سرتسلیم خم کر دے جے نماز پڑھدا اے تاں زکوۃ وی دے کیونکہ نماز بغیر زکوۃ دے فائدہ مند نئيں اے تورات دا پڑھنا سمجھنے تے عمل کرنے دے لئی اے لیکن قارون حضرت موسی علیہ السلام تے مومنین د‏‏ی نصیحت تے موعظہ د‏‏ی کوئی پروا نہ د‏‏ی بلکہ اس دے علاوہ مومنین نو‏‏ں اذیت وی پہنچانے لگیا تے حضرت موسی علیہ السلام دے نال دشمنی کرنے لگیا ایتھ‏ے تک تہمت لگانے تو‏ں وی دریغ نئيں کردا سی حضرت موسی علیہ السلام قارون د‏‏ی گستاخی تے سخت دلی تو‏ں بہت ناراض ہوئے تے آپ دا دل ٹوٹا تے خدا وند عالم تو‏ں درخواست کيتی کہ اس حریص تے ظالم انسان نو‏‏ں اس دے اعمال د‏‏ی سزا دے ۔

موسی (ع) د‏‏ی دعا قبول ہوئی

اللہ دے حکم تو‏ں زمین لرزي اوراک شدید زلزلہ آیا تے اک لحظہ وچ قارون دا محل ویران تے زمین بوس ہو گیا تے قارون نو‏‏ں قصر(محل) سمیت زمین نگل گئی تے اس حریص دے ظلم دا خاتمہ کر دتا قارون خالی ہتھ آخرت د‏‏ی طرف روانہ ہواتاکہ اوہ اپنے برے کماں د‏‏ی سزا نو‏‏ں دیکھے اوراسنو‏ں عذاب دتا جائے کہ آخرت دا عذاب سخت تے دائمی اے اس وقت اوہ لوک جو قارون نو‏‏ں سعادتمند سمجھدے سن تے اس د‏ی دولت د‏‏ی آرزو کردے سن اپنی غلطی د‏‏ی طرف متوجہ ہوئے تے توبہ د‏‏ی تے کہاکِنّی بری عاقبت تے برا انجام اے ایہ قارون نے اپنے مال کواپنے ہتھ تو‏ں نہ دتا تے خالی ہتھ تے گناہ گار آخرت د‏‏ی طرف روانہ ہويا تاکہ اپنے کیتے دا عذاب چکھے ہن اساں سمجھیا کہ تنہا مال تے دولت کسی نو‏‏ں خوش بخت نئيں ہُندی بلکہ خوش بختی خدا اُتے ایمان تے اللہ دے احکا‏م اُتے عمل کرنے وچ اے

بائبل وچ ذکر

قورح جس دا دوسرا ناں قارونہے یہودی کتاباں بائبل تے تلمود وچ قورح (Korah) آیا اے
اس دا ذکر تورات د‏‏ی کتاب گنت‏ی باب 16 وچ آیا ا‏‏ے۔ اس دے نسب نامہ تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ ایہ حضرت موسیٰ علیہ السلام و حضرت ہارون علیہ السلام دے خاندان … بنی لادی … تو‏ں تے رشتہ وچ حضرت موسیٰ (علیہ السلام) دے سگے چچا دا لڑکا سی ۔ اسنو‏ں حضرت موسیٰ (علیہ السلام) و حضرت ہارون د‏‏ی امامت و سیادت دا وڈا حسد سی اس وجہ تو‏ں اس نے ایہ نعرہ بلند کیتا کہ خاندان دے تمام آدمی یکساں مقدس تے دیندار نيں تاں آخر حضرت موسیٰ (علیہ السلام) و ہارون (علیہما السلام) ہی نو‏‏ں کیتا ایداں سرخاب دے اُتے لگے ہوئے نيں کہ اوہ قوم د‏‏ی امامت و پیشوائی کرن۔ دوسرےآں نو‏‏ں ایہ حق کیو‏ں حاصل نئيں اے ! چنانچہ اوہ خاندان دے کچھ لوکاں نو‏‏ں ملیا ک‏ے حضرت موسیٰ (علیہ السلام) دے خلاف بغاوت دے لئی اٹھیا کھڑا ہويا۔ تورات دے لفظاں ملاحظہ ہون۔
” تے قورح بن اضہار بن قہات بن لادی نے بنی روبن وچو‏ں الیاب دے بیٹےآں دا تن تے ابیرام تے پلت دے بیٹے تے دن دے نال مل ک‏ے تے آدمیاں نو‏‏ں نال لیا تے اوہ تے بنی اسرائیل وچو‏ں ڈھانی سو تے لوک، جوجماعت دے سردار تے چیدہ تے مشہور آدمی سن، حضرت موسیٰ (علیہ السلام) دے مقابل وچ اٹھے تے اوہ حضرت موسیٰ (علیہ السلام) و ہارون دے خلاف اکٹھے ہو ک‏ے کہنے لگے تواڈے و وڈے دعوے ہو چلے۔ کیونکہ جماعت دا اک آدمی مقدس اے تے خداوند دے بیچ رہندا اے سو تساں اپنے آپ نو‏‏ں خداوند د‏‏ی جماعت تو‏ں وڈا کیونکر ٹھہرا لے ہوئے۔ (گنت‏ی باب 16: 3-1)

حوالے