فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)
| زبان | عربی |
|---|---|
| موضوع | فضیلتامام علی(ع) |
| اشاعت | ۱۴۳۳ق |
| ناشر | دارالتفسیر، قم |
| متن | [[s:{{{Wikisource}}}|فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)]] ویکی ماخذ اُتے |
فضائلُ امیرالمؤمنین علی بن أبی طالب علیہ السلام، عربی بولی وچ لکھی گئی اک کتاب اے جسنوں اہل سنت دے ائمہ اربعہ وچوں احمد بن محمد بن حنبل شیبانی (متوفی 241 ہجری) نے تالیف کيتا اے۔ ایہ کتاب امیرالمؤمنین حضرت علیؑ توں متعلق پہلی مستقل کتاب اے۔ اس کتاب وچ امام علیؑ دے فضائل و مناقب وچ موجود احادیث نوں جمع کيتا گیا اے۔ مصنف، کتاب دے دو حصےآں وچ 5 عناوین دے تحت امام علیؑ دے زہد و پرہیزگاری، حسب و نسب تے والدہ ماجدہ سمیت آپ دے فضائل دی طرف اشارہ کردے ہوئے 369 احادیث ذکر کردے نيں۔
احمد بن حنبل اس کتاب وچ خلیفہ دوم دی طرف توں غدیر دے دن امام علیؑ نوں مبارک باد دینے دے واقعے نوں وی نقل کردے نيں۔ ایہ کتاب سید عبد العزیز طباطبایی دی مکمل تحقیق دے نال احمد بن حنبل دی انتقادی جیون تے مختلف فہرستاں دے وادھا دے نال شایع ہوئی اے۔
مصنف دے بارے وچ
سودھوتریخ بایگانی
ابوعبداللہ احمد بن محمد بن حنبل بن ہلال بن اسد بن ادریس بن عبداللہ الشیبانی المروزی البغدادی اہل سنت دے چار پیشوااں وچوں اک ہور حنبلیاں دا امام اے۔ اوہ متعدد لکھتاں دے مالک نيں انہاں دی سب توں زیادہ مشہور کتاب مسند احمد بن حنبل اے جو تقریبا 30 ہزار حدیث اُتے مشتمل اے۔
مندرجات
سودھوتریخ بایگانی
کتاب فضائل امیرالمؤمنین 369 احادیث اُتے مشتمل اے جو دو حصےآں وچ منقسم اے (پہلا حصہ: 160 احادیث اُتے جدوں کہ دوسرا حصہ: 209 احادیث اُتے مشتمل اے )۔ مصنف نے اس کتاب نوں پانج عناوین دے ذیل وچ مرتب کيتا اے۔
عناوین
سودھو- امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب دی حدیث تے آپ دا زہد؛ اس حصے وچ حضرت علیؑ دے رفتار و کردار توں متعلق احادیث نقل کيتی نيں۔
- امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب دی حالات زندگی؛ اس مختصر حصے دے آخر وچ 58 سال دی عمر وچ آپ دی شہادت واقع ہونے دی طرف اشارہ کيتا گیا اے۔
- آپ دی والدہ ماجدہ دا ناں تے انہاں دی حالات زندگی؛ اس حصے وچ فاطمہ بنت اسد دے فضائل دی طرف اشارہ کرنے دے نال نال آپ دی بعض خصوصیات دا تذکرہ وی آیا اے۔ ایہ حصے دا اختتام آیہ برائت دے ابلاغ توں متعلق نقل ہونے والی احادیث توں ہُندا اے جس وچ رسول خداؐ نے فرمایا کہ "علیؑ میرے توں اے "۔
- حضرت علیؑ دے فضائل؛ ایہ حصہ امیرالمؤمنین حضرت علیؑ دی دوستی توں متعلق نقل ہونے والی اک حدیث توں شروع ہُندا اے تے اس حصے دا اختتام اک حدیث توں ہُندا اے جس وچ امیرالمؤمنین نوں اہل بہشت وچوں قرار دتا گیا اے۔
- فضائل امیرالمؤمنینؑ اُتے مشتمل اوہ احادیث جسنوں ابوبکر قطیعی (کتاب دے راوی) نے احمد حنبل دے علاوہ اپنے اساتید توں نقل کيتی نيں؛
یہ حصہ اس حدیث توں شروع ہُندا اے جس وچ رسول خداؐ نے حضرت علیؑ نوں اک جنگ وچ گھلدے ہوئے اپنے دونے ہتھوں نوں بلند کر کے ایويں دعا فرمایا سی: خدایا! مینوں اس وقت تک موت نہ دینا جدوں تک وچ دوبارہ علی نوں نہ دیکھاں۔ یا اس حدیث توں کہ جس وچ آیا اے کہ پہلا شخص جس نے رسول خدا دے نال نماز پڑھی اوہ علی بن ابیطالبؑ دی ذات اے۔
اسی طرح اس حصے وچ حدیث غدیر دا تذکرہ کردے ہوئے صراحت دے نال بیان کردے نيں کہ رسول خداؐ دی دعا دے بعد عمر بن خطاب نے امیرالمؤمنین توں مخاطب ہوئے کے کہیا: اے ابی طالب دے بیٹے آپ نوں مبارک ہوئے آپ ہر مومن تے مومنہ دے مولا بن نيں۔[۱]
اشاعت
سودھوتریخ بایگانی
- مکہ یونیورسٹی پریس نے فضائل الصحابہ احمد بن حنبل دے ضمیمے تے وصی الله بن محمد بن عباس دی تحقیق دے نال شایع دی (مؤسسہ الرسالۃ، 1403 ھ، دو جلد)
- فضائل اہل بیت (ع) من کتاب فضائل الصحابہ، تحقیق محمد کاظم محمودی، مجمع جہانی تقریب مذاہب اسلامی (13 مئی 2008)
- تحقیق حسن حمید السید، مجمع جہانی اہل بیت (ع)، اس دے علاوہ قوام الدین تے شنوی دے توسط توں مسند احمد بن حنبل توں ہور فضائل امیر المومنین دے استخراج دے نال، سنہ 1973 ء وچ (مطبعہ الحکمہ، قم) شایع ہوئی۔
- تحقیق سید عبد العزیز طباطبائی، بنیاد محقق طباطبائی، 1433 ہجری نوں سید محمد طباطبائی دے کوششاں توں قم وچ شایع ہوئی۔
محقق طباطبائی نے اپنی اس تحقیق وچ چھ چیزاں دی طرف اشارہ کيتا اے: سب توں پہلے "الفضیلہ و الفضائل" دے عنوان توں اک مقدمہ لکھیا اے جس وچ لفظ فضائل دی تشریح کردے ہوئے ثابت کيتا اے کہ اسلام دی تریخ دے مصدقہ قرائن و شواہد دے مطابق حضرت علیؑ تمام فضائل تے کرامات دا مجسمہ سی۔
اس دے بعد اہل سنت دے 28 بزرگان دا تذکرہ کيتا اے جنہاں نے کثرت دے نال امیرالمؤمنین حضرت علیؑ دی فضیلت دا اعتراف کيتا اے۔
احمد بن حنبل دی حالات زندگی دا تنقیدی جایزہ ہور عبداللہ بن احمد تے ابوبکر قطیعی (مذکورہ کتاب دے دو راوی) دی حالات زندگی اُتے وی محقق نے اپنی کتاب دے مقدمے وچ قلم فرسائی کیتیاں ناں۔
یہ ایڈیشن مناسب حاشیہ، فنی فہرستاں (آیات قرآن، احادیث مسانید دے حساب توں، احادیث، نقل قول، اعلام، طوایف، قبایل تے گروہ، اماکن تے شہراں، وقایع تے ایام، اشعار تے مطالب) اُتے مشتمل اے۔[۲]
نسخہجات
سودھومحقق طباطبایی دی ایہ تحقیق مذکورہ کتاب دے 5 قدیمی نسخےآں دی بنیاد اُتے انجام پایا اے جو درج ذیل نيں:
- ستsں صدی توں مربوط نسخہ جو کتابخانہ مرعشی نجفی، قم وچ موجود اے۔
- کتابخانہ مرعشی نجفی دا اک ہور نسخہ۔
- اصفہان وچ سید محمدعلی روضاندی لائبریری وچ موجود نسخہ۔
- استانبول وچ جامع ولیدہ سلطان دے لائبریری وچ موجود نسخہ۔
- یمن وچ اک نامعلوم لائبریری وچ موجود نسخہ[۳]
حوالے
سودھو- ↑ عباسعلی مردی، فضائل امیرالمؤمنین از احمد بن حنبل۔
- ↑ عباس علی مردی، فضائل امیرالمؤمنین از احمد بن حنبل۔
- ↑ ابن حنبل، فضائل امیرالمؤمنین، ۱۴۳۳ق، ص۲۰ - ۲۳۔
مآخذ
سودھو- ابن حنبل، احمد، فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب، تحقیق سید عبدالعزیز طباطبایی، قم، دارالتفسیر، ۱۴۳۳ق.