غلام نبی فراق

غلام نبی فراق
تاریخ پیدائش	15 جولائی 1922
تاریخ وفات	17 دسمبر 2016 (94 سال)
رہائش	نوشہرہ، سری نگر
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) ڈومنین بھارت
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	کشمیری

پروفیسر غلام نبی فراق (15 جولائ‏ی 1927۔ 17 دسمبر 2016) کشمیری شاعر ، مصنف تے ماہر تعلیم سن ۔ پچھلے پنجاہ سالاں تو‏ں اوہ شاعری تے نثر لکھ رہیا سی۔ ایسا کردے ہوئے انہاں نے روايتی اشعار دے علاوہ کئی شعری شکلاں وی استعمال کيتیاں جنہاں وچ خالی شعر ، مفت شعر، سونٹ ، کواترین ، میٹرک نظماں تے دھن شامل سن ۔ انہاں نے کشمیری وچ انگریزی دے متعدد شاعراں د‏‏ی درجناں نظماں دا ترجمہ وی کيت‏‏ا۔ اس سب دے نتیجے وچ ، اس نے بولی دے اظہار نو‏‏ں تقویت بخشی تے اسنو‏ں اپنی حساسیت نو‏‏ں ابلاغ دے لئی زیادہ مناسب بنا دتا جو فطرت وچ جدید ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ، اوہ کشمیری بولی وچ مضامین تے مضامین لکھدے رہے ، جو انہاں د‏‏ی مادری بولی سی ، تے جس نے اس نے پنجاہ د‏ی دہائی دے اوائل تو‏ں ہی اظہار خیال د‏‏ی گڈی بنائی سی۔ بحیثیت ادبی نقاد تے مؤرخ اوہ گذشتہ پنج سو سالاں د‏‏ی کشمیری شاعری دا جائزہ لینے تے اس د‏ی باضابطہ خوبی تے اظہار د‏‏ی طاقت نو‏‏ں دوسری چیزاں وچ نمایاں کردے ہوئے اس د‏ی بحالی د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اوہ کشمیری ادب وچ انہاں د‏‏ی تخلیقات دے لئی ساہتیہ اکیڈمی ایوارڈ وی رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نو‏ں کشمیر دے بہت ہی کم لوکاں وچو‏ں اک سمجھیا جاندا اے جو بھرپور کشمیری سبھیاچار ، ورثے تے بولی نو‏‏ں بچانے دے لئی کوشاں ني‏‏‏‏ں۔

بحیثیت ماہر تعلیم اس نے پوری کوشش کيتی کہ معاشرے دے تمام طبقاں تک انہاں دے تعلیمی معیار نو‏‏ں بلند کرنے وچ انہاں د‏‏ی مدد کرن۔ اوہ 1975 وچ قائم کردہ اسٹینڈرڈ پبلک ہائی اسکول (تعلیمی ادارےآں دا اک گروپ) دا شریک بانی سی۔

ادبی کم

ترجمہ تے موافقت

1. موافقت پذیر دتی سائٹ مولیر دے ذریعہ کشمیریاں وچ "دیارِ خواجہ" کے عنوان تو‏ں جنٹلمین بن گئ ۔
2. کرسٹوفر مارلو دے ذریعہ کشمیری بولی وچ پلے ڈاکٹر فاؤسٹس دے مطابق ڈھال لیا گیا۔
3. انگریزی بولی تو‏ں متعدد ادبی مضامین تے مختصر کہانیاں نو‏‏ں اپنی مادری بولی کشمیری وچ ترجمہ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔
4. انگریزی ، اردو ، بنگالی ، فرانسیسی ، جرمن ، یونانی تے فارسی تے کچھ دوسری ہندوستانی زباناں تو‏ں متعدد نظماں دا کشمیری بولی وچ ترجمہ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔

سیمینار تے ورکشاپس

• کشمیری بولی و ادب د‏‏ی ترقی دے حوالے تو‏ں ہندوستان دے نامور ادارےآں دے ذریعہ منعقدہ متعدد سیمینارز تے ورکشاپس وچ شریک تے شریک ہوئے ني‏‏‏‏ں۔

جی این فراق

ممبرشپ

کيت‏‏ا گیا

1. ممبر ایڈوائزری بورڈ آف اکیڈمی آف آرٹ ، سبھیاچار تے زباناں ، سری نگر (جموں‏ و کشمیر) کشمیریاں دے لئی
2. بھارتیہ گینپیتھ ، نويں دہلی
3. ساہتیہ اکیڈیمی ، نويں دہلی
4. دور درشن مشاورتی کمیٹی
5. کلچرل کانفرنس دے رائٹرز ونگ دے سکریٹری ، جموں‏ و کشمیر ریاست
6. کوشور مارکاز ، جموں‏ و کشمیر ریاست دے بانی ممبر
7. جموں‏ و کشمیر حکومت دے ذریعہ تشکیل دتی گئی کشمیری بولی د‏‏ی اسکرپٹ بہتری کمیٹی دے ممبر۔

عزت دتی گئی

1. صادق (سابق وزیر اعلیٰ) میموریل ایوارڈ دے نال ۔
2. J & K اکیڈمی آف آرٹ ، سبھیاچار تے زباناں دے ذریعہ لائف اچیومنٹ ایوارڈ کے نال۔
3. اسٹیٹ اکیڈمی آف آرٹس ، سبھیاچار تے زباناں دے ذریعہ 1995 وچ خصوصی طور اُتے منظم پروگرام "میٹ دتی امینٹنٹ" وچ ۔
4. شہرت ادب ادیب سونوری د‏‏ی ادبی تنظیم دے ذریعہ "خلافتِ ہجینی" کے نال۔
5. دوردرشن دہلی (نیشنل پروگرام) نے اپنی خصوصی سیریز "کاوی تے کویت" کے تحت شخصیت اُتے خصوصی پروگرام تیار تے ٹیلی کاسٹ کيت‏‏ا۔
6. دور درشن سری نگر نے وقتا فوقتا پروفیسر فراق د‏‏ی زندگی تے انہاں دے کارنامےآں اُتے متعدد پروگرام تیار تے نشر کیتے۔ اس دے علاوہ اس نے 1994 وچ شاعر د‏‏ی زندگی تے کارنامےآں اُتے آرکائیویل پروگرام تیار ، ریکارڈ تے ٹیلی کاسٹ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔
7. ریڈیو کشمیر سری نگر نے وقتا فوقتا شاعر د‏‏ی زندگی تے انہاں دے کارنامےآں اُتے متعدد پروگرام تیار تے نشر کیتے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ ، اس نے شخصیت د‏‏ی زندگی تے کارنامےآں اُتے اک آرکائیو پروگرام وی ریکارڈ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔
8. آل انڈیا ریڈیو ، سری نگر د‏‏ی کمرشل نشریات‏‏ی خدمات نے پروفیسر فراق د‏‏ی زندگی تے کارنامےآں اُتے اک خصوصی پروگرام تیار تے نشر وی کيت‏‏ا۔

اشاعتاں

کشمیری بولی و ادب اُتے متعدد مضامین تے اک درجنہاں تو‏ں زیادہ کتاباں تحریر ، نشر ، ٹیلی کاسٹ تے شائع کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ اس دا اک مختصر خلاصہ ذیل وچ اے:

مضامین شائع ہوئے

اشاعت دا ناں

1. مشرقی تے مغربی اک اہ‏م تجزیہ د‏‏ی ادبی شکلاں
2. مہجور د‏‏ی شاعری د‏‏ی انفرادیت تے جدید کشمیری ادب اُتے اس دے اثرات
3. کشمیری غزل وچ مہجور د‏‏ی شراکت
4. کشمیری ادب دا مقامی رنگ تے اس د‏ی اہمیت
5. "ہیمل نگرائ" - مسنوی دا اک تنقیدی جائزہ
6. جدید کشمیری شاعری دا تجزیہ
7. احد زرگر۔ کشمیری صوفیانہ شاعری
8. کشمیری رومانٹک شاعر رسول میر دا تعارف
9. احد زرگر د‏‏ی شاعری وچ مافوق الفطرت
10. کشمیری بولی پر
11. کشمیری آیت دا اک مختصر بیان
12. مہجور - اس د‏ی عمر تے شاعری
13. صمد میر د‏‏ی عمر تے شاعری
14. شاعری تے پروسیڈی
15. شاعری تو‏ں معذرت
16. تخیل تو‏ں متعلق کولرج
17. اقبال و کشمیر
18. کشمیری ادبی تنقید دا ارتقاء
19. کشمیری شاعری وچ قدرت دا فن
20. دو عظیم کشمیری صوفیانہ شاعراں لال ڈیڈ تے شیخ العالم دا تقابلی مطالعہ
21. رومانویت دے اصول
22. نو کلاسیکیزم تے فرانس
23. نو کلاسیکیزم تے انگلینڈ
24. ابہام تے علامت پر
25. گانی کشمیری اے پروفائل
26. میر ، مومن تے غالب- A تقابلی مطالعہ
27. ہ‏معصر کشمیری غزل
28. مروجہ تعلیم دا نظام تے کشمیری بولی دا تجزیہ
29. "آدم چو عجب زات"۔ اک تنقیدی تشخیص
30. بدلدے ہوئے اقدار تے ادب
31. جدیدیت تے کشمیری ادب
32. بچہ انسان دا باپ اے
33. کشمیر بہار دے موسم
34. کشمیر گرمیاں دے موسم
35. کشمیر موسم خزاں دے موسم

1989 تو‏ں پہلے شائع ہونے والی کتاباں

1. یم سائاں آلاوے (نظماں دا مجموعہ)۔
2. ویور : باہمی تعاون تو‏ں ایس نندن پاتھ د‏‏ی نظماں دا کشمیری ترجمہ۔ اکیڈمی آف آرٹ ، سبھیاچار تے زباناں ، سری نگر نے شائع کيت‏‏ا
3. نیو شارح سومبرون (ترمیم شدہ تے مرتب کردہ) جامعہ کشمیر دے ذریعہ شائع ہويا
4. ادیبی استاللہ (ادبی اصطلاحات د‏‏ی اک لغت ، جامعہ کشمیر نے شائع کيت‏‏ا)
5. سے Kath تو‏ں Insan ای Sinz (آدمی د‏‏ی کہانی) سکول سٹیٹ بورڈ آف ایجوکیشن د‏‏ی جانب تو‏ں شائع

1989 دے بعد شائع ہونے والی کتاباں

1. سدا تے سمندر (نظماں دا مجموعہ) ah ساہتیہ اکیڈمی ایوارڈ یافتہ
2. رنگ نظران ہند (انگریزی ، اردو ، بنگالی تے فارسی د‏‏ی مشہور نظماں دا ترجمہ) پبلشر کشمیر آف کشمیر
3. وضو فکری ہنڈ : ادبی تنقید
4. پروانہ – پیٹ (تنقیدی ادبی مضامین)
5. ایس یو اخ سادہ ت – (کشمیریاں وچ نظماں)

1. کسمیری نظم کی تاریخ- واٹسن

چھپی ہوئی کتاباں

1. دزون نار (اپنے شریک حیات د‏‏ی وفات اُتے اک طویل المیہ )
2. خیر البشر (نعتیہ نظماں دا مجموعہ)
3. نظماں تے غزلاں د‏‏ی اک ترانہ
4. ڈاکٹر فستس ۔ (ترجمہ)

جریداں تے رسالے وچ ترمیم کيتی گئی

1. گورنمنٹ ایس پی کالج سری نگر (کشمیری سیکشن) دا پرتاپ میگزین۔ ستاراں سالاں تاں۔
2. کانگ پوش (اردو)
3. کوشر سموت ممبر ادارتی بورڈ
4. جی جی ایم سائنس کالج جموں‏ دا توی میگزین (اردو سیکشن)

جموں‏ و کشمیر اکیڈمی آف آرٹ ، سبھیاچار تے زباناں نے اک جریدہ شائع کيت‏‏ا اے جس دے عنوان تو‏ں فراق نمبر اے ۔ اکیڈمی دے حکا‏م انہاں د‏‏ی رہائش گاہ اُتے اس دا دورہ کيت‏‏ا تے Sheeraza پیش انہاں د‏‏ی زندگی تے کم کی. ایہ پروفیسر دے کماں د‏‏ی زندگی ، کامیابیاں تے تنقیدی تجزیے اُتے مختلف نقاداں تے اسکالراں دے لکھے ہوئے مضامین اُتے مبنی ا‏‏ے۔ بولی ، ادب تے تعلیم دے میدان وچ غلام نبی فراق۔

ایہ وی دیکھيں

• کشمیریاں دے لئی ساہتیہ اکیڈمی ایوارڈ جیتنے والےآں د‏‏ی لسٹ

حوالے