غاشیہقیامت دا اک ناں اے جس دا معنی ایسا واقعہ اے جو ہر چیز نو‏‏ں اپنی لپیٹ وچ لے لے گا۔ غاشیہ، دا مصدر "غشاوہ" جس دا معنی چھپانا ا‏‏ے۔ [۱]

غاشیہ قرآن د‏‏ی اٹھاسی سورہ ا‏‏ے۔ ایہ لفظ سورہ غاشیہ د‏‏ی پہلی آیت وچ آیا اے: "هل أتیک حدیث الغاشیة" ترجمہ: بھلا تسيں نو‏‏ں ڈھانپ لینے والی (یعنی قیامت کا) حال معلوم ا‏‏ے۔ [۲] مفسرین معتقد نيں کہ اس سورہ وچ قیامت دے ذکر کيتی وجہ تو‏ں، قیامت دا اک ناں غاشیہ ہو گیا۔ [۳] قیامت دے لئی اس ناں دے انتخاب د‏‏ی وجہ اوہ واقعات نيں جو ہر چیز نو‏‏ں اپنی لپیٹ وچ لے لاں گے۔ بعض نے کہیا اے: روز قیامت نو‏‏ں غاشیہ دا ناں دینے د‏‏ی وجہ، اوہ اگ اے جو کافراں تے مجرماں دے چہراں نو‏‏ں چھپائے گی۔ [۴]

بعض روایات وچ ، لفظ "غاشیہ" د‏‏ی تفسیر دے بارے وچ آیا اے کہ اس "هل أتیک حدیث الغاشیة" [۵] تو‏ں مراد ایہ اے کہ (آخری زمانے تے امام زمان(ع) دے قیام دے بعد) امام مہدی(ع) د‏‏ی تلوار دشمناں نو‏‏ں اپنی لپیٹ وچ لے لے گی۔ [۶] امام صادق(ع) تو‏ں اک روایت اے، "هل أتیک حدیث الغاشیة" کہ اس تو‏ں مراد اوہ نيں جو امام مہدی دے زمانے وچ ہون گے، لیکن نہ ہی انہاں د‏‏ی طرف داری امام(ع) نو‏‏ں فائدہ پہنچائے گی تے نہ انہاں د‏‏ی ضروریات پوری ہون گیاں۔[۷]

تفسیر اطیب البیان وچ سورہ نباء د‏‏ی آیت ٢١ تے سورہ نازعات د‏‏ی آیت ٣٦ دے تھلے آیا اے کہ جہنم دے اک سپ دا ناں غاشیہ اے تے فرشتے اس دے عذاب نو‏‏ں محشر دے میدان وچ لاواں گے۔ ایہ سپ کافراں دے گھاٹ وچ اے تے اس دے منہ تو‏ں اگ دے شعلے نکل رہے ہون گے، اپنے منہ نو‏‏ں کھولے گا تے اپنے اہل نو‏‏ں نگل جائے گا۔[۸] اس تفسیری کتاب وچ ، کسی روائی مآخذ د‏‏ی طرف اشارہ نئيں ہويا ا‏‏ے۔

فارسی بولی د‏‏ی کہاوت "از ترس عقرب جرارہ بہ مار غاشیہ پناہ می برد" یعنی بچھو دے خوف تو‏ں سپ دے منہ وچ پناہ لینا۔ اس دا مطلب ایہ اے کہ بعض اوقات انسان ایسی مشکلات وچ گرفتار ہو جاندا اے کہ بہت وڈی مشکل تو‏ں بچنے دے لئی چھوٹی مشکل دا سہارا لیندا ا‏‏ے۔ [۹]

حوالے

سودھو
  1. ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۱ق، ج۱۵، ص۱۲٧۔
  2. سوره غاشیہ، آیہ ۱۔
  3. دانشنامہ قرآن و قرآن پژاوہی، ۱۳٧٧ش، ج۲، ص۱۲۶۳
  4. مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳٧۳ش، ج۲۶، ص۴۱۴۔
  5. سوره غاشیہ، آیہ ۱۔
  6. کلینی، کافی، ۱۴۰٧ق، ج۸، ص۵۰
  7. کلینی، کافی، ۱۴۰٧ق، ج۸، ص۵۰
  8. طیب، اطیب البیان، ۱۳٧۸ش، ج۱۳، ص۳۵۹ و ۳۸۳
  9. آشنایی با ریشہ ضرب المثل‌ہا، پایگاه خبرنگاران جوان

مآخذ

سودھو
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی بیروت، ۱۴۱۱ق۔
  • خرمشاہی، بہاءالدین، دانشنامہ قرآن و قرآن پژاوہی، تہران، دوستان-ناہید، ۱۳٧٧ش۔
  • طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تہران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳٧۸ش
  • کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تہران،‌ دار الکتب الإسلامیۃ، چاپ چہارم، ۱۴۰٧ق۔
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ، تہران،‌ دار الکتب الاسلامیۃ، ۱۳٧۳ش۔