علی بن حسن طبرسی
| کوائف | |
|---|---|
| مکمل نام | علی بن حسن بن فضل بن حسن طَبرِسی |
| تاریخ وفات | تقریبا 600ھ |
| نامور اقرباء | فضل بن حسن طبرسی، حسن بن فضل طبرسی |
| علمی معلومات | |
| اساتذہ | سید جلال الدین موسوی |
| تالیفات | مشکاۃ الأنوار |
| خدمات | |
عَلی بنِ حَسَن طَبرِسی چھیويں صدی ہجری دے شیعہ علماء تے محدثین وچوں نيں۔ اوہ کتاب مکارم الأخلاق دے مؤلف حسن بن فضل طبرسی دے فرزند تے تفسیر مجمع البیان دے مصنف امینالاسلام، فضل بن حسن طبرسی دے پوتے نيں۔ کتاب مشکاۃ الأنوار جو عبادت و بندگی تے فردی تے سماجی اخلاقی آداب اُتے مشتمل نيں، آپ دی تآلیف اے۔ آپ دی تاریخ ولادت تے تاریخ وفات توں متعلق دقیق معلومات میسر نئيں۔
زندگینامہ
سودھوآپ دی تاریخ ولادت تے تاریخ وفات توں متعلق دقیق معلومات میسر نئيں[۱] لیکن اس دے باوجود عزیزاللہ عطاردی، مترجم کتاب مشکاۃ الانوار معتقد نيں کہ چونکہ آپ دے جد یعنی امین الاسلام طبرسی سنہ 548 ہجری وچ وفات پائی نيں تے احتمال قوی اے کہ آپ نے اپنے جد امجد نوں درک کیتا سی اس بنا اُتے آپ دی وفات دی تاریخ نوں 600ھ دے لگ بھک قرار دتا جا سکدا اے۔ البتہ آقابزرگ تہرانی آپ نوں ستويں صدی ہجری دے علماء وچ شمار کردے نيں۔[۲]
علی بن حسن طبرسی نوں بہت ساری رجالی تے تاریخی کتاباں وچ فضل بن حسن طبرسی دے پوتے دے طور اُتے جانا گیا اے ؛[۳] لیکن کتاب ریاض العلماء دے مصنف میرزا عبداللہ افندی اسی طرح طبقات أعلام الشیعۃ دے مصنف آقابزرگ تہرانی نے آپ نوں فضل بن حسن طبرسی دا نواسہ قرار دیئے نيں۔[۴]
اساتید
سودھوعلی بن حسن طبرسی دے مشایخ تے اساتید وچ صرف سید جلال الدین بن حمزۃ الموسوی دا نام حدیثی تے رجالی کتاباں وچ آبا اے تے کتاب مشکاۃ الأنوار وچ انہاں توں احادیث نقل کيتیاں نيں۔[۵]
تألیفات
سودھوعلی بن حسن طبرسی نے کتاب مشکاۃ الأنوار تحریر فرمائی جو عبادت و بندگی ہور فردی تے سماجی اخلاقی آداب توں متعلق احادیث اُتے مشتمل اے۔[۶] کتاب مذکور واحد کتاب اے جسنوں علی بن حسن طبرسی دی طرف نسبت دینے وچ کوئی اختلاف نئيں۔[۷] اس کتاب دے مقدمے دے مطابق آپ نے اس کتاب نوں اپنے والد دی کتاب مکارم الأخلاق دا تکملہ قرار دتا اے۔[۸] لیکن صالح الجعفری نے اس کتاب اُتے لکھے گئے مقدمے وچ تصریح کیتا اے کہ انہاں دی مذکورہ کتاب تے انہاں دے والد دی کتاب مکارم الاخلاق دا وجہ اشتراک صرف موضوع دی حد تک اے دوسری طرف توں انہاں دے والد دی کتاب ناقص وی نئيں جو تکمیل دا محتاج ہوئے۔[۹] علی بن حسن طبرسی نے اپنی کتاب مشکاۃ الأنوار وچ محاسن برقی تے شیخ صدوق، شیخ مفید تے اپنے جد امجد امین الاسلام طبرسی دی کتاباں توں استفادہ کیتا اے۔[۱۰]
حوالے
سودھو- ↑ اللجنۃ العلمیۃ فی مؤسسۃ الإمام الصادق، طبقات الفقہاء، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۱۶۴-۱۶۵۔
- ↑ طبرسی، مشکاۃ الانوار، ۱۳۷۴ش، ترجمہ عطاردی، ص۵۔
- ↑ طبرسی، مشکاۃ الانوار، ترجمہ عطاردی، ۱۳۷۴ش، ص۵۔
- ↑ افندی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۴۸۰-۴۸۱؛ طبرسی، مشکاۃ الانوار، ترجمہ عطاردی، ۱۳۷۴ش، ص۵۔
- ↑ طبرسی، مشکاۃ الأنوار، ۱۳۸۵ق، ص۴۳؛ آقابزرگ تہرانی، طبقات أعلام الشیعۃ، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۵۔
- ↑ احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۲۸۰۔
- ↑ احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۲۷۹-۲۸۰۔
- ↑ محدث نوری، خاتمۃ مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۲۷-۳۲۸؛ افندی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۴۸۰-۴۸۱۔
- ↑ اللجنۃ العلمیۃ فی مؤسسۃ الإمام الصادق، طبقات الفقہاء، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۱۶۴۔
- ↑ احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۲۸۰۔
مآخذ
سودھو- احمدپور، مہدی و دیگران، کتابشناخت اخلاق اسلامی: گزارش تحیلی میراث مکاتب اخلاق اسلامی، قم، پژوہشگاہ علوم و فرہنگ اسلامی، ۱۳۸۵ش۔
- آقابزرگ تہرانی، محمدمحسن، طبقات أعلام الشیعۃ، ج۳، بیروت، دار إحیاء التراث العربي، ۱۴۳۰ق/۲۰۰۹م۔
- افندی الاصبہانی، میرزا عبداللہ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، بہ اہتمام سید محمود مرعشی و تحقیق سید احمد حسینی، قم، مکتبۃ آیت اللہ الرعشی العامۃ، ۱۴۰۱ق۔
- طبرسی، علی بن حسن، مشکاۃ الأنوار فی غرر الأخبار، نجف، المکتبۃ الحیدریۃ، ۱۳۸۵ق۔
- طبرسی، علی بن حسن، مشکاۃ الأنوار فی غرر الأخبار، ترجمہ عزیزاللہ عطاردی، تہران، عطارد، ۱۳۷۴ش۔
- اللجنۃ العلمیۃ فی مؤسسۃ الإمام الصادق، طبقات الفقہاء، با اشراف جعفر سبحانی، قم، مؤسسۃ الإمام الصادق، ۱۴۱۹ق۔
- محدث نوری، حسین بن محمدتقی، خاتمۃ مستدرک الوسائل، ج۱، تحقیق مؤسسہ آل البیت لإحیاء التراث، بیروت، مؤسسۃ آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۲۹ق/۲۰۰۸م۔