عبد اللہ بن یحیی حضرمی
| معلومات شخصیت | |
|---|---|
| کنیت | ابو الرضا، ابو الرضی |
| وجہ شہرت | شرطۃ الخمیس، اصحاب امام علیؑ |
| معروف رشتہ دار | یحیی حضرمی (والد، صحابی امام علیؑ) |
| نمایاں کارنامے | |
| دیگر سرگرمیاں | |
عبد اللہ بن یحیی حضرمی، شرطۃ الخمیس دے ارکانہاں وچوں نيں تے جنگ جمل وچ شریک سن ۔ صلح امام حسن دے بعد معاویہ دے حکم توں شہید کيتے گئے۔ امام حسنؑ نے معاویہ نوں لکھے اک خط وچ عہد نامہ دی خلاف ورزی تے عبد اللہ بن یحیی دے قتل دی طرف اشارہ کيتا اے۔
ناں و نسب
سودھوعبد اللہ بن یحیی حضرمی، یمن دے شہر حضرموت توں منسوب نيں۔ بعض نسخےآں وچ انہاں دا ناں عبد اللہ بن بحر[۱] و عبد اللہ بن نُجی[۲] (عبد اللہ بن یحیی دی تصحیف دے نال)[۳]) وی ثبت ہويا اے۔ انہاں دی کنیت ابو الرضا[۴] یا ابو الرضی[۵] ذکر ہوئی اے۔ ان دے والد یحیی حضرمی وی امام علیؑ دے اصحاب تے شرطۃ الخمیس[۶] وچوں سن ۔ اوہ جنگ صفین وچ امام دے ہمراہ سن ۔[۷]
جنگ جمل وچ شرکت
سودھوعبد اللہ، امام علیؑ دی خلافت دے زمانہ وچ شرطۃ الخمیس وچوں سن ؛[۸] ايسے طرح جنگ جمل وچ وی حاضر سن ۔ نقل ہويا اے کہ حضرت علیؑ نے جنگ دے دوران انہاں توں فرمایا:
- « توانوں بشارت ہو اے عبد اللہ، بلا شبہ تسيں تے تواڈے والد شرطۃ الخمیس وچ شامل ہوئے۔ پیغمبر اکرمؐ نے تواڈا تے تواڈے والد دا ناں شرطۃ الخمیس دی لسٹ وچ ہونے دی خبر مینوں دتی اے۔ خداوند عالم نے اپنے رسولؐ دی بولی توں توانوں شرطۃ الخمیس دے ناں توں موسوم کيتا اے ۔»[۹]
شہادت
سودھوامام علیؑ دی شہادت دے بعد توں عبد اللہ ہمیشہ آپؑ دے فضائل بیان کيتا کردے سن ۔[۱۰] زیاد بن ابیہ نے معاویہ نوں حضرت علیؑ توں انہاں دی بے پناہ محبت دے بارے وچ دسیا تاں اس نے عبد اللہ تے انہاں دے ساتھیاں دے قتل دا حکم جاری کيتا۔ [۱۱]
علامہ امینی اپنی کتاب الغدیر وچ المحبر توں نقل کردے ہوئے ذکر کردے نيں کہ زیاد نے انہاں نوں کوفہ وچ اپنے گھر دے باہر کئی دناں تک تختہ دار اُتے لٹکا کر رکھیا[۱۲] تے جداں کہ امام حسنؑ دے معاویہ نوں لکھے گئے خط جو تحریر کيتا اے، توں معلوم ہُندا اے کہ زیاد نے انہاں دے بدن نوں مثلہ وی کيتا سی۔[۱۳]
حسنینؑ دا رد عمل
سودھوشیخ صدوق نے کتاب الفروق بین الاباطیل و الحقوق دے حوالے توں تحریر کيتا اے کہ جدوں معاویہ نے عہد نامہ دی خلاف ورزی دی تاں امام حسنؑ نے اسنوں اک خط لکھیا جس وچ اس دے ذریعہ کيتی گئی صلح نامے دی خلاف ورزیاں نوں بیان کيتا تے اس دی ابتداء وچ عبد اللہ بن یحیی حضرمی دے قتل دی طرف اشارہ فرمایا۔[۱۴]
امام حسینؑ نے وی معاویہ نوں اک خط عبد اللہ یحیی دے قتل اُتے اس دی مذمت کيتی۔[۱۵]
مقام حدیثی
سودھوشیخ طوسی نے انہاں دا ناں امام علیؑ دے راویاں وچ کیہ اے۔[۱۶] شیعہ و سنی منابع وچ بعض روایات خود عبد اللہ توں یا انہاں دے والد دے حوالے توں حضرت علیؑ توں نقل ہوئیاں نيں۔[۱۷]
حوالے
سودھو- ↑ امین، اعیان الشیعۃ، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۵۰.
- ↑ طوسی، رجال طوسی، 1413ھ ص71
- ↑ امین، أعیان الشیعۃ، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۵۰.
- ↑ طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۳ھ، ص٧۱.
- ↑ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ھ، ص۳.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳٧۲ش، ج۲۰، ص۹۸.
- ↑ ابن کثیر، البدایۃ و النہایۃ، دار الفکر، ج۸، ص۱۹۹.
- ↑ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۳.
- ↑ کشی، رجال، ۱۳۴۸ش، ص۶.
- ↑ آل یاسین، صلح الحسنؑ، ۱۴۱۲م، ص۳۴٧.
- ↑ آل یاسین، صلح الحسن(ع)، ۱۴۱۲م، ص۳۴٧.
- ↑ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱۱، ص٧۹-۸۰.
- ↑ طبرسی، الإحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۹٧.
- ↑ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۱۲.
- ↑ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۹٧.
- ↑ طوسی، رجال، ۱۴۱۳ق، ص٧۱
- ↑ مثال دے طور اُتے مراجعہ کرن: أبومعاش، الأربعین في حُبّ أمیرالمومنین، ۱۳٧۸ش، ج۶، ص۱۱۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۳۰۴.
مآخذ
سودھو- آل یاسین، راضی، صلح الحسن علیہالسلام، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۲م.
- ابن کثیر دمشقی، البدایۃ و النہایۃ، بیروت، دار الفکر، بیتا.
- ابومعاش، سعید، الأربعین في حب أمیر المؤمنین علي بن أبي طالب علیہ السلام، قم، نشر الاعتصام، ۱۳٧۸شمسی ہجری۔
- امین، محسن، أعیان الشیعۃ، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ھ۔
- امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنۃ و الأدب، قم، مرکز الغدیر للدراست الاسلامیہ، ۱۴۱۶ھ۔
- خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم، الثقافۃ الاسلامیۃ، ۱۳٧۲شمسی ہجری۔
- صدوق، علل الشرایع، نجف، منشورات المکتبۃ الحیدریۃ، ۱۳۸۵ھ۔
- طبرسی، احمد، الاحتجاج علی أہل اللجاج، مشہد، مرتضی، ۱۴۰۳ھ۔
- طوسی، رجال الطوسی، مشہد، مجمع البحوث الاسلامیہ، ۱۴۱۳ق/۱۳٧۱شمسی ہجری۔
- کشی، رجال الکشی (اختیار معرفۃ الرجال)، مشہد، دانشگاہ مشہد، ۱۳۴۸شمسی ہجری۔
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعۃ لدرر أخبار الأئمۃ الأطہار، بیروت، مؤسسۃ الوفاء، ۱۴۰۳ھ۔
- مفید (منسوب)، الإختصاص، قم، کنگرہ شیخ مفید، ۱۴۱۳ھ۔